Beden Eğitimi Dersi 1. Dönem Performans Ödevi Spor Yaralanmaları

1. Beden Eğitimi Dersi 1. DönemPerformans ÖdeviSpor Yaralanmaları

2. SPOR YARALANMALARI

3. Spor yaralanmalarının çoğunluğu kas dokusunda oluşur ve cerrahi tedavi gerektirmez. • Uygun bakımı anatomi, fizik tedavi ve rehabilitasyon prensiplerinden anlayan biri sağlayabilir.

4. KAS DOKUSU SİSTEMİN GENEL KAVRAMLARI KAS : Kas liflerinin anatomi ve yapısını bilmek kas yaralanmalarının mekanizmasını anlamak için önemlidir. Kas yaralanmaları:-Direk makrotravma -Yaralanma nedeniyle doku invazyonu - Tekrarlayan mikrotravmalar (zorlama kaynaklı)

5. Kas yaralanmalarının iyileşme süreci sırasında uygun tedavi yapılmazsa kas fonksiyonunda bu değişiklikler oluşur. -Tam kas gücünde -Kuvvet balansında -Fleksibilitede • Uygun tedavi uygulanmazsa bu olayın muhtemelen aynı yerde tekrar oluşmasına zemin hazırlar.

6. TENDON : Kası kemiğe birleştirir. -Yüksek gerilme kuvvetine sahip kas gruplarından oluşur. -Ana görevi kendi uzunluğunda minimal değişiklik yaratarak kas gücünü kemiğe aktarmaktır.

7. TENDON : Kası kemiğe birleştirir. -Yüksek gerilme kuvvetine sahip kollojen fibril paketlerinden oluşur. -Primer görevi kendi uzunluğunda minimal değişiklik yaratarak kas gücünü kemiğe aktarmaktır.

8. Tendon yaralanmaları 1-Güç tendona hızlı ve ters biçimde uygulanırsa 2-Yük uygulanmadan önce tendon gerilim altındaysa 3-İlgili kas maksimum kasılma durumundaysa 4-Tendon yapısı kasla karşılaştırıldığında zayıfsa oluşur.

9. Yaralanma rehabilitasyonunun can alıcı prensibi erken uygulanmasıdır. • İyileşen dokuya yavaş ve belirli biçimde stres uygulanmazsa yara dokusunun gerilme direnci optimuma ulaşmaz. • Akut inflamasyon ve tamir cevabı oluştuktan sonra tendona uygulanan kronik tekrarlayıcı travma tendonda hasara ve yapı bozukluğuna yol açar.

10. YARALANMANIN ÖNLENMESİ

11. Önleyici egzersiz programında 5 ana kol vardır. 1-Fleksibilite 2-Güçlendirme egzersizleri 3-Aerobik egzersiz 4-Spora spesifik ve daha yüksek beceri 5-Pratik antrenman programı

12. FLEKSİBİLİTE Uygun ve geniş kapsamlı germe egzersiz programları yaralanmaları azaltır. Kötü fleksibilite yaralanmaya katkıda bulunabilir fakat optimal fleksibilite tanımlanmamıştır.

13. Kasta ısınma olmaksızın yapılacak agresif germe zorlamaya sebep olacatır. Buda yara dokusu gelişimine neden olur ki germenin amacına terstir. • İskelet sisteminin kas sistemi ile olan koordinasyonunu korumak için germe sırasında vücudun uygun pozisyonda olması esastır.

14. Germenin süresi de önemlidir. 15-30 sn. sürecek olan germenin 3-5 tekrar olması önerilir. • İdeali yarışmadan yada egzersizden önce ve sonra yapılmasıdır. Eğer bir kez yapılacaksa egzersizden sonra olmalıdır. • Germe aynı zamanda yaşa ve spora özgü olmalıdır. Uygunsuz ve aşırı germe problemlere yol açabilir.

15. KORUYUCU KUVVET ANTRENMANLARI Yaralanmayı önlemede kuvvetlendirme egzersizlerinin rolü 2 mekanizmaya bağlıdır. 1-Daha güçlü kas kendisinde ve muskulotendinoz bileşkede bozulma oluşmadan daha fazla gerilme kuvveti ve güce sahip olur. 2-Klinik olarak rölatif kas zayıflığı asimetri ve imbalans nedenidir.

16. AEROBİK ANTRENMAN Önleyici egzersiz programının anahtar parçası aerobik egzersiz olabilir. Aerobik egzersizin kalp sistemini koruyucu etkileri iyi bilinir. Atletlerin dayanıklılığı için maksimum O2 alımına ulaşmasında aerobik egzersiz esastır.

17. Kuvvet ve fleksibilitenin bazı parçaları sağlam aerobik temele bağlıdır.Kasta yetenek oluşması ve gücü kullsanabilmesi yeterli ATP mevcudiyetine bağlıdır. Aerobik kondisyon, iyi aerobik metabolizma ve ATP’nin maksimal üretimiyle sağlanabilir.

18. Aerobik egzersizin kastaki etkileri: -Yoğunlukta artış -Mitokonri sayısında artış -Serbest yağ asitlerinin kullanımında düzelme

19. İskelet kasındaki bu değişiklikler laktik asit eşiğinin düzenlenmesini yada kanda laktik asit birikiminin başlamasını sağlar. • Kas yorgunluğu azaldığı için sporda dayanıklılığı kolaylaştırır, performans artar. • Kas yorgunluğundaki azalma kas dokusundaki yaralanma sayısında azalmaya yol açar.

20. SPORA ÖZGÜ DAHA YÜKSEK DÜZEYDE BECERİ • Kişi yaralanmadan sonra spora dönmeden önce yada spora ilk katılımdan önce spora özgü beceri gereklidir. • Kişi vücudunu şekle sokmak için spordan ziyade vücuduna uygun sporu yapmalıdır, yani yapılan spora yetenekli olunmalıdır.

21. Futbol takımında forvet oyuncusu ile defans oyuncusunun yetenekleri ve yapacağı egzersizler farklı olmalıdır. • Spora özgü uygulamaların anahtar amacı spor hareketlerinin uygulanması için gerekli kasları sağlamlaştırmak ve güçlendirmektir. • Bu prensibin bütünü bir konsepttir ve bu “sadece mükemmel uygulama mükemmele ulaştırır.” dır.

22. Yaralanma durumunda uygulanacak ilk yardım yöntemleri • Spor yaralanmalarında ilk yardım olarak en geçerli yöntem “RICE”dir. Bu dinlenme, soğuk mobilizasyon, kompresyon, elevasyon kelimelerinin İngilizce baş harfleri alınarak oluşturulmuş bir kısaltmadır.

23. Rest • R (Rest) Dinlenme: • Antrenman veya müsabakanın hemen sonlandırıp sporcunun sakatlanan vücut bölgesinin dinlendirilmesidir. Bu aynı zamanda vücudun kendini tamir etmesine izin veren bir yöntemdir.

24. Ice • I (Ice) Buz: • Temel tedavi olarak sakatlanan kısma soğuk uygulanmasıdır. Soğuk, tedavi edici ve fizyolojik etkileri ile ağrı ve ödemi azaltır, sinir iletim hızını ve kas iğciğinin uyarılmasını sağlar, kas spazmının çözülmesine yardımcı olur. Ayrıca yaralanmış sahanın metabolik ihtiyacını en aza 

25. Compression • C (Compression) Kompresyon: • Lokal basınç uygulamasıdır. Soğuk uygulamanın yanında kanamayı durdurmak ve ödemi kontrol altına almak için kullanılmaktadır. Elastik bandaj ve uygun pedler tercih edilmektedir.

26. Elevation • E (Elevation) Elevasyon: • Sakatlık sonrası gelişen ödemin kontrol edilmesi için uygulanır. Yaralanan vücut yükseltilerek kalpten yükseğe alınmasıdır.

27. Soğuk uygulamasının detayları • 1. Buz parçaları kırılarak bir torba veya soğuk su ile ıslatılmış havlu içinde uygulanabilir.2. Yaklaşık 0-10 C suya daldırılabilir.3. Buz masajı yapılabilir. Bir buz parçası havlu veya bezle tutularak en az 5-10 dak. süre ile dairesel hareketlerle uygulanmalıdır. • 4.Soğuk sprey uygulaması yapılabilir.

28. Soğuk tedavisinin uygulanma prensipleri • 1. Soğuk tedavisi sakatlıktan sonraki ilk 2-4 gün içinde yapılır.2. Uygulama şekli göz önünde tutularak süre ayarlanmalıdır. İlk gün 2 saatte bir 15-20 dak. Olmak üzere uygulama yapılır. İlk günden sonra 15-25 dak. arasında tatbik edilmelidir.

29. 3. Soğuk uygulama yapılan madde ile deri arasında mutlaka bir şey bulunması gerekir.Ayrıca bu materyalin soğuk su ile ıslatılması gerekmektedir. Hiçbir şey bulunamıyorsa giysi üzerinden uygulama yapılmalıdır.

30. Kırık durumlarında yapılması gerekilenler • Yaralanma sonucu kırık olduğu düşünülüyorsa, gerekli gözlemler yapıldıktan sonra atelleme yapılması gerekir. • Atelleme, kırılan kemik parçasının sabitlenmesi amaçlanılarak yapılan bir uygulamadır. Bu uygulamayı yapmak için iki parça sert cisim kırılan kısma ip yada kumaş yolu ile bağlanarak sabitlenmelidir.

31. Kompresyonun uygulanma şekli • Kompresyon uygulaması, yaralanan kısma göre değişir. Ancak genellikle yaranın üst kısmından aşağıya doğru uygulanır.

32. Elevasyonun uygulanması • Elevasyon yaralanmalardan sonra ödem oluşumunun engellenmesini sağlar. • Uygulama şekli yaralanmış kısmın kalp seviyesinden yükseltilmesidir. Bu sayede kan birikimi azaltılır ve ödem oluşumu engellenir