SOSYAL GÜVENLİK REFORMU VE REFORM İLE GELEN YENİ DÜZENLEMELER EKİM 2008 Mustafa KESKİN SGK Adana İl Müdürü

1. SOSYAL GÜVENLİK REFORMU VE REFORM İLE GELEN YENİ DÜZENLEMELER EKİM 2008 Mustafa KESKİN SGK Adana İl Müdürü

2. SİGORTALI SAYILANLARKısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulanması bakımından • 4/a---Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar • 4/b---Hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar • 4/c---Kamu idarelerinde hizmet akdine tabi olmadan çalışanlar

3. SİGORTALI SAYILANLARKısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulanması bakımından- 4/A • Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar • Hizmet akdi ile çalışmadığı halde • İşçi sendikaları ve konf. İle sendikaların başkanları ve yönetim kurullarına seçilenler • Bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar • Yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar • Usta öğreticiler, kamu idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler • Umumi kadınlar 4/a sigortalısı sayılırlar

4. SİGORTALI SAYILANLARKısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulanması bakımından-4/B • Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar • Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar • Gelir vergisinde muaf olup esnaf ve sanatkarlar siciline kayıtlı olanlar • Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, • Tarımsal faaliyette bulunanlar • Jokey ve antronörler

5. SİGORTALI SAYILANLARKısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulanması bakımından-4/C • Kamu idarelerinde hizmet akdine tabi olmadan çalışanlar • Daha önce sadece harp akademisi öğrencilerine uygulanan öğrenciliğin sayılması ve fakülte ve yüksek okul okuduktan sonra bu kurumlarda göreve başlayanların öğrencilikte geçen sürelerini borçlanabilmesi, polis akademisinde okuyanlar için de getirilmiştir.

6. BAZI SİGORTA KOLLARININ UYGULANACAĞI SİGORTALILAR-1 • Hükümlü ve tutuklular hakkında; iş kazası, meslek hastalığı ve analık sigortası • Aday çırak, çırak, mesleki eğitim gören öğrencile; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık sigortası • Meslek lisesinde okumaktayken veya yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler; iş kazası ve meslek hastalığı • 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu gereği aylık alanların; 4/c kapsamında çalışması halinde aylığı kesilmez ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları uygulanır, 4/a-b kapsamında çalışması halinde iş kazası ve meslek hastalığı, dilerlerse uzun vadeli sigorta kolları,

7. BAZI SİGORTA KOLLARININ UYGULANACAĞI SİGORTALILAR-2 • Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, iş kazası, meslek hastalığı, • Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelere götürülen Türk işçiler 4/a sigortalısı sayılırlar ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası uygulanır. Sigortalıların istemesi halinde haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır (Bu durumda ayrıca genel sağlık sigortası alınmaz)‏ hükümleri uygulanır

8. SİGORTALI SAYILMAYANLAR-1 • İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi, • Aynı konutta birlikte yaşıyan ve 3. dereceye kadar ki hısımlar arasında ve aralarında dışardan başka kimse katılmaksızın, yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar, • Ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç ev hizmetlerinde çalışanlar, • Muvazzaf askerlik hizmetini yedek subay, er ve erbaş olarak yapanlar, • Bir iş için yabancı ülkeden gelen ve yabancı ülke sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olduğunu belgeleyenler, • Meslek ve sanat okullarında tatbiki mahiyette üretim işinde çalışan öğrenciler

9. SİGORTALI SAYILMAYANLAR-2 • Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya maluller, • 18 yaşını doldurmamış olanlar (mahkemece 18 yaşın altında olup ergin kılınanlar hariç), • Kamu idareleri hariç olmak üzere, tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar, • Tarımda ve gelir vergisinden muaf olarak esnaf ve sanatkarlar odasına kayıtlı olanlardan, gelir düzeyi prime esas kazanç alt sınırının 30 katından az olduğunu EK 2'deki muafiyet belgesi ile belgeleyenler, • Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde görev yapıp, o ülke sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olanlar

10. SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-14/A • 4/a kapsamında sigortalı sayılanlar; çalışmaya başladıkları tarihten önce, • 4/a kapsamında sigortalı sayılanlardan; • İnşaat, balıkçılık ve tarım işlerinde hizmet aktiyle işe başlatılacaklar , en geç çalışmaya başlatıldığı gün, • Yabancı ülkelere sefer yapan ve sefer esnasında işe başlatılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verecek işyerlerinde ilk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanıldığı tarihten itibaren 1 ay içinde, • Kamu idarelerinde sözleşmeli olarak işe alınanlar ile yurt dışı görevde çalıştırılmak üzere işe alınanlar 1 ay içinde,

11. SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-2 4/B • 4/b kapsamında sigortalı sayılanlardan; • Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkarlar siciline kayıtlı olanlar, anonim şirketin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları için sigortalılık başlangıcından itibaren en geç 15 gün içinde kendi mevzuatlarına göre kayıt veya tescili yapan ilgili kurum, kuruluş ve birlikler, vergi daireleri ve esnaf ve sicil memurluğu tarafından SGK'na bildirilecektir.

12. SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-3 4/B • 4/b kapsamında sigortalı sayılanlardan; • Tarımsal faaliyette bulunmasından dolayı sigortalı sayılanlar için ise kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıt tarihinden itibaren kendi mevzuatına göre kayıt veya tescili yapan ilgili kurum, kuruluş ve birlikler, vergi daireleri ve esnaf sicil memurluğu sigortalı işe giriş bildirgesi düzenleyerek en geç bir ay içinde Kuruma vermekle yükümlüdür.

13. SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-44/C • 4/c kapsamında sigortalı sayılanlar; • Göreve başladıkları veya okullarında öğretime başladıkları tarihten, kendi hesabına okumakta iken TSK veya Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya başlayanlar ise bu tarihten itibaren sigortalı sayılırlar ve bu tarihten itibaren 15 gün içinde, • 4/a-b ve c kapsamındaki sigortalıların sigortalı işe giriş bildirgeleri Kuruma e-sigorta ile bildirilir. Sigortalı işe giriş bildirgesi dışında, başka biçimde yapılan bildirimler geçerli sayılmaz.

14. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-1 4/A • 4/a kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıkları; • Hizmet akdinin sona erdiği tarihte sona erer ve bu tarih işverenleri tarafından 10 gün içinde,

15. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-2 4/B • 4/b kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıklarının sona ermesi; • Bildirimlerinin yapıldığı kurumlarca ve sigortalılarca, • Gelir vergisinden muaf olarak sigortalılıkları devam ederken hizmet akdi ile çalışmaya başlayanların sigortalılıkları, çalışmaya başladıkları tarihte sona erer ve bu tarih sigortalılarca, • Gelirinin prime esas kazanç alt sınırının 30 katından az olduğunu “muafiyet belgesi” ile belgeleyen sigortalılarca, 10 gün içinde, kuruma bildirilir.

16. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-3 4/C • 4/c kapsamında sigortalı sayılanların sigortalılıkları; • Ölüm halinde veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde, görev aylıklarının kesildiği tarihte • Yaş hadleri ve sıhhi izin sürelerinin doldurulması halinde, bu süre ve hadlerin doldurulduğu tarihleri takip eden aybaşında, • Diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten, itibaren sona erer ve sigortalı işe giriş bildirgesini düzenlemekle yükümlü olan idare tarafından yukarıda belirtilen sürelerde SGK'na bildirilir.

17. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ-4 4/C Bazı sigorta kollarına tabi tutulanların sigortalılıkları; • Hükümlü ve tutukluların sigortalılıkları, çalışmalarının sona erdiği ve işlerine son verildiği tarihten itibaren sona erer ve Ceza İnfa Kurumları ve Tutukevleri İş Yurtları Kurumunca, • Aday çırak, çıraklar ile staja tabi tutulan öğrencilerin sigortalılığı, eğitim/öğretim ve stajlarının bittiği tarihten itibaren sona erer ve bu durum eğitim ve öğretim gördükleri kurumlarca, • İşsizlik ödeneğinden yararlanan kişilerin, genel sağlık sigortası prim bilgileri Türkiye İş Kurumunca bu hallerinin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün içinde SGK'na bildirilir.

18. İşyeri, işyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli • İşyeri, sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerlerdir. • İşverenin, • İşyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, • İşyerinin; nakli, devri, nev'i değiştirmesi, bölünmesi veya intikali halinde ticaret siciline tescilinden itibaren 10 gün içinde, • Miras yoluyla intikali halinde, ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde, işyeri bildirgesini Kuruma vermesi gerekmektedir. • Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicil memurluklarına bildiren işverenlerin bildirimleri kuruma yapılmış sayılır. Sicil memurlukları bu bilgileri 10 gün içinde kuruma bildirmek zorundadır.

19. İşyeri dosyalarının işlemden kaldırılması • Yanlış ve yersiz tescil edildiği tespit edilen, • Birden fazla işyeri sicili bulunan işyerlerinin sonradan verilen numaraları re'sen iptal edilir. Ancak işlemler sonradan verilen numara üzerinden yapılıyorsa, diğer numaralar işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilir • İnşaat ve ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı halde, işyerinde en az 2 yıllık süreden beri sigortalı çalıştırılmadığı anlaşılanlar sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren Kanun kapsamından çıkartılır.

20. Sigorta Primine Esas Kazançlar -1 4/A • 4/a sigortalılarının prime esas kazancın hesabında; • Hak edilen ücret • Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenlerin sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarları, • İdare veya yargı mercilerince verilen kararlar gereğince ve yukarıda belirtilen nitelikteki ödemelerin brüt toplamı esas alınır. • Ayni yardımlar, ölüm, doğum, evlenme yardımı, görev yolluğu, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, ihbar ve kasa tazminatı, keşif ücreti, yemek, çocuk ve aile zamları ile işveren tarafından sigortalılar adına yapılan bireysel emeklilik ve sağlık sigortalarının %30'unu geçmeyen kısmı prime esas kazanca tabi tutulmaz.

21. Sigorta Primine Esas Kazançlar -2 4/A • Ücretler öncelikli olarak hak edildikleri aya mal edilir. Üst sınırın aşılması halinde, aşan kısım 2 ayı geçmemek üzere gelecek aylara yansıtılır. • Komisyon ücretine ve kara katılma gibi durumlarda alt sınır üzerinden, • Ayın belirli günlerinde çalışılması halinde, ücret alınan günler üzerinden, • Tam gün çalışılmaması halinde, toplam saat üzerinden prime esas kazanç hesap edilir.

22. Sigorta Primine Esas Kazançlar -3 4/B 4/b sigortalılarınında; • Prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak şartıyla kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın 30 katıdır, • 4/b li sigortalı aynı zamanda işveren ise, çalıştırdığı işçiler için ödediği en yüksek ücretten aşağı gelir beyan edemeyecektir. • Şirket ortaklarından her ortaklık için ayrı ayrı prim alınmayacak, yukarıdaki hükümlere göre tek bir beyanda bulunulacaktır. • Köy muhtarları ile tarım işlerinde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için günlük kazancın 15 katı dikkate alınır. Bu oran 30 katı geçmemek üzere her yıl 1 puan artırılarak uygulanır.

23. Sigorta Primine Esas Kazançlar -4 4/C 4/c sigortalılarınında; • Aylık gösterge, ek gösterge, memuriyet taban aylık ve kıdem aylıkları üzerinden ödenen aylık tutarları, • Makam, temsil, görev tazminatları, hizmet tazminatı, üniversite tazminatı prime esas kazancın hesabında dikkate alınır.

24. Prim Ödeme Gün Sayısı • Toplam prim ödeme gün sayısı 30 günü geçemez. • Birden fazla işte çalışmaktan dolayı yatırılan prim tutarı prime esas kazancın üst sınırını aşarsa, aşan kısmın tamamı, sigortalının talep tarihi itibariyle sigortalıya geri ödenir. • 4/c sigortalıları için; Aybaşından sonra görevinden ayrılanların eksik aylık ve ücretlerinden o ayın tamamı için prim alınır. • 4/c sigortalıları için; Görevden uzaklaştırma, herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan 15 gün üzerinden, görevlerine iade edilenlerden ise ilgili süreler tamamlanarak 30 gün üzerinden bildirimleri yapılır. • 4/b kapsamındakiler, ay içinde işe başlama veya işten ayrılmaları hali hariç olmak üzere her ay 30 gün üzerinden bildirimde bulunur.

25. Kısmi Süreli Çalışmalarda Prim Ödeme Gün Sayısı • İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMADIR. • Kısmi süreli çalışma sözleşmesi; • Aylık ücret karşılığı çalışma biçiminde imzalanmışsa, sigortalı haftalık çalışma süresine bakılmaksızın tam ay olarak bildirilir. • Saat ücreti karşılığı yapılmışsa, İş Kanunu hükümlerine göre ay içinde çalışılan toplam sürenin 7,5 saate bölünmesiyle prim ödeme gün sayısı hesaplanır. 7,5 saatin altındaki süreler 1 güne tamamlanır.

26. Prim Oranları ve Devlet Katkısı-1 • Uzun Vadeli Sigorta Kollarında • Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı %20 dir. Bunun; • %9'u sigortalı hissesi, • %11'i işveren hissesidir. %20 prim oranına • 4/a sigortalılarında; • 60 fiili hizmet gün sayısı ekleneceklerde 1 puan, • 90 fiili hizmet gün sayısı ekleneceklerde 1,5 puan, • 180 fiili hizmet gün sayısı ekleneceklerde 3 puan, • 4/c sigortalılarında; • 60 fiili hizmet gün sayısı ekleneceklerde 3,33 puan, • 90 fiili hizmet gün sayısı ekleneceklerde 5 puan, • 180 fiili hizmet gün sayısı ekleneceklerde 10 puan eklenerek hesaplanır ve bu farklar işveren tarafından ödenir.

27. Prim Oranları ve Devlet Katkısı-2 • Kısa Vadeli Sigorta Kollarında • İş kazası ve meslek hastalıklarında tehlikenin ağırlığına göre %1 ile % 6,5 oranları arasında Kurumca belirlenir. Bu primin tamamı işverence ödenir. • Genel Sağlık Sigortası Primi • Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarında, prime esas kazancın %12,5 idir. Bu primin; • % 5'i sigortalı • % 7,5'i işveren hissesidir. • Bu oran; yalnızca genel sağlık sigortasına tabi olanlar ile işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneğinden yararlananlar için % 12'dir.

28. Prim Oranları ve Devlet Katkısı-3 • Sosyal Güvenlik Destek Primi Oranı Yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre; • 4/a sigortalıları için, % 31-36,5 arasındaki orandır. • 4/b sigortalıları için, aylıklarının kesilmemesi yönünde yazılı istekte bulunanlar için % 15'dir. • Çırak ve Öğrencilerin Prim Oranları Prime esas kazancın % 4 'üdür. • İşsizlik Sigortası Primi Prime esas kazancın %1'i sigortalı, %2'si işveren, %1'si devlet payı • İş Kur Kursiyerleri Prim Oranı Asgari ücretin %1'i dir ve İş Kur tarafından ödenir.

29. Prim Oranları ve Devlet Katkısı-4 • Zorunlu staja tabi tutulan Meslek Lisesi ve Üniversite Öğrencilerin Prim Oranı • Prime esas kazancın %1'i dir. • İsteğe Bağlı Sigorta Prim Oranı • Sigortalı tararından belirtilecek (alt sınır ve üst sınır arasındaki) kazancın %32'sidir. (%12 genel sağlık sigortası dahil)

30. İş Kazasının Tanımı, Bildirilmesi ve Soruşturulması-1 • İş kazası; • Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, • İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, • Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, • 4/a kapsamındaki kadın sigortalının emzirme zamanlarında, • İşverence sağlanan taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında, meydana gelen ve sigortalının ruh ve beden sağlığındaki dengeyi hemen veya sonradan değiştiren olaydır.

31. İş Kazasının Tanımı, Bildirilmesi ve Soruşturulması-2 • İş kazası; • 4/a ve 5. maddede belirtilen (çırak, hükümlü, tutuklu) kapsamındaki sigortalıların iş kazasına uğraması halinde durum o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, 3 işgünü içerinde de Kuruma bildirilmesi gerekmektedir. • 4/b kapsamında bulunan sigortalılar, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden itibaren 3 işgünü içinde bildirmesi gerekmektedir. • Bildirimin süresinde yapılmaması halinde 4/a sigortalıları için yapılan geçici iş göremezlik ödeneği işvereninden tahsil edilir. 4/b sigortalılarına ise bu sürede geçici iş göremezlik ödeneği yapılmaz.

32. Meslik Hastalığının Tanımı, Bildirilmesi ve Soruşturulması-2 Meslek Hastalığı; • 4/a ve 4/b kapsamındaki sigortalının, çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. • Eski işinden ayrılan sigortalının, ayrılma ile hastalığın meydana çıkması arasında “Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde” belirtilen süreden daha uzun bir sürenin geçmemiş olması şarttır. • 4/a sigortalısı için işveren tarafından, 4/b kapsamındaki sigortalı için kendisi tarafından; bu durumun öğrenildiği günden başlayarak 3 iş günü içinde Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.

33. Hizmet Borçlanması-1 • 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalıların ücretsiz doğum ve analık izin süreleri (iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonraki en fazla iki yıllık süre)‏ • Er, erbaş ve yedek subaylıkta geçen süre • 4/c kapsamındaki sigortalıların aylıksız izin süreleri • Sigortalı olmaksızın doktora veya tıpta uzmanlıkta geçen süreler • Sigortalı olmaksızın avukatlık stajında geçen süreler • Berat edenlerin, tutukluluk veya gözaltında geçen süreleri • Grev ve lokavtta geçen süreler • Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri • Seçimler dolayısıyla istifa edenlerden dönenlerin boşta geçen süreleri kanunda belirtilen limitler dahilinde belirtecekleri prime esas kazancın %32 si oranında hesaplanarak, tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde borçlanmalarını ödemeleri gerekmektedir.

34. Hizmet Borçlanması-2 • Borcun 1 ay içerisinde ödenmemesi halinde veya kısmı ödemenin yapılması halinde, kısmı ödemeye tekabül eden kısım değerlendirilir. Diğer kısım için yeniden borçlanma talebinde bulunulması istenir. • Sigortalılık borçlanması ile aylık bağlanmasına hak kazanılması durumunda, ilgililere borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanır.

35. Sosyal Güvenlik Destek Primi-1 Kanunun yürülüğe girdiği tarihten önce; • İştirakçi veya sigortalı olanlar, • vazife malüllüğü, • malüllük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar • Sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler eski hükümlere tabi olacaklardır. Bunlardan; • 4/a sigortalıları için prime esas kazanç üzerinden %30+(%1-6,5) oranı üzerinden kesinti, • 4/b sigortalıları için kanuni sınırlar arasında belirtilen gelir üzerinden kanunun yürülüğe girdiği yıl %12, sonraki yıllar 1'er puan artırılarak en fazla %15 oranı üzerinden kesinti yapılacaktır

36. Sosyal Güvenlik Destek Primi-2 • Kanunun Yürürlüğe girdiği tarihten sonra; • İlk defa 4/a-b-c kapsamında sigortalı olup yaşlılık aylığı alanlardan 4/b kapsamında çalışmaya başlayanların istekleri üzerine yaşlılık aylıkları kesilmeksizin, prime esas kazançları üzerinden sosyal güvenlik destek primi kesilir. • Harp malülleri ile Terörle Mücadele Kanunu hükümlerine göre kendilerine aylık bağlananlardan çalışmaya devam edenlerden sosyal güvenlik destek primi kesilmez. • Yurtdışı hizmetlerine istinaden yalşılık aylığı bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanmaz.

37. İsteğe Bağlı Sigortalılık-1 Kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olabilmesidir. • Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye'de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından; • Bu kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya 30 günden az çalışmak, • Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak • 18 yaşını doldurmuş bulunmak • İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesi ile Kuruma başvurmak • İsteğe bağlı sigortalılık, talep dilekçesinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlar. • Zorunlu sigortalılık nedeniyle prim borcu olması halinde, isteğe bağlı sigortaya yatan paralar önce borca mahsup edilir.

38. Topluluk Sigortası • Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mülga 506 sayılı Kanuna göre malüllük, yaşlılık ve ölüm topluluk sigortasına tabi olan avukat ve noterler 4/b kapsamında sigortalı sayılırlar.

39. 2925 ve 2926 sayılı Kanunlar ve 5510 sayılı Kanun içindeki yerleri • 2925 sayılı kanuna tabi tarım işçileri 4/a kapsamında sigortalı kabul edilir. • 2926 sayılı kanuna tabi tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar 4/b sigortalısı kabul edilir. • 2926 sayılı kanuna tabi olanlar, • 5 yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunaların, Kurumca çıkarılacak genel tebliğin yayımı tarihi itibariyle 6 ay içinde bu borçlarını ödeyenlerin ilgili süreleri hizmetten sayılacak, ödemeyenlerin borçları silinecek ve ilgili süreler değerlendirilmeyecektir. • 2925 ve 2926 sayılı kanuna tabi olanlardan dosyasında 10 yıl süreyle sağlık sigortası veya genel sağlık sigortası primi ödememiş olanlardan, aylıklarından %10 oranında ve 10 yılı tamamlayacak süreyle genel sağlık sigortası primi kesilir.

40. GENEL SAĞLIK SİGORTASINDA GETİRİLEN YENİLİKLER

41. Genel Sağlık Sigortasının Kapsamı-1 • Kanunun 4/a-b-c kapsamındaki kişiler ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler • Harp malülü ve vazife malüllüğü aylığı bağlanmış kişiler • İsteğe bağlı sigortalılar • Aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olanlar • Sığınmacı ve vatansızlar • 2022 (Muhtaç ve yaşlılar için), 1005 (İstiklal gazileri), 2330 ve 3713 (terörle mücadele gazi ve yakınları), sayılı kanunlar gereği aylık alanlar • Sosyal hizmetler kapsamındaki kişiler • Başarılı sporcular • Köy muhtarları • Yurt dışına götürülenler ve isteğe bağlı sigortalı olanlar • 18 yaşını doldurmamış çocuklar kanun kapsamındadır. • Memurlar 3 yıl içinde genel sağlık sigortası kapsamına gireceklerdir.

42. Genel Sağlık Sigortasının Kapsamı-2 • Aylıksız izin sürelerini 1 yıla kadar kullananlar, bu süre boyunca genel sağlık sigortalısı sayılırlar. Bu sürenin bitiminde göreve başlanılması halinde ayrıca 30 gün prim ödeme şartı aranmaz.

43. İsteğe Bağlı Sigortalılar Yönünden Genel Sağlık Sigortası • Genel sağlık sigortasına 30 gün prim ödemek zorunludur. Ay içerisinde 30 günden az çalışanlar eksik günlerini isteğe bağlı sigortaya devam ederek tamamlayabilirler. ÖRNEK: Her ay adına 15 gün çalışma bildirilen kişi, gelir olarak asgari ücreti bildirmişse, eksik kalan 15 günlük süre için; 15 günlük isteğe bağlı sigortaya ödeyeceği prim miktarı 638,70/30x%20x15= 63.87 YTL (malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası), 15 günlük genel sağlık sigortası prim miktarı; 638.70x%12x15= 38.32 YTL olmak üzere toplam 102.19 YTL dir.

44. Sağlık Karnesi Uygulamaları-1 • 4/a ve b kapsamındaki sigortalılar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için 30 gün genel sağlık sigortası primi yatmış olması gerekiyor • Prim peşin yatırılsa da 30 günlük sürenin dolması gerekiyor • 4/b kapsamındaki sigortalıların sağlık hizmet sunucusuna başvurulduğunda 60 günden fazla prim borcu bulunmaması gerekiyor • İsteğe bağlı sigortalılar ile oturma izni almış yabancı ülkede sigortalılığı bulunmayan yabancı uyruklu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanabilmesi için başvuruda bulunduğu anda prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması gerekiyor

45. Sağlık Karnesi Uygulamaları-2 • 4/a kapsamındaki sigortalıların; • sigortalılığının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süre ile sigortalılığı devam eder. • Geriye doğru 1 yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğinin yitirildiği tarihten itibaren 90 gün süreyle prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil genel sağlık sigortasından yararlanır. • Prim borcunun olup olmadığının belirlenmesinde ödeme vadesi dolmamış prim borçları dikkate alınmaz.

46. Sağlık Karnesi Uygulamaları-2 • Sevk zincirine uyulmaması halinde sağlık hizmetleri bedelleri, yol gideri, refakatçi bedeli ve gündelikler karşılanmaz • Belirli bir program çerçevesinde (örneğin kanser tedavilernde) tedavi görenlerin sevk zincirine uyma zorunluluğu yoktur.

47. TEŞEKKÜRLER... Mustafa KESKİN SGK Adana İl Müdürü