PERS & MEDIA

1. PERS & MEDIA Een inleiding 13 februari 2007 Antwerpen

2. Overzicht • Het medialandschap • Mediagroepen: - Televisiezenders, - Radiostations, - Print media: Kranten, Tijdschriften. • De Vlaamse Pers & De Vlaamse journalist • Verslaggeving versus researchjournalistiek • Wat is researchjournalistiek? • Bronnen van researchjournalistiek • Historiek • Tips voor de onderzoeksjournalist • Tips voor de PR-medewerker • Vragen

3. Het medialandschap

4. Mediagroepen

5. Het medialandschap in België • Concentra NV: ATV, Kanaal 3, Antwerpse 1, … De Vlijt: Het Belang van Limburg, Gazet van Antwerpen, … • Sanoma Magazines Belgium (SMB): Flair, Libelle, Femme d’Aujourd’hui, Story, Humo, Télé-Moustique, Feeling, Gael, Evita, TeVe-Blad, … - UMIJ: Attitude, Loving You, … - Marie Claire • De Persgroep: Het Parool, Het Laatste Nieuws, De Morgen, VTM, Q Music - Magnet Magazines: Dag Allemaal, Joepie, Goed Gevoel, Woef, … - samen met Rossel (via Mediafin): L’Echo, De Tijd • Roularta Group: Trends / Tendance, Knack, De Streekkrant, Sport magazine, Le Vif-L’Express, Plus Magazine, VTM, Regionale TV Media, … • NV VUM Media / Corelia: Job@, Passe-partout, Audiopresse (RTL-TVI), Nostalgie, Woestijnvis, VAR, ... - VUM NV: De Standaard, Het Nieuwsblad, De Gentenaar, Het Volk - Les éditions de l’Avenir: Vers L’avenir, Courrier de l’Escaut - Minoc Business Press: Clikx Magazine, PC Magazine, …

6. Het medialandschap in België • IPM (S.A. d’Informations et de productions Multimedia): La Libre Belgique, La Derrière Heure / Les Sport, La Tribune de Bruxelles • De Persgroep / Editeco: L’Echo • RMB: Regie Publicitaire Belge (RPB) • Rossel & Co: Le Soir, Le Soir Magazine, VLAN, Grenz-Echo, RTL-TVI - Sud Presse: La Meuse / La Lanterne, La Nouvelle Gazet, … • RTL: Fun Radio, Radio Contact, TVI, Belga Films, IPB

7. Televisiezenders

8. Introductie België is het meest bekabelde land ter wereld, 99% van de oppervlakte is bedekt. De totale televisieconsumptie stijgt door middel van de ‘screen usage’, het televisie- toestel wordt voor meer doeleind gebruikt; DVD, video en games, … • In Vlaanderen zijn de publieke zenders en de commerciële zenders aan elkaar gewaagd. • In Wallonië blijft RTL-TVi de leider door middel van een stabiele programmatie dat bestaat uit buitenlandse fictie, evenementen, nieuws en eigen producties. Bron: Gegevens CIM - Centrum voor Informatie over de Media

9. Marktaandeel TV-zenders Noorden Bron Media Marketing 2006: Gegevens September ‘05

10. Marktaandeel TV-zenders Zuiden Bron Media Marketing 2006: Gegevens September ‘05

11. Radiostations

12. Introductie 2005 was een excellent radiojaar, de investeringen zijn met 14% gestegen. Er zijn ontelbare radiozenders met verschillende interesses.

13. Vlaanderen • Er zijn 5 publieke zenders (Radio 1, Radio 2, Klara, Donna en Studio Brussel), 2 nationale commerciële zenders (4FM, Q-Music). • Naast deze stations zijn er ook 5 Nationale ketens (Contact Vlaanderen, CoolFM, Nostalgie, Top Radio en BeOne) en een groot aantal regionale en locale commerciële zenders en ketens.

14. Marktaandeel Radio - Noorden Bron Media Marketing 2006: Gegevens cim Radio September ‘05

15. Wallonië • De RTBF heeft 6 radiozenders; Classic 21, La Première, Musique 3, Pure FM en VivaCité. Deze radiozenders mogen alle vormen publiciteit uitzenden; commerciële, niet-commerciële publiciteit en sponsoring. De belangrijkste radiozender in Wallonië is Bel RTL van de RTL Groep. Hun programmatie is gevarieerd; van informatie, spelletjesshows, humor en muziek voor een publiek van 18 tot 55 jaar. Naast deze radio zenders volgen er vele andere zoals BFM, BXL, Ciel FM, Contact+ en Radio Sud. Elke radiozender bereikt een apart publiek. • In Duitstalig België controleren 2 radiozenders de markt; BRF1 en BRF2. Deze zijn ook openbare radiozenders en mogen ook alle vormen van publiciteit uitzenden.

16. Marktaandeel Radio - Zuiden Bron Media Marketing 2006: Gegevens cim Radio September ‘05

17. PRINT MEDIA

18. KRANTEN

19. Introductie Zoals in elk ander land in de wereld, is er in België een gevarieerd aanbod aan kranten en weekbladen. In de laatste 20 jaar is het aantal kranten dramatisch verlaagd, dit is te wijten aan de nieuwe media zoals Televisie en Internet.

20. Introductie Er zijn enkele interessante veranderingen te merken: • Belgen abonneren zich steeds minder op kranten (enkel 36%), • Jongeren lezen minder vaak de krant, • Kranten die toch aan marktaandeel winnen hebben een ‘tabloid-strategie’ gehanteerd, • Veel kranten hebben zich een nieuwe look aangemeten; nieuwe columns, nieuwe bijlagen en een kleiner formaat. De marktleider op het gebied van oplage en reclame- omzet is in Vlaanderen VUM Media / Corelio en in Wallonië de Groep Rossel.

21. Nederlanstalige Kranten Bron Media Marketing 2006: Gegevens cim ‘04

22. Frans- & Duitstalige Kranten Bron Media Marketing 2006: Gegevens cim ‘04

23. TIJDSCHRIFTEN

24. Introductie Op het gebied van weekbladen zijn de twee grootste mediagroepen: Sanoma Magazines en Roularta, deze vertegenwoordigen meer dan de helft van het lezers- publiek. Er is een constante stroom aan nieuwe weekbladen maar er zijn ook zeer veel bladen die verdwijnen. Opvallende conclusie is dat «goed gevoel» en «lifestyle» weekbladen het heel goed doen (aantal titels + oplage).

25. Selectie Tijdschriften – Lagere Oplage Bron Media Marketing 2006: Gegevens cim ‘04

26. Selectie Tijdschriften – Hogere Oplagen Bron Media Marketing 2006: Gegevens cim ‘04

27. De Vlaamse Pers

28. Het Vlaamse perslandschap • Hoge productiekosten • Verzadigde markt • Concentratie • Hoge werkdruk - lage verloning - weinig bijscholing • Kortere deadlines • Commerciële drang • Sensatie versus privacy • Naar Vlaanderen gericht (niets over Wallonië, EU, …) • Nog geen 15,7 % gelooft in het instituut media (Vlaamse indicatoren) • Nauwelijks mediakritiek

29. De Vlaamse journalist • De gemiddelde journalist is een hoogopgeleide man van 39, die werkt voor een krant en samenwoont met partner en 2 kinderen. • 77,9% in vaste loondienst • 70,2% mannen versus 29,8% vrouwen • Vrouwen verdienen minder dan mannen • Geen specialisatie (tenzij economie, politiek, ...) • Gemiddeld 46,5 uren/week • 74% heeft regelmatig tot altijd overuren • 77,3% typeert zichzelf als ‘eerder tot zeer’ progressiefUit studie Els De Bens, Mieke De Clercq & Steve Paulussen 2003

30. verslaggeving versus researchjournalistiek

31. Verslagg. vs Researchj. • Verslaggeving • Snel • Geen opinie • Geen controle • Effect op korte termijn • Bron: persbericht, persagentschap, conferentie, ... • Researchjournalistiek • Tijdrovend • Opinie • Dubbele controle • Effect op lange termijn • Bron: interview, CAR (Computer Assisted Reporting), WOB, archief, kadaster,...

32. Wat is researchjournalistiek?

33. Wat is researchjournalistiek? • Precision journalism • Muckraking • Investigative Reporting • Onderzoeksjournalistiek / Researchjournalistiek Meer info… Zie bibliografie: www.fondspascaldecroos.org/links/bibliografie.html

34. Theodore ‘Teddy’ Roosevelt ‘Muckraking’

35. Wat is researchjournalistiek? • Onderzoeksjournalistiek is kritische en diepgravende journalistiek. Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) • Kritisch wil zeggen dat de journalistiek niet alleen fungeert als doorgeefluik van ‘nieuws’ dat er al was, maar dat nieuws wordt gemaakt dat er zonder dat journalistiek ingrijpen niet zou zijn geweest. • Diepgravend wil zeggen dat substantiële eigen journalistieke inspanning is verricht, hetzij in kwantitatieve zin, hetzij in kwalitatieve zin, hetzij een combinatie daarvan.

36. Wat is researchjournalistiek? • Drie soorten (VVOJ): • Schandalen blootleggen (onthullingsjournalistiek); • Toetsing van beleid en functioneren van overheid, bedrijven en andere organisaties; • Signaleren van trends.

37. Bronnen van researchjournalistiek

38. Bronnen • Interviews (met confrontaties) • Print: Boeken (Bib) - tijdschriften - kranten (mediargus) • Statistiek: Nationaal Instituut voor Statististiek - aps.vlaanderen.be - Robert Niles • Kaarten - Kadaster - Nationaal Geografisch Instituut – GIS (Agenschap voor Grafische Informatie Vlaanderen) • Archieven: Archiefbank - www.archieven.org en forum.archieven.org zie ook www.fondspascaldecroos.org • WOB (Wet op de Openbaarheid van Bestuur) users.online.be/fschram/ - www3.vlaanderen.be/openbaarheid/ • Databanken • …

42. Researchjournalistiek

43. Historiek • 1960-nu USA - heropleving • Vietnam-oorlog • Watergate-affaire • Televisie • Mediaconcurrentie • Evolutie in de journalistieke normen (objectiviteit) • Nadruk op misbruiken en overtredingen van de overheid Europa vanaf 1980… ‘The decline of investigative reporting’ - Alain Doig

44. Seymour Hersh

45. Pres. Nixon

46. Bob Woodward & Carl Bernstein

47. Bob Woodward & Carl Bernstein ‘All the presidents men’

48. Bob Rob

49. Deep throat

50. Deep throat Mark Felt