Download
1 / 14
E N D
ELEKTRİKSEL GÜÇ Mutfakta bulunan fırın,böreği pişirmek için mikser de kek hamurunu karıştırmak için belli miktarda elektrik enerjisi kullanır.Bu iki elektrikli aracın, aynı sürede çalışsalar bile, farklı miktarda elektrik enerjisi harcadığını biliyor muydunuz?Fırının bir saniyede ısıya dönüştürmek için kullandığı elektrik enerjisi miktarı , mikserin bir saniyede hareket enerjisine dönüştürmek için kullandığı elektrik enerjisi miktarından daha fazladır.Yani fırın miksere göre aynı sürede daha fazla enerji harcar.Aynı sürede çalışan fırının ve mikserin harcayacağı elektrik enerjisinin miktarını belirleyen ise onların sahip olduğu elektriksel güçtür.Elektriksel güç, bir elektrik devresinde birim zamanda harcanan elektrik enerjisidir.Buna göre günlük hayatımızda kullandığımız elektrikli araçların gücü,onların birim zamanda harcadığı elektrik enerjisi ile belirlenir.Elektriksel gücün birimi watt (vat)tır ve kısaca W ile gösterilir.1 saniyede 1 joule elektrik enerjisi harcayan elektrikli aracın gücü 1 W’tır.Fakat günlük hayatta çoğunlukla kilowatt ( kilovat) kullanılır ve kısaca kW ile gösterilir.1kW’lık güç 1000 W’a eşittir.
Kullandığımız ütü , saç kurutma makinesi , elektrikli su ısıtıcısı ya da mikser gibi elektrikli araçların üzerinde, sayılar ve yazılar olan bir etiket yada kabartma dikkatinizi çekti mi? Yakından bakacak olursa bu yazılar ve sayıların arasında elektrikli aracın sahip olduğu gücün de belirtildiğini görürüz. 220 V 50/60 Hz 1800 W
2400 W’ lık ütü,aynı sürede 1200 W’ lık saç kurutma makinesi 2 kat daha fazla elektrik enerjisi kullanılır.Fotoğrafta görünen ampullerin ambalajlarında ve üzerinde sahip oldukları güç belirtilmiştir.Bu ampullerden hangisi aynı sürede daha fazla elektrik enerjisi kullanır?Hangisi daha parlak ışık verir? 60W 40W 25W
ELEKTRİKLİ ALETLERİN HARCADIĞI ELEKTRİK ENERJİSİ MİKTARINI BELİRLEYEN İKİ DEĞİŞKEN VARDIR: 1) Elektrikli aletin harcadığı elektrik enerjisi miktarı kullanıldığı süreye bağlıdır. 100 Wattlık bir ampulle çalışan masa lambası 1 saniye ışık verdiğinde 100 J’lük enerji harcar. Aynı masa lambası, 2 saniye ışık verdiğinde 200 J’lük enerji harcar. Yani elektrikli aletin kullanıldığı süre arttıkça harcadığı elektrik enerjisi miktarı da artar.2) Elektrikli aletin harcadığı elektrik enerjisi miktarı sahip olduğu elektriksel güce bağlıdır. Elektriksel gücü 1500 Watt olan bir saç kurutma makinesi 1 saniye çalışırsa 1500 J’luk enerji harcar . 1000 W’lık bir saç kurutma makinesi 1 saniyede 1000 J’luk enerji harcar. Yani elektrikli aletin gücü arttıkça harcadığı elektrik enerjisi miktarı da artar.
Bir elektrikli aletin gücü ve kullanıldığı süre biliniyorsa harcadığı enerjiyi aşağıdaki bağıntı yardımıyla bulabiliriz: Kullanılan elektrik enerjisi miktarı =Elektrikli aletin gücü xKullanıldığı süre Bu eşitlik bize kullanılan elektrik enerjisinin birimi hakkında ipucu verir.birimleri yazarsak Watt-saniye = Watt x Saniye Kilowatt-saat=kilowatt x Saat Ws=W x s kW=kW x h Birimleri kısaltarak yazarsak Elektrik enerjisinin birimi ‘watt x saniye’ ya da ‘kilowatt x saniye’ olarak kullanabiliriz. Şimdi 40W’lık bir floresan lambanın günde 5 saat açık kaldığında harcayacağı bir aylık elektrik enerjisi miktarını her iki birim cinsinden hesaplayalım.
Şimdi 40W’lık bir floresan lambanın günde 5 saat açık kaldığında harcayacağı bir aylık elektrik enerjisi miktarını her iki birim cinsinden hesaplayalım. Elektrik enerjisini watt x saniye olarak bulmak için zaman birimini saniyeye çevirelim. 5 saat = 60 x 5 = 300 dakika = 300 x 60 = 18000 saniye Bir günde kullanılan elektrik elektrik enerjisi miktarını bulalım. Enerji miktarı= elektriksel güç x kullanıldığı süre =40W x 18000s =720 000 Ws Bir aylık enerjiyi bulalım 720000 x 30 = 21 600 000 Ws Elektrik enerjisini kilowatt x saat olarak bulmak için güç birimini kilowatta çevirelim. 40W=0,04 kW Bir günde kullanılan elektrik enerjisi miktarını bulalım Elektrik enerjisi miktarı = elektriksel güç x kullanıldığı süre 0,04 kW x 5h = 0,2 kWh Bir aylık enerji miktarı 0,2 x 30 =6 kWh
ELEKTRİK ENERJİSİ NASIL ÖLÇÜLÜR? Çevremizdekilerden ‘ odadan çıkarken ışığı söndürmeyi unutma!’ ya da ‘seyretmiyorsan televizyonu kapat!’ gibi uyarıları mutlaka duymuşsunuzdur.Biz de çevremizdekileri buna benzer şekilde uyarıyor olabiliriz .Peki bunun sebebi nedir?Büyüklerimiz,bu tür uyarıları kabalık bir elektrik faturası ardından daha sık yapıyor alabilir mi?Evimize gelen elektrik faturalarının nasıl ölçüldüğünü hiç merak ettiniz mi? EVET Mİ? İşte şimdi merakımızı giderebiliriz. Her ay harcadığımız elektrik enerjisi miktarına göre para öderiz.Elektrik faturaları bize kullandığımız elektrik enerjisi miktarını ve buna karşılık ödeyeceğimiz parayı gösterir.Evlerimize ya da işyerlerine gelen elektrik enerjisi , kullanmadan önce elektrik sayacı adı verilen bir araç içinden geçer.Elektrik sayaçlarının çoğu basit bir elektrik motoru gibi çalışır.Elektrik enerjisi, sayaç içinde yatay olarak bulunan diskin hareket etmesini sağlar.Sayaca gelen elektrik enerjisi miktarı miktarı arttıkça disk daha hızlı döner.Disk döndükçe de göstergedeki sayı artar.Böylece sayaç harcanan elektrik enerjisinin miktarını ölçmüş olur.Evimizde fırın,ütü gibi elektrik araçları çalışırken gözlemleyelim ve daha sonra bu araçların çalışması bittikten sonra sayacı tekrar gözlemleyelim.Sayaç diskinin dönüşündeki değişikliği fark ettiniz mi?
Elektrik Tasarrufu Osman Bey yorgun bir halde işten evine gidiyordu. Apartmana girdiğinde posta kutusundaki elektrik faturası dikkatini çekti. Anahtarı ile kutuyu açtı ve faturayı çıkardı.Sonra faturaya şöyle bir göz attı. Ödemesi gereken tutarda çok fazlaydı. Bunu düşünerek merdivenleri çıktı. Evlerinin kapısına geldiğinde onu eşi Gülcan Hanım karşıladı. Osman Bey’deki durgunluğu hemen fark etti. Bir süre sonra çocukları Rabia ve Mert ile birlikte yemeğe oturdular. Yemekte Osman Bey konuyu açtı ve elektrik enerjisini tasarruflu kullanmaları gerektiğini söyledi. Hep birlikte neler yapabileceklerini konuşarak akşam yemeğini tamamladılar.
Osman Beylerin elektrik faturasının kabarık gelmesinin sebebi ne olabilir?Acaba Osman Bey ve ailesi , elektrik enerjisini daha bilinçli kullanmak ve birsonraki ay gelecek elektrik faturasını azaltmak için ne gibi önlemler alabilirler? • Elektrik enerjisini bilinçli kullanmak ,ödeyeceğimiz faturanın miktarını düşürerek bize kazanç sağlamasının yanı sıra Dünya’da sınırlı miktarda bulunan yenilenemez enerji kaynaklarının korunmasında da etkili olur.Örneğin,dünyadaki elektrikli araçların %20 oranında daha verimli ve etkili kullanılması yılda yaklaşık 550 000 varil petrolün tasarruf edilmesi anlamına gelir. • Beyaz eşya satan bir mağazadaki buzdolabının üzerinde resimdeki gibi bir etiket dikkatimizi çekmiştir.
Bu etiket sayesinde elektrikli aracın satın almadan önce onun bir yılda harcayacağı elektrik enerjisi miktarını öğrenmemiz mümkün olur.Etiketin 1 numaralı bölümünde buzdolabının enerji verimi gösterilmiştir.’A’ harfi en düşük enerji tüketim sınıfını gösterirken ‘D’ harfi en yüksek enerji tüketim sınıfını gösterir.A sınıfı bir elektrikli araç ortalama enerji tüketiminden %45 daha az enerji tüketecektir.G sınıfına ait bir elektrikli araç da ortalama enerji tüketiminden %25 daha fazla enerji tüketecektir. Bu durumda A,B ve C sınıfına ait bir elektrikli aracın tüketimi ortalama tüketimden daha düşük olacaktır.Etiketin 2 numaralı bölümünde buzdolabının bir yılda harcayacağı elektrik enerjisi miktarı belirtilmektedir. 1 2 BUNLARI BİLİYORMUSUNUZ? 1000 W’lık bir saç kurutma makinesinin 10 dakika çalışması,60W’lık bir lambanın yaklaşık 3 saat ışık vermesine eş değer elektrik enerjisi tüketir
ELEKTRİK AKIMININ MANYETİK ETKİSİ • Bir bobinin içindeki demir çubuğun elektrik akımının etkisiyle mıknatıslık özelliği kazanması sonucu elektromıknatıs oluşur. • Elektromıknatısın kutuplarını sağ elimizin yardımıyla bulabiliriz. • Elektromıknatısın çekim gücü üzerinden geçen akıma ve sarım sayısına bağlıdır. • Yapısında elektromıknatıs bulunan elektrik motorları elektrik enerjisini hareket enerjisine çevirir. • Kapı zili;hırsız alarmı gibi kullandığımız bir çok aracın yapısında elektromıknatıs bulunur.Ayrıca elektrik motoruna sahip mikser;çamaşır makinesi gibi araçların içinde de elektromıknatıs bulunur. • Jeneratör hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren araçlardır.Güç santrallerinde bulunana jeneratörlerde üretilen elektrik enerjisi evlerimize kadar taşınır.
ELEKTRİK ENERJİSİ ISIYA DÖNÜŞÜR • Üzerinden elektrik akımı geçen iletkenler ısınır. • İletken üzerinde açığa çıkan bu ısı iletkenin direncine,iletkenden geçen akıma ve akımın geçiş süresine bağlıdır. • Elektrikli battaniye,ısıtıcı,ütü gibi pek çok aracın içindeki tellerden akım geçmesi sonucu ortaya çıkan ısıdan yararlanılır. • Elektrik devrelerindeki tellerin aşırı ısınmaları sonucu oluşabilecek tehlikelere karşı sigortalar kullanılır. • Bazı iletkenler,üzerinden geçen elektrik akımının etkisiyle kısa sürede ısınıp akkor hale gelerek çevresine ışık verir.
ELEKTRİKSEL GÜÇ • Elektrikli araçların birim zamanda kullandıkları enerji miktarı farklı olabilir. • Elektrikli araçların birim zamanda harcadıkları elektrik enerjisine elektriksel güç denir. • Elektriksel güç birimleri watt (W) ve kilowatt (kW) olarak adlandırılır. • Elektrikli araçların harcadıkları elektrik enerjisi miktarı bulunurken elektrikli aracın gücü ile kullanıldığı süre çarpılır.Bulunan elektrik enerjisinin birimi watt x saniye (joule) ya da kilowatt x saat olarak adlandırılabilir. • Elektrik enerjisini bilinçli bir şekilde kullanmak,sınırlı sayıdaki enerji kaynaklarının korunması için önemlidir.
