220 likes | 687 Views
ALERGIA NA ANTYBIOTYKI BETA-LAKTAMOWE. Violetta Grycmacher-Łapko Zakład Alergologii Klinicznej Pomorskiej Akademii Medycznej. Zagadnienia praktyczne. Częstość występowania Właściwości uczulające Objawy Czy alergię można rozpoznać na podstawie objawów?
E N D
ALERGIA NA ANTYBIOTYKI BETA-LAKTAMOWE Violetta Grycmacher-Łapko Zakład Alergologii Klinicznej Pomorskiej Akademii Medycznej
Zagadnienia praktyczne • Częstość występowania • Właściwości uczulające • Objawy • Czy alergię można rozpoznać na podstawie objawów? • Możliwości diagnostyki alergologicznej • Czy alergia na penicyliny wyklucza leczenie cefalosporynami? • Antybiotykoterapia u osób z potwierdzoną i niepotwierdzonąalergią
Częstość występowania Dane szacunkowe: uczulenie IgE-zależne - 2-3% populacji • reakcje niepożądane - 10% pacjentów leczonych ambulatoryjnie • - 10 -20% pacjentów hospitalizowanych • potwierdzenie alergii - ~ 30% badanych Brak badań epidemiologicznych • ograniczone możliwości rozpoznawania uczuleń IgE na penicyliny • brak standardów rozpoznawania uczuleń IgE-zależnych • i IgE-niezależnych na inne antybiotyki beta-laktamowe
Antybiotyki typowane u chorych z reakcjami niepożądanymi na penicylinę w wywiadzie. Badanie ankietowe - lekarze w USA* *rozesłano 601 ankiet, odpowiedziało 91(16%) lekarzy
Właściwości uczulające Pierścień beta-laktamowy karbapenemy penicyliny monobaktamy cefalosporyny Pierścień beta-laktamowy - główne źródło haptenów
Właściwości uczulające preparat diagnostyczny PPL (Testarpen) determinanta większa związki penicyloilowe alergie IgE-zależne, reakcje krzyżowe w grupie penicylin preparat diagnostyczny MDM (Allergopen) determinanty mniejsze związki niepenicyloilowe alergia IgE-niezależna, reakcje krzyżowe IgE-zależne między penicyliną i innymi β-laktamami determinanty łańcuchów bocznych Pacjenci z alergią na aminopenicyliny tolerują niekiedy pozostałe penicyliny
Objawy alergii IgE-zależnych i IgE-niezależnych oraz inne objawy nadwrażliwości na beta-laktamy ł
Czy alergię na można rozpoznać na podstawie objawów? objawy reakcji natychmiastowej pokrzywka / obrzęk, nieżyt nosa i spojówek, obturacja oskrzeli t < 60 min alergia IgE prawdopodobna testy skórne sIgE uczulenie na penicylinę
Czy alergię można rozpoznać na podstawie objawów? Możliwe przyczyny objawów sugerujących alergię na penicyliny
Możliwości diagnostyki alergologicznej • Testy skórne - punktowe - śródskórne • Swoiste IgE • Testy prowokacji → typowanie leku bezpiecznego
Testy skórne Stężenia dla potrzeb testów punktowych i śródskórnych (zalecenia ENDA) Cefalosporyna 1 - 2 mg/ml Czułość i swoistość testów skórnych • penicyliny i aminopenicyliny • czułość - pojedyncze hapteny 20-40% • zestaw 4 haptenów (PPL, MDM, AX, AM) ~ 70% • swoistość ~ 97% • cefalosporyny • czułość i swoistość - nieokreślona • swoistość - weryfikacja → testy w grupie kontrolnej
Testy skórne - ryzyko anafilaksji Badanie – M.J.Torres, 1985-1995 • 290 pacjentów z reakcją natychmiastową po penicylinie • 11% → objawy systemowe → ½ po amoksycylinie • anafilaksja - 78% • pokrzywka - 15% • świąd - 6% Postępowanie u pacjentów po przebytej anafilaksji • test punktowy poprzedza test śródskórny • stężenia odpowiednio niższe np. 1:1000 → 1:100 → 1:10 • testować kolejno poszczególne determinanty ! • zabezpieczenie przeciwwstrząsowe
Swoiste IgE wskazania • brak możliwości wykonania testów skórnych • epizod ciężkiej anafilaksji po penicylinie wynik dodatni • przesądza o rozpoznaniu alergii IgE-zależnej • uzasadnia decyzję o odstąpieniu od testów skórnych • swoistość porównywalna z testami skórnymi • czułość niższa ~ 50%
Czy alergia na penicyliny wyklucza leczenie cefalosporynami ? Lata 70 w USA Reakcje natychmiastowe na cefalosporynę u 10 % osób z alergią na penicyliny ! • Rok 2001 • 2993 pacjentów oddziału ortopedii leczonych cefazoliną • 413 z alergia na penicyliny • 1 reakcja natychmiastowa (n=413) Goodman i wsp,
Czy alergia na penicyliny wyklucza leczenie cefalosporynami? I, II, III – kolejne generacje cefalosporyn 12-38% pacjentów z alergią na penicylinę reaguje na cefalosporynę o identycznym łańcuchu
Antybiotykoterapia u osób z potwierdzoną i niepotwierdzoną alergią I sytuacja udokumentowana alergia IgE-zależna na penicyliny / cefalosporyny przeciwwskazane stosowanie beta-laktamów II sytuacja brak cech uczulenia w mechanizmie IgE-zależnym można stosować beta-laktamy po próbie prowokacji
Test prowokacji • próba pojedyncza ślepa, kontrolowana placebo • w warunkach szpitalnych • dawka początkowa niska, ustalana indywidualnie • zwiększanie dawek w co 30-60min • droga podania i łączna dawka - zależna od planowanej antybiotykoterapii Zalecane dawki penicylin w teście prowokacji
Algorytm postępowania u pacjentów z podejrzeniem alergii IgE-zależnej na penicyliny (zalecenia ENDA) ALERGIA? Test punktowy* : PPL, MDM, AX, AM, inne _ + Test śródskórny* : PPL, MDM, AX, AM, inne + _ TAK sIgE - sIgE+ + _ + Test prowokacji** _ _ NIE * w przypadkach możliwych reakcji IgE-niezależnych ocena po upływie 24, 48 i 72 godzin ** test prowokacji należy powtórzyć jeżeli celowe jest wykluczenie ponownego uczulenia
Jeszcze jeden test na koszt NFZ !