De Republiek in een tijd van vorsten

1. Aan het eind van de middeleeuwen was er veel onvrede over de kerk Veel christenen ergerden zich aan de rijkdom en inhaligheid van de kerk Een voorbeeld van die inhaligheid was de verkoop van aflaten De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

2. Jammer, was net zo makkelijk om van je zonden af te komen… Alleen het geloof kan de mens redden Oplichting die aflaten! Maarten Luther begon in 1517 een actie tegen de aflatenhandel Dankzij de pas ontwikkelde boekdrukkunst werden zijn ideeën snel verspreid De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

3. Algauw kreeg hij navolging van andere kerkhervormers De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

4. 1 2 3 • De Kerhervomers hadden verschillende meningen maar over een aantal punten waren ze het eens: • Het ware geloof is alleen in de bijbel te vinden • Alles wat later in geloof gekomen was moest gezien worden als bijgeloof • Alleen God en Christus mochten worden aanbeden De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

5. De ideeën van de reformatie leidden in het Duitse rijk tot grote onrust Goed plan! Dan slachten we eerst deze boeren af En dan pikken we daarna de kerkelijke bezittingen in! Luther vond dat gelovigen de wereldlijke machthebbers moesten volgen Ieder nadeel heb z’n voordeel zeg ik altijd maar En dat de Duitse vorsten de leiding moesten nemen bij de kerkhervorming De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

6. Karel V voerde met katholieke Duitse vorsten jarenlang oorlog tegen de protestante Duitse vorsten In 1555 sloot hij de Vrede van Augsburg iedere Duits vorst mocht voortaan het geloof van zijn onderdanen bepalen De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

7. In de Nederlanden trad Karel V hard op tegen het protestantisme Om het protestantisme te kunnen bestrijden vormde Karel de keizerlijke inquisitie De onderdrukking was hard genoeg om het openlijke protestantisme grotendeels te laten verdwijnen De kritiek op de kerk was echter niet verdwenen De sympathie voor protestantse ideeën was gegroeid De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

8. Toen het protestantisme later weer de kop opstak, werd niet het lutheranisme maar het calvinisme de belangrijkste stroming in de Nederlanden De leer van Calvijn • Meer dan Luther legde hij de nadruk op de bijbel • God is almachtig ten opzichte van de mens • De mens is gepredestineerd • De mens kon niets doen aan zijn redding maar moest wel sober leven • Bijbelstudie was belangrijk • Als de overheid verzaakte mochten burgers in opstand komen De Republiek in een tijd van vorsten Karel V en de reformatie

9. In 1477 waren Vlaanderen en Brabant de rijkste en economisch meest ontwikkelde gewesten Ze behoorden tot de dichtsbevolkte gebieden van Europa Meer dan 1/3 van de bevolking woonde in de stad De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden

10. Vlaanderen en Brabant hadden al eeuwen een vooraanstaande positie in de internationale handel • Vlaanderen en Brabant hendelden met: • Duitsland • Italië • Frankrijk • Engeland • Het Oostzeegebied • Stockholm • Novogrod • De Hanzesteden • In 1498 kozen de Portugezen Antwerpen centrum voor de specerijenhandel De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden

11. Van de andere Nederlandse gewesten had Holland in 1477 de meeste inwoners De Hollandse steden waren wel klein Zelfs de grootste hadden niet meer dan tien- tot vijtfienduizend inwoners De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden

12. De Hollanders moesten graan gaan importeren uit het Oostzeegebied De moedernegotie In de 14de en 15de eeuw waren de Hollanders massaal weggetrokken van het platteland Al snel werd er meer graan ingevoerd dan er nodig was Door de groeiende Europese bevolking kon dat makkelijk worden geëxporteerd Ze deden dat omdat de grond verveende Het land zakte tot onder de zeespiegel Uit het Oostzeegebied werden ook steeds meer andere producten gehaald zoals hout teer en pek voor de bouw van huizen schepen Op veel plaatsen werd de grond te drassig voor graanbouw Ze stapten over op handel visserij en nijverheid Vooral Amsterdam profiteerde en werd de grootste stad van Holland De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden

13. Hollandse boeren gingen produceren voor de markt in de steden dat was mogelijk omdat er geen feodale traditie was Ze legden zich toe op tuinbouw en veeteelt voor vlees en zuivel hier was veel mee te verdienen De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden

14. Door de toenemende welvaart was Holland in staat om hoge belastingen op te brengen In ruil voor zijn financiële bijdrage aan het centrale bestuur kreeg Holland veel regionale autonomie De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden

15. www.geschiedeniswerkplaats.noordhoff.nl -De Republiek in een tijd van vorsten-Hulpvragen Havo-Hoofdstuk 1 De Republiek in een tijd van vorsten 1.4 Economie en maatschappij in de Nederlanden