Pułapki opodatkowania gazu łupkowego w Polsce Marek Garbicz, Hanna Sokół

1. Pułapki opodatkowania gazu łupkowego w PolsceMarek Garbicz, Hanna Sokół KAZIMIERZ DOLNY, 21.06.2012

2. Czy należy szczególnie opodatkowywać gaz ziemny? • Dlaczego nie na zasadach ogólnych? • Rozwiązania przyjmowane w różnych krajach są bardzo zindywidualizowane • Jeśli należy wprowadzać odrębne zasady to jakie? Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

3. Obecny stan prawny w zakresie opodatkowania gazu ziemnego Jednorazowa opłata za poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin 211,62 zł/km2 Opłata eksploatacyjna za gaz wysokometanowy 5,89 zł/tys. m3 Symboliczne opłaty - bez znaczenia ekonomicznego Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

4. Jakie cele sobie stawiamy konstruując system opodatkowania gazu łupkowego? • Pozyskanie dodatkowych zasobów gazu ziemnego • Dodatkowe wpływy podatkowe do budżetu (przejęcie przynajmniej części renty surowcowej) Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

5. Renta ekonomiczna Renta ekonomiczna = dochód z wykorzystania czynnika produkcji ponad jego koszt alternatywny Renta wystąpi jedynie kiedy podaż czynnika produkcji (w tym przypadku - zasób naturalny) jest sztywna Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

6. J. Stiglitz: „Principles of Micro-Economics” 1996 Economic rent is the difference between the price that is actually paid andthe price that would have to be paid in order for the good or service to beproduced . . . Anyone who is in the position to receive economic rents isfortunate indeed, because these “rents” are unrelated to effort . . . Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

7. Asymetria informacyjna a renta surowcowa • Renta surowcowa pojawia się losowo (dla danej kopalni) (nie zależy od nakładów firmy poszukującej) • Nie ma zatem żadnych powodów, by przechwytywała ją firma eksploatująca. • Wiedzę o skali renty pozyskujemy ex post Stąd: Bariera informacyjna władz publicznych w ustalaniu zobowiązań podatkowych Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

8. System kontraktowy (gaz własnością producenta) Podatki: • Royalty (kwotowy, nałożony na jednostkę produkcji, obciąża przychód nie zysk) • Podatek dochodowy (na zasadach ogólnych) • Podatek surowcowy (gazowy) Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

9. Podatek od kopalin - miedź Podstawa opodatkowania : ilość miedzi w tonach (t) T – stawka podatku • p < 15 000 zł/t T = (p - 12 000)*0,44, T ≥ 0,005*p • p > 15 000 zł/t T = 0,033*p + (0,001p)2,5, T ≤ 16 000 zł • Podatek = stawka podatku T * ilość • Ceny miedzi ustalane na London Metal Exchange Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

10. Podatek gazowy • Naliczany od dodatnich przepływów pieniężnych • Przepływy liczone są z uwzględnieniem wcześniejszych nakładów inwestycyjnych na poszukiwania i powiększone o minimalną stopę zwrotu R • Firma zaczyna płacić podatek w momencie gdy skumulowane przepływy staną się dodatnie, tj. gdy przychody netto pokryją nakłady inwestycyjne wraz z oczekiwaną stopą zwrotu R. • Wysokość stopy podatku gazowego g jest decyzją o podziale przyszłych dodatnich przepływów pieniężnych między firmę a budżet (g = 50%?) Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

11. Pobór podatku gazowego Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

12. Plusy rozwiązania recovery model • Maksymalizuje wydobycie gazu ziemnego • Najgorsze firmy nie są zniechęcane (np. podatkiem dochodowym) do eksploatacji Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

13. Ryzyko związane z recovery model(1) • Jak wyznaczać R? zbyt niskie R zniechęca do wydobycia zbyt wysokie R straty w podatkach jak policzyć ryzyko (czy istnieje benchmark?) • Przerzucenie całego ryzyka na budżet buforujeporażki i błędy firm skłania firmy do nadmiernego ryzyka (pokusa nadużycia) Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

14. Ryzyko związane z recovery model(2) • W sprzyjających warunkach firma może w nieskończoność odwlekać obowiązek podatkowy zwłaszcza w sytuacji gdy pojawia się obowiązek poniesienia kosztów likwidacji złoża (czy rekultywacji) pokusy korupcyjne • Przerzucanie strat i kosztów między różnymi projektami danej firmy czy opodatkować dane złoże, czy całość przedsięwzięć biznesowych firmy w kraju? koszty nadzoru finansowego • Miejsce opodatkowania w łańcuchu wartości Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

15. Ryzyko związane z recovery model(3) • Miejsce opodatkowania w łańcuchu wartości kto ma płacić? Produkcja, przesył, skraplanie, odbiorca końcowy, przetwarzanie gazu Ceny transferowe spółki córki Sprzedaż na rynek krajowy i rynki zagraniczne (czy istnieją zobiektywizowane ceny referencyjne?) Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

16. Może jednak royalty? • Zgodne z porządkiem prawnym i nie wymaga wielu zmian • Rozwiązanie odporne na manipulacje (wyeliminowano uznaniowość i zobiektywizowano kryteria) • Zagrożenie zbyt silną restrykcyjnością, opodatkowany przychód Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

17. Opodatkowanie na zasadach ogólnych • Zgodne z porządkiem prawnym i nie wymaga wielu zmian • Opodatkowany jest zysk, nie przychód • W sposobie rachowania zysku można uwzględnić koszty poszukiwań • Podlega manipulacjom firm wydobywczych i pozwala im przechwycić znaczącą część renty surowcowej progresywny podatek gazowy kłopotliwy ze względu na asymetrię informacyjną Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny

18. Regulator nie ma łatwego życia Rozwiązanie idealne nie istnieje • Każde szczególne opodatkowanie gazu skutkuje – ze względu na asymetrię informacyjną – potencjalną redukcją wydobycia gazu ziemnego, • Opodatkowanie na zasadach ogólnych oznacza rezygnację fiskusa z przejęcia renty surowcowej Rynek Gazu 2012, Kazimierz Dolny