TEORIA PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ

1. TEORIA PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ

2. 1. NOMINALNY I REALNY KURS WALUTOWY 1.1. NOMINALNY KURS WALUTOWY  NOMINALNY kurs walutowy jest relacją wymienną pieniądza jednego kraju na pieniądz innego kraju. Nominalny kurs walutowy będziemy oznaczać symbolem, εn.

3. Zwykle kurs NOMINALNY zapisuje się w sposób BEZPOŚREDNI jako liczbę jednostek waluty zagranicznej płaconych za jednostkę waluty krajowej (np. 0,25 USD/PLN). (Dalej stosuję właśnie taki sposób zapisu). Jednak niekiedy (np. w Polsce) stosowany jest POŚRED-NI sposób zapisu tego kursu. Informuje on wtedy o liczbie jednos-tek waluty krajowej płaconych za jednostkę waluty zagranicznej (np. 4,00 PLN/USD).

4. NOMINALNY kurs walutowy ulega DEPRECJACJI (DEWALUA-CJI), kiedy siły rynkowe powodują jego spadek (państwo adminis-tracyjnie obniża jego poziom). W efekcie za jednostkę waluty krajo-wej chętni płacą mniej jednostek waluty obcej (np. 0,2 USD/PLN), zamiast 0,25 USD/PLN).

5. NOMINALNY kurs walutowy ulega APRECJACJI (REWALUA-CJI), kiedy siły rynkowe powodują jego wzrost (państwo adminis-tracyjnie podnosi jego poziom). W efekcie za jednostkę waluty kra-jowej chętni płacą więcej jednostek waluty obcej (np. 0,3 USD/ PLN), zamiast 0,25 USD/PLN).

6. 1.2. REALNY KURS WALUTOWY NOMINALNY kurs walutowy jest relacją wymienną pieniądza jednego kraju na pieniądz innego kraju. Natomiast REALNY kurs walutowy jest relacją wy-mienną innych niż pieniądz towarów z różnych krajów. Realny kurs walutowy jest relacją wymienną innych niż pieniądz towarów z różnych krajów. A oto formalny związek realnego, εr, i nominalnego, εn, kursu walutowego: εr = εn∙ Pk/Pz, gdzie Pz i Pk to – odpowiednio - cena tej samej porcji dóbr za granicą i w kraju.

7. Powiedzmy np., że: εn=0,3 [dol./zł], Pk = 100 zł, Pz = 15 dol. W takiej sytuacji realny kurs tej porcji dóbr, której dotyczą ceny Pk i Pz, wynosi: εr=(εn∙Pk)/Pz=(0,3[dol./zł]∙100 zł)/15 dol.=30 dol./15 dol.=2.

8. εr=(εn∙Pk)/Pz=(0,3[dol./zł]∙100 zł)/15 dol.=30 dol./15 dol.=2[porcje amerykańskie za porcję polską]. CO TO ZNACZY? Otóż w naszym przykładzie cena wybranego do porównań koszyka dóbr jest w Polsce 2 razy wyższa niż w USA. Za te same pieniądze, które wydalibyśmy na koszyk polski, w Stanach możemy kupić 2 takie same koszyki dóbr. Towary polskie nie są zatem konkurencyjne cenowo w porównaniu z towarami amerykańskimi.

9. A teraz pomyślmy o relacji εr’/εr, czyli o zmianie realnego kursu. Otóż: εr’/εr = (εn’/εn)∙(πk/πz), gdzie εn,εr i εn’,εr’ to kursy – odpowiednio - na początku i końcu okresu, a πk i πz to indeksy zmiany krajowej i zagra-nicznej cenyprzeciętnego koszyka dóbr. εr’/εr = (εn’∙Pk’/Pz’)/(εn∙Pk/Pz) = (εn’∙Pk’∙Pz)/εn∙Pk∙Pz’) = (εn’/εn)∙(Pk’/Pk)∙(Pz/Pz’) = (εn’/εn)∙(Pk’/Pk)/(Pz’/Pz) = (εn’/εn)∙( πk/100)/(πz/100) = (εn’/εn)∙(πk/πz)= εr’/εr. Jak się okazuje, znając zmianę kursu nominal-nego i indeksy cen, możemy ustalić zmianę kursu realnego w pewnym okresie.

10. εr’/εr = (εn’/εn)∙(πk/πz). Powiedzmy, że nominalny kurs złotego się zmniejszył z εn=0,3 [dol./zł] do εn’=0,2[dol./zł, a wskaźniki inflacji dla Stanów i Polski w tym roku są równe πz=120 i πk=240. Otóż, w takiej sytuacji: εr’/εr=(εn’/εn)∙(πk/πz)=(0,2/0,3)∙(240/120)=⅔∙2=1⅓, co oznacza, że w analizowanym okresie realny kurs złotego wzrósł o ⅓. Za pieniądze, które wydalibyśmy na porcję dóbr w Polsce, w Stanach możemy teraz kupić o ⅓ więcej porcji takich samych dóbr niż na początku tego okresu.

11. εr’/εr=(εn’/εn)∙(πk/πz)=(0,2/0,3)∙(240/120)=⅔∙2=1⅓. W takiej sytuacji mówimy, że trwa REALNA APRECJACJA wa-luty krajowej. (Przecież międzynarodowa siła nabywcza odnośnej kwoty pieniądza krajowego się powiększa). Realna aprecjacja po-woduje, że pogarsza się cenowa konkurencyjność krajowych towa-rów na rynkach zagranicznych. (Wszak kupując porcję dóbr w kraju, nabywca traci coraz więcej dóbr zagranicznych).

12. εr’/εr = (εn’/εn)∙(πk/πz). A oto inna sytuacja. Powiedzmy, że nominalny kurs złotego wzrósł z εn=0,3 [dol./zł] do εn’=0,4[dol./zł, a wskaźniki inflacji dla Stanów i Polski w tym roku są równe πz=240 i πk=120. Otóż, w takiej sytuacji: εr’/εr=(εn’/εn)∙(πk/πz)=(0,4/0,3)∙(120/240)=4∙⅓∙½=⅔, co oznacza, że w analizowanym okresie kurs realny złotego obni-żył się o ⅓. Za pieniądze, które wydalibyśmy na porcję dóbr w Polsce, w Stanach możemy teraz kupić o ⅓mniej porcji takich samych dóbr niż na początku tego okresu.

13. εr’/εr=(εn’/εn)∙(πk/πz)=(0,4/0,3)∙(120/240)=4∙⅓∙½=⅔. W takiej sytuacji mówimy, że doszło do REALNEJ DEPRE-CJACJIzłotego. Oznacza to, że nastąpił wzrost międzynarodo-wej cenowej konkurencyjności polskich towarów.

14. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny?

15. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2).

16. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2). b) Ile bochenków chleba można było dostać w Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na początku I, a ile w końcu XII tego roku?

17. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2). b) Ile bochenków chleba można było dostać w Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na początku I, a ile w końcu XII tego roku? Odpowiednio: 3 bochenki (εr=9jl/3jl; w I za cenę bochenka w Hipo-tecji można kupić 3 bochenki w Fantazji) i 2 bochenki (εr’=18jl/9jl; na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można kupić 2 bochen-ki w Fantazji).

18. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2). b) Ile bochenków chleba można było dostać w Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na początku I, a ile w końcu XII tego roku? Odpowiednio: 3 bochenki (εr=9jl/3jl; w I za cenę bochenka w Hipo-tecji można kupić 3 bochenki w Fantazji) i 2 bochenki (εr’=18jl/9jl; na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można kupić 2 bochen-ki w Fantazji). c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z Fantazji w handlu z Hipotecją? (Odpowiedz, uzupełniając szablon)? [Konkurencyjność towarów z Fantazji ................................., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ............., a potem .................... bochenka chleba w Hipotecji.]

19. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2). b) Ile bochenków chleba można było dostać w Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na początku I, a ile w końcu XII tego roku? Odpowiednio: 3 bochenki (εr=9jl/3jl; w I za cenę bochenka w Hipo-tecji można kupić 3 bochenki w Fantazji) i 2 bochenki (εr’=18jl/9jl; na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można kupić 2 bochen-ki w Fantazji). c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z Fantazji w handlu z Hipotecją? (Odpowiedz, uzupełniając szablon)? [Konkurencyjność towarów z Fantazji ................................., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ............., a potem .................... bochenka chleba w Hipotecji.] Konkurencyjność towarów z Fantazji..............pogorszyła się.............., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ...... ⅓......, a potem .......... ½........ bochenka chleba w Hipotecji. (Innymi słowy chleb z Fantazji podrożał w porównaniu z chlebem w Hipotecji. Przecież najpierw, kupno bochenka chleba w Fantazji oznaczało rezygnację tylko z ⅓ bochenka chleba, który można kupić w Hipotecji, a potem rezygnację aż z ½ takiego bochenka chleba).

20. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2). b) Ile bochenków chleba można było dostać w Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na początku I, a ile w końcu XII tego roku? Odpowiednio: 3 bochenki (εr=9jl/3jl; w I za cenę bochenka w Hipo-tecji można kupić 3 bochenki w Fantazji) i 2 bochenki (εr’=18jl/9jl; na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można kupić 2 bochen-ki w Fantazji). c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z Fantazji w handlu z Hipotecją? (Odpowiedz, uzupełniając szablon)? [Konkurencyjność towarów z Fantazji ................................., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ............., a potem .................... bochenka chleba w Hipotecji.] Konkurencyjność towarów z Fantazji..............pogorszyła się.............., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ...... ⅓......, a potem .......... ½........ bochenka chleba w Hipotecji. (Innymi słowy chleb z Fantazji podrożał w porównaniu z chlebem w Hipotecji. Przecież najpierw, kupno bochenka chleba w Fantazji oznaczało rezygnację tylko z ⅓ bochenka chleba, który można kupić w Hipotecji, a potem rezygnację aż z ½ takiego bochenka chleba). d) Czy doszło do realnej aprecjacji, czy realnej deprecjacji gdyba?

21. ZADANIE: W Hipotecji i w Fantazji wytwarza się tylko chleb! W ciągu roku ceny wzrosły tu – odpowiednio – z 1 gb do 6 gb i z 3 jl do 9 jl za bo-chenek. Nominalny kurs walutowy obniżył się w tym czasie z 9 [jl/gb] do 3 [jl/gb]. a) O ile procent zmienił się kurs realny? Kurs spadł o 33,(3)%. (εr=9[jl/gb]·1gb/3jl=9jl/3jl=3; εr’=3[jl/gb]·6gb/9jl=18jl/9jl=2). b) Ile bochenków chleba można było dostać w Fantazji za bochenek chleba z Hipotecji na początku I, a ile w końcu XII tego roku? Odpowiednio: 3 bochenki (εr=9jl/3jl; w I za cenę bochenka w Hipo-tecji można kupić 3 bochenki w Fantazji) i 2 bochenki (εr’=18jl/9jl; na końcu roku za cenę bochenka w Hipotecji można kupić 2 bochen-ki w Fantazji). c) Jak zmieniła się konkurencyjność towarów z Fantazji w handlu z Hipotecją? (Odpowiedz, uzupełniając szablon)? [Konkurencyjność towarów z Fantazji ................................., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ............., a potem .................... bochenka chleba w Hipotecji.] Konkurencyjność towarów z Fantazji..............pogorszyła się.............., bo najpierw za kwotę przeznaczoną na zakup 1 bochenka chleba w Fantazji można było mieć ...... ⅓......, a potem .......... ½........ bochenka chleba w Hipotecji. (Innymi słowy chleb z Fantazji podrożał w porównaniu z chlebem w Hipotecji. Przecież najpierw, kupno bochenka chleba w Fantazji oznaczało rezygnację tylko z ⅓ bochenka chleba, który można kupić w Hipotecji, a potem rezygnację aż z ½ takiego bochenka chleba). d) Czy doszło do realnej aprecjacji, czy realnej deprecjacji gdyba? Nastąpiła realna deprecjacja gdyba do jeśla. (Na skutek zmian nominalnego kursu walutowego i cen w obu kra-jach odpowiadająca wartości porcji chleba w Hipotecji liczba gdy-bów najpierw kupowała 3 porcje chleba w Fantazji, a potem już tyl-ko 2 porcje chleba w Fantazji).

22. 2. OD CZEGO W DŁUGIM OKRESIE ZALEŻY REAL-NY KURS WALUTOWY? Przyjrzyjmy się czynnikom, które decydują o zmianach realnego kursu walutowego...

23. 2.1. TEORIA PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ (ang. Pur-chasing Power Parity, PPP) Zgodnie z PRAWEM JEDNEJ CENY takie same towary mają równą cenę* w kraju i za granicą. Jeśliby cena porcji dobra w jednym kraju była inna niż za granicą, opłacałoby się kupować to dobro w kraju „tańszym” po to, aby je sprzedać w kraju „droższym”. Taki ARBITRAŻ TOWAROWY powodowałby wyrównanie się cen takich samych dóbr we różnych krajach. W praktyce koszty transportu, zróżnicowane cła i po-datki, a także odmienna polityka cenowa sprzedawców na róż-nych rynkach powodują, że obserwacja zaprzecza PRAWU JED-NEJ CENY. ----- *Chodzi o cenę wyrażoną w którejś z wchodzących w grę walut. Cenę krajową w drugim kraju przeliczamy na walutę partnera, stosując nominalny kurs walutowy.

24. TEORIA PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ (TEORIA PPP) (ang. purchasing power parity, PPP) jest UOGÓLNIENIEM PRAWA JEDNEJ CENY i dotyczy wybranego arbitralnie koszy-ka wielu dóbr, a nie jednego dobra. Jest ona próbą wyjaśnienia poziomu realnego kursu walutowego. Zgodnie z tą teorią nominalny kurs waluty dąży do poziomu odpowiadającego parytetowi siły nabywczej. Nominalny kurs dwóch walut odpowiada parytetowi siły nabywczej, kiedy za jednostkę jednej waluty można nabyć taką samą porcję dóbr w kraju i za granicą.

25. Zauważmy, że jeśli nominalny kurs walutowy dwóch walut odpowiada parytetowi ich siły nabywczej, kurs realny jest równy εr=1. Przecież miarą stosunku siły nabywczej dwóch walut jest właśnie realny kurs walutowy (εr=εn∙Pk/Pz). Jeśli εn∙Pk/Pz=1, to εn∙Pk=Pz, czyli wyrażona w pieniądzu zagranicznym cena wchodzącej w grę porcji dobra w kraju (εn∙Pk) i za granicą, Pz, jest równa. Z kolei to oznacza, że także za jednostkę pieniądza zagranicznego i za jednostkę pieniądza krajowego w kraju i za granicą możemy nabyć taką samą część tej porcji dóbr. Po łacinie PARITAS znaczy RÓWNOŚĆ, więc „PARY-TET siły nabywczej” znaczy „RÓWNOŚĆ siły nabywczej”.

26. 2.2. ARBITRAŻ UZASADNIENIEM TEORII PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ. Rozpatrzmy trzy przypadki: a) εr>1,czyli εn∙Pk>Pz. Waluta krajowa jest PRZEWARTOŚCIOWANA (w stosunku do innych walut), wszak to jej cena (czyli nominalny kurs walutowy waluty krajowej) sprawia, że za daną kwotę pieniądza krajowego można kupić więcej za granicą niż w kraju.

27. a) εr>1,czyli εn∙Pk>Pz. Kurs walut nie odpowiada ich parytetowi siły nabywczej. Towary krajowe NIE SĄ konkurencyjne cenowo w porównaniu z towarami zagranicznymi. Przecież porcja dóbr nabywana w kraju kosztuje WIĘCEJ niż taka sama porcja dóbr nabywana za granicą. Opłaca się zatem kupować takie same towary za granicą i sprzedawać je w kraju. W efekcie: Pk i (lub) εn oraz Pz, więc εr1.

28. Rozpatrzmy trzy przypadki: b) εr<1,czyli εn∙Pk<Pz. Waluta krajowa jest NIEDOWARTOŚCIOWANA (w stosunku do innych walut). Wszak to jej cena (czyli nominalny kurs walu-towy waluty krajowej) sprawia, że za daną kwotę pieniądza kra-jowego można kupić mniej za granicą niż w kraju).

29. Rozpatrzmy trzy przypadki: b) εr<1,czyli εn∙Pk<Pz. Kurs walut nie odpowiada ich parytetowi siły nabywczej. Towary krajowe SĄ konkurencyjne cenowo w porównaniu z towarami zagranicznymi. Przecież porcja dóbr nabywana w kraju kosztuje MNIEJ niż taka sama porcja dóbr nabywana za granicą. Opłaca się zatem kupować takie same towary w kraju i sprzedawać je za granicą. W efekcie: Pk i (lub) εn oraz Pz, więc εr1.

30. Rozpatrzmy trzy przypadki: c) εr=1, czyli εn∙Pk=Pz. Kurs walut odpowiada wtedy ich parytetowi siły nabywczej. Nie opłaca się zatem kupować dobra w jednym kraju, aby sprzedać je w innym kraju.

31. Podsumujmy: Jeśli początkowo εr<1 lub εr>1 za sprawą ARBITRAŻU TOWA-ROWEGO w długim okresie εr będzie zmierzał do poziomu 1 (εr1). A zatem, zgodnie z teorią PPP w długim okresie εr zmie-rza do poziomu 1. (Innymi słowy, w długim okresie nominalny kurs walutowy dwóch walut odpowiada parytetowi ich siły na-bywczej).

32. Jednak realny kurs walutowy zwykle odchyla się od 1. Nawet odnoszący się do BigMaca kurs walut krajowych z The Economist okazuje sięsilnie przewartościowany lub niedowartościowany. Kolumna 5 tabeli pokazuje odchylenia oficjalnego kursu walut krajowych do dolara od „bigmacowego” kursu PPP. Dla Polski chodzi o –35,4%. [Oficjalny kurs złotego (3,30 zł/dol.) musiałby spaść o 35,4%, by zrównać się z „bigmacowym” kursem PPP (2,13 zł/dol.)]. Złoty jest zatem NIEDOWARTOŚCIOWANY do dolara. Kurs y

33. 2.3. ABSOLUTNA I WZGLĘDNA WERSJA TEORII PPP Teoria PPP ma dwie wersje: ABSOLUTNĄ (mocniejszą) oraz WZGLĘDNĄ (słabszą). WERSJA ABSOLUTNA TEORII PPP Realny kurs walutowy, εr,jest zbliżony do 1. Ta wersja teorii PPP NIE ZNAJDUJE potwierdzenia w faktach.

34. WERSJA WZGLĘDNA TEORII PPP εr≠1, lecz siła działania czynników, które powodują odchylenia re-alnego kursu walutowego od 1 (np. koszty transportu, różnice składu koszyka dóbr reprezentantów w różnych krajach używa-nego do wyliczenia tempa inflacji) jest względnie stała. Innymi słowy, zgodnie z względną wersją teorii PPP εr≠1, lecz w długim okresie poziom εr waha się wokół pewnej średniej wieloletniej.

35. W przypadku długiego okresu względna wersja teorii PPP jest O WIELE LEPIEJ potwierdzona obserwacyjnie niż wersja absolut-na (zob. rysunek).A ---------- A Cyt. za: D.Miles, A.Scott, Macroeconomics, John Wiley&Sons Ltd., 2005.

36. W przypadku długiego okresu względna wersja teorii PPP jest O WIELE LEPIEJ potwierdzona obserwacyjnie (zob. rysunek).A Na rysunku widzimy, że „długi okres”, o którym jest mowa, może trwać dziesięciolecia. Oczywiście, czyni to teorię PPP bezużyteczną jako wskazówkę umożliwiającą zyskowne inwestycje na rynku walutowym... --- A Cyt. za: D.Miles, A.Scott, Macroeconomics, John Wiley&Sons Ltd., 2005.

37. Zauważmy jeszcze, że zgodnie z teorią PPP (niezależnie od jej wersji) STOPĘ ZMIANY NOMINALNEGO KURSU WALUTY WYZNA-CZA – CETERIS PARIBUS – RÓŻNICA STÓP INFLACJI ZA GRANICĄ I W KRAJU. Wszak: εr’/εr=(εn’/εn)∙(πk/πz), więc przy stałym kursie realnym, εr’/εr=1: (εn’/εn)∙(πk/πz)=1. Wynika stąd, że: εn’/εn= πz/πk, więc zmiany εn’/εn są takie same jak zmiany πz/πk.

38. ZMIANY ΕN’/ΕN SĄ TAKIE SAME JAK ZMIANY ΠZ/ΠK... Powiedzmy, że inflacja w Stanach wynosi 3%, a w Kanadzie 1% i że patrzymy z perspektywy Stanów (USA to „kraj”, a Kanada – „zagranica”). W takiej sytuacji - ceteris paribus - dolar amerykański będzie ule-gał deprecjacji względem dolara kanadyjskiego w tempie OKO-ŁO 2% na rok (εn’/εn=101/1030,98). Oczywiście, podobnie jak względna wersja teorii PPP wniosek ten jest stosunkowo dobrze potwierdzony empirycznie TYLKO W PRZYPADKU DŁUGIEGO OKRESU.

39. 3. MIĘDZYNARODOWE PORÓWNANIA POZIOMU ŻYCIA Nominalny kurs walutowy PPP jest wykorzystywany do porów-nań poziomu życia w różnych krajach. Jak pamiętamy, nominalny kurs walut, εn, odpowiada pa-rytetowi siły nabywczej, jeśli kurs realny jest równy 1, εr=εn∙Pk/Pz =1, czyli kiedy εn∙Pk=Pz. Zastosowawszy nominalny kurs, εn, odpowiadający PPP, za jednostkę jednej z walut można nabyć taką samą porcję dóbr w kraju i - po jej wymianie na drugą z walut - za granicą. (Skoro za Pz jednostek jednej z walut można nabyć taką samą porcję dóbr w kraju i za granicą, to i za jedną jednostkę tej waluty można nabyć taką samą porcję dóbr w kraju i za granicą).

40. Powiedzmy, że dochód per capita w kraju A (np. 1000 gdybów) prze-liczymy na walutę kraju B po kursie PPP (np. 1,25jl/gb). Mimo róż-nicy cen w obu krajach za uzyskane 1250 jeśli będzie wtedy można kupić w kraju B taki sam koszyk dóbr jak ten, który za 1000 gb można było kupić w kraju A. Okaże się wtedy, czy dochód per capita w kraju B (np. 1251 jl) jest większy, czy mniejszy niż dochód per capita w kraju A, czyli czy wystarcza on na kupno większego, czy mniejszego koszyka dóbr.A ------------ A Po przeliczeniu dochodu per capita w kraju A na walutę kraju B wyrażona w pieniądzu kraju B jednostka dochodu per capita obywatela kraju A ma taką samą siłę nabywczą jak jednostka dochodu per capita obywatela kraju B. Przecież, przy obowiązującym kursie nominalnym, εn, można za nią ku-pić taką samą porcję dóbr. Oznacza to, że dochody per capita w obu krajach zmierzyliśmy taką samą jednostką miary.

41. Zauważ, że skoro – dla kursu PPP - εn∙Pk/Pz=1, to εn∙Pk=Pzoraz: εn=Pz/Pk. Otóż dla różnych dóbr ich ceny: zagraniczna, Pz, i krajowa, Pk, pozostają do siebie w różnej proporcji. Wynika stąd, że iloraz Pz/Pkzmienia się, zależnie od składu koszyka dóbr, którego dotyczą ceny Pzi Pk. Oznacza to, że poziom kursu PPP, εn=Pz/Pk, zależy od tego, jaką porcję dóbr wykorzystano dla jego ustalenia... ISTNIEJE NIE JEDEN, LECZ WIELE KURSÓW PPP!

42. ZADANIE • W 1969 r. w bramie na Brackiej w Warszawie kupiono 15 $ po 100 zł; te dolary wywieziono pociągiem „Chopin” do Wiednia. Tam za 5 $ nabyto perukę, a za 10 $ końcowki długopisowych wkładów, które następnie w piłce plażowej przemycono do Polski. W Krakowie perukę sprzedano za 1000 zł, a końcówki wkładów za 3000 zł. a) Ile wyniósł „perukowy” kurs PPP złotego?

43. ZADANIE W 1969 r. w bramie na Brackiej w Warszawie kupiono 15 $ po 100 zł; te dolary wywieziono pociągiem „Chopin” do Wiednia. Tam za 5 $ nabyto perukę, a za 10 $ końcowki długopisowych wkładów, które następnie w piłce plażowej przemycono do Polski. W Krakowie perukę sprzedano za 1000 zł, a końcówki wkładów za 3000 zł. a) Ile wyniósł „perukowy” kurs PPP złotego? 200 zł za $. b) Ile wyniósł „długopisowy” kurs PPP złotego?

44. ZADANIE W 1969 r. w bramie na Brackiej w Warszawie kupiono 15 $ po 100 zł; te dolary wywieziono pociągiem „Chopin” do Wiednia. Tam za 5 $ nabyto perukę, a za 10 $ końcowki długopisowych wkładów, które następnie w piłce plażowej przemycono do Polski. W Krakowie pe-rukę sprzedano za 1000 zł, a końcówki wkładów za 3000 zł. a) Ile wyniósł „perukowy” kurs PPP złotego? 200 zł za $. b) Ile wyniósł „długopisowy” kurs PPP złotego? 300 zł za $. c) Pokaż, że te kursy są kursami PPP.

45. ZADANIE W 1969 r. w bramie na Brackiej w Warszawie kupiono 15 $ po 100 zł; te dolary wywieziono pociągiem „Chopin” do Wiednia. Tam za 5 $ nabyto perukę, a za 10 $ końcowki długopisowych wkładów, które następnie w piłce plażowej przemycono do Polski. W Krakowie pe-rukę sprzedano za 1000 zł, a końcówki wkładów za 3000 zł. a) Ile wyniósł „perukowy” kurs PPP złotego? 200 zł za $. b) Ile wyniósł „długopisowy” kurs PPP złotego? 300 zł za $. c) Pokaż, że te kursy są kursami PPP. Przy tych kursach za daną kwotę złotych można było kupić to samo w kraju i za granicą. Np. peruka kosztowała 1000 zł w Polsce i 5 $ we Wiedniu. Zatem przy kursie 200 zł za $ za 1000 zł można było kupić jedną perukę w Polsce i jedną perukę w Austrii. ISTNIEJE NIE JEDEN, LECZ WIELE KURSÓW PPP... d) O ile wyższa była stopa zysku („przebicie”) na wkładach długopi-sowych niż na perukach? Co wspólnego ma to z odpowiednimi kur-sami PPP złotego?

46. ZADANIE W 1969 r. w bramie na Brackiej w Warszawie kupiono 15 $ po 100 zł; te dolary wywieziono pociągiem „Chopin” do Wiednia. Tam za 5 $ nabyto perukę, a za 10 $ końcowki długopisowych wkładów, które następnie w piłce plażowej przemycono do Polski. W Krakowie pe-rukę sprzedano za 1000 zł, a końcówki wkładów za 3000 zł. a) Ile wyniósł „perukowy” kurs PPP złotego? 200 zł za $. b) Ile wyniósł „długopisowy” kurs PPP złotego? 300 zł za $. c) Pokaż, że te kursy są kursami PPP. Przy tych kursach za daną kwotę złotych można było kupić to samo w kraju i za granicą. Np. peruka kosztowała 1000 zł w Polsce i 5 $ we Wiedniu. Zatem przy kursie 200 zł za $ za 1000 zł można było kupić jedną perukę w Polsce i jedną perukę w Austrii. ISTNIEJE NIE JEDEN, LECZ WIELE KURSÓW PPP... d) O ile wyższa była stopa zysku („przebicie”) na wkładach długopi-sowych niż na perukach? Co wspólnego ma to z odpowiednimi kur-sami PPP złotego? Handlując perukami, 100 zł zainwestowanych w Warszawie w kup-no dolarów można było zamienić na 200 zł (zysk 100%). („Peru-kowy” kurs PPP złotego wynosił 200 zł za $). Natomiast handlując wkładami długopisowymi, 100 zł za-inwestowanych w kupno dolarów można było zaienić na 300 zł (zysk 200%). („Długopisowy” kurs PPP złotego wynosił 300 zł za $). Jak widać, im wyższy był kurs PPP, tym większe było „przebicie”.

47. DYGRESJA W latach 70. XX w. kwitł przemyt towarów do Polski. Gospodarka nakazowo-rozdzielcza nie była w stanie wytworzyć wielu atrakcyj-nych dóbr konsumpcyjnych, więc bardzo opłacało się za nabyte w warszawskiej bramie waluty wymienialne kupować np. dżinsy w Monachium, przemycać je do kraju i – sprzedawać z wysokim „przebiciem” np. na bazarze. [Pamiętam, że jeszcze wyższy od „dżinsowego” kursu dolara był np. kurs „ketchupowy” (chodzi o kurs PPP dla – odpowiednio – pary dżinsów i butelki ketchupu)]. KONIEC DYGRESJI

48. Poziom kursu PPP, εn=Pz/Pk, zależy od tego, jaką porcję dóbr wy-korzystano dla jego ustalenia... Oczywiście porównania poziomu życia za pomocą kursu PPP dają różne wyniki, zależnie od tego, jaki kurs PPP został w ich trakcie zastosowany. W przypadku krajów o podobnej strukturze konsumpcji problem ten nie ma dużego znaczenia. W takim przy-padku kurs PPP należy ustalić w oparciu o TYPOWY dla obu krajów koszyk konsumowanych dóbr. Jednak dla krajów o bardzo różnej strukturze konsump-cji (np. Polska i Malezja?) koszyk taki NIE ISTNIEJE i wynik po-równań poziomu życia może zależeć od ARBITRALNEGO wybo-ru koszyka dóbr, w oparciu o który ustala się poziom kursu PPP...

49. ZADANIE Hipotecja ma 1 mln mieszkańców, PKB równa się tu 5,0 mld gdybów (gb). Natomiast w Fantazji PKB per capita wynosi 5500 jeśli (jl). Oba kraje wytwarzają tylko wino i ryby. Tablica zawiera dalsze informa-cje. Dobro Fantazja Hipotecja udział w PKB udział w PKB Cena Cena Wino Ryby 4,0 jl 2,0 jl 50% 50% 2,0 gb 3,0 gb 40,0% 60,0% a) Podaj kurs wymiany gdybów na jeśle,odpowiadający parytetowi siły nabywczej (PPP) obu walut, dotyczącej koszyka dóbr o takiej strukturze wartościowej jak struktura PKB w Hipotecji.

50. ZADANIE Hipotecja ma 1 mln mieszkańców, PKB równa się tu 5,0 mld gdybów (gb). Natomiast w Fantazji PKB per capita wynosi 5500 jeśli (jl). Oba kraje wytwarzają tylko wino i ryby. Tablica zawiera dalsze informa-cje. Dobro Fantazja Hipotecja udział w PKB udział w PKB Cena Cena Wino Ryby 4,0 jl 2,0 jl 50% 50% 2,0 gb 3,0 gb 40,0% 60,0% a) Podaj kurs wymiany gdybów na jeśle,odpowiadający parytetowi siły nabywczej (PPP) obu walut, dotyczącej koszyka dóbr o takiej strukturze wartościowej jak struktura PKB w Hipotecji. 60 gb=12w+12r=48jl+24jl=72jl. Szukany kurs powinien umożliwić zamianę 60gb na 72jl. 1 gb = 1,2 jl lub 1,0 jl = 0,8(3) gb. b) A teraz podaj kurs wymiany gdybów na jeśle,odpowiadający pa-rytetowi siły nabywczej (PPP) obu walut, dotyczącej koszyka dóbr o takiej samej strukturze wartościowej jak struktura PKB w Fantazji.