Dünya Bankası Koruma Önlemleri Eğitimi Ankara 31 Mart 2010

1. Çevresel Yönetim Çerçevelerinin ve Çevresel Yönetim Planlarının Uygulanması : Operasyonel Kılavuza Dahil Edilmeleri Dünya Bankası Koruma Önlemleri Eğitimi Ankara 31 Mart 2010

2. ÇYÇUygulama Deneyimi • Basit ve pratik çerçeve ve kılavuzlar işe yarar • Kılavuzların kullanımı yoluyla alt proje tasarımı iyileştirilir • Tasarıma sürdürülebilirlik önlemleri dahil edilir • Yerel yönetimlerin ve toplulukların bilinç düzeyi yükseltilir • Tüm düzeylerde kapasite oluşturulması gerekir • Proje sahiplerinin, uyumun ötesindeki koruma önlemlerinin katma değeri konusunda ikna edilmesi kritiktir. • Etki azaltma önlemlerinin maliyetlerinin belirlenmesi her zaman bir sorundur, dolayısıyla bunların tasarımda ele alınması hesaba katılmalarını sağlar

3. ÇYÇUygulamasındaki Zorluklar • Yerel yönetimlerde ve topluluklarda kapasite oluşturma • Finansal Aracıların kapasitelerinin arttırılması • ÇYP etki azaltma önlemlerinin maliyetlerinin alt proje maliyetlerine dahil edilmesi • Çevresel taramanın iyileştirilmesi • Denetleme ve izlemenin yoğunlaştırılması

4. ÇYPUygulamasındaki Zorluklar • Gerçekçi olmayan/yetersiz izleme göstergeleri • Çok az saha ziyareti ve izleme hususlarının ve raporlarının yetersiz incelenmesi ve değerlendirilmesi • Uygulama sırasındaki proje değişiklikleri karşısında EMP’nin revize edilmemesi • Üzerinde anlaşılan eylemlerin yetersiz takibi • Önerilen kurumsal kapasite önlemlerinin etkisizliği

5. Uygulamaya Dönük Çözümler • Finansal Aracı için sadece bu amaçla Çevre Uzmanlarının görevlendirilmesi iyi uygulamadır • Pratik, spesifik ve ölçülebilir çevre göstergeleri • İhale ve Sözleşme Dokümanları; etki azaltma / izleme ile ilgili ÇYP hükümlerini içermelidir • Saha ziyaretleri de dahil olmak üzere, aktif izleme gereklidir • Etki azaltma önlemlerinin ve kurumsal görevlerin güncellenmesi gerekir

6. ÇYPUygulama Deneyimi • Örnek: Güney Kafkasya Karayolu Altyapı Projeleri Tematik İncelemesi • ÇYP uygulamasının ve denetiminin kalitesini değerlendirmek • Varsa, ele alınacak sistematik sorunları tespit etmek • Bunları gidermeye yönelik pratik önlemler önermek • Önlemleri mevcut projelere (mümkün olduğu ölçüde) ve gelecekteki operasyonlara uygulamak • Sonuçları yaygınlaştırmak (Borçlular ile diyalog; “ECA Öğrenme Özeti;” Personel ve Borçlu Eğitimi) Amaçlar Yöntem: Masa Başı İncelemesi + Saha Ziyaretleri

7. Gürcistan Doğu-Batı Karayolu İyileştirme Projesi 1 (EWHIP 1) EWHIP 2 EWHIP 3 İkincil ve Yerel Karayolları İyileştirme Projesi (SLRP) – (çok sayıda küçük proje yolu) Ek Finansman Projeleri Ermenistan Cankurtaran Karayolu İyileştirme Projesi (LRIP) Çok sayıda küçük proje karayolu (1- 6 km) Azerbaycan Azerbaycan Karayolları I Azerbaycan Karayolları II (Kategori A projesi) Azerbaycan Karayolları II- Ek Finansman I ve II (Her bir proje kapsamında birden fazla yol kesimi bulunmaktadır) İncelenen Projeler

8. Masa Başı İncelemesinin Bulguları • Çoğu proje doğru şekilde taranmış / sınıflandırılmış • Çoğu ÇED iyi hazırlanmış • Açıklama ve kamuoyu bilgilendirme zamanında gerçekleştirilmiş • ÇYP’ler: kapsamlı ancak etki azaltma önlemleri çok genel • ÇYP tasarım ile çok az ilişkilendirilmiş • ÇYP sözleşme dokümanları ile çok az ilişkilendirilmiş

9. Saha Ziyaretlerinin Bulguları • Yükleniciler rutin olarak ÇYP’lerin çoğu boyutunu uygulamamaktadır; özellikle aşağıdaki konularda; • Malzemelerin kaynaklandırılması (malzeme ocaklarının yönetimi ve restorasyonu) • İnşaat atıklarının bertarafı • İnşaat sahalarının yönetimi (örneğin drenaj, erozyon, yüzey suları üzerindeki etkiler) • Hava kalitesi önlemleri (örneğin kamyon yükleri, toz önleme) • Şantiye koşulları • Yüklenicilerin, kontrol mühendislerinin, Karayolu İdarelerinin ve DB Proje Ekiplerinin yetersiz denetimi

10. Manzaranın Arka Yüzü Güzel bir şekilde kaplanmış bir yol Peki duvarın öbür tarafında ne var?

11. ÇED’in tasarıma yansıtılmaması • ÇED’de bölge toprak kayması bakımından hassas olarak tespit edilmiş • Tasarımda bu yeterince dikkate alınmamış • Kötü tasarım toprak kaymalarına ve evlerin yıkılmasına yol açmış (kısmen göçmüş köy yoluna dikkat ediniz)

12. Atık Yönetimi ve Bertarafı Molozlar çevredeki şehirlere su temin eden nehrin kenarına atılmış Asbestli malzemeler yerel bir çöp sahasına atılmış Tünel kazısından çıkan hafriyat atıkları hassas toprak örtüsünü kaplıyor Atıklar yakındaki arazilere gelişigüzel atılmış

13. Nehir yatağından kum çıkarılıyor

14. Şantiyede kötü atık yönetimi

15. İyi uygulama örneği Agrega kırma tesisinde toz oluşumunu kontrol etmek için su püskürtülüyor

16. Neden bu kadar fazla sorun var? • Sahiplenme olmayışı : • Karayolu İdareleri DB tarafından finanse edilen projelerin ÇD raporlarının işleme konulmasında çok az rol oynuyor (ÇD danışmanları ile çalışma görevini Banka personeline bırakıyorlar) • Yerel kontrol mühendisleri çevreyi önemli bir konu olarak görmüyor (“olağan karşılıyorlar”) • Uluslararası kontrol danışmanları işlerini yapmıyor – Karayolu İdarelerine bildirmiyorlar • Karayolu İdareleri bildirilen çevre sorunlarını göz ardı ediyor • Sorumlulukları açık bir şekilde belirlenmemesi : • ÇYP’ler çok genel • ÇYP hükümleri sözleşmelere dahil edilmiyor, dolayısıyla yasal olarak bağlayıcı değil • Kapasite eksikliği: Karayolu İdareleri sınırlı sayıda Çevresel ve Sosyal personele sahip ve bu yönlerini güçlendirmeleri için çok az teşvik var • Aşırı DB katılımı DB denetleme maliyetini yükseltiyor ve DB personeli üzerinde baskı yaratıyor … Sahada görev yapan Çevresel ve sosyal personel düzenli saha ziyaretleri yapmak için çok fazla projeden sorumlu

17. Tavsiyeler • Daha ayrıntılı ÇYP’ler, daha spesifik, bilgilendirici ve izlenebilir etki azaltma önlemleri (örneğin şantiyelerdeki septik tankların çizimleri) • ÇYP’nin tasarımlara ve ihale dokümanlarına yansıtılmasının sağlanması (maliyetlerin gerçekçi değerlendirmesi ile birlikte) • Metraj Cetvelinde spesifik olarak maliyetlendirilmiş eylemler • Şemsiye hüküm (rekabetçi değil) • İzleme için bağımsız “Çevre Denetçisi” tutulması (bu görev genel kontrolörlük danışmanına bırakılmamalı) • Borçluların sorumluluklarının arttırılması ve açıklığa kavuşturulması – gerektiğinde personelin arttırılması konusunda ısrar edilmesi. (DB danışmanlar için “ilk durak” olmamalıdır) • Karayolu İdaresi personelinin, yüklenici personelinin, danışmanların eğitilmesi – Proje Başlangıç çalıştayından itibaren • Değerlendirme raporlarında üst yazılarda çevresel sorunların vurgulanması • Sözleşmelerde uyumsuzluk için para cezalarının ve yaptırımların belirlenmesi ve bunların uygulanması

18. EMF’in Proje Döngüsüne Dahil Edilmesi Öncelikli önerilerin sunulması Önerilerin değerlendirilmesi/seçimi Uygunluk taraması FİZİBİLİTE/TASARIM Başvuruların hazırlanması (yardım ile) ÇED Hazırlama Ön-FE Formu Alt Proje Onayı ÖN-FİZİBİLİTE ETÜDÜ Çevre İzni İnşaat Ruhsatı ALT PROJE DÖNGÜSÜ TANIMLAMA İş planının kabulü, sözleşme imzalanması DENETLEME İşlerin başlaması İŞLETME İşlerin Denetimi EMPuygulama İlerleme Raporları

19. Proje Uygulama Döngüsü Alt Proje Tanımlama ve Planlama Süreci Uygulama Satın Alma Prosedürleri Finansal Yönetim Prosedürleri Kurumsal Düzenlemeler Proje Operasyonel Kılavuzu (POK) Çevresel İnceleme ve Uygulama Prosedürleri Tarama Formu Çevresel ve Sosyal Etki Azaltma Önlemleri İzleme Kontrol Listeleri

20. ÇYÇhususlarının POKProsedürlerine Dahil Edilmesi • Alt kredi uygunluk kriterleri : uygun/uygun olmayan yatırımların, potansiyel çevresel sorunların açıklanması • Alt kredi başvurusu: potansiyel çevresel sorunların ve önerilen etki azaltma önlemlerinin tespiti; • Alt kredi taraması, değerlendirmesi ve seçimi: ÇDtaraması, çevresel sorunların ve önerilen etki azaltma önlemlerinin değerlendirilmesi; spesifik ÇD/ÇYP’nin gerekli olup olmadığının belirtilmesi • Alt proje kredi anlaşmasının hazırlanması/imzalanması : ÇYÇ’i uygulama zorunluluğunu içerir • Satın Alma : ihale dokümanları, şartnameler, sözleşmeler çevre hükümlerini içerir • Alt kredinin kullandırılması/ilerleme raporları : çevresel önlemler kullandırımlar için tetikleyici olabilir; PUB çevresel önlemlerin uygulandığını ve etkili olduğunu doğrular • Alt kredi uygulamasının izleme ve değerlendirmesi : ÇYP ‘ye uyumu, çevresel göstergeleri içerir

21. Çevresel Kılavuzlar – POK Bölümü veya Eki • ÇDTarama/Sınıflandırma kriterleri • Ulusal gereklilikler ve DB gereklilikleri • İlgili çevre standartları • Alt projelerin etkilerini ele almaya ve alt projelerin sürdürülebilirliklerini arttırmaya yönelik olarak, her bir alt proje türüne özgü çevresel sorunlar ve etki azaltma önlemleri • Alt proje tasarımında, saha seçiminde, ÇYP formülasyonunda ve uygulamasında dikkate alınacak / dahil edilecek önlemler • Kamuoyu bilgilendirme ve istişare prosedürleri • İzleme, değerlendirme ve raporlama düzenlemeleri

22. TACİKİSTAN TOPLULUK TARIM VE SULAK ALAN YÖNETİM PROJESİ

23. Projeye Genel Bakış Proje, Surkhob, Zarafshan, Vanjobve ToirsuSulak Alanlarında toplam 36.000 km2’lik bir alanı kapsamaktadır. Bu alan, toplam 550,000 kişinin (dağlık nüfusun %42’si) yaşadığı 390.000 hektarlık tarımsal alanı kapsamaktadır • Bileşen I: Kırsal Üretim Yatırımları • Bileşen II: Kurumsal Destek ve Kapasite Oluşturma • Bileşen III: Proje Yönetimi

24. Kırsal Üretim Yatırımları • Tarımsal üretim yatırımları - yıllık ürün girdileri, bahçecilik, hayvancılık, işleme, dağıtım, kiralama ve kredi olanakları • Arazi kaynak yönetimi – arazi grupları; toprak koruma, nem yönetimi, bahçecilik-odunluk-yem gibi yatırımlar • Kırsal altyapı– içme suyu, küçük sulama, köy yollarının rehabilitasyonu, küçük ölçekli elektrik üretim

25. Alt Proje Temel Esasları • Finansal ve ticari açıdan uygulanabilir; • Sosyal açıdan kapsayıcı ve anlayışlı; • Kurumsal açıdan uygulanabilir; • Çevresel açıdan sağlıklı ve sürdürülebilir: alt projeler, sürdürülebilir toprak yönetimine ilişkin Proje gerekliliklerini karşılamalıdır; • Tarımsal üretimin arttırılması

26. İlave kilit özellikler • Küçük yapım işlerinin küçük etkileri ilgili tasarım standartlarına uygun olarak yönetilecek • Onaydan önce, yetkililer alt projelerin ilgili ulusal ve yerel çevre kanunlarına ve düzenlemelerine uygunluğunu ve Banka politika ve prosedürlerini ile tutarlılığını doğrulayacak • Genel proje maliyetine bağlı olarak, projeler farklı kurumlar tarafından incelenecek • Kullandırım koşulu olarak, PYB’den ilave Çevre Uzmanı tutması istenmiştir. • Kamunun, sivil toplumun ve proje ile ilgili personelin çevresel değerlendirme ve yönetim kapasitesini arttırmaya yönelik eğitim ve ekipman temini için 50.000$ tahsis edildi

27. Proje Operasyonel Kılavuzu • Başlangıçtaki bilinçlendirme ve iletişim faaliyetleri • Potansiyel kırsal üretim yatırım faaliyetlerinin gösterge niteliğindeki açıklamaları • Grup süreci ve uygunluk kılavuzu • Köy ve CIG uygulama düzenlemeleri • Proje Yönetim Biriminin, Proje Koordinasyon Biriminin, tutulan danışman ve uzmanların ve ilgili kurum personelinin sorumlulukları

28. Proje Operasyonel Kılavuzunun Ekleri : • Katılımcı analiz araçları • Alt proje önerilerinde ele alınacak olan fizibilite ve uygunluk ile ilgili ayrıntılı soruların gösterge niteliğindeki bir listesi • Alt proje önerilerinin formatı • PUB ile Faydalanıcı arasında imzalanacak Mutabakat Zaptı • Alt proje önerilerinin ve proje komitelerinin köy önerilerinin incelenmesine yönelik kontrol listesi • STK sözleşmelerine yönelik önerilen Görev Tanımı

29. Örnek Ek: Çevresel Sağlık ve Sürdürülebilirlik (örnek sorular – başka sözcüklerle ifade edilmiştir) • Alt projede inşat veya işletme aşamalarında atık üretilecek mi (hava, sıvı veya aktı)? Üretilecekse, bunlar nasıl yönetilecek? Önerilen önlemler nelerdir: • Atıkları önlemek, en aza indirmek veya arıtmak? • En sonda atık sahalarına bırakmak? • Alt proje tehlike altındaki herhangi bir hayvan veya bitki türü için etki riski doğuracak mı (örneğin yayılmacı yabani otlar, doğal yaşam alanlarının dönüşümü)? Doğuracak ise, bu etkileri önlemek veya en aza indirmek için neler yapıldı? • Alternatif saha ve tasarım seçenekleri değerlendirilip, en az riskli seçenek seçildi mi? • Telafi edici önlemler öneriliyor mu (eşdeğer doğal yaşam alanlarının oluşturulması/yönetilmesi)? • Alt proje herhangi bir yüzey veya yer altı su kaynağı için etki riski doğuruyor mu(örneğin kirlilik, siltasyon, aşırı kullanım)? Doğuruyor ise: • Su kullanıcıları üzerindeki etkiler değerlendirildi mi? • Potansiyel olarak etkilenen diğer kullanıcılara danışıldı mı? • Su temininin yeterliliği ve sürdürülebilirliği tespit edildi mi? • Kaynak koruma için önlemler belirlendi mi?

30. Örnek Ek: Çevresel Sağlık ve Sürdürülebilirlik (devamı) • Bu alt proje için gereken ÇDaracı nedir? (örneğin ÇYP, sınırlı çevresel değerlendirme + ÇYP)? • ÇD aracı çevre onayını aldı mı (bölgesel/ulusal düzeyde)? • ÇYP uygulama ve izleme kapasitesi yeterli mi? • ÇYP maliyetleri hesaplandı mı?

31. BAHÇECİLİK / TERASLAMA ALT PROJE#- 254 ALAN- 624 ha FAYDALANICI # – 4353hh

32. BAHÇECİLİK / TERASLAMA ESKİDEN ŞİMDİ

33. TERASLAMA

34. Uygulamada Topluluk Yatırımları İÇME SUYU TEMİNİ

35. Uygulamada Topluluk Yatırımları SU ISITMA AMAÇLI GÜNEŞ ENERJİSİ