Interlevensbeschouwelijke competenties voor dialoog en samenwerking

1. Interlevensbeschouwelijke competentiesvoor dialoog en samenwerking leerkrachten katholiek secundair onderwijs

2. interlevenbeschouwelijke competenties • ontstaan / voorgeschiedenis • waarom? • inhoudelijk • en straks?

3. ILC doelstellingen van deze samenkomst • de leerkracht… • krijgt inzicht in het ontstaan van deze visie. • omschrijft de competenties als een kans om te werken aan de kwaliteit van het vak. • plaats ze binnen het ruimer kader van onderwijs en school • begrijpt de inhoud van de competenties. • zoekt in onderling overleg naar kansen om zelf de dialoog te voeren.

4. voorgeschiedenis ILBC • Onderwijsspiegel 2004-2005 • ruime bevraging bij leerlingen • resultaat: kennis leidt tot tolerantie • respect voor levensbeschouwelijke identiteit • vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten • Visietekst september 2006 • leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten rond respect voor anderen te ontwikkelen

5. voorgeschiedenis ILBC • Memorandum Vlaamse regering 2009: minister Smet: "Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs, maken we de samenwerking mogelijk tussen de aanbieders van de verschillende levensbeschouwelijke vakken.“ • Erkende instanties en vereniging LBV: voorstel tot project aan de Minister van Onderwijs en uitwerking van competenties voor interlevensbeschouwelijke dialoog en samenwerking op school.

6. en daarnaast… • vele bedenkingen vanuit de maatschappij… • mensen liggen niet meer wakker van godsdienst • jongeren vragen er niet naar • ‘shoppen’ is de boodschap • iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet… • Patrick Loobuyck • LBV (godsdiensten/niet-confessionele zedenleer) vervangen door vak LEF (levensbeschouwing – ethiek – filosofie) • zeker in de 3de graad.

7. en daarnaast… • GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u LEF… sinds de competenties… 1u inter-levensbeschouwelijke module • Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u vergelijkende godsdienstwetenschap • Groen! een eenheidsvak ‘levensbeschouwing, burgerschap en filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een specifieke godsdienst of levensbeschouwing kunnen kiezen’.

8. en daarnaast… • Open VLD… blijft vragen stellen in het parlement over de kostprijs van LBV in het onderwijs. • Caroline Gennez… kinderen blijven langer op school en er komen keuzevakken: sport – LBV – cultuur – muziek,… • overzicht op THOMAShttp://www.kuleuven.be/thomas/page/politieke-standpunten/

9. competenties • uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken • goedgekeurd door erkende instanties & vereniging (inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken) • plechtige ondertekening van het engagement in het Vlaams Parlement met Smet en Peumans

10. uitgangspunten • Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst • Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk • Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen • Maatschappelijke taak van de school: school als oefenplaats voor de maatschappij

11. binnen het grotere geheel… • past binnen het leerplan r.-k. godsdienst • vraagt openheid • vanuit de voorkeursoptie van het katholieke geloof/denken • in respect voor de persoon • groei… als mens, als levensbeschouwelijk wezen, als gelovige. • past binnen de identiteit van het katholiek onderwijs over de dialoogschool • vanuit eigen identiteit • in dialoog gaan met anderen • in respect

12. kwaliteits-ondersteuning • vakinformatiedossier • optimaliseren belangrijke item • overzicht/stand van zaken • functiebeschrijving – addendum • duidelijkheid naar leerkracht • mee nemen in inspectie-begeleidingsbezoeken.

15. Inleidend • Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog en interlevensbeschouwelijk samenleven • Competentie • 24 competenties op 12 jaar (LO en SO) • = bril ≠ thema • Kennis – vaardigheden en attitudes • ILB-dialoog: open – gezonde interesse & nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen relativisme • ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie

16. Inleidend Twee kolommen – Drie terreinen Kennis – vaardigheden & attitudes Ik en mijn LB Ik, mijn LB en de LB van de ander Ik, mijn LB en de samenleving Te onderscheiden, niet te scheiden

17. Ik en mijn levensbeschouwing

18. Kennis - De ll ontdektenverwoordt… Nieuwsgierigheid - verwondering – taal • De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit. ~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende • De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt. Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’ • De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt Belangrijke opstap

19. Vaardigheden en attitudes – De leerling… • Verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de eigen LB. • Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen LB. • Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen LB. • Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op de beleving van de eigen LB.

20. Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander

21. Kennis - De ll ontdekt en verwoordt… • De eigenheid van andere LB. Ontmoeting - realisme • De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte getuigeof een relevante vertegenwoordiger van een LB ze voorstelt. • Gelijkenissen enverschillentussen LB. ↔ on-verschil-ligheid • De interne pluraliteit in verschillende LB. Openstaan voor betekenis van verschillen

22. Vaardigheden en attitudes – de leerling… • Herkent en benoemt de LB kleuringvan gedachten, gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en de anderen. • Respecteert het bestaan van LB. • Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere LB. • Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen. • Is constructief kritischover eigen en andere LB. • Gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere LB.

23. Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving

24. Kennis- De ll ontdekt en verwoordt… • De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de binnenkant van een LB • Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS • De rol van LB voor zichzelf en de samenleving

25. Vaardigheden en attitudes – de leerling… • Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van levensbeschouwelijke identiteit. • Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS • Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit van een multilevensbeschouwelijke samenleving • Herkent afspraken en regels nodig voor het interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.

26. Doel • werken aan een tolerantere maatschappij • één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk relevant gegeven • erkennen van de waarde van de pluraliteit • dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf

27. dialoog • taal aanleren • in evenwaardigheid • realistisch <-> oneliners • ≠ relativeren van eigen of andermans overtuiging • = nieuwsgierigheid wekken

28. interne pluraliteit • dubbele uitdaging • doet nadenken over het eigen standpunt • is een opstapje naar de diversiteit in andere levensbeschouwingen • vertrekpunt is altijd het eigen vak • LLN aanzetten tot openheid voor de diverse visies in de eigen levensbeschouwing

29. samen leven • maatschappelijke opdracht LBV: mee-werken aan een tolerantere maatschappij • vandaar: aandacht voor maatschappelijke thema’s • LET WEL: • benaderen vanuit de levensbeschouwelijke insteek. • vanuit de diversiteit aan levensbeschouwingen • kansen grijpen om vooroordelen en vijandsbeelden te doorbreken en liever nog: te voorkomen.

30. ontmoeting • proberen om dit realistisch in te vullen… • meer LB dan er aanwezig zijn in de klas • nadruk op relevante vertegenwoordiger als informatiebron • persoon • filmpje • geschrift • interview • materiaal gebruiken dat vanuit de LB zelf komt en niet over een andere LB

31. ondersteuning • THOMAS zet er zijn schouders onder… • delend onder elkaar • geleidelijkheid – experiment • ook handboeken – via digitale info

32. en nu… • ‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave van het leerplan • dubbel doel: • een bril om naar de eigen lessen te kijken • een project uitwerken van maximaal 6 uren • Zal ‘later’ worden meegenomen bij een inspectie-begeleidingsbezoek in de school.

33. en nu… • belang om dit te thematiseren in de vakwerkgroep • Belangrijke vragen: • sta ik achter deze uitdaging om ‘dialoog’ tot stand te brengen? • hoe kunnen we werken aan vaardigheden en attitudes i.p.v. uitsluitend kennisoverdracht? Of… kennis in functie van… • wat spreekt mij hier in aan? • zie ik mezelf in dialoog gaan met anders-denkenden? Is er bij mij openheid tot dialoog met ongelovigen? • welke kansen zie ik deze ILC? • welke moeilijkheden vrees ik? • acht ik mezelf in staat om dialoog te stimuleren… in plaats van discussies te modereren? • durf ik over dialoog met leerlingen spreken?

34. en nu… • gradueel werken… • starten vanuit het eerste niveau en het derde… • aanvullen met het tweede… • op welke manier breng ik taal aan? • slaag ik er in om leerlingen die ‘trage vragen’ te laten stellen en zich in te leven in vragen die dikwijls méér vragen genereren dan oplossingen aangeeft • breng ik echt de pluraliteit binnen het katholieke denken/geloven binnen in mijn lessen? Op welke manier? Of indien niet, hoe kan ik dit versterken? • durf ik daarna ook kijken naar andere levensbeschouwingen?

35. en nu… pedagogisch • Hoe kan je de leerlingen waardering voor de eigen LB bijbrengen? • Hoe kan je de leerlingen gevoelens laten uiten vanuit hun eigen LB achtergrond? Welke moeilijkheden kunnen we hierbij verwachten? • Hoe kan je leerlingen vanuit hun eigen levenservaring met anderen in dialoog laten gaan? • Hoe kan je leerlingen laten nadenken vanuit het perspectief van een andere levensbeschouwing. Hoe pakken we die perspectiefwissel aan? • 5. Hoe maak je van je klas een positief kritische onderzoeksgemeenschap die de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten en opvattingen leert herkennen en waarderen? • 6. Hoe leer je leerlingen reizen door een interlevensbeschouwelijk landschap?(Hoe organiseren we de ontmoetingen binnen en buiten de klas? ).

36. een mogelijke oefening… • vb: bezoek aan ‘levensbeschouwelijke huizen’. • Je gaat naar katholieke kerk, protestants gebedshuis, moskee en vrijzinnig centrum. Je beluistert hoe iemand van ‘ter plaatse’ info geeft over zijn/haar levensbeschouwing of over wat in dat ‘huis’ gebeurt. Leerlingen krijgen de kans tot verduidelijkende vraagstelling. • opdracht: • aan welke competenties wordt gewerkt? • hoe kan je dit project verder aanpassen door dingen toe te voegen, weg te laten, te vervangen zodat je meer werkt aan de competenties?

37. een mogelijke oefening… • Neem een thema uit het handboek… • bekijk waar je competenties terug vindt • hoe je door toevoeging van enkele impulsen misschien anders werkt aan de competenties

38. http://ilbc-op-school.weebly.com/