REKABET STRATEJİLERİ

1. REKABET STRATEJİLERİ Prof.Dr. Mehmet BARCA Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İşletme Fakültesi Dekanı

2. REKABET STRATEJİSİ NEDİR?

3. Rekabet Stratejisi Burada iki temel kavram bulunmaktadır: Birincisi, “rekabet” kavramı. Rekabet nedir? İkincisi “strateji” kavramı. Strateji nedir?

4. RekabetNedir? İşletmelerin birbirlerine karşı üstünlük elde etme çabasıdır

5. Ne Anlamda Üstünlük Elde Etme PERFORMANS FARKI OLUŞTURME Kar farkları Pazar Payı Yenilikte Öncülük Varlığını Sürdürebilme Müşteri Tatmini

6. Her Rekabet Avantajı Stratejik midir? Rekabet avantajının stratejik olabilmesi için “uzun vadeli” veya “sürdürülebilir” olması gerekir.

7. REKABETE NİÇİN STRATEJİK YAKLAŞILMALIDIR? Karşılıklı bağımlılık ilişkisi Menfaat Çatışması Sürdürülebilirlilik

8. Strateji; Rakipler Gözönüne Alındığında, İşletmenin Nasıl Başarılı Olunabileceğine İlişkin Geliştirdiği Geniş Bir Perspektiftir veya İşletmenin Başarı Felsefesidir

9. STRATEJİ GELİŞTİRMEK İÇİN Başarının Tanımını Başarıyı Sağlayacak Koşulların Yerine Getirilmesini gerekir

10. Performans Farkları Çeşitleri Sektörler düzeyi Stratejik gruplar düzeyi Şirketler düzeyi Firmalar düzeyi Devletler düzeyi Kıtalar düzeyi Uluslar arası pazarlar düzeyi vs.

11. Rekabet Stratejilerinin Özellikleri a. Başarı farkları yaratması, b. Başarı farklarının uzun vadedeli olması, c. Başarı farklarının tesadüf değil, yönetsel tercihler sonucu olması, d. Başarı farklarının rekabet sonucu olmaları

12. Analiz Birimi Endüstri İşletme Eylem

13. REKABET STRATEJİLERİ KONUM STRATEJİSİ TEMEL YETKİNLİK STRATEJİSİ MAVİ OKYANUS STRATEJİSİ

14. KONUM (REKABET) STRATEJİSİ

15. Karın Kaynağı Sektör Yapısı Firmanın Konumu

16. Sanayi Alt Sektörlerine Göre Karlılık 1971-1990

17. Endüstri İçi Kar Farkları(Hisse Senetleri Üzerine Getiri,1991)

18. 5 Güç faktörüne göre cazip sektör • Sektöre yeni firma girişlerinin zor olduğu • İkame sektörlerin önemli alternatif olmadığı • Tedarikçilerin ve • Müşterilerin pazarlık gücünün düşük olduğu • Rakipler arası rekabetin şiddetli olmadığı sektörlerdir.

19. KONUM STRATEJİSİ GELİŞTİRME SÜRECİ

20. I. Sektör Yapılarının Analizi ve Sektör Tercihinin Yapılması

21. Rekabet Analizi (5 Güç Faktörü) • Mevcut rakipler arası rekabetin şiddeti • İkame ürünlerin tehdidi • Tedarikçilerin gücü • Müşterilerin gücü • Olası rakiplerin tehdidi

22. 5 GÜÇ ANALİZİ

23. Pazardaki rakipler arası rekabetin şiddeti • Sektörde aynı yetenek ve kapasitedeki işletme sayısı • Pazarın büyüme hızı • Sektörden çıkma engelleri • Standart / farklılaştırılmış ürünlere bağlı olarak değişir

24. RAKİP ANALİZİ

25. Rakip Firma Analizi • Coca Cola – Pepsi, Kodak-Fuji, Nike –Adidas • Ülker– Eti, Pınar Süt – Mis Süt …

26. Rakipler hakkında bilgi toplama Yazılı VerilerGözleme Dayalı VerilerFırsatçı Veriler Yıılık rapor & hesaplar Fiyatlandırma /fiyat listeleri Tedarikçiler ile toplantılar Gazete haberleri Pazarlama Kampanyaları Ticari fuarlar Gazete yazıları Promosiyonlar Satış ekibi toplantıları Analist raporları Sözleşmeler Semierler / konferanslar Düzenleyici otorite raporları Patent başvuruları Eski çalışanların istihdamı Hükümet raporları   Dağıtımcılar ile görüşmeler Sunumlar / konuşmalar   Rakipler ile sosyal ilişkiler

27. İkame ürünlerin tehdidi • “ Başka sektörlerde üretilen, işletmelerin ürünlerinin aynısı veya benzeri olmayan, ancak alternatif olabilecek mallardır.”

28. Tedarikçilerin pazarlık gücü • Tedarikçinin pazarda tek üretici olması • Başka tedarikçilere geçiş maliyeti • Tedarikçinin toplam satışı içinde sektörün oranının düşük olması

29. İKAME ÜRÜN ÖRNEKLERİ Şeker-Früktozlu Mısır Şurubu Fiberglas-Strafor Hisse Senedi Piyasası-Gayri Menkul, Sigorta, Bireysel Yatırım Fonları ve Diğer Bireysel Yatırım Araçları Hava-Kara-Demir-Deniz Ulaşımı Posta-eposta

30. Müşterinin pazarlık gücü • Müşterilerin alım miktarı • Ürünün standart olması ve alternatifinin olması • Müşterinin sektöre girme olasılığı (geriye doğru entegrasyon)

31. Olası rakiplerin (yeni yatırımcıların) tehdidi • İş çevresinin çekiciliği: • Sektörün yapısı ve büyüklüğü • Sektörün gelişme hızı • Hayat evresi • Karlılık derecesi • Rekabet durumu • Giriş ve çıkış kolaylığı • Talebin dengeli olup olmadığı • Belirsizlik ve risk durumu

32. II. STRATEJİK ALTERNATİFLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ • Şirketin nasıl rekabet edeceğinin alternatif stratejilerinin değerlendirilmesi ve tercihinin yapılması

33. ALTERNATİF STRATEJİLER 1. Maliyet Liderliği 2. Farklılaştırma 3. Odaklaşma

35. STRATEJİK ALTERNATİFİN TERCİHİ

36. MALİYET AVANTAJININ SÜRÜKLEYİCİLERİ • Ölçek Ekonomileri • Öğrenme Ekonomileri • Süreç Teknolojileri • Ürün Tasarımı • Girdi maliyetleri • Kapasite Kullanımı

37. Farklılaştırma • Talep Yönlü • Arz Yönlü

38. III.KAYNAK/KABİLİYET VE ÖRGÜTSEL GEREKLİLİKLER

39. GENEL REKABET STRATEJİLERİ

40. IV. TEMEL VE YARDIMCI AKTİVİTELER&DEĞER ÜRETİM ZİNCİRİ)

41. Planlama, Yönetim Bilişim Sistemleri, Hukuk Danışmanlığı Araştırma ve Geliştirme, Tasarım, Kalite Güvence İnsan Kaynakları, Finansman, KAR SINIRI Tedarik ve Girdi Sağlama Fonksiyonları Üretim ve Operasyon Fonksiyonları Mamul ve Stok Dağıtım Destekleri Satış ve Pazarlama Fonksiyonu Satış Sonrası Destekler

42. RekabetStratejisininTercihi

43. HEDEFLER Karlılık Gelişme Pazar Payı Müşteri Memnuniyeti Varlığını Sürdürme Toplumsal Sorumluluk

44. HEDEFLERE ULAŞMAK İÇİN KULLANILAN ARAÇLAR (POLİTİKALAR) Pazarlama Satış Dağıtım Üretim İşgücü Satın Alma Ar-Ge Finans ve Denetim Ürün yelpazesi Hedef Pazarlar

45. TEMEL YETKİNLİK STRATEJİSİ

46. Temel Yetkinlik Yaklaşımında Stratejik Bakış Rekabet avantajı ancak işletme içerisinde yaratılabilir: • İşletme içerisinde sürdürülebilir rekabet avantajının kaynağını belirlemek ve • Rekabet avantajına yol açacak kaynak ve kabiliyetlerin inşa etmek

47. Temel Yetkinlik Stratejisinin Planlama ve Konumlandırma Stratejilerinden Farkı • Planlama çevresel eğilimlerin zaman içerisindeki değişim yönünü (fırsat/tehdit; zayıf/güçlü yanlar) odağa alır ve uyumu sağlamayı strateji olarak benimser (içsel ve dışsal faktörler dengeli ele alınmıştır). 1960-1980 dönemi. • Konumlandırma, sektörü oluşturan güçleri odağa alır ve sektörel güçlerin nasıl yönetileceğini (işletmenin sektörel güçler üzerindeki pazarlık gücünü artırma) strateji olarak benimser. Dışsal faktörlere odaklanır. 1980-1990.

48. Temel Yetkinlik Stratejisinde Odak • Temel yetkinlik, işletme içi faktörleri odağa alarak, rakip işletmelerden daha iyi neyi yapacağını strateji olarak benimser. Başarının kaynağı içseldir.1990’dan günümüze. • İşletme içi kaynak ve kabiliyetler stratejinin temelini oluşturmalıdır.

49. KONUM STRATEJİSİ: Talep Yönlü Strateji TEMEL YETKİNLİK STRATEJİSİ: Arz Yönlü Strateji

50. STRATEJİ GELİŞTİRME SÜRECİ • Kaynak ve Kabiliyetlerin Analizi • Kaynak ve Kabiliyetlerin Değerlendirilmesi • Stratejinin Belirlenmesi • Kaynak Boşluğunun Belirlenmesi