Obecne i przewidywane regulacje prawne w dziedzinie transportu na rzecz osób niepełnosprawnych

1. Obecne i przewidywane regulacje prawne w dziedzinie transportu na rzecz osób niepełnosprawnych Ministerstwo Transportu Departament Planowania Strategicznego i Polityki Transportowej Małgorzata Choińska Warszawa, 4 lipca 2006 r.

2. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. nr 90 poz. 864/31) Art. 3 ust 1 p. f Działalność Wspólnoty obejmuje (...) wspólną politykę w dziedzinie transportu, Art. 13 Bez uszczerbku dla innych postanowień niniejszego Traktatu i w granicach kompetencji, które Traktat powierza Wspólnocie, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, może podjąć środki niezbędne w celu zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483 ze zm.) Art. 69 Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.

4. Uchwała Sejmu RP z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych(MP nr 50, poz. 475) Prawo osób niepełnosprawnych m.in. do życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu

5. art. 14 ust. 1 Przewoźnik jest obowiązany do zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny oraz wygody i należytej obsługi ust. 2 Przewoźnik powinien podejmować działania ułatwiające korzystanie ze środków transportowych, punktów odprawy, przystanków i peronów osobom niepełnosprawnym, w tym również poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Na podstawie art. 34 ustawy Rozporządzenie Ministra Transportu iBudownictwa z dnia 13 stycznia 2006 r. w sprawie treści, sposobu i terminów ogłaszania rozkładów jazdy oraz podawaniem rozkładów jazdy do publicznej wiadomości (Dz. U nr 12, poz. 79) Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe(Dz. U.z 2000 r. nr 50 poz. 601)

6. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. nr 207 poz. 2016 z późn. zm.) W odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej: art.5 ust.1 p.4 (zapewnienie warunków do korzystania z obiektów użyteczności publicznej przez osoby niepełnosprawne) art. 29 ust.1 (pozwolenia na budowę nie wymaga budowa pochylni dla osób niepełnosprawnych) art. 34 ust.3 p.2 (opis dostępności dla osób niepełnosprawnych w projekcie architektoniczno-budowlanym) art. 36a ust.5 p.5 (zakaz odstępstw od projektu gdy dotyczy to dostępności dla osób niepełnosprawnych) art.59a ust.2 p.2f (obowiązkowa kontrola budowy pod kątem zapewnienia warunków niezbędnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich)

7. Rozporządzenia wydane na podstawie ustawy Prawo budowlane Na podstawie art. 7 ust. 2 p. 1 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 poz. 690 z późn. zm.) Na podstawie art. 7 ust.2 p.2 Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. nr 63 poz. 735); Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinnyodpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43 poz. 430) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. nr 151 poz. 987) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie.*(Dz.U. nr 33 poz.144 z późn. zm.)

8. Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych (Dz. U. z 2001 r. Nr 110, poz. 1192) oraz art. 7 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, Nr 109, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 129, poz. 1439 i Nr 154, poz. 1800) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2002 r.w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych (Dz. U. nr 12 poz. 116) § 1.3. Rozporządzenie określa warunki, które zapewniają w szczególności: 2)odpowiednie warunki użytkowe, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych, § 111. Obiekty i urządzenia w pasie drogowym autostrady, przeznaczone dla uczestników ruchu, powinny zapewniać bezpieczeństwo ich użytkowania, w tym również przez osoby niepełnosprawne.

9. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2004 r. nr 204 poz. 2086 z późn. zm.) Art. 13.  ust. 2 Korzystający z dróg publicznych mogą być obowiązani do ponoszenia opłat za: 2) przeprawy promowe na drogach publicznych. ust. 4. Od opłat, o których mowa w ust. 2 pkt 2, zwolnione są: 2) oznakowane pojazdy konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu osób niepełnosprawnych o obniżonej sprawności ruchowej lub pojazdy zaopatrzone w kartę parkingową. Art. 13b 6. Organ właściwy do zarządzania ruchem na drogach w uzgodnieniu z zarządcą drogi: 1) wyznacza w strefie płatnego parkowania miejsca przeznaczone na parkowanie, w tym miejsca przeznaczone na parkowanie oznakowanych pojazdów konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu osób niepełnosprawnych o obniżonej sprawności ruchowej lub pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową;

10. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. nr 108 poz. 908 z późn. zm.) Art. 8. 1. Osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej, kierująca pojazdem samochodowym oznaczonym kartą parkingową może nie stosować się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, w zakresie określonym przepisami, o których mowa w art. 7 ust. 2. 2. Przepis ust. 1 stosuje się również do: 1) kierującego pojazdem przewożącego osobę o obniżonej sprawności ruchowej; 2) pracowników placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych pozostających pod opieką tych placówek. Art. 11.  ust. 4 Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi. Art. 26.  ust.7 W razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej, kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w celu umożliwienia jej przejścia.

11. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. n 2005 r. nr 108 poz. 908 z późn. zm.) Art. 39.  ust. 2 Obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa nie dotyczy: 1)osoby mającej orzeczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów; 9)osoby chorej lub niepełnosprawnej przewożonej na noszach lub w wózku inwalidzkim. Art. 58 ust.1. Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych oznacza się z przodu i z tyłu kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z międzynarodowym symbolem wózka inwalidzkiego barwy białej. Tablice te powinny być wykonane z materiału odblaskowego. Kierujący tym pojazdem jest obowiązany włączyć światła awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej. 2. Kierujący pojazdem, omijając pojazd, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej zachować szczególną ostrożność i w razie potrzeby zatrzymać się. Art. 87 ust.2 Osoba niepełnosprawna pod względem fizycznym może być kierującym, jeżeli w wyniku badania lekarskiego nie stwierdzono przeciwwskazań do kierowania pojazdami. Art.122 ust.1Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega: 5) osoba niepełnosprawna posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem, skierowana decyzją starosty na podstawie zawiadomienia powiatowego lub wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności;

12. Rozporządzenia wydane na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym Na podstawie art. 7 ust. 2 Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r.w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. nr 170 poz. 1393) Na podstawie art. 8 ust. 7 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 marca 2004 r.w sprawie wzorów kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych i placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją tych osób(Dz. U. nr 67 poz. 616) Na podstawie art. 8 ust. 8 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 marca 2004 r.w sprawie rodzaju placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych uprawnionych do uzyskania karty parkingowej oraz trybu jej wydawania tym placówkom(Dz. U. na 67 poz. 617) Na podstawie art. 66 ust.5 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 grudnia 2003 r.w sprawie warunków technicznych tramwajów i trolejbusów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia(Dz. U. nr 230 poz. 2301)

13. Rozporządzenia wydane na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym Na podstawie art. 68 ust. 19 pkt 1 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2005 r.w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych mających dwa lub trzy koła, niektórych pojazdów samochodowych mających cztery koła oraz motorowerów2(Dz. U. nr 162 poz. 1360) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24października 2005 r.w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych i przyczep (Dz. U. nr 238 poz. 2010)Dyrektywa 2001/85/WE Na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 1 lit. a Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r.w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów.1)(Dz. U. nr 133 poz. 1123 z późn. zm.) Na podstawie art. 100 ust.1 p.1 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29kwietnia 2005 r.w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. nr 89 poz. 855) Na podstawie art.115 ust.1 pkt 1-4 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 października 2005 r.w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów2)(Dz. U. nr 217 poz. 1834 z późn. zm.)

14. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. n 2005 r. nr 108 poz. 908 z późn. zm.) Niniejsza ustawa wdraża m.in. postanowienia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich: dyrektywy 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do homologacji typu pojazdów silnikowych i ich przyczep (Dz. Urz. WE L 42 z 23.02.1970, z późn. zm.), dyrektywy 91/439/EWG z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie praw jazdy (Dz. Urz. WE L 237 z 24.08.1991, z późn. zm.), dyrektywy 91/671/EWG z dnia 16 grudnia 1991 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do obowiązkowego stosowania pasów bezpieczeństwa w pojazdach poniżej 3,5 tony (Dz. Urz. WE L 373 z 31.12.1991, z późn. zm.), dyrektywy 96/96/WE z dnia 20 grudnia 1996 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących badań przydatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep (Dz. Urz. WE L 46 z 17.02.1997, z późn. zm.), dyrektywy 97/27/WE z dnia 22 lipca 1997 r. odnoszącej się do mas i wymiarów niektórych kategorii pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz zmieniającej dyrektywę 70/156/EWG (Dz. Urz. WE L 233 z 28.08.1997, z późn. zm.), dyrektywy 1999/37/WE z dnia 29 kwietnia 1999 r. w sprawie dokumentów rejestracyjnych pojazdów (Dz. Urz. WE L 138 z 01.06.1999, z późn. zm.), dyrektywy 2000/30/WE z dnia 6 czerwca 2000 r. w sprawie drogowej kontroli przydatności do ruchu pojazdów użytkowych poruszających się we Wspólnocie (Dz. Urz. WE L 203 z 10.08.2000, z późn. zm.),

15. Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002 r. nr 175 poz. 1440 z późn. zm.) Na podstawie art. 6 ust. 1  Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2002 r. w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. nr 179 poz. 1495)  Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 grudnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. nr 277 poz. 2752)  Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 22 grudnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. nr 261 poz. 2194)

16. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. nr 86 poz. 789 z późn. zm.) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich: 1) dyrektywy 91/440/EWG z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (Dz. Urz. WE L 237 z 24.08.1991), 2) dyrektywy 92/106/EWG z dnia 7 grudnia 1992 r. w sprawie ustanowienia wspólnych zasad dla niektórych typów transportu kombinowanego towarów między państwami członkowskimi (Dz. Urz. WE L 368 z 17.12.1992), 3) dyrektywy 95/18/WE z dnia 19 czerwca 1995 r. w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym (Dz. Urz. WE L 143 z 27.06.1995), 4) dyrektywy 96/48/WE z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości (Dz. Urz. WE L 235 z 17.09.1996), • dyrektywy 2001/12/WE z dnia 26 lutego 2001 r. zmieniającej dyrektywę 91/440/EWG w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (Dz. Urz. WE L 75 z 15.03.2001), • dyrektywy 2001/13/WE z dnia 26 lutego 2001 r. zmieniającej dyrektywę 95/18/WE w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowych (Dz. Urz. WE L 75 z 15.03.2001), 7) dyrektywy 2001/14/WE z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa (Dz. Urz. WE L 75 z 15.03.2001), 8) dyrektywy 2001/16/WE z dnia 19 marca 2001 r. w sprawie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych (Dz. Urz. WE L 110 z 20.04.2001).

17. Rozporządzenia wydane na podstawie ustawy o transporcie kolejowym Na podstawie art. 25t Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 czerwca 2004 r. w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących interoperacyjności kolei oraz procedur oceny zgodności dla transeuropejskiego systemu kolei dużych prędkości (Dz. U. nr 162 poz. 1697) Na podstawie art. 38 ust. 8 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie trybu, sposobu i warunków finansowania lub współfinansowania zakupu i modernizacji pojazdów kolejowych przeznaczonych do wykonywania przewozów pasażerskich (Dz. U. nr 273 poz. 2710) Na podstawie art. 40 ust. 7 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie organizowania regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich (Dz. U. nr 95 poz. 953)

18. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze(Dz. U. Nr 130, poz. 1112) Rozporządzenia wydane na podstawie ustawy Na podst. art.. 25 ust.3 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 września 2003 r.w sprawie opłaty lotniskowej (Dz. U. nr 176 poz. 1718 z późn. zm.) Na podstawie art. 187 ust. 1 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lipca 2003 r.w sprawie Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego realizującego zasady ochrony lotnictwa(Dz. U. nr 160 poz. 1549) Na podstawie art. 202 pkt 7 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 listopada 2003 r.w sprawie regulaminów przewoźników lotniczych(Dz. U. nr 204 poz. 1983)

19. Propozycja Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw i obowiązków pasażerów w kolejowym ruchu międzynarodowymCOM (2004) 143 finalRozdział VIOsoby o ograniczonej zdolności poruszania sięart. 27 Zabezpieczenie przed odmową przewozuart. 28 i 29 Pomoc na stacjach kolejowychart.. 30 dot. pomocy w pociągu oraz podczas wsiadania i wysiadaniaart. 31 powiadomienie o potrzebie pomocy

20. Założenia do ustawy o transporcie publicznym Organizator będzie równieżmiałprawo do stanowienia jednakowych dla wszystkich operatorów przepisów ogólnych dotyczących: · jakości obsługi pasażera i respektowania jego praw, · rodzaju taboru, w tym przystosowanego do obsługi osób o ograniczonej mobilności

21. White Paper Europejska Polityka transportowa do 2010; czas na decyzje Umiejscowienie użytkowników w sercu polityki transportowej Polityka transportowa państwa na lata 2006-2025 zaakceptowana przez rząd w czerwcu ub. roku, obecnie na etapie uzupełniania. Polityka transportowa

22. Współpraca w ramach EKMT Podręcznik Dobrych Praktyk „Transport przyjazny dla wszystkich użytkowników” Podręcznik nt. szkolenia personelu w transporcie Badania nt. dostępności taksówek dla osób niepełnosprawnych Projektowanie dla wszystkich Karty parkingowe Usługi door to door a transport publiczny