1.07k likes | 4.07k Views
DRŽAVNO I DRUŠTVENO UREĐENJE OSMANSKOG CARSTVA. Uprava. Turska je bila vojno – feudalna država. Na čelu države bio je sultan – ima neograničenu vlast. Sultan je smatran vrhovnim gospodarem, zapovednikom vojske, sveštenikom, sudijom, sve podanike smatrao je robovima.
E N D
Uprava • Turska je bila vojno – feudalna država. • Na čelu države bio je sultan – ima neograničenu vlast. • Sultan je smatran vrhovnim gospodarem, zapovednikom vojske, sveštenikom, sudijom, sve podanike smatrao je robovima. • izvršnu vlast je vršio Carski divan (savet), koji je bio poznatiji pod imenom Visoka porta
Uprava Porta – vlada koja savetuje sultana. Portu čine veliki vezir i veziri. Sultan naredbama (fermani) upravlja carstvom. Veliki vezir je bio drugi čovek u državi, sultanov zamenik u upravljanju državom, on je bio glavni vojni komandant, postavljao službenike po provincijama. Zasedanje porte Veliki vezir
Posle osvajanja Carigrada, 1453.god., osmanska prestonica preneta je iz Jedrena u Carigrad • Na mestu stare vizantijske carske palate podignut je sultanov dvor, Topkapi saraj Topkapi palata
Administrativna podela i sudstvo • Carstvo podeljeno na beglerbegluke (ejalete) – na čelu beglerbeg. • Ejaleti se dele na sandžake – na čelu sandžakbeg. • Sandžaci se dele nahije. • Sandžaci su se delili i na kadiluke (sudske oblasti), kojima je upravljao kadija Porta u Istambulu je bio centar moći odakle su sultani upravljali ogromnim carstvom.
Tursko zakonodavstvo: • sultanovi zakoni – kanuni i • islamski zakoni – šerijat. • Sudije u Osmanskom carstvu nazivale su se kadije.
Na čelu kadiluka je kadija –sudija. • Sudi se na osnovu šerijatskog prava, sultanskih kanuna i običajnog prava. • Presude kadija zapisuju se u sidžile. Osmanske kadije. Kadije nisu smeli da služe u svom rodnom mestu i mandat im je trajao samo 2 godine a zatim bi išli u drugo mesto da sude. Ova pravila su uvedena da bi se sprečila korpcija i obezbedila nepristranost kadija pri sudskim procesima.
Društveno uređenje Osmanskog carstva • Stanovništvo carstva delilo se po staleškoj pripadnosti na vladajući vojnički stalež, asker i pokoreno stanovništvo, raju • U početku askere su činili isključivo muslimani, ali od 16.veka i mnogi hrišćani su bili uključeni u vojnički sloj • Isto tako, raja je mogla biti i muslimanska i hrišćanska
Osmansko društvo • Deli se na asker i raju. • Asker privilegirani sloj vojnika i činovnika. • Raja seosko i gradsko stanovništvo koje plaća poreze. Asker Raja
Najvažniji i najbrojniji deo vojske činile su spahije, turski feudalci • Oni su služili u vojsci kao konjanici • Spahije su od sultana dobijale zemljišni posed, spahiluk, uz obavezu da lično učestvuju u vojnim pohodima i povedu određeni broj vojnika; spahiluci nisu bili nasledni • Janičari su bili stalna vojska, koja je regrutovana putem “danka u krvi”, oni su služili kao pešadija; nisu smeli da se žene ni da imaju posed
Timarski sistem • Osmanska vojna moć bazirana na timarskom sistemu. • Vrste poseda po veličini: timar (sitni), zeamet (srednji) i has (krupni). • Za potrebe održavanja timarskog i poreskog sistema sastavljali su se periodični popisi stanovništva (defteri). Defter
Posedi su se prema veličini delili na timare, zeamete i hasove • Timari su bili najmanji posedi, bilo ih je najviše, pa se turski feudalni sistem drugačije naziva timarski sistem, zeameti su bili posedi srednje veličine • Hasovi su bili najveći posedi, to su bili sultanovi posedi, njegovih rođaka ili visokih državnih službenika • Osim spahijskih i sultanovih poseda postojali su i vakufi – posedi muslimanskog sveštenstva – zadužbine pobožnih muslimana
Porezi • Šerijatski porezi poput desetine (ušur) i harača (džizije). • Kanunski porezi koje su propisivali sultani. • Vanredni porezi. • Razne globe, takse i carine. Osmanski zlati novac Osmanski trgovac kafom
ISLAMIZACIJA Islamizacija je proces prelaska nemuslimanskih vernika u islam. Može biti nasilna (“danak u krvi”) i dobrovoljna (zbog boljeg položaja, privilegija, ...) Na Balkanu islamizacija je bila najraširenija u Albaniji, Bosni i Hercegovine, na Kosovu i u staroj raškoj oblasti, nešto manje u Makedoniji i Crnoj Gori.
Osmanski esnafi su igrali važnu ulogu u gradovima. Derviši su bili jako utjecajan sloj društva
Ponavljanje • Objasnite način funkcionisanja timarskog sistema? • Kako se Osmansko carstvo administrativno delilo? • Opišite funkciju kadije? • Kako je izgledao upravni vrh Osmanskog carstva? • Kako se delilo osmansko društvo?