STRATE[KI PRISTAP VO ZDRAVSTVENA NEGA

1. STRATE[KI PRISTAPVO ZDRAVSTVENA NEGA METODI I OBLICI NA RABOTA VO ZN SO BOLEN

2. VIDOVI NA STRATE[KI PRISTAP • neposredno individualno neguvawe • zdravstveno vospituvawe • u~ewe i podu~uvawe • terapevtska komunikacija • metod na celosno re{avawe na problemot • modifikacija na zdravstveno odnesuvawe • soo~uvawe i borba so problemot Griffith and Christensen

3. Zdravstvena nega: Umetnost...Nauka • So primena na nau~no poznavawe na human na~in, zdravst. нega gi kombinira racionalnite, nau~ni metodi • Zdravstvenata nega ne сefokusira na bolesta no na odgovorot na klientot na bolesta

4. 3 Pati{ta na kvalitet • Edukacija • Praktika • tehnologija

5. Od kontinuiranata edukacija imaat korist i op{testvoto i zdravstveniot rabotnik

6. Praktika 1955 2006

7. Tehnologijata i idninata na Zdravstvenata Nega

9. Neposredo individualno neguvawe • Neguvawe kako samostojna aktivnost na sestrata • naso~eno kon poedinec, kako del od semejstvoto, grupa ili op{testvo • pridonesuva kon odr`uvawe, unapreduvawe ili restavrirawe na zdravjeto; rast i razvoj na ~ovekot, podobruvawe na uslovite na `ivot, ili kvalitetot na `ivot • individualizirawe na sekoja postapka e klu~niot element na sestrinskata praktika

10. Elementi koi pridonesuvaat kon individualizacija na ZN vo S-praktika • Po~ituvawe na li~nosta na bolniot(qubeznost kon bolniot i negovoto potesno semejstvo koe e zagri`eno za zdravjeto na nivniot blizok) • imenuvawe/persirawe/titula/G; G-|apodocna koga }e se stekne doverba imenuvaweto mo`e da bide po dogovor • pozdrav pri vleguvawe(vo domot ili bolni~ka soba) • osetlivost kon ~uvstvata na bolniot - ne smee da se poka`e pregolema vedrina i raspolo`enie ako bolniot e zagri`en - da se poka`e so~uvstvo, razbirawe, po~ituvawe • regulirawe na posetite na bolniot • Barawe na dozvola za prekinuvawe vo nekoja aktivnost(pr. gleda TV a e vreme za terapija)

11. Po~ituvawe na li~nosta na bolniot 2. • Sozdavawe na uslovi na udobnost • po~ituvawe na srame`livost - sozdavawe uslovi na intimnost • ovozmo`uvawe na bolniot da gi iska`e kulturolo{kite(religiozni) obi~ai • izrazuvawe na po~it pri drugi sostojbi: • Na~in na upatuvawe na primedbi i neslagawe so bolniot • reagirawe na pregolema zahtevnost na bolniot • netrpelivost (nesmasnost, zadocnuvawe za obrok- Dg.) Zna~ewe na profesionalnoto odnesuvawe i ve{tinata na komunicirawe vo sredinata

12. ZADOVOLUVAWE NAOSNOVNITEPOTREBI ZA NEGA • fizi~ki i psiho-socijalni potrebi • pomo{ pri dnevni aktivnosti • prisustvo na MS pokraj bolniot • komunikacija so bolen • potkrepa na preostanatata snaga na bolniot • so pru`awe na pomo{ vo aktivnostite na sekojdnevniot `ivot i obezbeduvawe na komfor (fizi~ka i psihi~ka udobnost) se zadovoluvaat osnovnite fiziolo{ki potrebi na bolniot

13. Osnovni fiziolo{ki potrebi na bolniot • zanemarena od sestrite • va`na za zazdravuvaweto, raspolo`enieto, prifa}awe na tretmanot i vospostavuvawe na dobar odnos • ~estopati dopira vo intimnosta na ~ovekot • toa e po~eten, osnoven vid na nega: • da se svrti vo legloto, potkrene, izmie, iskapi, preslekuva, nahrani, pro{eta, da se iska{la, mikcija i defekacija, verbalen kontakt

14. Osnovniot vid na nega pomaga: • da se ima uvid vo sostojbata na bolniot • da se priberat va`ni podatoci za negata • da se prati i oceni rabota • da se steknat znaewa za ~ovekot • da se obogati sopstvenoto stru~no iskustvo • da se izgradi kako stru~wak • da se bide posiguren vo svojataprofesionalna rabota

15. Prisustvoto na medicinskata sestra pokraj bolniot ovozmo`uva taa da go iska`e svoeto vnimanie, poдdr{ka, ne`nost, trpenie, empatija kako i da obezbedi kontrola, so {to sezadovoluvaat potrebite na bolniot zaZA[TITA I SIGURNOST • Zadovoluvawe na potrebite od povisok stepen (komunikacija na sestrata preku): • razgovor; • nabquduvawe; • podu~uvawe; • sovetuvawe - fizi~ki kontakt (dopir so raka); - slu{awe; - razbirawe; Iznao|awe na posebni formi na pristap i razbirawe so po~ituvawe na kulturni, verski, rasni i jazi~ni barieri

16. Potkrepa na snagata na bolniot(biten ~initel na neposrednoto neguvawe) • Smisol: • da se otkriva, dvi`i i zajaknuva svesta na bolniot za sopstvenite fizi~ki i psiho-socijalni mo`nosti za re{avawe na sopstvenite zdr. problemi • da mu pomogne na bolniot da ja sogleda i prifatipomo{ta od semejstvoto, prijatelite, rab.mesto, op{t za da mu se obezbedi najdobra nega, za da se za~uva dostoinstvoto i produktivniot `ivot • da se razvie optimizam kaj bolniot kon idninata i samopo~it (iako neminovno postojat ograni~uvawa)

17. Potkrepa na snagata na bolniot 2. • sostaven del na sekojdnevniot kontakt na MS so bolniot koja se ostvaruva so planirana verbalna komunikacija • toa e te{ka i delikatna rabota koga se raboti so osetlivi grupi: • invalidi (te{ko ja prifa}aat sostojbata) • te{ki bolni ~ie zazdravuvawe otka`uva • bolni so pre~ki vo mentalniot razvoj Toga{ se vr{at konsultacii so zdravstveniot tim; potkrepata se sostoi vo zadovoluvawe na osnovnite potrebi i participacija na pacientot vo negata

18. Vremetraewe na neposrednata nega- vo bolni~ki uslovi 24 ~asa;- vo tekot na celata poseta vo doma{ni uslovi- kontinuirano se sledi i otkrivaat promeni, se vr{i procenka na bolniot od aspekt na Z. nega Zadovoluvawe na edna ili pove}e potrebi • sozdavawe na pozitivni stavovi za sopstvenoto zdravje i `ivotot voop{to • pokraj sestrata, negata mo`e da ja izveduvaat i drugi lica pod nadzor ili samostojno vo doma{ni uslovi (pr. higienski tretman na nepodvi`en b.)

19. Lai~ka i profesionalna nega • se razlikuva po na~inot na izveduvawe • lai~kata nega e usmerena na fizi~ka pomo{ na b. • raznovrsnot na negata • profesionalna nega: • MS planira, osmisluva i podgotvuva interвенција • Bolniot se do`ivuva kako subjekt za kogo nekoj se gri`i, i kako partner vo ZN • MS:  gi sledi efektite na intervenciite • dava podr{ka na b. da gi sovlada problemite • otkriva strav, vozbuda, neznaewe/nerazbirawa vrzani so tretmanot • gradi doverba i dobri odnosi so bolniot • go u~i b. i го podgotvuva za samonega i otpu{tawe od bолница

20. Sekoja procedura na neposredna profesionalna nega bara: • stru~na obrabotka • intelektualna obrabotka • (neosnovano e zapostavena)

21. VIDOVI NA STRATE[KI PRISTAP • NEPOSREDNO INDIVIDUALNO NEGUVAWE • ZDRAVSTVENO VOSPITUVAWE • U^EWE I PODU^UVAWE • TERAPEVSTKA KOMUNIKACIJA • METOD NA CELOSNO RE[AVAWE NA PROBLEMOT • MODIFIKACIJA NA ZDRAVSTVENO ODNESUVAWE • SOO^UVAWE I BORBA SO PROBLEMOT

22. ZDRAVSTVENO VOSPITUVAWE • ~est oblik na ZN so edinka, grupa ili zaednica • zna~ajna uloga vo postignuvawe na celta, restavrirawe, odr`uvawe i unapreduvawe na zdravjeto • izmeni i prilagoduvawe na sekojdnevniot `ivot za neguvawe i ~uvawe na zdravjeto • u~ewe • terapevstka komunikacija (psihi~ka i intelektualna podr{ka) • interaktiven odnos me|u klientot i MS

23. Zdravstveno vospituvawe Medicinska sestra Profesionalen zdravstven vospituva~ Zdravstveni vospitni metodi

24. U^EWE I PODU^UVAWE(USMERENO KON ^ETIRITE ^OVEKOVI FUNKCII) • kognitivna - da osoznava, razbira, prepoznava, da ima memorija • afektivna- da razviva pozitivni emocii-prijatnost, zadovolsvo, simpatii, qubov • konativni - da razviva potrebi, da upravuva so sospstvenite odluki i da ima voqa za nivno izvr{uvawe • psihomotorni- steknuvawe i razvivawe na motornite sposobnosti

25. U^EWE I PODU^UVAWE • toa se raznite aspekti na sposobnostite na ~ovekot koi pri bolest ili povreda mo`e da bidat naru{eni • MS so svojot profesionalen pristap u~estvuva vo timskiot tretman na bolniot • MS se vklu~uva vo celiot ovoj proces: • ja utvrduva potrebata za u~ewe • postavuva cel, • planira oblik na rabota, koristi sretstva • gi vrednuva postignatite rezultati Za postignuvawe na dobri rezultati MS gi koristi psiholo{ko- pedago{kite principi na prenseuvawe i usvojuvawe na znaeweto

26. PRAVILA PRI PODU^UVAWE 3.(sloevitost i slo`enost) • MS zaedno so bolniot ja utvrduva potrebata za u~ewe i postavuvawe na celta • da se po~ituvaat kulturo-etni~kite osobenosti na bolniot • da se vospostavi dobar odnos so bolniot • da se koristi terminologija koja bolniot ja razbira • da se planira vremeto za podu~uvawe • da se proveruva uspe{nosta na podu~uvawe

27. Utvrduvawe na potrebata za u~ewe • MS ja utvrduva potrebata za u~ewe i spremnosta na bolniot da u~i • se odreduva precizno celta ({to treba boniot da nau~i) • se utvrduvaat prethodnite znaewa • iskustva so u~ewe • predznaewe za postoe~kiot problem

28. Korisnost od poznavaweto na kulturolo{ko- etni~kata pripadnost Proces na u~ewe Dobar odnos Uslov za efikasno u~ewe

29. Terminologija pri u~ewe Bez premnogu informacii Jasno i precizno soop{teni Audio-vizuelni pomagala Povratna informacija od strana na bolniot

30. Planirawe na vremeto za u~ewe Ne smetaj Dogovor so pacientot Vrednuvawe na nau~enoto - izmena na dietet. re` - na~in na zemawe lekovi - promena na aktivnosti - sovladuvawe na ve{tini razgovor ve{tina procenka

31. Kako se ovozmo`uva efikasno i trajno znaewe po u~eweto ?(osnovni pretpostavki za efikasno usvojuvawe i zadr`uvawe na znaeweto) • Fizi~ka i psihi~ka spremnost za usvojuvawe na znaeweto i ve{tinite • motivacija • Emocionalen odnos kon problemot • spremnost za usvojuvawe na znaewe i pomnewe • respektirawe na prethodnite znaewai iskustva na korisnikot • aktivno u~estvo na korisnikot

32. Fizi~ka i psihi~ka spremnost за учење • fizi~ka: • zavisi od vozrasta • zdravstvenata sostojba • psihi~ka: • intelektualna sposobnost • da razbere, usvoi, primeni odredeni ve{tini • MS treba da proceni kakva e fizi~kata i mentalna sostojba i spremnost na b., da vklu~i pomaga~i koi isto treba da u~at (familija, prijateli)

33. Motivacija • eden od klu~nite faktori za u~ewe • zdravstven problem e naj~esto vode~ki motiv za u~ewe • treba da se bira prav moment za podu~uvawe • ako bolesta trae pogolgo, toa e vremeto koga bolniot }e ja prifati bolesta i ograni~uvawata koi taa gi nametnuva • MS mo`e da go zgolemi motivot ako mu objasni na bolniot kakva korist }e ima po primenata na ZN

34. Emotiven status при учење • vlijae vrz procesot na steknuvawe na znaewa • emociite inhibitorno dejstvuvaat vrz spremnosta za usvojuvawe na znawe i ve{tini • ako postoi strav -treba da se dejstvuva da se namali emotivnata napnatost na bolniot • Emocionalniot status e zbir na bolest, bespomo{nost i sostaven del na lekuvaweto • zatoa treba da seneguva dobrotoraspolo`enie!

35. Sposobnost za pomnewe Nabqu- Razbirawe Pomnewe duvawe ^ulo na vid i sluh

36. Prethodno znaewe • MS treba da proceni kolku bolniot znae za problemot • potoa planot za u~ewe da go prilagodi spored zneweto - na toj na~in poka`uva deka go ceni bolniot i negovoto znaewe • ako prethodnoto znaewe e gre{no (rizik da ne razbere) • ako prethodnoto znaewe e solidno treba da se animira i nadgradi

37. Vklu~uvawe na pacientot vo procesot na u~ewe • Procesot na u~ewe e poefikasen ako bolniot aktivno u~estvuva • Bolniot treba da se pottiknuva da postavuva pra{awa • povtoruvawe • trpelivost i spremnost za ohrabruvawe • povremeno da se razgovara za postignatite rezultati • motivacijata za interaktivnost od strana na MS

38. Uspe{en zdravstven vospituva~: Ve{tinata na podu~uvawe se steknuva niz obrazovanie i dobra praktika Poseduvawe na fizi~ka i mentalna spremnost + motiv + empatija

39. TERAPEVSTKA KOMUNIKACIJA • Psihoterapеvtсko deluvawe na MS • se vlo`uvaat svesni napori -se koristi svojata li~nost za da se dobijat pozитивни efekti • neophodno za intimno izrazuvawe na ~uvstvata i potkrepa na samopo~itta na bolniot: • Invalidi • Familii koi imaat hroni~no bolno dete, alkoholi~ar ili zavisnik • Interaktiven odnos so MS-spontano i intuitivno

40. Kvaliteti na MS za uspe{na komunikacija: • Zdrava, zrela, zadovolna li~nost, koja uspe{no se soo~uva so stvarnosta • Ja saka svojata profesija (uspe{no odr`uva ramnote`a pome|u privatniot i profesionalniot `ivot) • Gi poznava tehnikite na verbalna komunikacija, strpliva e • Ve{to vospostavuva kontakt so bolniot, brzo steknuva poverenie • Spremna da go prifati bolniot takov kakov {to e Se dopolnuva na rabotata na klini~kiot psiholog

41. METOD NA CELOSNO RE[AVAWE NA PROBLEMOT • re{ava eden problem komletno • se koristat potencijalite na bolniot • bara na~in da gi re{i problemite • etapi: • utvrdi problem • pobaraj mo`nosti za re{avawe • izberi najdobar metod • napravi plan i pristapi kon b. • evaluiraj gi rezultatite

42. MODIFIKACIJA NA ZDRAVSTVENOTO ODNESUVAWE • korekcija na zdravstvenoto odnesuvawe • menuvawe na navikite • raboti na pozitivno odnesuvawe na b. • prati gi promenite na odnesuvawe • evaluiraj go postignatoto • koristi pi{ani dogovori meѓu sestra i bolen • pi{ani upatstva • vrzi go pozitivno za problemot

43. SOO^UVAWE SO PROBLEMOT(BORBA SO PROBLEMOT) • predizvikuva~ka sostojba • zavisi od • Vozrasta, pac da se soo~i so problemot i да se bori • raspolo`ivi resursi-potencijal • slo`eni problemi (bolest-telesni nedost, psiholo{ki, socijalni, pr. vrzani za okolina) • dol`ina na problemot • se re{ava so direkten i indirekten metod