360 likes | 537 Views
Leczenie nieoperacyjne skolioz idiopatycznych algorytm postępowania (zasady ogólne). Skolioza młodzieńcza. 1. Obserwacja: skrzywienia < 25° u niedojrzałych szkieletowo chorych, R<3 (Risser <3)
E N D
Leczenie nieoperacyjne skolioz idiopatycznych algorytm postępowania (zasady ogólne)
Skolioza młodzieńcza 1. Obserwacja: skrzywienia < 25° u niedojrzałych szkieletowo chorych, R<3 (Risser <3) < 50° u chorych dojrzałych, R=4 a) rtg co 6- 9 miesięcy - w skrzywieniach <20° i co 4-6 miesięcy - w skrzywieniach >20° b) udokumentowana progresja – postęp skrzywienia >10° w skrzywieniach < 20° > 5° w skrzywieniach > 20°
Czynniki wpływające na podjęcie decyzji o leczeniu • potencjał wzrostu (wiek, pierwsza miesiączka, test Rissera , chrząstka Y, główka kości łokciowej, nadgarstek), • charakterystyka skrzywienia ( wzór skrzywienia, wielkość skrzywienia – kąt skrzywienia wg Cobba), • kosmetyka ( wygląd chorego, deformacja w płaszczyźnie strzałkowej), • względy psychosocjalne.
2. Ortoza – wskazania: skrzywienia > 30° do 40° (podczas pierwszej wizyty) skrzywienia > 25° z udokumentowaną progresją u niedojrzałych chorych R=0-3
a) p/wskazania do zastosowania gorsetu • zakończenie wzrostu, • skrzywienia szyjno-piersiowe, • hypokyfoza lub lordoza piersiowa (<10°), • skrzywienia < 20°, • skrzywienia > 45°, • osobowość socjopatyczna.
b) główny cel leczenia gorsetowego – zapobieganie progresji skrzywienia, poprawa kosmetyki • około 50% do 60% chorych z młodzieńczą skoliozą idiopatyczną dobrze reaguje na leczenie gorsetowe ( indywidualnie różny stopień zahamowania postępu skrzywienia), • u niektórych chorych po dużej początkowej korekcji (nawet o 50%), ostatecznie po odstawieniu gorsetu następuje powrót do wartości początkowej skrzywienia sprzed leczenia.
c) noszenie gorsetu – 23 godziny na dobę (dobra tolerancja i dopasowanie, właściwa edukacja chorych) - do 2 lat po pierwszej miesiące lub kiedy R=4, - stopniowe odstawienie w ciągu roku (ostatnia ocena rtg po tym okresie),
Ogólny plan leczenia u rosnącego dziecka < 25° – obserwacja pod kątem ewentualnego postępu skrzywienia 25° do 30° – przy udokumentowanej progresji wdrożenie leczenia gorsetowego 30° do 40° – natychmiastowe podjęcie leczenia gorsetem 40° do 45° – szara strefa
Niektóre typy gorsetów stosowane obecnie w leczeniu nieoperacyjnym skolioz idiopatycznych. • CTLSO ( cervico-thoraco-lumbosacral-orthosis) – gorset Milwaukee • TLSO ( thoraco-lumbosacral-orthosis) – gorset podramienny (Boston) • Cheneau (Cheneau Touluse – Münster) • Wilmington • Charleston • Providence • Garchois • Spine Cor
Wielość różnych typów stosowanych gorsetów wskazuje ,że żaden z nich nie jest wystarczająco skuteczny w leczeniu nieoperacyjnym skolioz idiopatycznych z drugiej strony każdy z nich ma odrębną charakterystykę i specyficzne wskazania.
Wcześnie zaczynająca się skolioza - przed 5 rokiem życia • opatrunek gipsowy EDF (elongatio, derotatio, flexio lateralis) skrzywienia > 30° - umiarkowana korekcja w opatrunku gipsowym w skoliozie wczesnodziecięcej a następnie kontynuacja leczenia gorsetem w okresie dzieciństwa i młodzieńczym
Późno zaczynająca się skolioza po 5 roku życia ( do okresu wzrostu pokwitaniowego – puberty (Tanner II). • dobra prognoza leczenia gorsetem w skrzywieniach < 35° i RVAD (rib vertebral angle difference) < 20° • zła prognoza w skrzywieniach > 45° i RVAD > 20°
Zła prognoza dla stosowania gorsetu nie zawsze i niekoniecznie oznacza bezzwłoczną interwencję chirurgiczną. Dobrze dopasowany gorset może przyhamować postęp skrzywienia pozwalając na dodatkowy wzrost kręgosłupa przed wykonaniem ostatecznej korekcji operacyjnej i usztywnienia (opóźnienie leczenia operacyjnego pomimo postępu skrzywienia nawet do 55° i 60° pozwala na uzyskanie lepszej dojrzałości kostnej i przesunięcie operacji do około 10 roku życia).
gorset w pełnym wymiarze godzin –23 godziny na dobę (Full time) kontrola skrzywienia stosowanie gorsetu w skróconym wymiarze godzin (Part time) kontrolowanie skrzywienia postęp skrzywienia gorset part time gorset full time dojrzałość płciowa kontrolowane skrzywienie dalszy postęp skrzywienia (puberty – Tanner II) gorset full time leczenie operacyjne kontrolowane skrzywienie postęp skrzywienia (dalsze stosowanie gorsetu) powrót do gorsetu (ew. leczenie chirurgiczne)
3. Dynamiczny gorset korekcyjny Spine Cor – nowa koncepcja leczenia nieoperacyjnego • w postępujących skoliozach idiopatycznych <30° , szkieletowo niedojrzałych • stosowany przez 20 godzin na dobę, aż do zakończenia wzrostu • w sposób znacząco lepszy zmienia przebieg naturalny skrzywień w stosunku do obecnie stosowanych gorsetów,
poprzez system elastycznych szelek i lekkiego kosza lędźwiowego umożliwia dynamiczą korekcję skoliozy w trzech płaszczyznach (3D) • zapewnia normalny wzrost kręgosłupa i niezaburzoną aktywność fizyczną dzieci w ciągu dnia( zapewnia harmonijny wzrost i poprawia wtórną dysfunkcję układu nerwowo mięśniowego).
Introducing SpineCor:A breakthrough treatment for idiopathic Scoliosis
THREE-DIMENSIONAL GRAPHIC REPRESENTATIONS (3 TIMES 2D) OF POSTURE OF THREE 10-YEAR-OLD CHILDREN
THREE-DIMENSIONAL GRAPHIC REPRESENTATIONS (3 TIMES 2D) OF POSTURE OF THREE 10-YEAR-OLD CHILDREN
4. Program ćwiczeń. • ćwiczenia są wskazane jako leczenie wspomagające, głównie u chorych otyłych z bólem kręgosłupa, nadmierną lordozą lędźwiową ,korektywną kyfozą piersiową, a także w przypadkach nadmiernego napięcia mięśni tułowia i kończyn.
Podsumowanie • Konieczna wiedza o przebiegu naturalnym skrzywienia • Potwierdzono znacząco lepsze oddziaływanie gorsetu na wolno postępujące skrzywienia • Skrzywienia rozpoznane przed okresem pokwitania o wartości kątowej < 30° – rokują w przyszłości prawdopodobieństwo operacji w 15% > 30° – rokują w przyszłości prawdopodobieństwo operacji w 90% i więcej
- Skrzywienia o znacznym potencjale progresji nie reagują na żaden gorset
- Ćwiczenia nie odgrywają żadnej większej roli w leczeniu postępującej skoliozy. Zapewniają one wprawdzie ogólnie lepszą kondycję psychofizyczną (co jest bardzo ważne) nie zmieniają jednak przebiegu naturalnego skrzywienia. W przypadku kiedy chory już nosi gorset to dobrze dobrany i realizowany program ćwiczeń jest obowiązkowy,
Elektryczna stymulacja mięśni po wypukłej stronie skrzywienia LESS (lateral electrical surface stimulation) okazała się metodą nieskuteczną.
Opinia o publikacji Profesora T. Karskiego pt. Skoliozy tak zwane idiopatyczne,aktualny stan wiedzy. • Teoria Profesora T.Karskiego zawarta w publikacji opiera się na założeniu, że skolioza idiopatyczna powstaje i rozwija się na skutek “przykurczu abdukcyjnego” ( w zdecydowanej większości przypadków) biodra prawego.
Autor stwierdza, że następstwem tego przykurczu jest skośne ustawienie miednicy z jej uniesieniem po stronie lewej co w efekcie prawie zawsze prowadzi do powstania lewostronnej skoliozy (niekonsekwencja logiczna).
Profesor T.Karski sugeruje w tym przypadku nawet leczenie operacyjne polegające na usunięciu przykurczu prawego biodra. • W rzeczywistości w takim ( skośnym) ustawieniu miednicy powstaje (zgodnie z zasadami biomechaniki i obserwacjami klinicznymi) skrzywienie kręgosłupa w stronę prawą.
od dawna znanym jest fakt, że w niektórych rzadkich przypadkach stwierdza się ograniczenie przywiedzenia prawego lub lewego biodra co autor niejednoznacznie określa jako: „przykurcz abdukcyjny a dokładnie niedobór addukcji”, co nie ma jednak żadnego związku ze strukturalną piersiową skoliozą idiopatyczną.
podobnie przykurcz abdukcyjny biodra o znanej przyczynie (np. wrodzonej lub poiniekcyjnej) spowodowany zwłóknieniem, a następnie skróceniem mięśni pośladkowych nie wywołuje strukturalnej piersiowej skoliozy idiopatycznej, która stanowi aż 80% wszystkich skolioz idiopatycznych.
Co upoważnia autora do przypisania wszystkim skoliozom idiopatycznym niejasnego i niczym niepopartego patomechanizmu cytuję: • “ skoliozy tak zwane idiopatyczne są więc zawsze wtórną deformacją związaną z patologią obciążenia w czasie chodzenia i stania w okresie rośnięcia dziecka” • “ skoliozy powiększają się i utrzymują przy nawyku stania na prawej kończynie dolnej”
Komentarz redakcyjny zamieszczony w Chirurgii Narządów Ruchu i Ortopedii Polskiej w 1996; LXI,1, 143-150 w sposób polemiczny ustosunkowuje się do głoszonych przez autora poglądów. W publikacji został on jednak przez autora pominięty.
PODSUMOWANIE • Cykl powtarzających się artykułów popularnych niepopartych żadną naukową dokumentacją. • Publikacja nie tylko nie prezentuje aktualnego stanu wiedzy na temat wieloczynnikowej etiologii skoliozy idiopatycznej a opiera się jedynie na subiektywnym przekonaniu autora o prawdziwości swoich tez, bez ich merytorycznego uzasadnienia ( prawie w każdym rozdziale powielone są te same błędy).
Leczenie operacyjne polegające na likwidowaniu „przykurczu abdukcyjnego” prawego biodra ? w skoliozie idiopatycznej nie ma żadnego uzasadnienia i jest naszym zdaniem postępowaniem szkodliwym.