Prawa Pacjenta

1. Prawa Pacjenta Pogorzelica 2010 Maria Matusiak

2. Według WHO „Prawa pacjenta określają szczególne stosunki, które istnieją pomiędzy pacjentem a instytucją lub osobą świadczącą usługi medyczne, czy usługi zdrowotne”.

3. Zdefiniowanie praw pacjenta wynika 1.Z faktu, uzależnienia pacjenta od podmiotu sprawującego nad nim opiekę, 2. Potrzeby zapobiegania nadużyciom pacjent-pracownik medyczny, 3. Ze względu na doświadczenia medyczne i biomedyczne na ludziach oraz transplantacje, 4. Paternalistyczny model relacji pracownik ochrony zdrowia-pacjent, 5. Współodpowiedzialność pacjenta za własne zdrowie.

4. Rozwój historyczny praw pacjenta. • Starożytność • Pierwszy oficjalny dokument dotyczący praw pacjenta został wydany w 1793 roku, nosił nazwę Narodowa Konwencja Rewolucji Francuskiej – 1793 r.

5. Rozwój historyczny praw pacjenta. • Duże zainteresowanie prawami człowieka było reakcją na rozmaite nadużycia medycyny III Rzeszy w czasie II Wojny Światowej (chodzi tu przede wszystkim o nieludzkie eksperymenty medyczne, ludobójstwo). Powstało wiele deklaracji praw człowieka. Wyodrębniły się z praw człowieka. • Lata 60 i 70 minionego stulecia – ruch praw obywatelskich, praw kobiet i praw konsumenckich.

6. Prawa pacjenta można odnieść do dwóch poziomów relacji: • Relacja pacjent-władza publiczna- prawa mają charakter praw zbiorowych i odnoszą się w szczególności do zapewnienia opieki zdrowotnej oraz równego dostępu do świadczeń zdrowotnych. Nakładają na władzę publiczną społeczne zobowiązania.

7. Prawa pacjenta można odnieść do dwóch poziomów relacji: 2. Relacja pacjent- świadczeniodawca- prawa mają charakter praw indywidualnych i odnoszą się do faktu samostanowienia i samodecydowania każdej osoby, do jej godności i nienaruszalności.

8. Regulacje praw pacjenta w dokumentach międzynarodowych • Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948) • Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950) • Europejska Karta Socjalna (1961) • Europejska Karta Praw Pacjenta (2002)

9. WHO – prawa człowieka i zakres wartości, które powinny się znajdować w systemie ochrony zdrowia każdego kraju • Poszanowanie godności • Samostanowienie • Nietykalność fizyczną i psychiczną osoby • Prywatność • Dążenie do osiągnięcia najlepszego stanu zdrowia • Prawo do ochrony zdrowia

10. Źródła praw pacjenta 1.Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 2.Ustawa o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z 1995 roku, 3.Ustawa o swiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze srodkow 4.Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008r. (Dz. U. Nr 52 poz.417 z 2009 r.)

11. Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008r. (Dz. U. Nr 52 poz.417 z 2009 r.) • Obowiązuje od 5 czerwca 2009 r. • W celu ochrony praw pacjenta ustanawia się Rzecznika Praw Pacjenta • 02 października 2009 r. Premier Donald Tusk powołał na stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta Panią Barbarę Kozłowska, dotychczasowego Rzecznika w Biurze Praw Pacjenta przy MZ.

12. Rzecznik jest centralnym organem administracji rządowej- postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych praw pacjenta- występowanie do właściwych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej- opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o prawach pacjenta

13. Prawa pacjenta1. prawo do świadczeń zdrowotnych:- świadczenia odpowiadające wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej- kolejność dostępu do świadczeń- konsylium lekarskie- opinia innej pielęgniarki-natychmiastowe uzyskanie świadczenia w przypadku zagrożenia zdrowia i życia- świadczenia udzielane z należytą starannością

14. Prawo do informacji1. pacjent małoletni po 16 r. ż. – przystępnainformacja o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych2. pacjent do 16 r. ż. – informacja w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego3. uzyskanie wczesnej informacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta4. informacja o prawach pacjenta5. informacja o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot

15. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych- obowiązuje także po śmierci pacjenta

16. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji • Nie stosuje się gdy:- tak stanowią przepisy odrębnych ustaw- zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia pacjenta lub innych osób- pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy- zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń Prawo pacjenta do tajemnicy informacji

17. Prawo pacjenta do wyrażania zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych- wyrażenie zgody lub jej odmowa po uzyskaniu informacji - w przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko pacjent wyraża zgodę na piśmie

18. Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta- obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności- przy udzielaniu świadczeń może być obecna osoba bliska- przy udzielaniu świadczeń mogą być obecne inne osoby niż udzielające świadczeń wtedy gdy jest to niezbędne ze względu na rodzaj świadczenia.

19. Prawo do dokumentacji medycznej- dane zawarte w dokumentacji podlegają ochronie- określa dane jakie powinna zawierać dokumentacja medyczna- prawo dostępu do dokumentacji ma szereg podmiotów- określa sposób udostępnienia dokumentacji - okres przechowywania dokumentacji

20. Prawo pacjenta do zgłaszania sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarskiego- jeżeli opinia ma wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z innych przepisów- sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej w ciągu 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia o stanie zdrowia pacjenta

21. Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego- kontakt osobisty, telefoniczny lub korespondencyjny z innymi osobami- dodatkowa opieka pielęgnacyjna- ponosi koszty tej opieki jeżeli skutkuje ona kosztami poniesionymi przez zakład

22. Prawo do opieki duszpasterskiej- w sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia zakład jest obowiązany umożliwić pacjentowi kontakt z duchownym- koszty tej opieki ponosi zakład

23. Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie- koszty tego świadczenia ponosi zakład

24. „Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa.”

25. Regulacje prawne • Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego(1994 r.) • Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie sposobu organizowania i prowadzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (1996 r.)

26. Regulacje prawne • Roz. Ministra Sprawiedliwości w sprawie kontroli przestrzegania praw osób z zaburzeniami psychicznymi przebywających w szpitalach psychiatrycznych i domach pomocy społecznej (1995 r.) • Roz. MZiOS w sprawie sposobu stosowania przymusu bezpośredniego (1995 r.)

27. Regulacje prawne • Roz. MZiOS w sprawie wykazu świadczeń zdrowotnych wzmagających odrębnej zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego (1995 r.)

28. Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego (ustawa z dnia 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego – Dz. U. Nr 111, poz. 535 z póź. zm.)-przyjmuje skargi pacjenta przebywającego w szpitalu psychiatrycznym, rodziny pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej faktyczną opiekę nad pacjentem- udziela pomocy pacjentowi wypisanemu ze szpitala, jeżeli skarga została złożona w trakcie pobytu pacjenta w szpitalu, a procedura rozpatrzenia nie została zakończona- prowadzi działalność informacyjno-edukacyjną

29. Skargi zgłoszone do Rzeczników Praw pacjenta Szpitali Psychiatrycznych w 2009 r. • Zakres skarg – łącznie 9340 • przymusowe przyjęcie • postępowanie sądowe • godność i intymność • dokumentacja medyczna • brak dostępnej dla pacjentów informacji w szpitalu

31. Przyczyny trudności w realizacji Praw Pacjenta • Niedostateczna wiedza personelu medycznego, • Niewystarczająca wiedza ubezpieczonych, • Paternalistyczna postawa pracowników ochrony zdrowia, • Oczekiwania pacjentów • Roszczeniowa postawa pacjentów

32. „ Pacjent, który winien znajdować się w centrum zainteresowania opieki zdrowotnej, poprzez chorobę popada w słabość i uzależnienie, ze względu na to wymaga specjalnej ochrony.”Marek Balicki

35. Dziękuję za uwagę.