Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH

1. Rok akad. 2014 / 2015 Notatki do przedmiotu MAKROEKONOMIA II(sygnatura 110470-0150) Edward Golachowski Katedra Teorii Systemów Ekonomicznych Kolegium Ekonomiczno-Społeczne ul. Wiśniowa 41, pok. 81 tel. (022) 564 86 99 e-mail : edgol@sgh.waw.pl Literatura Marek Garbicz, Edward Golachowski Elementarne modele makroekonomiczne Oficyna Wydawnicza SGH Warszawa 2006 (lub nowsze)

2. Niniejsze „Notatki ...” mają pomóc w opanowaniu przedmiotu MAKROEKONOMIA II dzięki umożliwieniu koncentracji podczas wykładów na słuchaniu i myśleniu ( a nie na notowaniu ) oraz dzięki ułatwieniu samodzielnego powtarzania materiału. „Notatki ...” są wyciągiem z wykładów, zawierają głównie definicje, formuły oraz analizy automatycznego równoważenia gospodarki rynkowej i jej reakcji na politykę ekonomiczną. Zastosowana w „Notatkach ...” animacja ułatwia zrozumienie omawianych zagadnień - jak na wykładach, szkice graficzne powstają stopniowo i równie stopniowo są komentowane. W „Notatkach”... są też przedstawione przykładowe pytania egzaminacyjne.

3. Tytuły wykładów( autorskie ujęcie przedmiotu ) • 1. Modele sektorowe • 2. Modelowanie typu IS - LM • 3. Model rynku towarowego i rynku pieniężnego 7. Model gospodarki otwartej n - analizy 8. Rynek pracy – część I 9. Rynek pracy – część II 10. Kompleksowy model n krótkookresowej równowagi n makroekonomicznej 11. Cykl koniunkturalny 12. Teorie wzrostu gospodarczego 4. Analiza gospodarki według n modelu IS - LM 5. Analiza warunków skutecz- nościpolityki ekonomicznej 6. Rynek obrotów z zagranicą

4. Wykład I – Modele sektorowe 1. Wstęp do modelu prostego Schemat ruchu okrężnego wiąże trzy niezbędne w analizach makroekonomicznych kategorie : popyt – produkcja – dochód Popyt (AD) Wniosek I : Y = AD = AS Dochód (Y) Produkcja (AS) Ruch okrężny: - plany wydatkowania dochodów, tworzone przez ich właścicieli czyli gospodarstwa domowe, określają popyt ; - popyt zgłoszony do producentów wywołuje produkcję ; • produkcja / podaż podlega sprzedaży i tworzy dochody • właścicieli firm czyli gospodarstw domowych .

5. W ruchu okrężnym są odroczenia ( opóźnienia reakcji ) typu A , B i C . Typ A – pomiędzy otrzymaniem dochodu a jego wydaniem Chodzi przede wszystkim o podział dochodu na a popyt aktualny ( popyt konsumpcyjny C ) i popyt odroczony ( oszczędności S ). Suwerenne decyzje gospodarstw domowych o takim podziale dochodu wynikają z ich przezorności. Proporcje podziału zależą m.in. od wysokości dochodu ( np. prawa Engla ). Wniosek II : Y = C + S

6. Typ B – pomiędzy popytem a produkcją Chodzi o czas wytworzenia produkcji jako odpowiedzi na zgłoszony popyt konsumpcyjny oraz o zaspokojenie potrzeb produkcyjnych. Producenci określają podaż na cele konsumpcyjne C i na cele produkcyjne / inwestycyjne I . Wniosek III : AS = C + I Typ C – pomiędzy podażą a dochodem Chodzi o czas realizacji ( sprzedaży ) produkcji. Najczęściej zakłada się wysoką sprawność handlu i płatności, a więc minimalizację odroczenia typu C .

7. Z dotychczasowych wniosków : I. AD = AS = Y II. KY = C + S III. AS = C + I otrzymujemy rezultat dotyczący warunku równowagi. Jeśli Y = AS, to C + S = C + I gdzie C można zredukować i wynikiem jest : S = I lub I = S

8. 2. Schematy Model dwusektorowy Y C H F B S I Model trzysektorowy( rozszerzenie o sektor rządowy Rz ) TR T G H F Rz

9. 3. Funkcje w modelach 2 sektory 3 sektory Y = C + S, czyli Yd = C + S 1. Dochód dyspozycyjny Yd = C + S, czyli Yd = Y – T + TR 2. Funkcja konsumpcji C = C + c Yd C = C + c (Y – T + TR) 3. Funkcja oszczędności S = Y– C S = Yd – C czyli S =- C + s (Y – T + TR) czyli S = - C + s Y

10. I = I I = I 2 sektory 3 sektory 4. Funkcja inwestycji ( dotyczy tylkoprywatnych inwestycji ) 5. Funkcja popytu rządowego - G = G 6. Funkcja transferów TR = TR - 7. Funkcja podatków - T = t Y

11. 1 (C + I ) 1 - c 1 (C + I + G + c TR) YE = 1 – c (1- t) Przedstawione równania wyznaczają produkcję w stanie równowagi, tj. YE 2 - sekt. YE = 3 - sekt. Jeśli w gospodarce brak równowagi ( tj. Yi YE), automatycznie uruchamiają się działania zmieniające produkcję - zgodnie z założeniem decyduje wielkość popytu.

12. Import Oz Eksport F 4. Model czterosektorowy ( - rozszerzenie modelu trzysektorowego o sektor wymiany z zagranicą , tj. uwzględniamy otoczenie zewnętrzne Oz ; - z założenia tylko sektor F ma związki z Oz ) Specyficzna interpretacja badamy strumienie pieniężne (popytowe), a nie strumienie towarowe (podażowe) : tj. eksport to strumień obcego popytu płynący do naszych firm, import - strumień popytu naszych firm płynący za granicę.

13. Exp Nowe funkcje w modelu : 8. Funkcja eksportu : Exp = Exp ( z założenia eksport ma charakter autonomiczny ) Exp Y 9. Funkcja importu : - część importu ma charakter autonomiczny, to Imp ; - pozostała część importu ma charakter zmienny, zależy od wielkości produkcji Y ; - przyjmujemy tu pojęcie skłonności do importu ( m )  Imp Niech m = Wtedy import zmienny = m Y  Y

14. Rozszerzanie modelu o kolejne sektory prowadzi m.in. do coraz szerszego ujmowania popytu autonomicznego : Imp + m Y oraz A IV = C + I + G + cTR + Exp + Imp A III = C + I + G + cTR - w modelu 2-sektorowym to autonomiczny popyt konsumpcyjny ( C ) i popyt inwestycyjny ( I ) ; - w modelu 3-sektorowym dochodzi autonomiczny popyt rządowy oraz konsumowana część transferów (cTR ); Różne rodzaje popytu autonomicznego mają wiele cech wspólnych, np. założoną stabilność w okresie krótkim. Dla uproszczenia rozważań i zapisu wygodnie jest posługiwać się kategorią „ogólny popyt autonomiczny”, oznaczoną symbolem . Mamy więc : - w modelu 4-sektorowym dochodzi autonomiczny popyt eksportowy ( ) i importowy ( ). Imp Imp Exp G Imp = Imp + m Y A Ogółem funkcja importu : (autonomiczny plus zmienny) Imp m Y Y Dygresja :

15. Ogółem funkcja importu : (autonomiczny plus zmienny) Imp Imp + m Y m Y = Exp – Imp – m Y Y Exp,Imp Imp Imp Exp B E Y A Imp = Imp + m Y Interpretacja ekonomiczna punktu E oraz obszarów A i B 10. Funkcja obrotów z zagranicą : X = Exp – Imp

16. 1 YE = ( C + I + G + c TR + Exp - Imp ) 1 – c ( 1 – t ) + m Produkcja w stanie równowagi : Równowaga : gdy Yi = YE Jeżeli Yi Y E czyli zgłoszony popyt jest mniejszy lub większy od produkcji, to zrównoważenie nastąpi dzięki zmianie produkcji - decyduje popyt. Model 4-sektorowy, podobnie jak poprzednie, można wykorzystać do analiz automatycznego równoważenia gospodarki, a także do analiz polityki ekonomicznej.

17. 5. Wykorzystanie modeli sektorowych a ) dostosowania automatyczne tj. obserwacja reakcji GR na odchylenia od równowagi ( ekonomia opisowa ) Metoda : graficzne ujęcie zależności produkcji od popytu według modelu 2- sektorowego, 3- sektorowego i 4- sektorowego.

18. AD 450 Y - oś pozioma : podaż AS ( produkcja ) lub dochód Y - oś pionowa : popyt AD - linia 450 : linia równowagi, tj. AD = Y

19. I - popyt C jest autonomiczny, więc linia pozioma, - podobnie popyt = C + c Yd + I Model 2-sektorowy AD - o nachyleniu funkcji ADII decyduje składnik cYd ADII Y ADII = C + I

20. Model 2-sektorowy równowaga w EII AD ADII E II x Y Y E II Yi W lewo od punktu EII popyt jest większy od podaży - produkcja rośnie !

21. Model 2-sektorowy równowaga w EII AD ADII x E II Y Y E II Yi W prawo od punktu EII popyt jest mniejszy od podaży - produkcja obniża się !

22. Model 2-sektorowy równowaga w EII AD ADII E II Y Y E II Jeśli Yi YE, w gospodarce zostają uruchomione odpowiednie działania zmieniające produkcję - decyduje wielkość popytu !

23. Zał. : rząd zwiększa A o nowy popyt G Model 3-sektorowy ( tzn. ADIII równoległa do ADII , ale wyżej ) równowaga w EIII AD ADIII E III ADII E II Y Y E II Y E III Jeśli Yi YE, w gospodarce zostają uruchomione odpowiednie działania zmieniające produkcję - decyduje wielkość popytu ! ADIII = C + I + G

24. tj. X = Exp - Imp podnosi linię ADIV , zaś mY zmienia kąt jej nachylenia Zał. : otwarcie gospodarki zwiększa A o nowy popyt X Model 4-sektorowy równowaga w EIV ADIV AD E IV ADIII E III Wzrost produkcji dzięki G ADII E II oraz X Y Y E II Y E III Y E IV Jeśli Yi YE, w gospodarce zostają uruchomione odpowiednie działania zmieniające produkcję - decyduje wielkość popytu ! ADIV = C + I + G + X

25. 1 (C + I + G + c TR) YE = 1 – c (1- t) b ) możliwości regulacji państwowej ( ekonomia normatywna ) 3 sektory (C + I + G + c TR) c t A • na skłonność do konsumpcji c państwo nie ma wpływu bezpośredniego • ( również na skłonność do oszczędzania s = 1 – c ) ; • na stopę podatkową t państwo mawpływ decydujący, • według formuły wzrost podatków zmniejsza mnożnik ; • na części składowe popytu autonomicznego A • wpływ państwa jest zróżnicowany : - na C i I tylko pośredni ; - na G i TR bezpośredni ( sterowanie popytem ). Mamy trzy grupy instrumentów rządowej polityki gospodarczej : - podatki, zamówienia rządowe, transfery.

26. 1 YE = ( C + I + G + c TR + Exp - Imp ) 1 1 – c ( 1 – t ) + m (C + I + G + c TR) YE = 1 – c (1- t) 4 sektory Wszystkie możliwości regulacji, przedstawione w modelu 3-sektorowym, pozostają istotne też w modelu 4-sektorowym. Jakie są nowe możliwości, specyficzne dla tego modelu ? IV 1 ( C + I + G + c TR + Exp - Imp ) 1 – c ( 1 – t ) + m III

27. - Exp jest autonomiczny • Imp jest autonomiczny ( firmy prywatne mogą jednak być przez rząd zachęcane lub zniechęcane ); ( ale zachęty i hamulce są możliwe ) ; • rząd jako właściciel firm sektora publicznego ma również • pewien wpływ bezpośredni ; • import zmienny ( m Y ) uwarunkowany jest technologicznie • i administracyjnie : m = mt + ma • zależy od technologicznie koniecznej importochłonności mt ( stabilnej w okresie krótkim ) ; • oraz od rządowych regulacji administracyjnych ma ( np. cła, nakazy i zakazy ). ma to główny instrument regulacji ( złożony z wielu szczegółowych narzędzi )

28. Podsumowanie - przegląd mnożników popytowych w : We wszystkich formułach produkcji w stanie równowagi ( tj. YE II , YE III i YE IV ) występują mnożniki popytowe w . Przypomnienie istoty ich działania : gdy rośnie dochód Y, konsumenci mogą zakupić więcej dóbr czyli rośnie popyt konsumpcyjny ; to wywołuje potrzebę zwiększenia produkcji czyli wzrost popytu na czynniki produkcji - rośnie popyt produkcyjny ; rośnie produkcjai jej sprzedaż, a więc rosnądochody, a to prowadzi do zwiększenia popytu,produkcji itd. Ostateczne produkcyjne skutki wzrostu dochodu są znacznie większe niż impuls początkowy ( zgodne z gasnącym postępem geometrycznym ) – nazywamy to efektami mnożnikowymi. Oczywiście oprócz takiegoefektu pozytywnego jest też identyczne zjawisko negatywne dla produkcji – mnożnikowe obniżanie po obniżce dochodów.

29. 1 YE = ( C + I + G + c TR + Exp - Imp ) 1 – c ( 1 – t ) + m 1 1 - II= = , tj. wpływ wzrostu dochodu na wzrostprodukcji osłabiony jest przez oszczędzanie części dochodu; 1 - c s • III= , tj. dalsze osłabienie efektu mnożnikowego 1 1 – c (1 – t) jako skutek konieczności płacenia podatków ; 1 • IV= , tj. kolejne osłabienie efektu • mnożnikowego o import ( tzn. ucieczkę części popytu za granicę ). 1 – c (1- t ) + m Podsumowanie - przegląd mnożników popytowych w :

30. Pytania : 1. Wyznacz wielkość produkcji w stanie równowagi ( oblicz YE ) wg. modelu 2-sektorowego / 3-sektorowego / 4-sektorowego. 2. Przeprowadź analizę ( także graficzną ) dojścia gospodarki do równowagi z sytuacji, w której Yi < YE ( lub Yi> YE ) w modelu 2-sektorowym / 3-sektorowym / 4-sektorowym. 3. Omów postać i działanie mnożnika popytowego w modelach sektorowych – dlaczego mnożnik ulega osłabieniu po rozszerzeniu modelu o trzeci i czwarty sektor ? 4. Przedstaw wszystkie możliwości regulowania gospodarki przez państwo zgodne z założeniami modelu 3-sektorowego/ 4-sektorowego.

31. Wykład II – Modelowanie IS - LM 1. Przedmiot Równowaga makroekonomiczna w okresie krótkim: - na rynku towarowym ( IS ) podzielonym na konsumpcyjny ( C ) i inwestycyjny ( I ) ; • na rynku pieniężnym ( LM ) - obroty pomiędzy • różnymi formami aktywów finansowych, np. M i B ; • na rynku obrotów z zagranicą ( BP ) podzielonym • na obroty towarowe ( BH ) i kapitałowe ( BK ) ; - na rynku pracy ( SR ) ; oraz związki pomiędzy równowagami różnych rynków. Rodzaje problemów : a) - analiza stanu równowagi ( E ) i jego warunków ; b) - analiza automatycznego procesu równoważenia ( gdy P  E, to P  E ), gdzie P - stan praktyki; c) - polityka stabilizacyjna ( gdy P  E, to E  P ); d) - szczególne cele polityki ( gdy P0 = E0  Pp = Ep , gdzie Pp - pożądany stan praktyki,tj. cel gospodarczy ).

32. 2. Miejsce modelu IS - LM w makroekonomii Pojawił się w roku 1937 ( J. R. Hicks – Nobel 1972 ) jako rozwinięcie i sformalizowanie myśli J. M. Keynesa. Ewolucja modelu ciągle trwa, a współczesny neo-keynesizm należy do głównego nurtu rozwoju makroekonomii. Co było przed Keynesem ? • Klasyczna koncepcja równowagi makroekonomicznej ujęta w prawie rynków Say’a : • podaż i popyt muszą być równe, bo każda podaż kreuje własny popyt ; • wymiana jest praktycznie naturalna, a pieniądz to tylko „techniczny” pośrednik ; • - gospodarka wytwarza tyle, ile może ( tj. pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych ), a popyt zależy od cen.

33. p q wg. Say’a Popyt Podaż p cena AS (= max.) p AD ilość q q Klasyczny model równowagi Niech D AD < 0 0 AD AS Obniżenie popytu doprowadziło do spadku cen, a produkcja nie uległa zmianie. AD1 E 0 pi pi p0 E1 p1 q1= q0 q0 Natomiast wzrost popytu doprowadzi do wzrostu cen.

34. AS0 AD0 AD1 E0 p0 q0 q Już w czasach Keynesa ceny i płace były administrowane. Współcześnie taka kontrola jest jeszcze silniejsza ( rola monopoli, ZZ i państwa ). Skutkiem jest wysoka „sztywność” cen i płac - co uprawnia stosowanie keynesowskiego założenia o stabilności cen ). Przy takich ograniczeniach rozwiązanie klasyczne nie działa. AS2 ceny = const. ! E2 E1 q2 Obniżenie popytu doprowadziło do obniżenia podaży, a cena pozostała bez zmiany.

35. 3. Założenia modelowania IS - LM a) meta – założenia ( Keynesowskie ) - gospodarka rynkowa jest niestabilna, podlega wstrząsom, reaguje na bodźce - ale dąży do stabilności, równowagi ; - przyczyny wstrząsów są różne, ale najważniejsze to „zwierzęce” instynkty inwestorów • ( „stadne” decyzje, • irracjonalne mody, fale optymizmu i pesymizmu ) ; • gospodarka rynkowa może samoczynnie się zrównoważyć, • to jednak wymaga czasu i przynosi koszty społeczne ; • - polityka ekonomiczna państwa jest konieczna ; • reakcje ( dostosowania ) mają charakter ilościowy, • a nie cenowy ( jak w ekonomii klasycznej ) .

36. b) założenia oczywiste( we współczesnej Polsce n niezbędne ) • grę ekonomiczną toczy wielu uczestników, decyzje ekonomiczne są podejmowane przez licznych producentów i konsumentów, istnieje konkurencja ; • - państwo też jest aktorem ekonomicznym, działa regulując całość gospodarki oraz jako właściciel firm sektora publicznego ; • - gospodarka jest mieszana ; • - istnieje nowoczesna i rozwinięta infrastruktura służąca gospodarowaniu ( techniczna, instytucjonalna, prawna, informacyjna oraz społeczna ) ; • - brak zjawisk nadzwyczajnych ( przyrodniczych, ekonomicznych, społecznych, politycznych ). • Gospodarka z założenia jest rynkowa, rozwinięta, „zdrowa”.

37. c) założenia idealizacyjne( kierunki modelowego uproszczenia rzeczywistości ) • - istnieją rezerwy wszystkich czynników produkcji, • można nimi manipulować ; • dzięki rezerwom podaż elastycznie podąża za popytem • ( keynesowskie czyli popytowe regulowanie gospodarki ); • rozpatrujemy wyłącznie okres krótki, w którym decyzje • dotyczą wykorzystania zasobów, a nie ich kształtowania ; wydatki to tylko zamówienia państwowe ( uproszczenie w porównaniu do modeli sektorowych - brak transferów, uwzględniamy tylko opodatkowanie netto ) ; - dochody budżetu państwa to tylko podatki, • ceny są stabilne, a gospodarka jest zamknięta .

38. d) założenia analityczne ( cząstkowe ) Takie założenia są przyjmowane i uchylane stosownie do logiki analiz, dotyczą np. : - przebiegu linii równowagi ( położenie, kąt nachylenia ) ; - stanu wyjściowego na 4 badanych rynkach ( równowaga czy jej brak – nadmiar czy niedobór ) ; - rodzaju impulsu zewnętrznego lub wewnętrznego, zmieniającego stan wyjściowy i / lub warunki funkcjonowania któregokolwiek z rynków ; - celu, rodzaju i kierunku zastosowanej polityki ekonomicznej, wybranego instrumentu ekonomicznego ; - kolejności analiz rynków ( ceteris paribus - tj. zasada analizy przyjmująca stabilność innych zmiennych / czynników / rynków ).

39. Pytania : • 1. Omów specyfikę keynesowskiego podejścia do • gospodarki i jej modelowania. • 2. Dlaczego wniosków wynikających z keynesowskich analiz • modelowych nie można bezpośrednio stosować do • współczesnych państw o rozwiniętej, zamożnej • i ustabilizowanej gospodarce rynkowej / do dzisiejszej gospodarki polskiej ?

40. I = I - a i G = G Wykład III – Model rynku towarowego i rynku pieniężnego Część I - Model rynku towarowego 1. Wyprowadzenie funkcji równowagi Równowaga rynku AD = AS = Y Trzy części popytu AD = C + I + G - konsumpcja: C = C + c Y (1 – t ) ( z założenia brak transferów ! ) - inwestycje: gdzie a – wrażliwość inwestorów na zmianę stopy procentowej ( a = const., a > O ) - popyt rządowy

41. A 1 ___ ____ i = Y a a w A = C + I + G = / tj. wIII / 1 1 – c (1 – t) z równań Y = AD oraz AD = C + I + G ) po podstawieniu powyższych 3 funkcji otrzymujemy formułę funkcji IS : gdzie : oraz IS i Linia IS mówi, że w miarę obniżania stopy procentowej produkcja rośnie. E iE Każda para zmiennych (iE, YE)spełnia warunek równowagi rynku ( tj. punkt E leży na linii IS ) . Y YE

42. Analiza funkcji IS / rynku towarowego czyli Polityka gospodarcza na rynku towarowym ( odizolowanym ! ) - skutki zmian stopy procentowej ; - skutki zmian popytu ; - skutki zmian stopy podatkowej. interpretacja ekonomiczna i graficzna czyli „ruchy na IS” czyli „ruchy IS” czyli zmiany kąta nachylenia IS

43. IS E0 i0 Y Y0 2. Analiza funkcji IS a) zmiany położenia punktu E na IS Przykład - skutki wzrostu i0 do i1 : i1 E1 - podrożenie kredytu inwestycyjnego, więc rezygnacja z najmniej opłacalnych projektów ; E2 i2 - obniżenie popytu inwestycyjnego, więc również obniżenie produkcji dóbr inwestycyjnych ; Y1 Y2 - obniżenie ich sprzedaży i dochodów pracowników zatrudnionych w tej sferze ; - obniżenie ich popytu konsumpcyjnego i obniżenie produkcji dóbr konsumpcyjnych ; dalsze efekty ... Równowaga w E1 . Przypadek obniżenia stopy procentowej ( przeciwna interpretacja i skutki, równowaga w E2 ).

44. IS E0 i0 Y Y0 2. Analiza funkcji IS a) zmiany położenia punktu E na IS i1 E1 Ostateczne skutki : E2 i2 Y1 Y2 Interpretacja ekonomiczna : zmiana stopy procentowej wpływa bezpośrednio na popyt inwestycyjny, lecz pośrednio na całą gospodarkę ; wzrost stopy to obniżenie całej produkcji, spadek stopy to wzrost całej produkcji. Interpretacja graficzna : zmiana stopy procentowej przesuwa punkt E w górę lub w dół nieruchomej linii IS.

45. A 1 ___ ____ i = Y a a w Zgodnie z formułą IS zależą od zmian A i a , gdzie A = C + I + G . Ale : C = const. , I = const. , a = const. zmienić można tylko G = G ! b) zmiany położenia linii IS ( przesunięcia równoległe ) To autonomiczna decyzja rządu o obniżeniu lub podwyższeniu zamówień rządowych.

46. i IS0 i0 E0 Y Y0 Niech  G < 0 ( tj. obniżenie popytu rządowego czyli restrykcja fiskalna ) Po obniżce popytu zmniejszy się produkcja. IS2 IS1 Po wzroście popytu wzrośnie też produkcja. E2 E1 Y1 Y2 Dygresja terminologiczna : popyt rządowy to składnik budżetu państwa, a budżet jest tworzony z podatków ; polityka budżetowa i polityka fiskalna to dwie strony tej samej sprawy. Wybieram termin „ polityka fiskalna ”. Skutkiem jest zmniejszenie Y bez zmian i . Nowy punkt równowagi ma współrzędne ( i0, Y1 ) . Restrykcja fiskalna przesuwa linię IS równolegle w lewo. Natomiast ekspansja fiskalna ( tj.  G > 0 ) Szczegółowychnarzędzipolitykifiskalnej sątysiące, ale będziemy– dla uproszczenia - mówićtylkoo jednym : o zmianiezamówieńrządowych G . zwiększa produkcję i przesuwa IS równolegle w prawo. Nowy punkt równowagi ma współrzędne ( i0 , Y2 ) .

47. Zgodnie z formułą IS kąt jej nachylenia zależy od a i w, gdzie 1 w = 1 - c ( 1 - t ) A 1 ___ ____ i = Y a a w i IS0 Y c) zmiany kąta nachylenia IS Wiemy, że a= const. i c = const. Można zmieniać tylko t. Gdy np. t wzrośnie, to mnożnik obniży się, tj. obniży się siła reakcji produkcji na zmianę popytu - linia IS zbliży się do pionu ( IS1 ). IS2 (t <0) Gdy t obniży się, linia IS zbliży się do poziomu ( IS2 ). IS1 (t > 0)

48. Część II - Model rynku pieniężnego 1. Wyprowadzenie funkcji równowagi Równowaga rynku : popyt na pieniądz = podaży pieniądza • funkcja popytu na pieniądz • Popyt transakcyjny ( Ltr ) zależy od wielkości produkcji Y • i od szybkości obiegu pieniądza V, tu ujętej poprzez k 1 = V Ltr = k Y Popyt spekulacyjny ( Ls ) zależy od : - poziomu stopy procentowej i ( reakcja przeciwna ) ; - wrażliwości posiadaczy pieniądza na zmiany stopy procentowej, tj. współczynnika b ( b = const.,b > 0 ) . Ls = - b i Łącznie L = Ltr + LS czyli L = k Y - b i

49. LM i E iE k 1 M i = Y M b b Pc M = Pc YE Y - funkcja podaży pieniądza Autonomiczna decyzja państwa ( BC ),tj. M = M. Podaż musi odpowiadać bieżącym warunkom, tzn. konieczna korekta poprzez wskaźnik zmian poziomu cen ( Pc ) : - formuła funkcji LM ( z równania L = M otrzymujemy : ) Równowaga na rynku pieniężnym

50. i LM i0 Y0 Y ( czyli wstępna analiza odizolowanego rynku pieniężnego ) 2. Analiza funkcji LM a) zmiany położenia punktu E na LM Przykład - skutki wzrostu produkcji do Y1 : - produkcja rośnie, rośniewięc popyt na pieniądz( popyt transakcyjny ) ; i1 E1 - przy danej podaży M wzrost popytu wywoła wzrost „ceny pieniądza” ( tj. stopy procentowej ) - dokładnie tak, jak na innych rynkach w GR . E0 i2 E2 Oznacza to, że np. ucieczka od lokat zmusi banki do podniesienia ich atrakcyjności. Y2 Y1 Przypadek obniżenia produkcji ( przeciwna interpretacja i skutki, równowaga w E2 ).