Mechanizmy ETS w ciepłownictwie po 2013

1. Mechanizmy ETS w ciepłownictwie po 2013 Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu IGCP

2. Dyrektywa ETS – generalne ustalenia • coroczny „wyjściowy” ogólny przydział uprawnień w systemie będzie się zmniejszał niezależnie od wielkości produkcji, • „wyjściowy” przydział uprawnień darmowych dla instalacji nastąpi w oparciu o „benchmarki” produktowe oparte na grupie najbardziej efektywnych instalacji, • ostateczna ilość przydzielonych uprawnień darmowych na dany rok dla instalacji jest corocznie korygowana w ten sposób, że udział bezpłatnych uprawnień będzie sukcesywnie spadał aż do zera w roku 2027, • uprawnienia pozostałe instalacja będzie musiała zakupić – dla zbilansowania potrzeb wynikających ze standardu produkcji - na aukcji lub na wolnym rynku .

3. Dyrektywa ETS - wyjątki • Art. 27 - Państwa członkowskie mogą, po przeprowadzeniu konsultacji z prowadzącym instalację, wyłączyć z zakresu systemu wspólnotowego instalacje, w przypadku których raportowane do właściwego organu emisje, z wyłączeniem emisji z biomasy, w każdym z trzech lat poprzedzających Komisję na temat instalacji wynosiły mniej niż 25 000 ton ekwiwalentu dwutlenku węgla i które podczas spalania mają nominalną moc cieplną poniżej 35 MW oraz które są objęte środkami prowadzącymi do równoważnego wkładu na rzecz redukcji emisji…. • Rząd przygotowuje w tej sprawie rozwiązania dla Polskie , o których wiemy tyle, że mogą to być zwiększone opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska w obszarze CO2

4. Gorąca konkluzja • Tak więc, skoro część niezbędnych dla prowadzenia działalności uprawnień trzeba będzie zakupić, koszt pozyskania uprawnień do emisji CO2 staje się ważnym elementem kosztu działalności, podobnym w charakterze do innych elementów procesu produkcji energii, którego znaczenie będzie rosło sukcesywnie wraz ze zmniejszaniem się udziału darmowych uprawnień przydzielanych w systemie dla instalacji.

5. Dyrektywa ETS - uprawnienia dla ciepłownictwa • Art. 10a ust 4 - Bezpłatne uprawnienia przydziela się sieciom ciepłowniczym, jak również kogeneracji o wysokiej sprawności, określonej w dyrektywie 2004/8/WE, w celu zaspokojenia ekonomicznie uzasadnionego popytu, w odniesieniu do wytwarzania energii cieplnej lub chłodu. W każdym roku następującym po roku 2013 całkowity przydział uprawnień dla takich instalacji w odniesieniu do wytwarzania energii cieplnej jest korygowany współczynnikiem liniowym, o którym mowa w art. 9.* * 1,74% corocznie w odniesieniu do liczby uprawnień z lat 2008-12

6. Przydział darmowych uprawnień do emisji CO2 Zasady zawiera sporządzona na mocy art. 10a Dyrektywy „Decyzja Komisji w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na mocy art. 10a dyrektywy 2003/87/WE”. • Jej ostateczna wersja datowana jest na 27 kwietnia 2011.

7. Kilka definicji zawartych w Decyzji Artykuł 3: c) „pod-instalacja objęta wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple” oznacza czynniki produkcji, produkty i odpowiadające im emisje, które nie są objęte zakresem pod-instalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów i które odnoszą się do wytwarzania, importu z innej instalacji lub od innego odbiorcy objętego systemem unijnym, lub do obu tych sytuacji, mierzalnego ciepła, które jest – zużywane w granicach instalacji do wytworzenia produktów, uzyskania energii mechanicznej innej niż wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia w obrębie instalacji, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej lub – eksportowane do innej instalacji lub innego podmiotu nieobjętego systemem unijnym, z wyjątkiem eksportu w celu produkcji energii elektrycznej;

8. Kilka definicji zawartych w Decyzji (cd) Artykuł 3: e)„mierzalne ciepło” oznacza przepływ netto ciepła transportowanego za pośrednictwem identyfikowalnych rurociągów lub kanałów przy zastosowaniu nośnika ciepła, takiego jak w szczególności para, gorące powietrze, woda, olej, metale ciekłe i sole, dla których zainstalowano lub można zainstalować ciepłomierz; f) „ciepłomierz” oznacza miernik ciepła w rozumieniu załącznika MI-004 do dyrektywy 2004/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady lub każde inne urządzenie do pomiaru i zapisu ilości energii cieplnej produkowanej w oparciu o objętości i temperatury przepływu; g) „niemierzalne ciepło” oznacza każde ciepło inne niż mierzalne ciepło;

9. Historyczny poziom działalności dla ciepła Artykuł 9 ust 3 Decyzji: Historyczny poziom działalności związanej z ciepłem odnosi się do średniego rocznego historycznego importu z instalacji objętej systemem unijnym mierzalnego ciepła zużywanego w granicach instalacji do wytwarzania produktów, do produkcji energii mechanicznej innej niż wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej lub eksportu do instalacji lub innego odbiorcy nieobjętych systemem unijnym z wyjątkiem eksportu w celu produkcji energii elektrycznej, lub do produkcji tego ciepła, lub do jednego i drugiego w okresie odniesienia, i jest wyrażony w teradżulach na rok.

10. Zasada przydziału darmowych uprawnień dla ciepła na poziomie instalacji Artykuł 10 punkt 2b (i): Na potrzeby tych obliczeń państwa członkowskie w pierwszej kolejności określają wstępną roczną liczbę bezpłatnych uprawnień do emisji przydzielanych dla każdej pod-instalacji oddzielnie w następujący sposób: (……) W przypadku pod-instalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple wstępna roczna liczba bezpłatnych uprawnień do emisji przydzielanych na dany rok odpowiada wartości tego wskaźnika emisyjności opartego na cieple dla mierzalnego ciepła, o której mowa w załączniku I, pomnożonej przez właściwy historyczny poziom działalności związanej z ciepłem dla zużycia mierzalnego ciepła;

11. Generalna zasada przydzielania darmowych uprawnień dla ciepła • Przydział darmowych uprawnień dla instalacji wytwarzającej ciepło, którego wielkość jest mierzona, odbywa się z wykorzystaniem wskaźnika emisyjności ( benchmarku) ustalonego dla ciepła. (Załącznik nr I część 3), który wynosi 0,0623 uprawnienia/GJ; • Wielkość przydziału ustala się w oparciu o medianę rocznej produkcji ciepła (historyczny poziom działalności HAL) z lat 2005-2008, albo z okresu 2009-2010 jeżeli jest wyższa, z tym że ciepło musi być zmierzone i dostarczone jest do celów wytwarzania produktów, produkcji energii mechanicznej, dostarczenia ciepła do celów ogrzewania lub chłodzenia, z wyjątkiem ciepła zużytego do produkcji energii elektrycznej.

12. Generalna zasada przydzielania darmowych uprawnień dla ciepła (cd) Wynika z artykułu 10 punkt 4 Decyzji: Dla danego roku okresu wstępna wielkość przydziału jest korygowana współczynnikiem ustalonym dla każdego roku okresu zgodnie z zasadą ogólną ustaloną w art. 10a ust 11 i określoną w Załączniku VI do Decyzji. Dla poszczególnych lat współczynniki te są następujące: • 2013 – 0,8000 • 2014 – 0,7286 • 2015 – 0,6571 • 2016 – 0,5857 • 2017 – 0,5143 • 2018 - 0,4429 • 2019 – 0,3714 • 2020 – 0,3000

13. Generalna zasada przydzielania darmowych uprawnień dla ciepła (cd)* gdzie: FH,preliminary – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMH – benchmark dla ciepła w EUA/TJ HALH – historyczny poziom produkcji w TJ/rok EF – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI * Na podstawie Guidance dokument nº 6 …. Cross-Boundary heat flows – version 14.04.2011

14. Przydział darmowych uprawnień dla ciepła wg zasady ogólnej w warunkach polskich

15. Symulacja kosztu deficytu uprawnień dla ciepła wg zasady ogólnej w warunkach polskich

16. Specjalne zasady dla ciepła dostarczanego do gospodarstw domowych • W Decyzji z dnia 15 grudnia 2010 r. pojawia się definicja „prywatnego gospodarstwa domowego” ( artykuł 3 punkt q) jako – „lokal mieszkalny, w którym osoby podejmują działania, indywidualnie lub grupowo, mające na celu zaopatrzenie ich w mierzalne ciepło” • Dla tak zdefiniowanej grupy odbiorców ciepła ustalona została inna metoda określania ilości uprawnień do emisji (opisana w artykule 10 punkt 3 Decyzji), która oznacza możliwość przyjęcia w roku 2013 dla tego ciepła rzeczywistych wskaźników emisyjnych dla ciepła, jeżeli emisja powstała przy produkcji tego ciepła jest wyższa od ustalonej wstępnie na podstawie benchmarku „gazowego”.

17. Prywatne gospodarstwo domowe – przypadki* • Budynki w przeważającej mierze używane przez osoby fizyczne dla celów mieszkalnych np. domy, mieszkania, apartamenty,…- w tym przypadku zaliczone jest całe ciepło dostarczone do budynku; • Budynki częściowo używane przez osoby fizyczne do celów mieszkalnych - w tym przypadku konieczne będzie wydzielenie strumienia ciepła dostarczonego do części „mieszkalnej”; PROBLEM – jaka jest granica pomiędzy tymi formami – zakłada się, że zgodnie z logiką „połowa” liczby, powierzchni itp. – do ustalenia w przepisach krajowych. • NIE SĄ zakwalifikowane do tej grupy inne budynki np. szpitale, domy opieki, hotele ale też banki, sklepy, biurowce, szkoły itp.. * Na podstawie Guidance dokument nº 6 …. Cross-Boundary heat flows – version 14.04.2011

18. Zasada przydziału darmowych uprawnień dla ciepła - gospodarstwa domowe Artykuł 10 ust 3 Decyzji: O ile mierzalne ciepło jest eksportowane do prywatnych gospodarstw a wstępna roczna liczba uprawnień do emisji, określona zgodnie z ust. 2 lit.b) ppkt (i), na rok 2013 jest niższa niż średnie roczne emisje historyczne związane z produkcją mierzalnego ciepła eksportowanego do prywatnych gospodarstw domowych przez daną pod-instalację w okresie od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., wstępna roczna liczba uprawnień do emisji na rok 2013 zostanie dostosowana w oparciu o tę różnicę. Każdego roku w okresie 2014-2020 wstępna roczna liczba uprawnień do emisji określona zgodnie z ust. 2 lit. b) ppkt. (i) jest dostosowywana, o ile wstępna liczba rocznych uprawnień do emisji dla danego roku jest niższa niż wartość procentowa wyżej wymienionych średnich rocznych historycznych emisji. Ta wartość procentowa w roku 2014 wyniesie 90 % i będzie się zmniejszać o 10 % w każdym kolejnym roku.

19. Zasada przydziału darmowych uprawnień dla ciepła - gospodarstwa domowe (cd) W kolejnych latach, wstępna ilość uprawnień spadałaby o 10 % w stosunku do roku 2013 według zasady: 2013 – 100 % 2014 – 90% 2015 – 80% 2016 – 70% 2017 – 60% 2018 – 50% 2019 – 40% 2020 – 30%

20. Zasada przydziału darmowych uprawnień dla ciepła - gospodarstwa domowe (cd)* FH,preliminary, households – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMH – benchmark dla ciepła w EUA/TJ HALH, households – historyczny poziom produkcji dla gospodarstw domowych w TJ/rok HF – wskaźnik korekcyjny dla emisji ciepła dla gospodarstw domowych Emissionshouseholds – mediana wskaźnika emisyjności produkcji ciepła z lat 2005-2008 EFNon-exposed – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI * Na podstawie Guidance dokument nº 6 …. Cross-Boundary heat flows – version 14.04.2011

21. Przydział darmowych uprawnień dla ciepła - gospodarstwa domowe w warunkach polskich

22. Symulacja kosztu deficytu uprawnień dla ciepła - gospodarstwa domowe w warunkach polskich

23. Efekty Decyzji - konkluzja • Korzystniejsze warunki ustalania przydziałów uprawnień dla ciepła dotyczyć będą jedynie ciepła dostarczonego do gospodarstw domowych. • Zgodnie z Wytycznymi …. do puli ciepła dostarczanego dla gospodarstw domowych zaliczyć można jedynie ciepło dostarczone do obiektów mieszkalnych. Pozostały strumień ciepła będzie uzyskiwał darmowe uprawnienia do emisji według benchmarku „gazowego”. • Ostateczny efekt systemu przydziału dla instalacji ciepłowniczej zależał będzie od udziału ciepła dostarczanego gospodarstwom domowym w ogólnej strukturze dostaw ciepła z instalacji. Łatwym do ustalenia jest fakt, że „punkt startu” indywidualnego wskaźnika emisyjnego instalacji w roku 2013 będzie tym lepszy, im większy będzie tenże udział.

24. Przydział darmowych uprawnień dla ciepła – dla statystycznej instalacji ciepłowniczej w warunkach polskich* *Przyjęto 75 % udziału ciepła dla gospodarstw domowych

25. Symulacja kosztu deficytu uprawnień dla ciepła dla statystycznej instalacji ciepłowniczej

26. Zasady przydzielania darmowych uprawnień a rodzaje przepływów ciepła* * Na podstawie Guidance dokument nº 6 …. Cross-Boundary heat flows – version 14.04.2011

27. Idea określona w preambule Decyzji 21) Jeśli mierzalne ciepło jest wymieniane między co najmniej dwiema instalacjami, przydział bezpłatnych uprawnień do emisji powinien być oparty na zużyciu ciepła przez instalację i uwzględniać ryzyko ucieczki emisji. Dlatego też w celu zagwarantowania, że liczba przydzielanych bezpłatnych uprawnień do emisji jest niezależna od struktury dostaw ciepła, uprawnienia do emisji należy przydzielać konsumentowi ciepła. Jednak nie zawsze stosowana!!

28. Przepływ pomiędzy dwiema instalacjami ETS

29. Przepływ pomiędzy dwiema instalacjami ETS Darmowe uprawnienia otrzymuje tylko odbiorca ciepła. Jeżeli posiada benchmark produktowy: gdzie: FP,preliminary – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMP – benchmark produktowy w EUA/tonę HALP – historyczny poziom produkcji w tonach/rok EFC – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI Jeżeli nie ma benchmarku produktowego: gdzie: FH,preliminary – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMH – benchmark dla ciepła w EUA/TJ HALH – historyczny poziom konsumpcji ciepła w TJ/rok EFC – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI

30. Przepływ pomiędzy instalacją ETS a non-ETS

31. Przepływ pomiędzy instalacją ETS a non-ETS Darmowe uprawnienia otrzymuje producent ciepła gdzie: FH,preliminary – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMH – benchmark dla ciepła w EUA/TJ HALH – historyczny poziom produkcji ciepła dla instalacji non-ETS w TJ/rok EF – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI, gdy instalacje odbiorcze nie są w grupie narażonych na ucieczkę emisji

32. Przepływy pomiędzy instalacjami non-ETS a ETS

33. Przepływy pomiędzy instalacjami non-ETS a ETS Artykuł 13 Decyzji: Jeżeli pod-instalacja objęta wskaźnikiem emisyjności dla produktów obejmuje mierzalne ciepło importowane z instalacji lub innego odbiorcy nieobjętego systemem unijnym, wstępną roczną liczbę uprawnień do emisji przydzielanych bezpłatnie dla danej pod-instalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów, określonej na mocy art. 10 ust. 2 lit. a) zmniejsza się o ilość ciepła historycznie importowanego z instalacji lub innego odbiorcy nieobjętego systemem unijnym w danym roku, pomnożonej przez wartość wskaźnika emisyjności opartego na cieple dla mierzalnego ciepła, określoną w załączniku I.

34. Przepływy ciepła pomiędzy instalacjami non-ETS a ETS Ciepło dostarczone z instalacji non-ETS nie otrzymuje darmowych uprawnień. Jeżeli instalacja ETS ma benchmark produktowy ilość darmowych uprawnień zostaje skorygowana proporcjonalnie do dostarczonego z zewnątrz ciepła. gdzie: FP,preliminary – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMP – benchmark produktowy w EUA/tonę HALP – historyczny poziom produkcji w tonach/rok BMH – benchmark dla ciepła w EUA/TJ Himport – historyczny poziom konsumpcji ciepła wynikający z poziomu produkci w TJ/rok EFC – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI Jeżeli instalacja nie ma benchmarku produktowego, nie ma podstaw do przydziału darmowych uprawnień.

35. Przepływ od producenta ciepła ETS do jego dystrybutora

36. Przepływ ciepła od producenta ciepła ETS do jego dystrybutora Uprawnienia na produkcję ciepła w całości otrzymuje producent wg zasady ogólnej, uwzględniając podział na gospodarstwa domowe i pozostałe przypadki; Instalacja ETS odbierająca ciepło od dystrybutora zmniejsza swój przydział produktowy o przydziały „otrzymane” w cieple gdzie: FH,preliminary – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMp – benchmark produktowy (EUA/tonę) HALp – historyczny poziom produkcji (tony) BMH – benchmark dla ciepła (EUA/TJ) Himport – import ciepła od dystrybutora (TJ/rok) Efc - wskaźnik korekcyjny zależny od tego, czy instalacja jest czy nie jest narażona na „carbon lekage”

37. Przepływ ciepła od producenta ciepła ETS do jego dystrybutora • Przy analizowaniu strumieni ciepła pomiędzy różnymi typami instalacji należ stosować zasady odpowiednie dla danego typu instalacji odbiorczej z zastosowaniem odpowiednich wskaźników korekcyjnych wynikających z ucieczki emisji. • O tym czy instalacja jest narażona wiedzą sami zainteresowani.

38. Przepływ od producenta do gospodarstw domowych

39. Przepływ od producenta do gospodarstw domowych FH,preliminary, households – wstępny przydział uprawnień w EUA/rok BMH – benchmark dla ciepła w EUA/TJ HALH, households – historyczny poziom produkcji dla gospodarstw domowych w TJ/rok HF – wskaźnik korekcyjny dla emisji ciepła dla gospodarstw domowych Emissionshouseholds – mediana emisyjności produkcji ciepła z lat 2005-2008 EFNon-exposed – wskaźnik korekcyjny z Załącznika nr VI

40. Zasady ustalania poziomu emisji historycznej Emisje historyczne dotyczące ciepła dostarczanego do gospodarstw domowych są ustalane jako mediana rocznych emisji z lat 2005 – 2008 związanych z produkcją ciepła dla gospodarstw domowych. Jeżeli nie wszystko ciepło wyprodukowane z źródle ETS dostarczane jest do gospodarstw domowych, emisję przypisaną tej części produkcji wyznacza się następująco: gdzie: EmissionsHouseholds - emisja dla gospodarstw domowych EmissionsHeat - emisja z produkcji ciepła QHouseholds – ciepło dostarczone do sieci dla gospodarstw domowych Qproduced – ciepło wyprodukowane w źródle

41. Zasady ustalania poziomu emisji historycznej dla elektrociepłowni gdzie: EmCHP,Heat – emisja z elektrociepłowni ustalona dla ciepła, EmCHP – emisja całkowita z elektrociepłowni, ηheat – sprawność produkcji ciepła w źródle ustalona jako stosunek produkcji ciepła do energii dostarczonej w paliwie, ηref,heat – sprawność referencyjna produkcji ciepła w układzie rozdzielonym, ηref,el – sprawność referencyjna produkcji energii elektrycznej w układzie rozdzielonym, ηel - sprawność produkcji energii elektrycznej w źródle ustalona jako stosunek produkcji energii elektrycznej do energii dostarczonej w paliwie

42. Wartości referencyjne sprawności produkcji rozdzielonej* *bazują na wielkościach określonych w Decyzji Komisji UE z dnia 21 grudnia 2006

43. Charakter danych • Dane muszą być wiarygodne i sprawdzalne, • Ciepło musi być zmierzone odpowiednimi urządzeniami pomiarowymi, • Ilości ciepła muszą być przyporządkowane do wszystkich przypadków instalacji odbiorczych, • Emisje wzięte do analizy muszą być zweryfikowane, • Wartości wzięte do analizy są medianami z okresów bazowych

44. SUGESTIE do zbierana danych • Powinno się zwrócić do każdego odbiorcy o informacje na temat charakteru odbioru ciepła; • W przypadku odbiorców przemysłowych pod kątem : czy instalacja podlega ETS czy też nie, ponadto czy podlega ucieczce emisji czy nie; • W przypadku ciepła do ogrzewania powinno się uzyskać informację na temat tego, jaki charakter ma budynek „podłączony” do danego licznika ciepła ----------

45. SUGESTIE do zbierana danych • W przypadku ciepła do ogrzewania i ciepłej wody w budynkach powinno się uzyskać informację na temat tego, jaki charakter ma budynek „podłączony” do danego licznika ciepła: • mieszkalny w całości lub w części • klasycznie niemieszkalny – dom kultury, sklep, szkoła, szpital itp. • W przypadku mieszkalnego w części - należy uzyskać w miarę dokładną informację - jaka część budynku jest mieszkalna – najlepiej liczona kubaturą z proporcjonalnym udziałem części wspólnej.

46. SUGESTIE do zbierana danych • Elementem wpływającym na „udrożnienie” relacji pomiędzy dostawcami ciepła a odbiorcami jest możliwość uzyskania darmowych dla tego ciepła, a więc niższych kosztów dostawy ciepła. • Póki co innych elementów wpływających na poprawę nie ma – rząd nic nie wymyślił póki co. • Z tego względu – zostaliśmy sami sobie – zbierajmy jak najszybciej – jeśli coś zostanie w międzyczasie zrobione to będziemy do przodu!!