370 likes | 500 Views
3. Periode 1588-1648 De vestiging van de Republiek . 1. Het bestuur in de Republiek is uniek in Europa. Europa: vorsten die streven naar centralisatie Republiek: geen vorst, maar STATENBOND. Staten-Generaal Holland bel’ste , Drenthe niet vertegenwoordigd
E N D
Europa: vorsten die streven naar centralisatie • Republiek: geen vorst, maar STATENBOND
Staten-Generaal • Holland bel’ste, Drenthe niet vertegenwoordigd • Buitenlandse politiek, defensie en financiën (OORLOG!) • Vetorecht
Gewestelijke Staten • Kerkelijk, belastingen en rechtspraak • Oosten: adel, Westen: regenten
Landsadvocaat/Raadspensionaris Holland in Staten-Generaal leiden
Stadhouder • Verschillend per gewest • Vaak familie van Oranje • Bevel over de legers in gewesten
Twaalfjarig Bestand • 1585: Val van Antwerpen • Daarna overwinningen Maurits WANT: • Mislukte aanval Engeland 1588 • Oorlog met Frankrijk bel’er (troonopvolging Hendrik III)
Gevolg: Twaalfjarig Bestand 1609-1621 • Vrede tussen de landen • Spanje komt weer op krachten • Republiek verdeeld
Politiek conflict • Johan van Oldenbarnevelt en Holland: VOOR • Goed voor handel • Minder defensie-uitgaven
Prins Maurits – andere gewesten: TEGEN • Spanje niet laten recupereren • Ware religie vestigen in Zuiden
OOK Staten-Generaal tgo Gewestelijke Staten Deductie: macht bij gewesten MAAR: Maurits voor Staten-Generaal
Religieus conflict • Orthodox (+ Maurits) CONTRAREMONSTRANTEN • Vrijzinnigen (+ Van Oldenbarnevelt) REMONSTRANTEN
Resultaat? • Van Oldenbarnevelt onthoofd • Staten-Generaal en Maurits sterker • Opnieuw start oorlog • Rol raadspensionaris voorbij
3. Na het Bestand versterking van de positie van de stadhouder en de Republiek
Halfbroer Frederik Hendrik neemt het over van Maurits 1625 • Bevelhebber ‘Staatse leger’ • Staat onder gezag van Staten-Generaal • Holland minder sterk wegens verdeeldheid • Overwinningen op de Spanjaarden
4. De Republiek wordt erkend als onafhankelijke staat in de internationale politiek
1. Oorlogen • Drievoudig Verbond in 1596 • Hendrik IV sluit vrede • Jacobus I sluit vrede
Dertigjarige oorlog 1618 • Katholiek vs protestant • Over macht in Europa • Wisselende deelnemers • Veschillende oorlogszones
Spanje + Duitse katholieken + keizer • Frankrijk + Duitse protestanten + Zweden + Denemarken
2. Frankrijk • Lodewijk XIII + kardinaal Richelieu • Centralisatie ten koste van: • Adel • Protestanten
1635: bijna een verbond tussen Rep en Frankrijk • Verdelen Zuidelijke Nederlanden MAAR: Te veel weerstand
3. Engeland • Sterke band: • Elizabeth stuurt graaf Leicester • Karel I zoekt steun • Willem II trouwt met dochter Karel I Mary
Besluit? • Aanzien voor Oranjes • Republiek erkend • Steun bij bondgenoten
1. Oorzaken economische groei • Weinig concurrentie Frankrijk en Engeland • Grotere staten traditioneel economisch beleid • Republiek moderniseerde landbouw en handel Eind 17e eeuw wordt achterstand weggewerkt
Nieuwe monetaire instellingen • Amsterdamse Wisselbank • Amsterdamse Beurs
Grootste handelsvloot • Samenwerking kooplieden • Amsterdam = stapelmarkt
2. De VOC • Waarom opgericht? • Minder aanvoer van Portugezen • Portugal onder Filips II en dus embargo • Grote winsten
Ontstaan uit Compagnieën van Verre • 1602: VOC • Monopolie om concurrentie te beperken • Aandelen te koop • Mogen eigen politiek bepalen
Gerechtvaardigd door Hugo de Groot MARE LIBERUM
3. De WIC • 1621 • Monopolie • Driehoekshandel MAAR uiteindelijk vooral kaapvaart
4. Europese mogendheden vestigen handelsneerzettingen en koloniën in Azië en Amerika • Verdeling van Azië en Amerika • Eerst echter alleen handelsposten! • Pas later: zoektocht naar grondstoffen en innemen complete land!