PSİKOLOJİ VE PSİKİYATRİDE TEMEL KAVRAMLAR

1. PSİKOLOJİ VE PSİKİYATRİDE TEMEL KAVRAMLAR Prof. Dr. Mücahit Öztürk

2. Psikoloji davranışların ve zihinsel süreçlerin bilimsel incelenmesi ile uğraşır. • Psikiyatri kişinin zihinsel, duygusal yetilerinde, davranışlarında ve çevreye uyumunda görülen bozuklukların incelenmesi, tanımlanması, sınıflandırılması, tedavisi ve koruması ile uğraşır

3. PSİKOLOG • Edebiyat fakültesi psikoloji bölümü • Araştırma • Danışmanlık, Rehberlik • Test uygulama • Psikoterapiler • Koruyucu ruh sağlığı PSİKİYATRİST • Tıp Fakültesi + 4 yıl ihtisas • Tanı koyma • Tedavi (ilaç tedavisi, psikoterapi)

4. Çeşitlilik • Beyin hasarı ve yüz tanıma • İnsanlara atfedilen özellikler • Çocukluk Amnezisi • Kilo denetimi • Saldırganlık

5. ÇAĞDAŞ PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR • DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM • BİLİŞSEL YAKLAŞIM • PSİKANALİTİK YAKLAŞIM • BİYOLOJİK YAKLAŞIM

6. DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM • Uyarıcılar organizmayı etkilerler. Uyarıcıya bağlı organizmada gelişen fizyolojik veya psikolojik değişmeye tepki ya da davranım denir. • Klasik koşullanma • Edimsel koşullanma • Gözlem yoluyla öğrenme

7. BİLİŞSEL YAKLAŞIM • Algılama, hatırlama, akıl yürütme, karar alma, problem çözme ile ilgilenir. • Organizmanın ne yaptığını ancak zihinsel süreçleri inceleyerek tam olarak anlayabiliriz.

8. PSİKANALİTİK YAKLAŞIM • Davranışların büyük kısmı bilinçdışı süreçlerden kaynaklanır. • Kişi, bilinçdışı süreçlerin farkında değildir. • İd, ego ve süperego (altbenlik, benlik üstbenlik).

9. BİYOLOJİK YAKLAŞIM • İnsan beyninde 10 milyardan fazla sinir hücresi ve bu hücreler arasında neredeyse sınırsız sayıda ara bağlantı vardır. • Bütün psikolojik olaylar beynin ve sinir siteminin eylemlerine bir biçimde karşılık gelir. • Nörotransmiterler: sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan kimyasal maddeler.

10. post parietal  NE prefrontal cortex striatum  NE & DA amygdala nucleus accumbens  NE hippocampus

12. Presynaptic Neuron Presynaptic Neuron Tyrosine Dopamine Norepinephrine (NE) Tyrosine Dopamine Norepinephrine (NE) NE NE ilaç NE NE NE Transporter Synaptic Cleft NE NE NE Receptor Postsynaptic Neuron Postsynaptic Neuron

13. İNSAN BİYOPSİKOSOSYAL BİR VARLIKTIR «Sağlık bedensel, ruhsal, sosyal olarak iyilik durumudur»

14. Ruh Sağlığı Bozukluğu • Hastalık: Bozukluk (disorder) • Kişinin, duygu, düşünce ve davranışlarında bozukluk. • ANORMAL: Tutarsızlık, aşırılık, uygunsuzluk, yetersizlik. *sürekli ya da yineleyici olma *bireyin verimli çalışmasını bozması *kişilerarası ilişkilerin bozulması

15. Tanımlayıcı Psikiyatri • Standardize muayene ve değerlendirme ölçekleri • DSM • ICD (uluslararası dil, kavram ve tanı birliği)

16. Ruhsal Bozukluklarda Tanı ve Sınıflandırma 1. Eksen: Klinik bozukluklar 2. Eksen: Kişilik Bozuklukları Zeka geriliği 3. Eksen: Psikiyatri dışı bozukluklar 4. Eksen: Psikososyal ve çevresel sorunlar 5. Eksen: Uyum işlevlerinin toplu değerlendirilmesi

17. ZEKA • ZEKA: Problem çözme, öğrenme ve soyut düşünme yeteneği. Doğuştan gelen bir zihinsel üstünlüktür. ZEKA TESTLERİ: Binet testi: zeka bölümü (IQ): zeka yaşı/takvim yaşıX100 Wechsler Testleri: (Wısc-r)

18. Zeka Geriliği (MentalRetardasyon) • Aşağıdaki alanlarda kalıcı yeti kaybı olması gerekir; BİLİŞSEL FONKSİYONLAR UYUM FONKSİYONLARI

19. YAŞINA GÖRE YETERSİZLİK ALANLARI • KONUŞMADA YAŞA UYGUN VE BEKLENEN STANDARTLARIN YAKALANAMAMASI • ÖZ BAKIM • EV YAŞAMI • SOSYAL-KİŞİLERARASI İLİŞKİLER • KENDİNE YETME • AKADEMİK BECERİLER • İŞ HAYATI • BOŞ VAKTİ DEĞERLENDİRME • SAĞLIK ve GÜVENLİK

20. ZEKA GERİLİĞİ NEDENLERİ • Doğum öncesi (genetik nedenler, sendromlar, anne karnında oluşan hastalıklar) • Doğum eylemi sırasında doğum travması • Doğum sonrası (enfeksiyon, travma, zehirlenmeler)

21. SINIRDA ZEKA (DONUK ZEKA, BORDERLİNE ZEKA): IQ:70------90

22. ZEKA GERİLİĞİ SINIFLAMASI DÜZEY IQ BÖLÜMÜ % HAFİF 55------- 70 85 ORTA 35--------55 10 AĞIR 20----- ---35 3-4 ÇOK AĞIR 20 altı 1-2

23. Hangi Durumlarla Karışabilir • Duyma ve işitme sorunları • Dikkat eksikliği bozukluğu • Öğrenme bozukluğu • Otizm ve diğer yaygın gelişimsel bozukluklar

24. TEDAVİ • EĞİTİM • PSİKOTERAPİ (davranış düzenleme) • AİLE DANIŞMANLIĞI • İLAÇ

25. TEDAVİNİN TEMEL AMACI, KİŞİ VE AİLESİNİN YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRMAKTIR. • ZEKA GERİLİĞİNİN İLAÇLA TEDAVİSİ YOKTUR. ANCAK İLAÇLAR KOMORBİD (birlikte görülen) BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR.

26. YIKICI DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI • Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu • Karşıt Olma Bozukluğu • Davranım Bozukluğu

27. Dürtüsellik belirtileri(sonunu düşünmeden eyleme geçme) Çoğu zaman; Sorulan soruların soru tamamlanmadan cevabını yapıştırır Sırasını beklemekte güçlük çeker Başkalarının sözünü keser ve yaptıklarının arasına girer

28. DAVRANIM BOZUKLUĞU • Yalanlar söyler. • Diğerlerine zorbalık yapar, onları tehdit eder ve gözdağı verir. • Fiziksel kavgalar başlatır. • Bir şeyler çalar/ Hırsızlık yapar. • Kasıtlı olarak başkalarının malına zarar verir. • Kasıtlı olarak yangın çıkarır. • Kavga ederken makas, taş, sopa gibi silahlar kullanır. • Hayvanlara fiziksel olarak zalimce davranır. • İnsanlara fiziksel olarak zalimce davranır.

29. Diğer çocukların elinden zorla bir şeyler alır. • Diğer çocuklara bir şeyler atar. • Bir şeyleri kırar ya da bir şeylere zarar verir. • Diğer çocuklara kötü kötü bakar ya da tehdit edici hareketlerde bulunur. • Ortalığı kızıştırmak için diğer çocuklara onlara küfür eder ya da onlarla dalga geçer.

30. DEHB (DÜRTÜSELLİK)…………çocuk • DAVRANIM BOZUKLUĞU…………çocuk-ergen • ANTİSOSYAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU….erişkin