« Türkiye’de İşsizlik Oranı için Öncü Gösterge Arayışı»

1. «Türkiye’de İşsizlik Oranı için Öncü Gösterge Arayışı» • Burcu Gürcihan YüncülerGönül Şengül Arzu Yavuz TOBB 30 Nisan 2014

2. Motivasyon • İşsizlik verileri üç ay gecikmeli açıklanıyor. • Eş zamanlı göstergelere ihtiyaç var. • Halihazırda kullandığımız göstergelerin öncüleme gücü sistematik olarak test edilmiş değil

3. Amaç • İşsizlik oranı için eş zamanlı ve öncü göstergeler belirlemek • Kısa dönem işsizlik tahmininde kullanmak üzere bileşik öncü gösterge oluşturmak • Sonuç: • 72 tane seri analiz kapsamında değerlendirildi • Bilgi değeri olan bileşik endeks oluşturuldu • Tahmin performansı baz modele (AR(2)) kıyasla daha iyi

4. Sunum Planı • Yazın • Aday serilerin belirlenmesi • Verinin işlenmesi • Analiz: Öncü ve eş zamanlı göstergelerin belirlenmesi • Granger Nedensellik testi • Bağıntı analizi • Örneklem dışı tahmin performansı • Bileşik öncü gösterge oluşturulması • Tahmin performansının ölçülmesi

5. İktisat Yazını • Kılavuz niteliğinde : Marcellino (2006), Gyomai ve Guidetti (2012) • Öncü göstergelerle ilgili çalışmalar 1930’lu yıllarda başlıyor(Burns& Mitchell, 1938) • Serilerin kendine özgü döngüleri iş çevrimleri ile karşılaştırılıyor • Odak • Dönüm noktalarını tahmin etmek (örn. Neftçi, 1982; Boldin, 1994) • Doğrudan hedef değişkenin alacağı değeri tahmin etmek (örn. Stock & Watson, 1989)

6. İktisat Yazını • Öncü gösterge ve bileşik öncü gösterge belirleme süreci • Hedef değişkenin belirlenmesi • Tek değişken: GSYİH, sanayi üretimi (OECD), satış hacmi, istihdam, işsizlik (Boldin, 1994; Chin, Geweke& Miller, 2000) • Birden fazla değişken: Stock & Watson (1989) sanayi üretimi, reel harcanabilir gelir, çalışılan saat ve satış hacmini birlikte kullanıyor.

7. İktisat Yazını • Öncü göstergelerin seçilmesi: belirli koşulları sağlamalı (Moore & Shiskin, 1967) • Tutarlı zamanlama (hedef değişkenin dönüm noktalarını öncüleme gücü) • İş çevrimlerinin tepe ve dip noktalarının belirlenmesi • «Tanımsal kurallar», «MarkovSwitching» ( Boldin, 1994; Neftçi, 1982) • İktisadi döngülerle uyum • «Granger nedensellik», «marjinal tahmin gücü» • Diğer koşullar : İktisadi anlamlılık, zamanlı yayımlanması ve çok revize olmaması, bir aydan diğerine değişkenliğinin sınırlı olması

8. İktisat Yazını • III. Verinin işlenmesi • İktisadi döngüyü nasıl tanımlamalı? • Klasik döngü tanımında serinin seviyesindeki değişime bakılıyor. • Büyüme döngüsü tanımında serinin genel eğilimine göre konumuna bakılıyor. • Mevsimsellikten arındırma, filtreleme, standart hale getirme

9. İktisat Yazını • IV. Bileşik öncü göstergelerin oluşturulması • Modele dayanmayan : basit veya ağırlıklı ortalama (ABD için Conference Board, OECD) • Modele dayanan • VAR • Faktör modelleri • Markovswitching • Türkiye için yapılan çalışmalar : • Özatay (1986), Neftçi &Özmucur (1991), Altay ve diğer.(1991) • Atabek ve diger. (2005) • Altuğ ve Uluceviz (2011) • Aruoba ve Sarıkaya (2012) • Chadwick ve Şengül (2012)

10. İlk Aşama – Aday Serilerin Belirlenmesi • Öncü ya da eş zamanlı gösterge olabilecek farklı kategorilerden 72 tane seriyi değerlendirmeye alıyoruz. • İktisadi faaliyete ilişkin göstergeler • Beklentileri yansıtan göstergeler • İşgücü piyasasına ilişkin göstergeler • Dış ekonomilerdeki eğilimi özetleyen göstergeler • Krediler

11. İlk Aşama – Aday Serilerin Belirlenmesi • İktisadi faaliyete ilişkin göstergeler : Sanayi üretim endeksi, Kapasite kullanım oranı, Dahilde alınan katma değer vergisi (KDV)/GSYİH, İthalattan alınan KDV/GSYİH, Açılan ve kapanan firma istatistikleri, Reel kur • Beklentileri yansıtan göstergeler: • İktisadi yönelim anketi (gelecek 3 aya ilişkin istihdam, sipariş, üretim ve ortalama birim ücret beklentisi) • Tüketici eğilim anketi (tüketici güven endeksi) • Krediler:Tüketici kredileri/ GSYİH, Ticari krediler (TL ve FX cinsi) / GSYİH • ∆Tüketici kredileri/ GSYİH , ∆Ticari krediler (TL ve FX cinsi )/ GSYİH

12. İlk Aşama – Aday Serilerin Belirlenmesi • İşgücü piyasasına ilişkin göstergeler: • Hanehalkı İşgücü Anketi (işten çıkarılan ve ayrılanlar, ortalama çalışılan saat, iş bulma ümidi olmayanlar, ilk kez iş arayanlar). • İŞKUR (işsizlik sigortası başvuruları, işsiz başvuruları, açık işler) • Kariyer.net (iş başvuruları, yeni iş ilanları, ilan başına başvuru) • Markit (PMI istihdam değeri) • Dış ekonomilerdeki eğilimi özetleyen göstergeler: • OECD-Avrupa bileşik öncü göstergesi (CLI) • OECD CLI, ABD CLI • Avrupa ve Almanya iktisadi eğilim endeksleri

13. İkinci Aşama- Verinin İşlenmesi • Aylık sıklıkta veri kullanıyoruz. Dönem 2005/1- 2013/3 • Verinin işlenmesi • Mevsimsellikten arındırma • Aykırı gözlemlerin ve düzensiz gürültünün (irregularnoise) arındırılması (Demetra+) • Devresel hareketin ayrıştırılması (HP Filter, lambda=814, Alp ve diğer. (2011) çalışmasından) • Verilerin standartlaştırılması

14. Üçüncü Aşama – Analiz Granger Nedensellik • Aday serinin (s) gecikmeli değerleri işsizlik oranının (u) gecikmeli değerlerinin ötesinde bilgi içeriyor mu? • İki yönlü bakıyoruz • Gecikmederecesininseçimi: • SIC kriterine dayanan sıralıseçimyöntemi, önce 𝑚 sonra 𝑛 (Hsiao, 1981) • Kullanılan ölçütler • Wald test : aday değişkenin gecikmeli değerleri için toplu anlamlılık testi. • SchwartzInformation Criteria (SIC) ölçütü (Hsiao, 1981).

15. Üçüncü Aşama – Analiz Bağıntı Analizi • Aday serilerin 12 aya kadar olan ileri ve gecikmeli değerleri ( , )ile işsizlik arasındaki bağıntıya bakıyoruz. • Kullanılan ölçüt • En güçlü bağıntı değerinin konumu • Anlamlılık – yüzde 1 anlamlılık düzeyi • Tutarlılık – en yüksek 2. ve 3. bağıntı değerleri, en güçlü bağıntı değerinin komşuluğunda olmalı.

16. 2013/3 2012/5 2012/4 2005/6 2012/3 Üçüncü Aşama – AnalizÖrneklem Dışı Tahmin Performansı F1 F2 … • Tahmin performansı • Baz denklemin belirlenmesi • İşsizlik modeli : AR(2) • Her bir aday seri için optimal gecikme değerinin belirlenmesi • Her bir aday seri için ardışık tahmin süreci F12 • 12 gözlem için RMSE (root mean square error) hesaplanması

17. Üçüncü Aşama – Analiz Seçilen Seriler En az iki kriterin seçtiği göstergeler , ÇD: çeyreklik değişim

18. Üçüncü Aşama – Analiz • Bazı Seçilmiş Göstergeler Mev. Arınd. , Filtrelenmiş

19. Üçüncü Aşama – Analiz • Bazı Seçilmiş Göstergeler Mev. Arınd. , Filtrelenmiş

20. Son Aşama- Bileşik Gösterge Oluşturulması • Ortalama alıyoruz. Ağırlıklı ortalama sonuçları değiştirmiyor • Her bir yöntem için iki tane endeks oluşturduk • GC I : GC testini geçen tüm seriler • GC II : iki yönlü nedensellik hariç GC-I • Corr-I : öncü ve eş zamanlı seriler • Corr-II : sadece öncü niteliği olan seriler • Tahmin performansı iyi olan seriler (kriter: RMSE) • Benzer eğilimleri ölçen serilerden sadece bir tanesini alıyoruz ( Örn. açılan firma sayısı, net açılan firma sayısı)

21. Bileşik Öncü Göstergeler ve Tahmin Performansı Bileşik Öncü Göstergelerin Tahmin Performansı • Baz model AR(2), RMSE değeri 0.223 • Gecikmeli değer yapısı (u, endeks)=(2,1)

22. Bileşik Öncü Göstergeler Bileşik Öncü Göstergeler Hedef ve Tahmin Performansı En Yüksek Olan Bileşik Öncü Gösterge

23. Bileşik Göstergeler ve Bağıntı Analizi Bağıntı Fonksiyonu

24. Serilerin ve Bileşik Göstergelerin Tahmin Performansı: • Tahminlerin Birleştirilmesi Farklı Modellerin RMSE Değerleri (2012ç1-2013ç4) Tahmin hatalarının karesi - karşılaştırma • Farklı bir yaklaşım: serileri toplulaştırıp tahmin almak yerine ayrı ayrı tahmin alıp toplulaştırmak

25. Sonuç • Grangernedensellik testi, bağıntı analizi ve örneklem dışı tahmin performansına bakarak tarım dışı işsizlik oranı için öncü niteliği olan seriler bulabiliyoruz. • Tahmin performansı iyi olan serilerin basit ortalamasını alarak oluşturan bileşik endeks işsizlik oranı tahmin performansını iyileştiriyor. • Aynı analizi tarım dışı istihdam oranı için yapmayı planlıyoruz.