850 likes | 1.35k Views
Arbeidsduurreglementering in beschutte en sociale werkplaatsen. Studiedag 19.11.04 Franky Blomme sociaal inspecteur-directiehoofd inspectie van de sociale wetten. 1. Op wie zijn de bepalingen inzake arbeidsduur van toepassing?. Arbeidswet 16.3.87 Op wie is de arbeidswet van toepassing?
E N D
Arbeidsduurreglementering in beschutte en sociale werkplaatsen • Studiedag 19.11.04 • Franky Blomme • sociaal inspecteur-directiehoofd inspectie van de sociale wetten arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
1. Op wie zijn de bepalingen inzake arbeidsduur van toepassing? • Arbeidswet 16.3.87 • Op wie is de arbeidswet van toepassing? • positief • negatief (gedeeltelijk) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Positief toepassingsgebied • Artikel 1 • Arbeidswet is van toepassing op werkgevers en werknemers. • Gelijkgesteld met werknemers: personen die anders dan krachtens arbeidsovereenkomst onder gezag werken vb. vrijwilligers arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
negatief toepassingsgebied • Art. 3§3: bepalingen inzake arbeidsduur o.a. niet van toepassing op • leidende functie en vertrouwenspost vastgesteld bij KB (KB 10.2.65) voorbeeld : directeur, gerant • huisarbeiders (art. 3bis) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
2. Wat omvat het begrip arbeidsduur? • Art. 19 : • tijd die men ter beschikking is van de werkgever arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Arbeidstijd? • De tijd waarbij de werknemer wacht op klanten en geen prestaties verricht. • Vorming buiten het bedrijf • Verplaatsingstijd van woonplaats naar werkplaats • Verplaatsingstijd tussen twee bouwwerven • Betaalde pauze • Wachtdienst thuis arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Afwijkingen definitie arbeidsduur (1) • 1. afwijkend KB kan bestaan (art. 19, 2de lid): geen KB voor PC 327 • 2) gelijkstelling door andere wetten • wet 20.9.48 houdende organisatie van het bedrijfsleven: vergaderingen van OR en prestaties van getuigen tijdens sociale verkiezingen • Wet van 4.8.96 betreffende het welzijn op heet werk: idem voor preventiecomité • Herstelwet 22.1.85: tijd besteed aan betaald educatief verlof arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Afwijkingen definitie arbeidsduur (2) • 3) gelijkstelling door CAO’s • CAO 9: vorming leden OR • CAO 6: vorming leden preventiecomité • CAO 5: de tijd gedurende dewelke leden van de syndicale delegatie in die functie actief zijn in het bedrijf • CAO 80: borstvoedingspauzes arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3. Welke arbeidsduurgrenzen moeten worden gerespecteerd? • 1. minimum • 2. normaal • 3. overschrijdingen • 4. maximum arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.1. Welke zijn de minimumprestaties? • 1. Per werkperiode • - regel • - afwijkingen • 2. Per week • - regel • - afwijkingen arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.1.1. Minimumprestaties per werkperiode • Artikel 21: minimum 3 uur per werkperiode • afwijkingen bij • KB 18.6.90: o.a. schoonmaakpersoneel • CAO (geen sectorale CAO in PC 327) • CAO mogelijk op ondernemingsvlak arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.1.2. Minimumprestaties per week • Regel : min. 1/3 van de voltijdse (art. 11bis wet 3.7.78 betreffende de arbeidsovereenkomsten) • Afwijkingen • 1. KB : KB 21.12.92: o.a. schoonmaakpersoneel • 2. CAO : geen sectorale CAO in PC 327 arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.2. Welke zijn de normale grenzen (art. 19) • De arbeidswet vermeldt volgende grenzen (art. 19 en 20) • daggrens : 8 uur of 9 uur indien min. ½ rustdag buiten de zondag • weekgrens : 40 u of lagere CAO-grens (cf. art. 28) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.3. Wanneer mogen de normale grenzen overschreden worden? • 1. Structurele overschrijdingen = voorzienbaar, kunnen in de roosters ingepast worden • 2. Overschrijdingen buiten de normale roosters (niet voorzienbaar) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.3.1. Structurele overschrijdingen (1) 1.2. Daggrens en weekgrens • art. 22, 1° : ploegenarbeid • (11uur / 50 uur) • Geen def. in arbeidswet • Ploeg bestaat uit min. 2 werknemers (AH Antw. 17.3.97) • Kruisende ploegen: max. ½ overlapping arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Structurele overschrijdingen (2) • art. 22, 2° : continuarbeid • daggrens: 12 uur/dag en • weekgrens: 50 uur/week of 56 (7 X 8) Voorwaarden: • (V&A Kamer, 390 van 1997): Het werk moet steunen op technische redenen die te maken hebben met de aard van het werk en het werk dat de verschillende ploegen doen moet gelijkaardig zijn. • Cas. 6.12.77: werken die wegens hun aard ononderbroken dag en nacht en alle dagen van de week moeten worden uitgevoerd. arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Structurele overschrijdingen (3) • Art. 20 bis (“kleine flexibiliteit”): • Wat? Systeem met piek- en dalroosters t.o.v. basisrooster • Hoe invoeren? Via CAO of via arbeidsreglement • Grenzen : • dag : + of - 2u per dag maar max. 9u • week : + of - 5u per week maar max. 45u • Toepassing: na kennisgeving 7 dagen vooraf (art.14bis wet arbeidsreglementen) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Structurele overschrijdingen (4) • Voorbeeld kleine flexibiliteit • basispiekdal • 8 9 7 • 8 9 7 • 8 9 7 • 8 8 7 • 6 8 5 • 38 43 33 arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
3.3.2. Overschrijdingen buiten het normale rooster (1) • Art. 25 : buitengewone vermeerdering van werk • (11 uur/dag en 50 uur/week) • met toestemming syndicale delegatie • met toestemming inspectie • 11 uur per dag en 50 uur per week • Aanplakking tijdelijk gewijzigd rooster 24 uur vooraf (art. 14, 1° wet arbeidsreglementen) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overschrijdingen buiten het normale rooster (2) • Art. 22, 3° : inventarissen en balansen 11 uur per dag en 50 uur per week Voorwaarde: max. 7 dagen per werknemer en per kalenderjaar arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overschrijdingen buiten het normale rooster (3) • Artikel 26 • ! Onderscheid § 1 en 2 (van belang bij recuperatie) • Art. 26§1, 1° en §2,1°: voorgekomen of dreigend ongeval • geen grens • Art. 26§1, 2° en §2, 2°: dringende arbeid aan machines of materieel • geen grens • Art. 26§1, 3°: onvoorziene noodzaak: • 11 uur per dag en 50 uur per week arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
4. Moet ik recuperatie geven? • Over welke periode moet de gemiddelde arbeidsduur nageleefd worden? • rekening houden met welke tijden? • Wat bij schorsing, arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Naleving van de gemiddelde arbeidsduur • In principe : per trimester (art. 26bis§1) • Verlenging referteperiode kan (max. 1 jaar) • bij KB (geen KB in PC 327) • bij CAO (geen sectorale CAO in PC 327 – ondernemingsCAO mogelijk) • door het arbeidsreglement ! Voor werknemers met nachtprestaties: alleen via KB of algemeen verbindend verklaarde CAO arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Interne grens • Art. 26bis§1: aantal uren gepresteerd boven de gemiddelde arbeidsduur mag op geen enkel ogenblik van de referteperiode 65 uur overschrijden. • interne grens geldt niet bij toepassing van art. 20bis arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Naleving gemiddelde per kwartaal (voorbeeld) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Berekening gemiddelde arbeidsduur • Arbeidsduur (volgens de toepasselijke CAO) + • Gelijkgestelde tijd: • feestdagen • CAO-rustdagen • schorsingsperiodes wet 3.7.78 (bv. ziekte) • art. 29§4 : omzetting overurentoeslag inbijkomende inhaalrust • Telt niet mee : de overschrijdingen uit art. 26§1, 1° en 2°(overmacht/ machines en materieel) en de inhaalrust binnen de referteperiode arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Modaliteiten recuperatie • Art. 26bis§3: toekenning inhaalrust per volledige arbeidsdag (in principe alleen bij art. 25 en 26§2) • Inhaalrust moet samenvallen met een dag waarop de werknemer normaal zou hebben gewerkt (geen schijninhaalrust) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overdraagbaar krediet (1) • Art. 26bis§3: de arbeidsduur op het einde van de referteperiode mag met 65u (of hoger bij KB) overschreden worden: • art. 25 : buitengewone vermeerdering werk • art. 26§2 : ongeval of dringende herstelling voor derden • Inhaalrust verplicht binnen 3 maand (of langere periode bij koninklijk besluit) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overdraagbaar krediet (2) • Op het einde van de referteperiode : max. + 65u (of hoger bij KB) • - art. 25 • - art. 26§2 arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Wat bij schorsing ? • Art. 26bis§3, laatste lid • Indien de IR niet kan worden toegekend binnen 3 maanden : binnen 3 maanden na einde schorsing • bij schorsing + 6 m uitbetaling loon zonder toekenning inhaalrust arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Wanneer geen recuperatie vereist? • 1. Overmacht en dringende herstellingen in eigen onderneming • 2. Bij schorsing + 6 maanden arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Opzeg en recuperatie • Art. 38bis van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten • Bij opzegging door de werkgever loopt de opzeggingstermijn niet gedurende de dagen inhaalrust toegekend bij toepassing van art. 26bisAW arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Werkeloosheid en recuperatie • Art. 51bis wet 3.7.78 : verbod schorsing wegens technische storing, slecht weer of econ.werkloosheid zolang de werkn. recht heeft op volledige dagen inhaalrust ingevolge art. 26bis, rust zon- en feestdagen • Bij kleine flex. art. 20bis: de schorsing moet ook verdaagd worden zolang de prestaties de gemiddelde arbeidsduur over de periode die de schorsing voorafgaat overschrijden. arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
5. Wanneer moet ik overloon betalen? • 1. Recht op overloon in algemeen stelsel • 2. bijzonder stelsel • 3. Tijdstip van betaling arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
5.1. Overloon: algemeen stelsel • Zie art. 29§1 en 29§2, eerste lid arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overloon algemeen (1) • Definitie: art. 29§2, 1° lid • ARBEID VERRICHT boven • 9u/dag of • 40u/week of lagere CAO-grenzen (art. 28) • Schorsingen zoals ziekte tellen wel mee voor de berekening van recuperatie maar niet voor de berekening van overloon!!!! arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
OVERUREN alleen op verrichte arbeid • M 8 . M 8 • D 8 . D 8 • W 8 . W 8 • D 8 . D 8 • V 8 V 8 (ziek) • Z / Z 8 • TOT : 40 . Geen overloon (40 u arbeid) • wel 8 uur recuperatie arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overloon algemeen (2) • TARIEF(art. 29§1) : • 50% maar • 100 % voor overwerk op zon- en feestdagen) • berekend op basisloon + premies • Contractueel of bij CAO kunnen hogere % worden vastgelegd (bv. in PC 136 voor overuren tussen 22 en 6 uur: 100% i.p.v. 50%) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overloon algemeen (3) • Relatie met art. 28§4: verlaging weekgrens via CAO: zelfs niet algemeen verbindend verklaarde CAO • Bij toekenning compensatiedagen verlaagt de overloongrens niet: • Bv. gemiddeld 38 uur door 40 uur per week effectief en 12 compensatiedagen: overloongrens blijft op 40 uur arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overloon algemeen (4) • verlaging via AR of contract heeft geen verlaging van de overloongrens tot gevolg • vb. sectorale CAO 37u/week; contractueel voltijds naar 36u: overloongrens blijft op 37uur • Uitzondering: arbeidsduurvermindering op vrijwillige basis op basis van hst. 3 wet 10.8.2001: ook verlaging van de arbeidsduur via arbeidsreglement heeft hier een verlaging van de overloongrens tot gevolg arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overloon algemeen (5) • Berekening overloon voor bedienden • In de rechtspraak en rechtsleer wordt vaak volgende formule gebruikt om het maandloon om te rekenen naar een uurloon: • Maandloon X 3 • 13 X wekelijkse arbeidsduur arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
OVERUREN DAGBASIS • M 8 . M 10 • D 8 . D 10 • W 8 . W 10 • D 8 . D 10 • V 8 • TOT : 40 . TOT : 40 arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 TOT 40 M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 ZA 8 TOT 48 OVERUREN WEEKBASIS arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
M 9 D 9 W 9 D 9 V 4 TOT 40 M 10 D 10 W 10 D 10 V 4 TOT 44 OVERUREN (dag + week gelijk) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 TOT 40 M 10 D 7 W 10 D 7 V 9 TOT 43 Overuren (dag + week niet gelijk) arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
M 8 D 8 W 8 D 8 V 8 TOT 40 M 8 D 8 W 8 (ziek) D 8 V 8 ZA 8 TOT 48 OVERUREN WEEKBASIS arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
M 8 D 8 W 8 D 8 Zon 8 TOT 40 M 10 D 6 W 10 D 7 Zon 10 TOT 43 Overuren 50 en 100 % arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
5.2. Overuren bijzonder stelsel • Art. 29§1 en 29§2, 2de lid arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
Overloon bijzonder stelsel • Art. 29§2, 2° lid: geen overloon indien arbeid wordt verricht met naleving van grenzen en voorwaarden (art. 38bis) van toepassing op de regeling in o.a. volgende gevallen: • art. 20bis (kleine flexibiliteit): 9u/dag en 45u/week • art. 22, 1° (ploegen): 11u/dag en 50u/week • art. 22, 2° ( continu): 12u/dag en 50u/week arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd
M 9 D 9 W 9 D 9 V 9 TOT 45 M 9 D 10 W 10 D 10 V 8 TOT 47 Overuren bijzonder stelsel arbeidsduur in pc 327 - F. Blomme, sociaal inspecteur-directiehoofd