Een blik op de toekomst van het Hoger Onderwijs

1. Een blik op de toekomst van het Hoger Onderwijs DAIR Seminar in Woudschoten Paul Rullmann, lid College van Bestuur - TU Delft, portefeuillehouder Onderwijs TU Delft

2. Trends op wereldschaal • Opkomst Z.O. Azië • Energieschaarste • Europese eenwording • Oprukkend kapitalistisch systeem • Voortgaande ICT-ontwikkeling Ergo: Toenemende concurrentie Toenemende schaarste Grote verschillen in prijs bij vergelijkbare kwaliteit

3. Trends op nationale schaal • Achterblijvende economische ontwikkeling • Gebrek aan ondernemerschap • Eerste generatie die minder verdient dan de ouders • Demografische spanning (levensloop) • Etnische spanning • Goede ICT-uitgangspositie • Toenemende verkeerscongestie • Ontbreken van gedragen politieke koers

4. Trends op nationale schaal Ergo: ontbreken gevoel van urgentie; toenemende spanning tussen nieuwe (competitie) en oude (gelijkheid) samenleving

5. Trends in het Hoger Onderwijs • Afstemming in Europa (BaMa en onderzoek) • Spanning tussen hbo en wo • Toenemende ICT-ïsering, geen doorbraken • Toenemende concurrentie om ‘geldpotten’ • Druk op student om verantwoordelijkheid te nemen • Overheveling kosten overheid naar burger en bedrijf • Groeiende internationalisering en liberalisering • Afname aantal bèta-studenten • Slechtere toerusting VO-student • Naarstig zoeken naar prioritering

6. Innovatieplatform & sleutelgebieden Sleutelgebieden • Food & flowers • High Tech Systemen & Materialen • Water • Creatieve Industrie • Pensioenen en Sociale Verzekeringen • The Hague: International law Potentiele sleutelgebieden • Chemie • Logistiek • Life Science & Gezondheid • Duurzame Energiehuishouding 10 thema’s

7. Besteding aardgasbaten economische infrastructuur 30 thema’s

8. Kennisinfrastructuur Zuidvleugel: • Health, Life Sciences, • International law, security • duurzame maatschappij Naar een kenniseconomie Zuid-Holland • TU Delft en ULeiden: • MSc. Life Sciences, MSc. Nanoscience • MSc. Sustainable Molucular Science • and Technology • MSc. Wiskunde • met LUMC: Health Sciences • Delft Knowledge Centre: • Incubator • Technostarters • MKB • nieuw: Technopolis • TU Delft en EUR: • Academic Centre Transport • met gem Rotterdam : • A13 kennisboulevard • OBR • Havenbedrijf

9. Ergo: Hoger Onderwijs • Verdere ontwikkeling internationale kennisnetwerken • Consolidatie van Europese Onderzoeks- en Onderwijsruimte • Toenemende concurrentie • Veranderingen in vraag naar kenniswerkers (hoger opgeleid tbv. meerwaardecreatie) • Toenemend belang van kennisvalorisatie • Noodzaak van slagvaardiger organisatievorm • Noodzaak veranderende rol van de overheid

10. Wetenschappelijk-directeuren speerpunten Minister Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen Wie praten er wel allemaal mee? Minister Economische Zaken Platform Technisch-Wetenschappelijk Ontwerpen LO Bedrijven Facultaire opleidings- en examencommissies Kamercommissie Economische Zaken CBS Beleidsstaf Inspectie Hoger Onderwijs De politiek predikt deregulering om meer dynamiek tecreëren maar laat het stuur niet los! Sturing via thema’s Individuele professionals STW LSVB WeTeN OESO Studieverenigingen Gezamenlijke Vergadering Studentenraad Onderwijsraad WRR SER AWT Individuele studenten Innovatieplatform Forum voor Wetenschap en Techniek ERA NVAO Afdelingsvoorzitters KIVI Raad van Hoogleraren Facultaire studentenraden NOWT Groepsraad Decanen van faculteiten AKO Opleidingsdirecteuren CPB ISO Europese Commissie College van Bestuur Minister van Justitie ACO MKB Nederland Ondernemingsraad Minister van Sociale Zaken KNAW VSNU Politieke partijen HBO-raad Raad van Toezicht VNO-NCW Kamercommissie Wetenschapsbeleid en Hoger Onderwijs NWO

11. Waar leidt dit toe? • Ambtelijke organisaties zullen maatschappelijke ondernemingen moeten worden • Afnemend geduld met langstuderende student • Verdwijnen VO-diploma als omnivalent • Verdwijnend onderscheid hbo/wo ten gunste van ranking • Toename gebruik ICT (24-uurs studeren) • Privatisering/liberalisering/armslag • Internationalisering m.n. gericht op Z.O. Azië

12. Herkomst studenten/WP TU Delft Non EU EU Non-EU Non-EU Non-EU Non-EU EU EU NL NL NL NL NL NL EU EU Studenten 13383 MSc. Studenten 4127 Promovendi 1068 Hoogleraar 310 Totaal Non-EU Promovendi in Faculteit TNW resp. EWI > 50% & 65% - Afdeling Telecommunicatie > 81 % - Afdeling Micro-elektronica > 82 %

13. Aanpak 1: beschermend • Bepleit uitzonderingen in Brussel • Houd Aziatische produkten weg bij ongelijke arbeidsvoorwaarden en milieu-eisen • Houd vast aan VO-omnivalentie • Houd vast aan hbo/wo-onderscheid • Houd vast aan vaste-voet-financiering • Behoud Nederlands als HO-taal • Zie Z.O.-Azië als wingewest ipv als partner • Doe laconiek over ICT: ‘loopt zo’n vaart niet’.

14. Aanpak 2: aanvallend • Optimaliseer de organisatie (kostenreductie realiseren, automatiseren, flexibiliteit creëren) • Sluit convenant af met OC&W • Verengels ‘echt’, m.n. in de Master • Maak ICT nog meer plaats- en tijdonafhankelijk • Maak compactere universiteit; hoogwaardig geoutilleerd, cultuur- en attitude-gericht in onderwijs • Maak kwaliteit en meerwaardecreatie leidraad in alle processen • Investeer structureel in partners overseas

15. Het speelveld voor kennis is global 600.000 ingenieurs per jaar in China; 300.000 in India • Ga van braindrain naar braingain (alleen opleiden heeft weinig zin) • Schep aantrekkelijk leer- en onderzoeksklimaat • Zorg voor ruimhartig en soepel vestigingsbeleid! • Zorg voor voldoende arbeidsmarktkansen • If you can’t beat them, join them • Wie terug gaat, gaat als “ambassadeur”