140 likes | 321 Views
Metodologia i filozofia nauki. Dr Aleksandra Derra aldewicz@umk.pl konwersatorium 20 godzin. Czym jest metodologia?. met-hodos (gr.) – droga methodos – sposób postępowania filozofia nauki ogólna metodologia nauki metodologie poszczególnych nauk. Rodzaje wiedzy.
E N D
Metodologia i filozofia nauki Dr Aleksandra Derra aldewicz@umk.pl konwersatorium 20 godzin
Czym jest metodologia? • met-hodos (gr.) – droga • methodos – sposób postępowania • filozofia nauki • ogólna metodologia nauki • metodologie poszczególnych nauk
Rodzaje wiedzy …chłopski rozum, ezoteryczna, hermetyczna, intuicyjna, instrumentalna, irracjonalna, magiczna, metafizyczna, milcząca, mistyczna, naukowa, paranaukowa, podświadoma, pojęciowa, potoczna, praktyczna, pseudonaukowa, religijna, spekulatywna, zdroworozsądkowa, wiedza „jak”, wiedza „że” etc…
Cele ogólnej metodologii • indukcja i jej założenia • metoda dedukcyjno-hipotetyczna • rodzaje uzasadnień • obserwacja i eksperyment • obserwacją vs.teoria • problem pomiaru • błędy w rozumowaniu • klasyfikacja nauk
Cele filozofii nauki • natura odkrycia naukowego • cele nauki (teoretyczny, praktyczny) • natura teorii naukowych (prawa, teorie, hipotezy, natura i rola modeli, procesy badawcze) • problem demarkacji (nauka i pseudonauka) • relacja między nauką a metafizyką • specyfika poszczególnych nauk (filozofia biologii, filozofia fizyki itd.)
Rodzaje metodologii … praktyczna, teoretyczna, logika, naukoznawstwo, epistemologia, socjologia nauki, socjologia wiedzy, historia nauki, społeczne studia nad nauką i technologią…
Ważkie problemy • rola języka w formułowaniu teorii • relacja teoria/empiria (empiryzm vs. aprioryzm) • charakter procesów badawczych • humanistyka a przyrodoznawstwo • wartości w nauce
Historia nauki: od Platona? Galileusz 1564-1642 podstawy nowożytnej fizyki Kartezjusz 1596-1650 racjonalizm
Historia nauki: od Platona? Francis Bacon 1561-1626 empiryzm Newton 1643-1727 matematyczna filozofia przyrody
Nowożytna nauka: XVII w. • wiedza jako wiedza pewna • wiedza ścisła i powszechnie ważna • ideał wiedzy matematycznej • prymat epistemologii nad ontologią
XIX wiek • rozwój nauk biologicznych (Darwin) • poznanie jako funkcja życiowa ludzkiego organizmu • rozwój socjologii wiedzy • neokantyzm (Cohen, Natrop, Richert, Windelbrandt) • empiriokrytycyzm (Ernest Mach)
XX wiek - rozwój filozofii nauki - wpływ współczesnej fizyki (Einstein, mechanika kwantowa, względność poznania) - problem z pojęciem prawa (pragmatyzm, konwencjonalizm, intuicjonizm) - poznanie istoty rzeczy vs. radzenie sobie w świecie
XX wiek • badanie metod i struktury nauki • rekonstrukcja logiki i historii nauki • racjonalistyczne vs. antyracjonalistyczne ujęcia rozwoju nauki • Koło Wiedeńskie, Wittgenstein, Popper, Lakatos, Feyerabend, Quine, Fleck, Kuhn… Johannes van Loon
Struktura wykładu: 2. Neopozytywizm 3. Rola prawdy i spór o jej naturę 4. Falsyfikacjonizm (Popper, Lakatos) 5. Psychosocjologia poznania naukowego Flecka. 6. Rewolucje naukowe Kuhna. 7. Historyczne spojrzenie na naukę: czy faktycznie zdarzyły się w niej rewolucje? 8. „Anything goes” Feyerabenda. 9.Nauka jako przedsięwzięcie społeczne (mocny program socjologii wiedzy, społeczne studia nad nauką, feministyczna filozofia nauki, filozofia medycyny).