Analiza techniczna wykład 11

1. Analiza technicznawykład 11

2. OSCYLATORY (c.d.) Średni indeks kierunkowy Average Directional Index ADX Indeks ruchu kierunkowego Directional Movement Index DMI Wskaźniki związane z wolumenem Wskaźnik równowagi wolumenu On Balance Volume OBV Linia akumulacji / dystrybucji Accumulation / Distribution Line Oscylator przepływu gotówki Chaikina Chaikin Money Flow Oscillator

3. Average Directional Index (ADX)Średni indeks kierunkowy • J. Welles Wilder wynalazł ADX . Jego zadaniem jest pomiar wielkości i siły trendu, jednak bez wskazania jego kierunku. Rosnące wartości wskaźnika informują o wzroście siły dominującego trendu. • Spadek wskaźnika mówi o słabnięciu trendu sugerując jego bliskie przełamanie. • Wskaźnik może też być wykorzystany do rozróżnienia trendów (up, down) od ruchu bocznego. Wskaźnik ten jest najczęściej używany łączniez liniami DMI.

4. Average Directional Index (ADX) • ADX jest oscylatorem fluktuującym między wartościami 0 i 100. • Odczyty powyżej 60 są raczej rzadkie, podobnie jak odczyty poniżej 20. • Spadek poniżej 35 oznacza wejście w ruch boczny • Wzrost ADX ponad poziom 20 oznacza rozpoczęcie budowania trendu • ADX < 20 - ruch boczny • 20< ADX < 35 słaby trend • ADX > 35 – mocny trend (spadkowy lub wzrostowy, ADX nie odróżnia)

5. Average Directional Index (ADX) • Wzrost wskaźnika ADX – wzrost siły trendu • Spadek wskaźnika ADX – spadek siły trendu • Wskaźnik ADX wykazuje dość znaczącą bezwładność (z opóźnieniem pokazuje siłę trendu, wskazuje na trend jeszcze wtedy, gdy mamy do czynienia z ruchem bocznym)

6. Average Directional Index (ADX)widoczne opóźnienia we wskazaniu trendu

7. Positive/Negative Directional Indicators ADX pochodzi z dwóch wskaźników, tzw. Positive Directional Indicator (+DI) oraz Negative Directional Indicator (-DI). (nazywane często odpowiednio linią popytu, linią podaży) +DI mierzy siłę tendencji wzrostowej -DI mierzy siłę tendencji spadkowej w wybranym okresie (domyślnie 14 dni). Sygnałami są przecięcia +DI/-DI : kupna: +DI przechodzi powyżej -DI sprzedaży: -DI przechodzi powyżej +DI Uwaga 1. W trendzie bocznym mogą powstawać fałszywe sygnały. Uwaga 2 Przecięcia +DI/-DI powinny być rozważane z innymi narzędziami A T

8. +DI zielony, -DI czerwony, ADX niebieskiWIG-Chemia

9. WIG-Paliwa

10. Porównanie: ADX i Stochastic

11. Porównanie niebieskiej średniej kroczącej (45) z niebieskim ADX

12. +DI – zielony, -DI – czerwony, ADX-czarny

13. +DI, -DI, ADX Uwaga 1. W trendzie bocznym mogą powstawać fałszywe sygnały. Uwaga 2 Przecięcia +DI/-DI powinny być rozważane z innymi narzędziami analizy technicznej Uwaga 3. Większa liczba okresów wygładza linię ADX (charakteryzuje się wtedy mniejszą zmiennością). Jej wskazania są bardziej wiarygodne ale spóźnione. .

14. Sygnały Przecięcia +DI/-DI

15. Wskaźniki przepływu gotówki (money flow indicators) • On Balance Volume OBV – Wskaźnik równowagi wolumenu • Accumulation / Distribution Line Linia akumulacji / dystrybucji • Chaikin Money Flow Oscillator • Oscylator Chaikina przepływu gotówki

16. OBV / On Balance Volume • OBV wprowadził Joe Granville w 1963, w książce „Granville's New Key to Stock Market Profits”. • Wskaźnik był jednym z pierwszych i najbardziej popularnych mierzących dodatni i ujemny przepływ gotówki • Dzienna wartość obrotu jest dodawana do wartości OBV z dnia poprzedniego, gdy cena zamknięcia papieru wzrasta, natomiast jest odejmowana, gdy cena spada. Jeżeli cena pozostaje niezmieniona, także OBV nie zmienia się. • Jako wartość początkową można przyjąć dowolną liczbę

17. OBV • Jeśli dzisiejsza cena zamknięcia jest większa niż wczorajsza • Dzisiejsze OBV = wczorajsze OBV + dzisiejszy wolumen • Jeśli dzisiejsza cena zamknięcia jest mniejsza niż wczorajsza • Dzisiejsze OBV = wczorajsze OBV - dzisiejszy wolumen • Jeśli dzisiejsza cena zamknięcia jest równa wczorajszej • Dzisiejsze OBV = wczorajsze OBV

18. OBV – charakterystyka, stosowanie • Wykres OBV jest porównywany z wykresem ceny w aspekcie potwierdzenia lub dywergencji • Okazuje się,że OBV ma własność wyprzedzania ceny • Rosnący OBV wskazuje, że wolumen w dniach charakteryzujących się wzrostem ceny przewyższa wolumen w dniach spadkowych. Oznacza to przewagę strony popytowej oraz możliwą akumulację akcji w „silnych rękach”. • Taka sytuacja skłania innych inwestorów do nabywania akcji, co sprzyja wzrostowi jej ceny

19. OBV – charakterystyka, stosowanie • Jeśli cena jest w trendzie wzrostowym rosnący OBV jest potwierdzeniem trendu (rosnący popyt jest warunkiem „zdrowego” umotywowanego trendu) • W przypadku rosnącej ceny i spadającego OBV mamy do czynienia z negatywna dywergencją, co stanowi ostrzeżenie przed możliwością zakończenia trendu wzrostowego. • Wartość liczbowa OBV nie jest istotna, ważny jest kierunek zmian oraz ewentualny trend OBV oraz relacja do ceny

20. OBV – przykład potwierdzenia trendu

21. OBV - wady • Wskaźnik jednakowo traktuje wolumen niezależnie od skali wzrostu (lub spadku) ceny akcji, liczy się tylko znak „+” lub „-”

22. Accumulation/Distribution Line Cel konstrukcji wskaźnika • zmierzenie wolumenu oraz kumulatywnego przepływu pieniądza dla akcji, indeksu bądź papieru wartościowego • rozstrzygnięcie: czy pieniądz „wpływa” do akcji (akumulacja) czy „wypływa” z akcji (dystrybucja) • Zmierzenie wczesnych przyrostów „dodatniego” bądź „ujemnego wolumenu” by przewidzieć ruch ceny bądź indeksu

23. Accumulation/Distribution Line Przesłanką do jego konstrukcji jest fakt wyprzedzania ceny przez wolumen – okres zwiększonego wolumenu poprzedza wzrost ceny (tak jak w przypadku wskaźnika OBV) oraz usytuowanie ceny zamknięcia w stosunku do zakresu dziennego zmiany ceny. Przyjmuje się że dodatnie wartości CLV (następny slajd) oznaczają przewagę kupujących, zaś ujemne - sprzedających

24. Accumulation/Distribution Line • Konstruując wskaźnik MarcChaikin zignorował zmiany ceny między dniami (tygodniami lub miesiącami) – w odróżnieniu do OBV - i skupił się na ruchu ceny w ciągu trwania okresu bazowego (dnia, tygodnia lub miesiąca) • Skonstruowany wzór na tzw. "Close Location Value" (w skrócie CLV) dotyczy relacji położenia ceny zamknięcia do przedziału ceny zaistniałej w okresie bazowym. Dla każdego okresu np. dnia liczymy wartość CLV według wzoru • CLV = [ (C - L) - (H - C) ] / (H - L) • C cena zamknięcia, H, L cena najwyższa, najniższa. • CLV zmienia się w granicach od –1 do 1 • Jeśli C = H to CLV = 1 • Jeśli C = L to CLV = -1 • Jeśli C = (H+L)/2 to CLV = 0

25. Konstrukcja: słupkowy dzienny wykres ceny akcji, wykres słupkowy dziennego CLV (czarny) wykres słupkowy dziennego wolumenu (niebieski)wykres słupkowy iloczynu CLV*wolumen (zielony)wykres A/D line

26. Sygnały „rynku byka” • Sygnały pochodzące z tego wskaźnika koncentrują się wokół zagadnień dywergencji oraz potwierdzenia • Sygnał: • Linia A/D formująca pozytywną dywergencję. Uwagi. • 1. Kolejne szczyty Linii A/D powinny być wyraźnie wyższe • 2. Dywergencja musi trwać pewien czas: dwa tygodnie może być okresem niewystarczającym, kilka miesięcy daje zdecydowanie bardziej wiarygodny sygnał

27. Przykład pozytywnej 3 - miesięcznej dywergencji

28. Potwierdzenie • Linia A/D może służyć o potwierdzenia siły trendu lub zdolności do jego podtrzymania • W klasycznym trendzie wzrostowym ceny akcji wskaźnik powinien przyjmować wysokie wartości lub przynajmniej pozostawać w trendzie wzrostowym • Jeżeli szybkiemu wzrostowi cen akcji nie towarzyszy ustalanie nowych maksimów wskaźnika, oznacza to relatywnie słabą presję kupujących

29. Potwierdzenie wzrostu – sierpień, październikosłabienie presji kupujących - grudzień

30. Sygnały „rynku niedźwiedzia” • Negatywna dywergencja. • Trend spadkowy linii A/D , wzrost ceny akcji • Uwaga 1. Kluczową sprawą jest – jak zwykle - rozpoznanie trendu ceny i trendu wskaźnika. Nie należy traktować poważnie dywergencji trwającej dość krótko, bądź takiej przy której spadek trendu linii A/D jest nieznaczny • Uwaga 2. • Na wykresie Wal-Mart – u mamy do czynienia z relatywnie płaską negatywna dywergencją trwającą ponad miesiąc. Cena akcji pozostaje pomimo to na wysokim poziomie. Przedłużająca się dywergencja może być zwiastunem odwrócenia trendu

31. Opadająca linia A/D potwierdza dominujący trend spadkowy.W czasie letniej korekty wzrostowej kurs akcji odnotował nowe maksima, przy spadkowym trendzie linii A/D formując tym samym negatywną dywergencję.

32. Wady wskaźnika Wskaźnik zaniedbuje skoki ceny (ewent. luki cenowe) między rozważanymi okresami bazowymi (np.. dniami), a nawet serie takich skoków • Cena akcji, po wzroście między kolejnymi dniami, zamykając się z CLV=0 nie zmienia wartości A/D • W niektórych przypadkach powstają trudności w wykryciu nieznacznych zmian w przepływie wolumenu • Niektóre wady A/D Line są usunięte w innym wskaźniku zwanym Chaikin Money Flow

33. Chaikin Money Flow Oscillator • Tak jak A/D wskaźnik Chaikin Money Flow został skonstruowany przez Marca Chaikina • Oscylator jest obliczany z dziennych odczytów wskaźnika Accumulation/Distribution • Formuła obliczenia Chaikin Money Flow dla (typowego parametru) 21 dni jest następująca: • Wartość bieżąca CMF = Suma ostatnich 21 wartości wskaźnika A/D podzielona przez sumę ostatnich 21 wartości wolumenu

34. Chaikin Money Flow Oscillator

35. Chaikin Money Flow • Liczba okresów może być obrana indywidualnie do konkretnej spółki • 21-dniowy Chaikin Money Flow jest dobrym reprezentantem presji popytu i podaży dla ostatniego miesiąca • Poprzez sumowanie 21 składników odfiltrowuje się losowe wahania • Biorąc do obliczeń dłuższy okres czasu otrzymujemy wskaźnik o mniejszej zmienności oraz bardziej odporny na fałszywe sygnały • Przy wykresach tygodniowych lub miesięcznych rozważa się mniejszą liczbę okresów niż przy dziennych.

36. Chaikin Money Flow - stosowanie • CMF wskazuje na rynek byka, gdy jego odczyty są dodatnie • rynek niedźwiedzia, gdy ujemne • Istotnym elementem jest oszacowanie długości przedziału czasu dla którego CMF pozostaje dodatni lub ujemny. • Ważne są – jak przy innych oscylatorach – • dywergencje • wartość bezwzględna wskaźnika • kierunek jego ruchu

37. Wskazanie na akumulację • Trzy elementy decydują o tym, czy następuje akumulacja akcji. One także określają jej siłę • 1. ZNAK CFM : dodatni - akumulacja • 2. Długość przebywania powyżej poziomu zerowego. Im dłuższy tym akumulacja jest bardziej wiarygodna, sentyment do akcji – pozytywny • 3. Wartość oscylatora • Ważne jest nie tylko przebywanie w przedziale dodatnich wartości ale także osiąganie pewnego poziomu wartości

38. Wskazanie na akumulację • Większe wartości są dowodem większej presji popytu oraz akumulacji akcji • Poziom alertów wskaźnika należy dobrać indywidualnie, na podstawie jego poprzednich poziomów. • Na ogół wzrost powyżej 0.10 jest sygnałem rynku byka • Wartości powyżej 0.25 jest dowodem silnej presji kupujących.

39. Przykład pozytywnej dywergencji trwającej od 16 sierpnia

40. Pozytywna dywergencja(sierpień- październik)

41. CMF potwierdza dystrybucję

42. Wskazanie na dystrybucję • 1. Ujemny odczyt CMF. • 2. Długość przebywania poniżej poziomu zerowego. Im dłuższy tym presja sprzedaży lub dystrybucja jest bardziej wiarygodna a sentyment do akcji – negatywny • 3. Wartość oscylatora Ważne jest nie tylko przebywanie w przedziale ujemnych wartości ale także osiąganie odpowiedniego poziomu wartości • Znaczenie wartości płynie z analizy historycznych odczytów CMF dla poszczególnych papierów

43. Wskazanie na dystrybucję • Odczyty wskaźnika poniżej -0.10 oznacza sygnał siły rynku niedźwiedzia • Każdy dalszy spadek świadczy o pogłębieniu presji sprzedających • Wartości poniżej -0.25 to wskazanie dużej przewagi sprzedających • (wymienione poziomy służą jedynie jako ogólne wskazanie, istotne są historyczne indywidualne poziomy tego wskaźnika).

44. Podsumowanie • Wskaźnik Chaikin Money Flow daje dobre rezultaty, jeśli jest używany z innymi narzędziami analizy technicznej • Choć to stwierdzenie dotyczy wszystkich oscylatorów, jednak w tym przypadku jest to szczególnie ważne • CMF – inaczej niż np.. momentum oscillator – nie zależy od zmian ceny z dnia na dzień, • zależy natomiast od ulokowania ceny zamknięcia na dziennym zakresie zmian ceny • Ta ostatnia cecha może okazać się słabością wskaźnika, szczególnie wtedy, gdy cena w dniu następnym otwiera się luką. • Wtedy CMF może poruszać się całkiem „niezasłużenie” w kierunku przeciwnym niż wykres ceny, generując fałszywe sygnały

45. Fałszywy sygnał: gwałtownemu spadkowi ceny towarzyszy wzrost CMF, ze względu na wysokie zamknięcie w białej długiej świecy i duży obrót

46. Fałszywy sygnał (powód - niskie zamknięcie w czarnej świecy po luce, przy wysokim wolumenie)