1 / 70

TAEKWONDO Seminar Vrdnik 2013. godina

Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja Univerzitet u Novom Sadu. TAEKWONDO Seminar Vrdnik 2013. godina. Doc. dr Patrik Drid patrikdrid@gmail.com. Sadowski et al. Sadowski et al. Sadowski et al.

tammy
Download Presentation

TAEKWONDO Seminar Vrdnik 2013. godina

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja Univerzitet u Novom Sadu TAEKWONDO Seminar Vrdnik 2013. godina Doc. dr Patrik Drid patrikdrid@gmail.com

  2. Sadowski et al.

  3. Sadowski et al.

  4. Sadowski et al.

  5. Neki autori su na bazi anaerobnih puteva resinteze energije zaključili da aerobne spoosbosti nisu važne u taekwondou (Thompson and Vinueza, 1991; Heller et al., 1998). - Nije uzet u obzir broj borbi u toku turnira i pauze između rundi - Trening (pauze između trenažnih epizoda)

  6. Poređenjem ženskih reprezentativki Hrvatske međunarodnog ranga sa reprezentativkama nižeg ranga utvrđene su značajne razlike u parametrima aerobne pripremljenosti. Uspešnije takmičarke imaju značajno viši anaerobni ventilacioni prag pri većoj brzini trčanja, uz značajno nižu frekvenciju srca, od manje uspešnih. Upravo ove razlike (pomak anaerobnog praga udesno prema većim brzinama trčanja uz nižu frekvenciju srca) predstavljaju pokazatelje aerobne pripremljenosti sportista (Viru, 1995). Iz ovoga je moguće zaključiti da je za uspeh u taekwondu neophodna dobra razvijenost i aerobnih i anaerobnih funkcionalnih kapaciteta.

  7. ENERGETSKI SISTEM Mišići za svoj rad koriste poseban fosfatni spoj – adenozin-trifosfat (ATP), koji se nalazi u samom mišiću. • ATP-a u mišiću ima vrlo malo (samo za oko 2 sekunde intezivnog mišićnog rada), te ga je potrebno neprestano obnavljati. wPostoje tri načina obnove ATP-a u organizmu

  8. ENERGETSKI SISTEM Prvi način obnove ATP-a jeste pomoću još jednog fosfata u mišiću – Kreatin-fosfata (CP) To je ujedno i najbrži način obnove ATP-a. ATP i CP zajedeno čine: tzv. Fosfatni energetski sistem Fosfatni energetski sistem uvek se uključuje na početku aktivnosti kada je za pokretanje tela potrebna velika količina energije, kao i prilikom aktivnosti visokog intenziteta.

  9. ENERGETSKI SISTEM Međutim slično kao i ATP-a, i CP-a u mišiću ima relativno malo i već nakon 6-7 sekundi mišićnog rada maksimalnog intenziteta rezerva CP-a se smanjuje čak 80%. Potrebno je oko 90 do 120 sekundi odmora da se fosfatni izvori energije vrate u početno stanje.

  10. ENERGETSKI SISTEM Naravno, sportista neretko mora raditi duže od 6-7 sekundi, ponekad čak i 30 sekundi. Da bi to mogao, mišići se moraju prebaciti na drugi energetski sitem, tzv. glikolitički sistem. U ovom energetskom sistemu mišići koriste ugljene hidrate smeštene u mišiću (mišićni glikogen) za proizvodnju energije. I u fosfatnom i glikolitičkom energetskom sistemu energija se oslobađa bez prisustva kiseonika. Takav način dobijanja energije se zove anaerobni. Zato se fosfatni i glikolitički energetski sistemi zajedno nazivaju anaerobni energetski sistemi.

  11. ENERGETSKI SISTEM Vrlo važno je naglasiti da se u anaerobnom glikolitičkom oslobađanju energije za mišićni rad (anaerobna razgradnja ugljenih hidrata) stvaraju laktati (soli mlečne kiseline) i još neki spojevi. Deo laktata ostaje u mišiću, dok se deo oslobađa u krv koja dalje putuje prema srcu i meša se sa krvi koja dolazi iz drugih (manje aktivnih) delova tela. Postoji, međutim, granica u intenzitetu opterećenja do koje je stvaranje laktata u mišićima i njihovo odvođenje iz mišića i razgradnja u ravnoteži, a naziva se anaerobni prag.

  12. ENERGETSKI SISTEM Pri intenzitetu opterećenja kod kojeg se organizam nalazi na anaerobnom pragu, sportista može duže vremena raditi bez pojave umora. Međutim, ukoliko je intenzitet rada viši od intenziteta rada pri anaerobnom pragu, dolazi do nakupljanja laktata i drugih jedinjenja u mišiću. To onemogućuje rad mišića i dovodi do pojave umora. Stoga smo pri vrlo intenzivnom radu koji traje 30 i više sekundi prisiljeni smanjiti intenzitet ili čak potpuno prekinuti aktivnost.

  13. ENERGETSKI SISTEM U velikom broju sportova aktivnosti tokom igre su većim delom niskog i umerenog intenziteta. Tokom tih aktivnosti nije potrebno brzo oslobađanje velike količine energije i mišići se tada prebacuju na treći energetski sistem, tzv. oksidativni sistem. U tom sistemu energija se oslobađa oksidacijom ugljenih hidrata i oksidacijom masti. Kako se opisani proces dobijanja energije odvija uz prisustvo dovoljne količine kiseonika, ovaj se energetski sistem naziva aerobni energetski sistem.

  14. Aerobna resinteza ATP – sa kiseonikom Oxygen Sumaran pregled Aerobna resinteza ATP podrazumeva oslobađanje energije sporom razgradnjom glukoze uz korišćenje kiseonika u mišićnoj ćeliji. voda Glukoza 1. Glukoza i kiseonik se transportuju do mišića preko krvi. Energija za mišićnu kontrakciju 2. Glukoza i kiseonik se koriste u mišiću za proizvodnju energije. ugljen dioksid 3. Stvaraju se ugljen-dioksid i voda. kiseonik 4. Ugljen dioksid ulazi u krv i odnosi se u pluća.

  15. Anaerobna resinteza ATP – bez kiseonika Anaerobna resinteza ATP podrazumeva oslobađanje male količine energije (velikom brzinom!), putem nepotpune razgradnje glukoze iz mišića, bez prisustva kiseonika. Proces anaerobnog razlaganja glukoze 1.Glukoza vodi poreklo od glikogena koji je uskladišten u mišićima. Energija za mišićnu kontrakciju 2.Glukoza se koristi za proizvodnju energije, bez prisustva kiseonika. Glukoza 3.U ovom procesu se stavra mlečna kiselina, koja se krvotokom raznosi u organizmu i time praktično omogućava nastavak kontrakcije Mlečna kiselina

  16. Adaptatacije koje utiču na izvore energije Trenirani mišići skladište u sebi više glikogena i triglicerida nego netrenirani. FFA (free fatty acids) ili slobodne masne kiseline su pokretljivije i lakše dostupne treniranim mišićima. Sposobnost mišića da iskoristi masno tkivo kao izvor energije se povećava treningom. Tokom produžene fizičke aktivnosti mišići “štede” zalihe glikogena koristeći raspoložive energetske izvore masti.

  17. KORIŠĆENJE IZVORA ENERGIJE SA POVEĆANJEM INTENZITETA FIZIČKE AKTIVNOSTI Masti Ugljeni hidrati Treninig Ugljeni hidrati (%)‏ Masti (%)‏ Stimulacija SNS-a U miru Aerobna snaga (%)‏

  18. Adaptacije na anaerobni trening Povećana mišićna snaga Umereno povećanje odnosa ATP-CP i glikolitičkih enzima Poboljšana mehanička efikasnost Povećan mišićni oksidativni kapacitet (za sprinteve duže od 30 s)‏ Poboljšan kapacitet mišićne kiselo-bazne regulacije

  19. Kapacitet mišićne kiselo-bazne regulacije Anaerobni trening povećava kapacitet mišićne kiselo-bazne regulacije, dok aerobni trening neznatno utiče na toleranciju mišića na aktivnosti tipa sprinta. Poboljšanje kapaciteta mišićne kiselo-bazne regulacije dozvoljava sportistima-sprinterima da proizvode energiju duže vreme pre nego što zamor limitira kontraktilne procese.

  20. Adaptacije na aerobni trening Da bi imali optimalan učinak u aktivnostima visokog intenziteta, sportisti moraju trenirati visokim intenzitetom. Aerobni intervalni trening-kratke serije visokog intenziteta praćene kratkim periodima odmora-i kontinuirani trening-jedna duga serija visokog intenziteta-obe pomažu u poboljšanju aerobnih sposobnosti.

  21. Adaptacije na anaerobni trening Anaerobni trening poboljšava anaerobne sposobnosti uglavnom kao rezultat uvećane mišićne snage. Anaerobni trening poboljšava efikasnost kretanja i samim tim redukuje suvišne pokrete, štedeći energiju. Serije anaerobnog treninga koje traju preko 30 s oslanjaju se na proces oksidacije u cilju dobijanja energije; mišićni aerobni kapacitet može se poboljšati ovim tipom treninga. Anaerobni trening pospešuje kapacitet mišićne kiselo-bazne regulacije, i tako odlaže zamor.

  22. Energetski trening • Energetski trening delimo na: • aerobni trening • anaerobni trening

  23. Aerobni trening Aerobni kapacitet predstavlja količinu kiseonika koju sportista može da iskoristi pri izvođenju fizičkih aktivnosti – od prefinjenih i preciznih motornih radnji kojima se angažuje samo nekoliko malih mišića do kretanja celog tela koje iziskuje angažovanje velikih grupa mišića. Imajući to u vidu, stepen korišćenja kiseonika može biti u opsegu od veoma niskih vrednosti potrošnje do vrednosti koje mogu biti i do dvadeset puta veća od količine kiseonika koju sportista iskoristi u stanju mirovanja. Koliko kiseonika sportista troši u mirovanju?

  24. Aerobni trening Na primer, trčanje i skijaško trčanje su aktivnosti kojima se angažuju velike grupe mišića. Količina kiseonika koju vrhunski trkač ili skijaš iskoristi u vežbanju velikog intenziteta može lako dostići 70 do 80 mililitara po kilogramu telesne težine u minuti, što je preko dvadeset puta više od količine kiseonika koja se iskoristi u stanju mirovanja. 3,5 ml/kg/min Sa druge strane, potrošnja kiseonika koja se ostvaruje prilikom aktivnosti koje angažuju male mišićne grupe retko prelazi 7 ml/kg/min, dakle tek dva puta veću od vrednosti koja se koristi u stanju mirovanja.

  25. Aerobni trening Dakle, aerobna sposobnost je specifična u odnosu na vrstu fizičke aktivnosti (pre svega kao posledica količine mišića uključene u ostvarivanje te aktivnosti), iako mi o aerobnoj sposobnosti najčešće razmišljamo kao o maksimalnoj vrednosti koju je moguće ostvariti prilikom vežbanja koje uključuje veliki broj mišića (dobar primer za takvu vrstu aktivnosti je upravo skijaško trčanje).

  26. Aerobni trening Korišćenje aerobnih energetskih mehanizama u toku aktivnosti zavisi od dve grupe faktora. Prvu grupu čine tzv. centralni faktori koji se pre svega odnose na sisteme zadužene za transport kiseonika do aktivnih mišića. Sposobnost pluća da izvrše oksigenaciju krvi, kapacitet krvi za vezivanje i transport kiseonika i sposobnost srca da prenese krv do radne muskulature, predstavljaju najvažnije centralne faktore za prenos kiseonika. Drugu grupu predstavljaju tzv. periferni faktori i odnose se na sposobnost aktivne muskulature da iskoristi dopremljeni kiseonik u cilju aerobnog oslobađanja energije za mišićnu kontrakciju.

  27. Aerobni trening Parametri od značaja u ovoj grupi faktora su stepen vaskularizacije radnih mišića i broj, veličina i distribucija mitohondrija (intraćelijskih struktura u radnim mišićima u kojima se kiseonik koristi za pretvaranje goriva – masti i ugljenih hidrata – u energiju). Pored toga, koncentracija oksidativnih enzima (hemijskih jedinjenja koja potpomažu potrošnju kiseonika na ćelijskom nivou) važna je za određivanje količine kiseonika koja se može iskoristiti u određeno vreme. Centralna komponenta, zapravo, isporučuje kiseonik, a periferna koristi deo ili celokupnu količinu kiseonika koju primi.

  28. Aerobni trening Jasno je da bi idealna situacija bila kada bi sistem za transport mogao da dopremi onoliko kiseonika koliki je maksimalni kapacitet mišića za njegovim utroškom i sa druge strane da mišić može da potroši svu količini koju mu transportni sistem dopremi. Ipak, ovo se ne dešava. Kada bi ovo bilo moguće, uopšte ne bi postojao termin aerobni kapacitet, koji ukazuje na postojanje gornjeg limita potrošnje kiseonika za sve tipove aktivnosti (tj. za svaki mišić ili grupu mišića aktiviranih prilikom izvođenja neke određene aktivnosti).

  29. Aerobni trening Aerobni trening ima važno mesto u kondicionoj pripremi sportista. Prvenstveno iz razloga što se u mnogo sportova najveći deo energije u organizmu dobija aerobnim putem. • Opšti ciljevi aerobnog treninga su: • Poboljšanje kapaciteta kardiovaskularnog i respiratornog sistema da transportuju kiseonik do mišića • Poboljšanje sposobnosti mišića relevantnih za sportsku granu da koriste kiseonik u svrhu dobijanja energije kroz duže vreme • Poboljšanje oporavka sportiste nakon aktivnosti visokog intenziteta

  30. Aerobni trening Vrste aerobnog treninga • Aerobni trening niskog intenziteta • Aerobni trening umerenog intenziteta • Aerobni trening visokog intenziteta Bazični element koji razlikuje navedene vrste aerobnog treninga je intenzitet opterećenja. Intenzitet opterećenja u aerobnom treningu možemo izraziti (1) brzinom trčanja (u postotku od maksimalne brzine), (2) procenom nivoa opaženog napora i (3) srčanom frekvencom.

  31. Aerobni trening Intenzitet opterećenja 100 80 60 Maksimalna potrošnja kiseonika Aerobni trening visokog intenziteta 40-60% 40 30-45% Aerobni trening umerenog intenziteta 25-35% Aerobni trening niskog intenziteta 20 (Marković i Bradić, 2008)

  32. Aerobni trening 100 Maksimalna potrošnja kiseonika Aerobni trening visokog intenziteta 90 80-100% 65-90% 80 HR 50-75% Aerobni trening umerenog intenziteta 70 60 Aerobni trening niskog intenziteta 50 40 (Marković i Bradić, 2008)

  33. Aerobni trening Najpraktičniji pokazatelj intenziteta opterećenja u aerobnom treningu sportista je srčana frekvenca. Pritom optimalnu srčanu frekvencu za pojedinu vrstu treninga treba prikazati u postotku od maksimalne srčane frekvence (FSmax).

  34. Aerobni trening (Marković i Bradić, 2008) 1Maksimalna srčana frekvencija (FSmax) =190 otk/min; 2Maksimalna srčana frekvencija (FSmax) =200 otk/min

  35. Aerobni trening niskog intenziteta Primarni cilj ove vrste treninga je ubrzanje procesa oporavka sportista nakon takmičenja ili vrlo intenzivnih treninga. Naučna istraživanja su dokazala da aerobna aktivnost niskog intenziteta može ubrzati fiziološki i psihološki oporavak sportista nakon stresnih treninga i takmičenja. Ovu vrstu aerobnog treninga treba koristiti dan nakon takmičenja ili vrlo intenzivnog treninga.

  36. Aerobni trening niskog intenziteta Aerobni trening niskog intenziteta može biti kontinuiranog ili intervalnog karaktera. Ukoliko je trening kontinuiranog karaktera (bez prekida), preporučuje se da njegovo trajanje bude između 20 i 30 minuta. Ukoliko je trening intervalnog trajanja (sa prekidima), preporučuje se da intervali rada traju između 5 i 10 minuta. Broj intervala, zavisno od njihovog trajanja, varira između 2 i 4, pri čemu intervali odmora traju 2 do 3 minute. Ova vrsta treninga može se realizovati i primenom nespecifičnih aktivnosti.

  37. Aerobni trening umerenog intenziteta Aerobni trening umerenog intenziteta za cilj ima: • Poboljšanje sposobnosti sportista da obavlja fizički rad kroz duži vremenski period (poboljšanje aerobne izdržljivosti sportista) • Poboljšanje sposobnosti oporavka sportista nakon rada visokog intenziteta I ova vrsta aerobnog treninga može biti kontinuiranog ili intervalnog karaktera.

  38. Aerobni trening umerenog intenziteta Kontinuirani aerobni trening umerenog intenziteta može biti cikličnog i acikličnog karaktera. U treningu cikličnog karaktera, sportisti trče između 30 i 40 minuta menjajući pri tom intenzitet rada (tzv. fartlek). Na primer, nakon uvodna 3 minuta trčanja pri srčanoj frekvenci od 70% od FSmax, sportisti menjaju 1-minutne intervale rada na sledeći način: 80%-70%-90%-70% od FSmax. Ovakvi ciklusi se ponavljaju do kraja treninga. Aciklični trening najčešće uključuje savladavanje posebno oblikovanih poligona tokom 20 do 30 minuta (70%-90% od FSmax).

  39. Aerobni trening umerenog intenziteta Intervalni aerobni trening odlikuje izmena intervala rada trajanja 5 do 8 minuta sa intervalima odmora od 2 do 3 minuta. Takođe i ova vrsta treninga može biti cikličnog i acikličnog karaktera. Srčana frekvenca tokom intervala rada treba da bude oko 80% od FSmax (70%-90% od FSmax). Tokom intervala odmora sportisti treba da trčkaraju pri srčanoj frekvenci od 65% od FSmax.

  40. Aerobni trening visokog intenziteta • Aerobni trening visokog intenziteta za cilj ima: • Poboljšanje sposobnosti sportista da izvodi aktivnosti visokog intenziteta kroz duže vreme • Poboljšanje sposobnosti oporavka sportista nakon aktivnosti visokog intenziteta U fiziološkom smislu, cilj ove vrste treninga je povećanje maksimalne potrošnje kiseonika, i to povećanjem udarnog volumena srca. Da bi se to postiglo potrebno je trenirati intenzitetom koji odgovara intenzitetu pri kojem organizam dostiže maksimalnu potrošnju kiseonika (90%-95% od SFmax).

  41. Aerobni trening visokog intenziteta Ovakvim intenzitetom organizam sportiste ne može raditi dugo. Zato ova vrsta aerobnog treninga je isključivo intervalnog karaktera. Ovaj oblik aerobnog treninga može se sprovesti na dva načina: (1) promenom intervala rada trajanja 3 do 6 minuta sa intervalima odmora trajanja 2 do 3 minute i (2) izmenom intervala rada trajanja od 15 do 30 sekundi sa intervalima odmora istog ili sličnog trajanja. U prvom slučaju sportistima je potrebno 1-1.5 minuta rada da dostignu potrebnu srčanu frekvenciju, koju onda održavaju do kraja svakog intervala rada. U drugom slučaju sportistima je potrebno oko 3 minuta rada da postignu potrebnu srčanu frekvenciju koju onda održavaju do kraja treninga.

  42. Aerobni trening visokog intenziteta Karakteristike intervalnog aerobnog treninga visokog intenziteta (Marković i Bradić, 2008)

  43. Anaerobni trening U skladu sa postojanjem dva anaerobna izvora energije, razlikujemo i dve vrste anaerobnog treninga: • Anaerobni glikolitički trening ili trening brzinske izdržljivosti • Anaerobni fosfatni trening ili trening brzine i agilnosti

More Related