50 jaar immigratie

1. 50 jaar immigratie De historische wortels van de Turkse en Marokkaanse aanwezigheid in België Dr. Jozefien De Bock, curator project migratie STAM – Stadsmuseum Gent

2. 2014 als ‘Jaar van de Migratie’ • bilaterale akkoorden mbt de aanwerving van ‘gastarbeiders’ • -17 februari 1964: Marokko • -16 juli 1964: Turkije • herdenkingen • -weinig historische context • -ondanks veel onderzoek

3. na WO II: nood aan mijnarbeiders • 1946:bilateraal verdrag met Italië • 1956: Marcinelle • 1956: verdrag Spanje • 1957: verdrag Griekenland

4. MAAR nog steeds onvoldoende arbeiders • DUS begin jaren 1960: andere landen • Turkije / Marokko • bureaus van Fédéchar nog vóór de akkoorden • 1964: bilaterale akkoorden • MAAR: precaire economische situatie id mijnen, verminderde rekrutering

5. Midden jaren 1960: boomende economie in andere sectoren(textiel, bouw, metaal, automobiel, chemie, etc.) • Turkse en Marokkaanse migratiestromen naar het noorden van het land (Brussel, A’pen, Gent)

6. ondertekening van de bilaterale akkoorden als non-event (Frennet-De Keyser 2004) • weinigen via gerekruteerde contingenten • velen op eigen houtje • “toeristen-migranten” • – overheid laat begaan

7. “Kettingmigratie” • spontaan maar ook gestimuleerd door werkgevers • Ontstaan “getransplanteerde gemeenschappen” (Surkyn 1995) • bijv. Emirdağ in Gent en Brussel; • Nador in Antwerpen

8. Sterk toenemende bevolking:

9. “secundaire arbeidsmarkt” • = slechte werkomstandigheden, laag loon, onzekere toekomst • hele sectoren • specifieke jobs • tekort Belgische arbeiders • > nood buitenlandse arbeiders • toch: meestal Belgische collega’s!

10. sterke vraag + slechte omstandigheden/lonen/status • > hoge (horizontale) arbeidsmobiliteit • arbeiders binden: • -huisvesting en andere voordelen • -landen van herkomst (Khoojinian 2007) • -gezinshereniging • 1965: terugbetaling reiskosten gezin • > stabilisering van de arbeiders!

11. MAAR 1967: eerste tekenen van vertraagde groei • > reactie van de overheid: • -opnieuw strenge regelgeving uit 1936 • -“Vreemdelingenpolitie” controle- en uitwijzingsacties (itt protest van de werkgevers!) • > groeiende groep “illegale immigranten”

12. Arbeidsmigranten m/v: • ook Turkse en Marokkaanse vrouwen secundaire arbeidsmarkt, ‘vrouwelijke’ sectoren -arbeidsmigrant of gezinsmigrant • 1970 – 1977: 25% is vrouw! • vaak onvolledige carrières • ~ genderpatroon

13. weinig werkloosheid • geen optimale situatie, maar de meerderheid had het economisch goed • MAAR huisvesting: • -héél slechte behuizing! • -deels bewuste keuze • -vooral discriminatie • > °verenigingen voor betere huisvesting

14. andere vlakken: moeilijke situatie • -Onderwijs • -Gezondheid • -Taal • Met blijvende gevolgen, tot vandaag! • Heel weinig overheidsinitiatieven; enkel de provinciale onthaalcentra • Vooral privé-initiatieven

15. 1973: oliecrisis > 1974: economische crisis, stijgende werkloosheid • Moeilijk terug werk te vinden • -sectoren in crisis • -profiel • -discriminatie! • Negatieve toon – • Onopgeloste problemen

16. Belang van een historische terugblik • voor de situatie van de Turkse en Marokkaanse gemeenschapvandaag • voor de huidige situatie en toekomst van de nieuwe arbeidsmigranten