PAZARLAMA ÇEVRESİ ve PAZAR FIRSATLARININ İZLENMESİ

1. PAZAR FIRSATLARININ İZLENMESİ MİKRO ÇEVRE FAKTÖRLERİNİN ANALİZİ Tedarikçiler Rakipler Aracılar Müşteriler Çalışanlar Pay Sahipleri MAKRO ÇEVRE FAKTÖRLERİNİN ANALİZİ Sosyo-Kültürel Faktörler Ekolojik Demografik Faktörler Ekonomik Faktörler Teknolojik Faktörler Politik ve Yasal Faktörler Ekolojik Faktörler PAZAR ÇEVRESİ VE TÜKETİCİ TRENDLERİNDEKİ DEĞİŞİM Küreselleşme Rekabet Yapısında Değişim Yavaşlayan Pazar Büyüme Oranları Modalaşma Mikro-Pazarların Oluşumu Ürünler Arası Farklılıkların Azalması Markanın Önemini Yitirmeye Başlaması Dağıtım Kanallarında Yaşanan Hızlı Değişim PAZARLAMA ÇEVRESİ vePAZAR FIRSATLARININ İZLENMESİ

2. PAZAR Alıcılarla satıcıların serbest bir biçimde karşılaştıkları, kâr amaçlı ya da kâr amaçsız her türlü mal ve hizmetin alıcı ve satıcılar arasında değiştirildiği veya değişim fiyatının oluştuğu yer ya da koşullar dizisi

3. PAZAR FIRSATI Mevcut durum ve gelecekte ortaya çıkabilecek değişimler çerçevesinde mal ve hizmetlerin yeterli olup olmaması ve karşılanmamış veya ortaya çıkacak yeni ihtiyaçlara uygun mal ve hizmetlerin işletmelerce farkına varılması

4. Pazar Fırsatlarının İzlenmesinde Cevap Aranması Gereken Sorular • Sektörün yapısı nasıldır? • Kullanılan teknoloji nitelikli işgücü gerektirir mi? • Tüketici istek ve ihtiyaçları birbirine göre çok farklı mıdır? • İşletme sektörde güçlü ya da belirleyici konuma sahip midir? • İşletme gücünü etkin kullanabiliyor mu? • İşletmenin bazı özel avantajları var mıdır? • İşletmenin makro çevresi ne kadar dinamiktir, belirsizlik fazla mıdır? • Çevre faktörlerindeki risk ve tehditler neler olabilir? • Yasal ve politik şartlar nasıl bir gelişim göstermektedir ve bundan sonra nasıl bir gelişim gösterebilir?

5. Pazarlama Yönetiminde Çevresel Faktörler MAKRO ÇEVRE FAKTÖRLERİ Ekonomik MİKRO ÇEVRE FAKTÖRLERİ Ekolojik İŞLETME Demografik Rakipler Çalışanlar Müşteriler Tedarikçiler Sosyo-kültürel Teknolojik Politik-yasal

6. İşletmenin İç Çevre Faktörleri .Ar-Ge Satınalma Üretim Pazarlama ÜstYönetim Finans Muhasebe

7. İşletme İç Çevre Faktörlerinin Analizi Pazarlama Bölümünün • Üst yönetim • Finans • AR-GE • Üretim • Satınalma • Muhasebe bölümleriyle etkileşim ve iletişimi

8. İşletme Arac ılar Toptanc ı, Çal ışanlar Perakendeci Pay Sahi ip leri Tedarikçiler ve Bayiler Mü şteriler Kredi V e renler Rakipler Makro Çevre Faktörleri Mikro Çevre Faktörlerinin Analizi

9. Makro Çevre Faktörleri

10. Makro Çevre Faktörlerinin AnalizindeSosyo-Kültürel Faktörler • Yaşam Tarzı • Günlük yaşamda insanların neyi, niçin yaptıklarının bir göstergesi ve bir kültürlerde yaşayan insanları diğerlerinden farklılaştıran ortak yaşam kültürleri. • Tüketim Kalıpları • Tüketim eylemini gerçekleştiren bireylerin alışverişlerini sahip oldukları kültürel değerlere göre düzenleme biçimi. • Aile Yapısı • Farklı kültürler, büyüklük, karar alma ve kararlara katılma, paylaşma ve dayanışma gibi kriterler bakımından farklı aile yapılarına neden olur. • Çalışma Hayatında Kadın • Çalışma hayatında kadın sayısının artması, yaşam tarzları ve tüketim kalıplarını da etkilemektedir.

11. Makro Çevre Faktörlerinin AnalizindeDemografik Faktörler • Nüfus ve Nüfusun Dağılımı • Nüfus artış ya da azalış oranları, nüfusun cinsiyet, yaş ve kırsal/kentli ayrımı, talebi ve dolayısıyla pazarlama çabalarını etkiler. • İşsizlik • Çalışabilir nüfus içindeki işsizlerin oranı talebi etkiler. • Eğitim • Bir pazardaki tüketicilerin eğitim düzeyleri ve bu faktördeki değişim talep yapısını, tüketim kalıpları ve hayat tarzlarını etkiler.

12. Dönemler İtibariyle Türkiye'de Nüfus Artış Oranı

13. Şehir Nüfusu Köy Nüfusu Yıllar Sayı (milyon) % Sayı (milyon) % 1955 6,927 28,8 17,137 71,2 1960 8,860 31,9 18,895 68,1 1965 10,.806 34,4 20,585 65,6 1970 13,.691 38,5 21,914 61,5 1975 16,869 41,8 23,479 58,2 1980 19,645 43,9 25,092 56,1 1985 26,866 53,0 23,799 47,0 1990 33,326 59,0 23,147 41,0 1997 40,882 65,0 21,983 35,0 (Kaynak: İstatistik Göstergeler 1923 - 1998, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, 2001, s.5). Ülkemizdeki Nüfusun Kent Köy Dağılımı

14. Makro Çevre Faktörlerinin Analizinde Ekonomik Faktörler • Kişi Başına Gelir ve Satınalma Gücü • Kişi başına gelir yanında kullanılabilir kişisel gelir ve keyfe bağlı satınalma gücü rakamları, pazarlama çabalarında dikkate alınması gereken önemli kriterlerdir. • Gelir Dağılımı • Milli gelirin nüfus katmanları arasındaki dağılımı talebin yapısını etkiler. • Enflasyon • Satınalma gücünü doğrudan etkileyen fiyat hareketleri. • Harcama Yapısı • Kişi ya da aile gelirlerinin farklı tüketim harcamaları arasındaki dağılımını gösterir.

15. Yıllar Toptan Eşya Fiyatları Tüketici Fiyatları 1983 30,5 31,4 1985 43,2 45,0 1990 54,8 60,3 1995 88,5 93,6 1998 70,1 83,6 (Kaynak: İstatistik Göstergeler 1923 - 1998, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, 2001, s.462 - 466). Yıllar İtibariyle Enflasyon Oranları

16. İstanbul İli 1994 Yılı Hanealkı Harcamaları Oranlarından Bazı Örnekler

17. 1990-2002 Şubat Dönemi Patent Sayıları Yerli İşletmeler Yabancı İşletmeler Firma Adı Aldığı Patent Sayısı Firma Adı Aldığı Patent Sayısı Arçelik 23 Procter & Gamble 594 Doruk Ev Gereçleri 18 Bayer 520 Aygaz 11 Unilever 333 Hema Endüstri 10 Henkel 201 Kurtsan İlaçları 8 Ciba-Geigy 178 Dizayn Teknik Plastik Boru 7 Shell 178 Eksan Mekanizma 7 Basf 177 Simfer Dayanıklı Ürünler 7 Hoechst 169 Özgüven Ağaç 6 Hughes Aircrafts 164 Uğur Ambalaj 5 E. J. Dupont 144

18. Makro Çevre Faktörlerinin AnalizindeTeknolojik Faktörler • Yenilikler ve Teknolojik Değişim Hızı • Artan tüketici beklentileri, gelişen teknolojiler yenilik yapmayı zorlamakta ve teknolojik değişim hızına ayak uydurmayı bir gereklilik haline getirmektedir. Teknolojik değişim hızının artması, bazı ürünlerin hızla eskimesini de beraberinde getirmektedir. • Araştırma ve Geliştirme Harcamaları • Teknolojideki değişim ve yeni ürünlerin artması gerekliliği, araştırma geliştirme harcamalarını da artırmaktadır.

19. Makro Çevre Faktörlerinin AnalizindePolitik ve Yasal Faktörler • Politik İstikrar • Vergiler • Tüketicinin Korunmasıyla İlgili Yasal Düzenlemeler • Rekabetin Korunmasıyla İlgili Yasal Düzenlemeler • Yatırım Teşvikleri • Marka ve Patent Hakları

20. Makro Çevre Faktörlerinin AnalizindeEkolojik Faktörler • Azalan Hammaddeler ve Enerji Kaynakları • Çevre Kirliliği ve Çevre Kirliliğini Korumaya Yönelik Sivil hareketler • Ürün Güvenliği • Ürün ve Ambalaj Atıkları

21. PAZAR ÇEVRESİ VE TÜKETİCİ TRENDLERİNDEKİ DEĞİŞİM • Küreselleşme • Rekabet Yapısında Değişim • Yavaşlayan Pazar Büyüme Oranları • Modalaşma • Mikro-Pazarların Oluşumu • Ürünler Arası Farklılıkların Azalması • Dağıtım Kanallarında Yaşanan Hızlı Değişim

22. Pazardaki değişimleri algılamak ve rakiplerden önce tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarına cevap vermek Kısalan ürün ömürlerini dikkate alarak yeni ürün geliştirme sürecini etkinleştirmek Gelişen pazarlama, dağıtım ve lojistik alternatiflerini etkili bir şekilde değerlendirmek Kitlesel mesajlar yerine birebir ve özelleştirilmiş mesajlara yer vermek Pazar bilgisini organizasyon içinde yaymak ve doğru kullanmak Pazarlamayı sadece bir işletme fonksiyonu olarak görmeyip, bütünleşik pazarlama anlayışını işletmede yerleştirmek. PAZARA TEPKİ OLUŞTURMA