1 / 20

Gjumi dhe ndergjegja

Gjumi dhe ndergjegja. Prof. Erlehta MATO Leksioni 5. NDERGJEGJA. Ndergjegja eshte perpunimi i informacionit ne nivele te ndryshme te vetedijes Vetedije e ndijimeve , mendimeve dhe ndjenjave Kapaciteti per te qene i vetedijshem per perjetimet dhe njohurite. NDERGJEGJA.

tieve
Download Presentation

Gjumi dhe ndergjegja

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Gjumidhendergjegja Prof. Erlehta MATO Leksioni 5

  2. NDERGJEGJA • Ndergjegjaeshteperpunimiiinformacionitne niveletendryshmetevetedijes • Vetedije e ndijimeve, mendimevedhendjenjave • Kapaciteti per teqeneivetedijshem per perjetimetdhenjohurite

  3. NDERGJEGJA 4 tiparet e ndergjegjes • Cdomendimeshtepjese e ndergjegjespersonaletenjeindividi • Ndergjegjaeshtegjithmone ne ndryshim • Eshtenjeprocesivazhdueshemqenukmundtendahet ne segmente • Ndergjegjaperzgjedhngamjedisiisajato per tecilateshte e vetedijshme • Eshtelumeqerrjedh, rrjedhajone e ndergjegjes, personale, ne ndryshim, e vazhdueshmedheperzgjedhese

  4. NDERGJEGJA Frojdidhe 3 nivelet e ndergjegjes • Mendja e ndergjegjshme–ajo per tecilenjemitendergjegjshem ne jeten e perditshme • E parandergjegjshme- ajokuruajmeinformacioninqekemimesuar • E pandergjegjshme- ajokumbahetmaterialiqenukvihetmenjehere ne dispozicionin tone (frika, kujtimet, etj)

  5. NDERGJEGJA • Ndergjegja e gjendjes se zgjimit si ndergjegje e vetedijshme – zgjimi, kujtesa, gjuha, te menduarit, problemzgjidhja dhe perceptimi • Gjendja e ndryshuar e ndergjegjes-ka nje ridrejtim te vemendjes (enderrimi me sy hapur, gjumi dhe enderrimi • Hipnoza , meditimi dhe gjendjet e krijuara nga droga jane gjendje te ndryshuara te ndergjegjes me te vullnetshme

  6. GJUMI Kerkimet per gjykiminjanetendryshme: • Elektrocefalogrami (EEG)-fiksimiielektrodave per tematur valet e trurit • Dymodelebazetevalevetrunore:aktivitetialfa (prodhohetnganje person ishendoshedhe ne qetesi me symbyllur) dhebeta (prodhohetkurnje person eshtesyhapur)

  7. GJUMI • Levizje e shpejte e syve(LSHS) • Levizjejo e shpejte e syve(LJSHS) • Etapat e gjumit me LJSHS: • Ngashtendosjategjumiiplote –pergjumja (imazhepamoretengjashmehalucinacionet) • Boshtet e gjumit (50% e gjumitqebejme) • Kalimingaetapa 2 ne 3 (10% e gjumit) • Gjumiithelle- 15 % e gjumit (tefolurit, teecurit ne gjume, trembja, urinimi ne shtrat)

  8. GJUMI • GjumiLSHS- gjumiiendrrave, aktiv (sytelevizin me shpejtesilart-poshte, ritmiizemrespershpejtohet, tensioniigjakutngrihet, frymemarrjabehet e ndryshueshme, ndodhndezjaseksuale per tedysekset) • Modeletkohoretegjumit : • Nje ore e gjysempasina ka zenegjumikalojme ne LSHS (10 minuta) • Gjatenateskalojme me shumegjumin me LJSHS • Ne pjesen e fundittenateskalojmegjumin me LSHS

  9. GJUMI • I sapolinduri fle 16 ore ne dite • Ne moshen 2-5 vjec femijet flene 11 ore • Ne moshen 6-16 vjec flene 8-11 ore • Ne moshen e rritur flene rreth 8 ore • Te moshuarit zgjohen shpesh gjate nates dhe bejne gjume me pak cilesor • Dremisin gjate dites • Grate jane me rezistente se burrat

  10. GJUMI Funksionet e gjumit • Mungesa e gjumitsjellndryshimetepersonalitetit, ankthteshtuardheirritim • Gjumi me LSHS lidhet me temesuarindhekujtesen • Njerezitqeflenepak (6 ore) jane me telumturdheenergjike;ataqeflene me shume (9 ore) janetezhytur ne mendimedheteshqetesuar • Te dyjapaletbejnetenjejtenkohegjume me LJSHS; ataqeflene me shumebejnegjume me LSHS

  11. GJUMI Endrrat • Teori e hershme: Endrratjanevendikubanojnekonfliktettonatepapergjegjshme • Teori e sotme: Endrratjaneshtrirje e perjetimevetonateperhershme (grate shohinendrra per njerez, vendedhengjarjetenjohura) (burratshohinendrra per situatatepanjohura) • Teoria e sintezes se aktivizimitteendrravetregon se endrratjaneinterpretimiveprimtarisefiziologjiketetrurit • Vezhgimitregon se njerezitshohinendrrasikurrrezohen, sulmohen, per shkollen, sjelljenseksuale, tengrenit, trembenosesikurvdesnjeriuidashur

  12. GJUMI Crregullimet • Insomniaeshtepaaftesia per tefjetur: burrat 6% dhe grate 14% • Ne apnean e gjumitpersonizgjohetpapritursepsenukmundtemarrefryme • Narkolepsiaeshtenjegoditje e pavend e gjumitgjatedites • Crregullimetetjerategjumit: tefolurit ne gjume, ecja (somnabulizmi), urinimi ne shtratdhetmerretgjatenates

  13. DROGAT PSIKOAKTIVE • Drogaeshtenje substance kimikeqendryshonfunksionimin e sistemitbiologjik • Llojedrogashjane: qetesuesit e dhimbjeve, alkooli, nikotina, kafeina, antibiotiket, drogatklinikedhedrogat e paligjshmepsikoaktive • Psikofarmakologjiastudionndikimet e drogavetesjelljadhenjohja • Te nje person shfaqetvaresiapsikologjikeosevaresiafizike • Terheqjasjellproblemeteshumta: vjellje, diarre, humbjeoreksi, ankth, djersitje, deri ne halucinacionedhekriza

  14. Depresantet • Drogatkaneefektqetesuesdhegjumedhenes • Alkoolicrregullonkoordinimin motor, temenduaritdheperceptimin • Femijet e lindurngagraalkoolistemundtekenekeqformimetelindura • Barbituratetjanedrogaqeperdoren per qetesitelehte, anestezidhetrajtimtepagjumesise • Qetesuesitkunderankthitjanetedobishem per trajtimin e ankthit, presionitpsikologjikdhepagjumesise • Mbiperdorimiidepresantevesjellcorientimdheagresivitet

  15. DROGAT (opiatet) • Opiatet ose analgjeziket narkotike jane droga qe kane efekt te ngjashem me morfinen • Opiatet perfshijne droga si : (qe gjenden ne natyre –kodeine, morfine dhe heroine) dhe droga sintetike si: metadonin, Darvonin dhe Demerolin • Perdorimet mjekesore per qetesimin e dhimbjeve, trajtimin e diarreve dhe qetesimin e kolles

  16. DROGAT (stimuluesit) • Stimuluesitshtojneveprimtarine e sistemitnervordheprodhojneeufori • Kafeinaeshtestimuluesi me iperdorur ne shoqeri • Nikotinaprodhonefektengjashme me kafeinen • Antifetaminatperdoren per trajtimin e crregullimevetegjumit (benzedrine, deksedrinedhemetedrine) • Kokainanxirretngabima e kokas (merretnepermjetthithjesngahunda me njekallamtevogel) • Drogatantidepresanteperdorenkunderdepresionit

  17. DROGAT (psikedelike) • Nxisin sistemin nervor, duke prodhuar jo vetem ndryshime ne ndjenjat emocionale, por edhe ne perceptimet e botes se jashtme • Quhen halocinogjene sepse ne doza te medha shkaktojne halucinacione • Mariuana – bima cannabis sativa (perzierje e gjetheve dhe e luleve)- prodhon ndryshime ne perceptimin e kohes, vemendjen dhe organizimin mendor, shfaqet nje dobesim i kujteses afatshkurter • Hashashi eshte shume me i fuqishem

  18. HIPNOZA • Eshtegjendje e ndryshuar e ndergjegjes, e karakterizuarnganjesugjestionshmeri e larte • Teknikatkerkojneqenje person teshtendosetdhetefokusojevemendjentedicka, pshnjetingullqeperseritet • Personat me tepershtatshemjaneataqekaneimagjinatete mire dheaftesine per tefantazuar • Hipnozaperdoret per kontrollin e dhimbjeve, permiresimin e kujtesesdhemodifikimin e perceptimit, ndryshimin e sjelljevetekeqija

  19. MEDITIMI • Eshtepraktika e perqendrimitteshtendosurqebllokonstimujtvemendjelargues • Pakesonankthin, shtonrezistencenndajzemerimitdhedepresionit, permiresonvetevlersimin e individit • Tipet e meditimit: • zeni (individifillontenumerojefrymemarrjet e veta) • Joga (medituesimerrnjepoziciontecaktuar, perqendrohet ne njeobjektpamordheperseritfjaleoseshprehjetequajtura mantra) • TM eshtenjeforme e jogeskupersoniperseritnjetingullgjatenjeperiudhetecaktuarkohore duke kerkuartebllokojedepertimin e stimujvetetjere

  20. BIOINFORMACIONI • Ka tebeje me njepajisjeqeilejonindividitvezhgimindhendikimin ne procesettruporetenjepersonipermesprodhimittevalevetetrurit • Matenrrahjet e zemres, tensioniigjakutdhetensionimuskular • Metoda e bioinformacionitshihetsinjeteknike per trajtimin e problemeveemocionale, tesjelljes, atyrepsikosomatikedheorganike • Jepetndihme per dhimbjet e kokesngatensionimendor,tevjellet, ankthindheulceren

More Related