6102 sayılı TTK ile getirilen yenilikler

1. 6102 sayılı TTK ile getirilen yenilikler Şirketler Hukukunun Genel Hükümleri Adi Şirketler Kollektif Şirketler Komandit Şirketler Anonim Şirketlerin Kuruluşu Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu

2. “Ultra vires” ilkesi kaldırılmıştır • Ticaret şirketleri şirket sözleşmelerinde yazılı faaliyet konuları dışında da işlem yapabilecekler ve bu işlemler de şirketi bağlayacaktır. • İşletme konusu dışında şirketin yapmış olduğu işlemlerin hukukî sonuçları Kanun’un bazı hükümlerinde özel olarak düzenlenmiştir (örn. m.371, II- esas sözleşmede belirtilen konular dışında kalan bir işlem de şirketi bağlar; meğerki üçüncü kişi işlemin işletme konusu dışında olduğunu bilsin veya durumun gereğinden, bilebilecek durumda bulunduğu ispat edilsin. Esas sözleşmenin ilan edilmiş olması tek başına yeterli değildir.)

3. Ticaret şirketlerine sermaye olarak getirilebilecek değerler • Ticaret şirketlerine sermaye olarak konulabilecek değerler hususunda değişiklikler yapılmıştır. Buna göre; • sermaye şirketlerine ait paylar, • haklı olarak kullanılan devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler gibi değerler, • devrolunabilen ve nakden değerlendirilebilen her türlü değer de sermaye olarak getirilebilecektir.

4. “imtiyaz ve ihtira beratları ve alâmeti farika ruhsatnameleri gibi sınaî haklar” ifadesi yerine • “Fikrî mülkiyet hakları”kavramı kullanılmış ve içeriğinin nasıl doldurulacağı ise doktrin ve yargı kararlarına bırakılmıştır. • Bu durumda; • telif hakları, • patentler, • markalar, • endüstriyel tasarımlar, • faydalı modeller, • internet alan adları, • entegre devre topografyaları ve • işletme adları sermaye olarak konulabilecektir.

5. Coğrafi işaretlerin devri söz konusu olmadığından bunlar sermaye olarak konulamayacaktır. • Ticaret unvanı da işletmeden ayrı olarak devredilemediğinden ancak ticari işletme ile birlikte sermaye olarak konulabilecektir.

6. Nakit dışı sermayenin şirkete getirilmesine ilişkin özellikler • Ticaret şirketlerine getirilecek sermaye ya tescil edilmeli ya da teslim edilmelidir. Bu çerçevede; • taşınmazlar tapuya şerh edilmeleri kaydıyla • fikrî mülkiyet hakları ilgili sicile tescil edilmeleri kaydıyla • diğer değerler, varsa ilgili sicile tescil edilmek suretiyle • taşınırlar da güvenilir bir kişiye/yere tevdi edilmeleri koşuluyla aynî sermaye kabul edileceklerdir.

7. Aynî Sermayenin Şirkete Devri • Paradan başka değerlerin sermaye olarak getirilmesi halinde, şirketin tüzel kişilik kazanması ile bu değerlerin mülkiyetinin şirkete geçmesi için bunları sermaye olarak taahhüt eden ortakların rızasına veya hukuki bir tasarrufuna ihtiyaç duyulmayacaktır.

8. Örn. m. 128, III hükmü gereğince taşınmaz mülkiyeti veya taşınmaz üzerinde var olan veya kurulacak olan aynî bir hakkın konulması borcunu içeren şirket sözleşmesi hükümleri, resmî şekil aranmaksızın geçerli olacaktır. • Ancak şirketin tasarruf edebilmesi için ilgili sicile tescil gereklidir. • Tapu siciline veya diğer sicillere yapılacak tescil işlemi için ise ticaret sicil müdürünün talebi yeterlidir.

9. Yine m. 128, IV hükmüne göre paradan başka bir değer veya bir taşınırın sermaye olarak konulmasının borçlanılması halinde şirket, tüzel kişilik kazandığı andan itibaren bunlar üzerinde malik sıfatıyla doğrudan tasarruf edebilecektir.

10. Sermaye şirketleri; a) Sermaye şirketleriyle, b) Kooperatiflerle ve c) Devralan şirket olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle birleşebilirler. Birleşme Birleşme, devralma şeklinde birleşme veya yeni kuruluş şeklinde birleşme olarak ortaya çıkabilir. 6762 sayılı TTK sisteminde yer alan aynı türden olma koşulu daha esnek hale getirilmiştir.

11. a) Şahıs şirketleriyle, b) Devrolunan şirket olmaları şartıyla, sermaye şirketleriyle c) Devrolunan şirket olmaları şartıyla, kooperatiflerle birleşebilirler. a) Kooperatiflerle, b) Sermaye şirketleriyle ve c) Devralan şirket olmaları şartıyla, şahıs şirketleriyle birleşebilirler. Şahıs şirketleri; Kooperatifler;

12. Ayrılma Akçesi • Yeni TTK’ nın önemli yeniliklerinden biri de, birleşme sonucunda ortaya çıkan şirkette kalmak istemeyen ortaklara, ayrılma akçesi alarak şirketten çıkma hakkının verilmesidir. • Birleşmeye katılan şirketler, birleşme sözleşmesinde, ortaklara, devralan şirkette, pay ve ortaklık haklarının iktisabı ile iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkı tanıyabilirler. • Birleşmeye katılan  şirketler birleşme sözleşmesinde, sadece ayrılma akçesinin verilmesini öngörebilirler (m. 141).

13. Sermaye Artırımı • Devralma yoluyla birleşmede, devralan şirket, sermayesini, devrolunan şirketin ortaklarının haklarının korunabilmesi için gerekli olan düzeyde artırmak zorundadır.

14. Ara Bilanço • Birleşme sözleşmesinin imzalandığı tarih ile bilanço günü arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarılmasından sonra, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse, birleşmeye katılan  şirketler bir ara bilanço çıkarmak zorundadır (m. 144).

15. Birleşme Sözleşmesi • Birleşme sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Sözleşme, birleşmeye katılan şirketlerin, yönetim organlarınca imzalanır ve genel kurulları tarafından onaylanır. • Birleşme sözleşmesi Kanunun 146. maddesinde yer alan hususları içerir.

16. Birleşme raporu • Birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları, ayrı ayrı veya birlikte, birleşme hakkında bir rapor hazırlarlar. • Raporda birleşmeyle ilgili hususlar hukuki ve ekonomik yönden açıklanır ve gerekçeleri belirtilir. • Yeni kuruluş yoluyla birleşmede birleşme raporuna yeni şirketin sözleşmesinin de eklenmesi şarttır. • Tüm ortakların onaylaması hâlinde, küçük ölçekli şirketler birleşme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilirler.

17. Birleşme sözleşmesinin ve birleşme raporunun denetlenmesi • Birleşmeye katılan şirketlerin; birleşme sözleşmesini, birleşme raporunu ve birleşmeye esas oluşturan bilançoyu, bu konuda uzman olan bir işlem denetçisine denetlettirmeleri şarttır. • Birleşmeye katılan  şirketler, birleşmeyi denetleyecek işlem denetçisine, amaca yardımcı olacak her türlü bilgi ve belgeyi vermek zorundadır.

18. Birleşme kararı • Birleşme sözleşmesi genel kurulda Kanunun 151. maddesinde her bir şirket türü için ayrı ayrı belirlenen toplantı ve karar nisabına uygun olarak onaylanmalıdır. Örn. • anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunu temsil etmesi şartıyla, genel kurulda mevcut bulunan oyların dörtte üçüyle, • limited şirketlerde, sermayenin en az dörtte üçünü temsil eden paylara sahip bulunmaları şartıyla, tüm ortakların dörtte üçünün oylarıyla onaylanmalıdır. • kollektif ve komandit şirketlerde birleşme sözleşmesinin oybirliğiyle onaylanması gerekir. Ancak, şirket sözleşmesinde birleşme sözleşmesinin bütün ortakların dörtte üçünün kararıyla onaylanması öngörülebilir.

19. Ticaret siciline tescil ve ilan • Birleşmeye katılan  şirketler tarafından birleşme kararı alınır alınmaz, yönetim organları, birleşmenin tescili için ticaret siciline başvurur. • Devrolunan şirket, birleşmenin ticaret siciline tescili ile infisah eder. • Birleşme, birleşmenin ticaret siciline tescili ile geçerlilik kazanır. Tescil anında, devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan şirkete geçer. • Birleşme kararı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunur.

20. Alacaklıların korunması • Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde, • tirajı ellibinin üstünde olan yurt düzeyinde dağıtımı yapılan üç gazetede yedişer gün aralıklarla üç defa ilan ve • internet sitelerine konulacak ilan • alacaklılar birleşmenin hukuken geçerlilik kazanmasından itibaren üç ay içinde istemde bulunurlarsa, devralan şirket bunların alacaklarını teminat altına alır • devralan şirket alacağın birleşme dolayısıyla tehlikeye düşmediğini bir işlem denetçisi raporuyla ispat ederse, teminat verme yükümlülüğü ortadan kalkar

21. Birleşmede Zamanaşımı • Alacaklılar açısından bir süre sınırı getirilerek, devrolunan şirketin birleşmeden önceki borçlarından doğan, ortakların kişisel sorumluluğuna ilişkin istemlerin, birleşme kararının ilanından itibaren 3 yıl geçmesi ile zamanaşımına uğrayacağı düzenlenmiştir (md. 158).

22. Bölünme (m. 159vd.) • Bölünme konusu Ticaret Kanununda ilk kez ve hayli ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. • Bir çok konuda birleşmeye ilişkin düzenlemelerle benzerlik taşımaktadır. • Bir şirket tam veya kısmî bölünebilir.

23. A ithalat ihracat anonim şirketi ABC ithalat ihracat anonim şirketi B ithalat ihracat anonim şirketi C ithalat ihracat anonim şirketi Tam Bölünme • Tam bölünmede, şirketin tüm malvarlığı bölümlere ayrılır ve diğer şirketlere devrolunur. • Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler. • Tam bölünüp devrolunan şirket sona erer ve unvanı ticaret sicilinden silinir.

24. Yavru şirket Yavru şirket ANA ŞİRKET Yavru şirket Yavru şirket Kısmî Bölünme • Kısmi bölünmede, bir şirketin malvarlığının bir veya birden fazla bölümü diğer şirketlere devrolunur. • Bölünen şirketin ortakları, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap ederler veya bölünen şirket, devredilen malvarlığı bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini oluşturur.

25. Anonim şirket Limited şirket Paylı komandit şirket Kooperatif Anonim şirket Limited şirket Paylı komandit şirket Kooperatif Geçerli Bölünmeler • Sermaye şirketleri ve kooperatifler sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler.

26. Bölünme sebebiyle bölünen şirketin sermayesinin azaltılması veya bölünme neticesinde devralan şirketin sermayesinin artırılması söz konusu olabilir. Bu hallerde sermaye azaltma veya artırmaya ilişkin özel hükümler uygulanmaz!

27. Ara Bilanço • Bilanço günüyle, bölünme sözleşmesinin imzası veya bölünme planının düzenlenmesi tarihi arasında, altı aydan fazla bir zaman bulunduğu veya son bilançonun çıkarılmasından itibaren, bölünmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmiş olması halinde bir ara bilanço çıkarılır.

28. Bölünme sözleşmesi ve bölünme planı • Bir şirket, bölünme yoluyla, malvarlığının bölümlerini var olan şirketlere devredecekse, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları tarafından bir bölünme sözleşmesi yapılır. • Bir şirket, bölünme yoluyla, malvarlığının bölümlerini yeni kurulacak şirketlere devredecekse, yönetim organı bir bölünme planı düzenler. • Hem bölünme sözleşmesinin hem de bölünme planının yazılı şekilde yapılması ve bunların genel kurul tarafından 173 üncü madde hükümlerine göre onaylanması şarttır.

29. Bölünme Raporu • Bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme hakkında ayrı ayrı rapor hazırlarlar; ortak rapor da geçerlidir. • Bu raporda hangi hususların yer alacağı Kanunun 169. maddesinde tespit edilmiştir. • Bölünme sözleşmesi, planı ve raporu işlem denetçisi tarafından denetlenir.

30. Bölünme Kararı • 175 inci maddede öngörülen teminatın sağlanmasından sonra, bölünmeye katılan şirketlerin yönetim organları, bölünme sözleşmesini veya bölünme planını genel kurula sunar. • Onama kararı 151 inci maddenin 1, 3, 4 ve 6. fıkralarında öngörülen nisaplara uyularak alınır (m. 173). • Oranın korunmadığı bölünmede onama kararı, devreden şirkette oy hakkını haiz ortakların en az yüzde doksanıyla alınır.

31. Alacaklıların Korunması • Bölünmeye katılan şirketlerin alacaklıları, • Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde, • tirajı ellibinin üstünde olan ve yurt düzeyinde dağıtımı yapılan en az üç gazetede yedişer gün aralıklarla üç defa yapılacak ilanla • sermaye şirketlerinde ayrıca internet sitesine de konulacak ilanla, • alacaklarını bildirmeye ve teminat verilmesi için istemde bulunmaya çağrılırlar. • Bölünmeye katılan  şirketler, 174 üncü maddede öngörülen ilanların yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde, istemde bulunan alacaklıların alacaklarını teminat altına almak zorundadırlar.

32. Alacaklıların Korunması • Bölünme ile, alacaklıların alacaklarının tehlikeye düşmediğinin, bir işlem denetçisinin raporuyla ispatı hâlinde, teminat altına almak yükümü ortadan kalkar. • Diğer alacaklıların zarara uğramayacaklarının anlaşılması hâlinde, şirket, teminat göstermek yerine borcu ödeyebilir.

33. Ticaret siciline tescil ve geçerlilik • Bölünme onaylanınca, yönetim organı bölünmenin tescilini ister. • Kısmî bölünme sebebiyle devreden şirketin sermayesinin azaltılması gerekiyorsa buna ilişkin esas sözleşme değişikliği de tescil ettirilir. • Tam bölünme hâlinde devreden şirket ticaret siciline tescil ile birlikte infisah eder. • Bölünme ticaret siciline tescille geçerlilik kazanır. Tescil ile tescil anında envanterde yer alan bütün aktifler ve pasifler devralan şirketlere geçer.

34. Tür değiştirme • -Başka türde bir sermaye şirketine; • -Bir kooperatife; • -Bir sermaye şirketine; • -Bir kooperatife; • -Bir komandit şirkete; • -Bir sermaye şirketine; • -Bir kooperatife; • -Bir kollektif şirkete; • bir sermaye şirketine, dönüşebilir. • a) Bir sermaye şirketi; • b) Bir kollektif şirket; • c) Bir komandit şirket; • d) Bir kooperatif;

35. Birleşmenin, bölünmenin ve tür değiştirmenin iptali ve eksikliklerin sonuçları • Ticaret şirketlerinin birleşme, bölünme ve tür değiştirmeye ilişkin hükümlerinin ihlali hâlinde, • birleşme, bölünme ve tür değiştirme kararına olumlu oy vermemiş ve bunu tutanağa geçirtmiş bulunan, • birleşmeye, bölünmeye veya tür değiştirmeye katılan şirketlerin ortakları bu kararın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilanından itibaren iki ay içinde iptal davası açabilirler. İlanın gerekmediği hâllerde süre tescil tarihinden başlar.

36. Şirketler Topluluğu • Yeni Türk Ticaret Kanunu ile ticari hayatımıza yeni bir kavram olarak “Şirketler Topluluğu” müessesesi dahil edilmiş olup, esasında fiili olarak var olan birden çok şirketin tek hakimiyet altında olması veya iştirak şirketler uygulamaları, isabetli bir şekilde AB’deki uygulamalar ve AB mevzuatı da dikkate alınarak kanunlaştırılmıştır. • Amaç; ekonomik hayatın gerçekliği ile hukuk kurallarını uyumlu hale getirmek olarak ifade edilebilir.

37. Şirketler Topluluğu Bir ticaret şirketi, diğer bir ticaret şirketinin, doğrudan veya dolaylı olarak; Oy haklarının çoğunluğuna sahipse, Şirket sözleşmesi uyarınca, yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkını haizse, Kendi oy hakları yanında, bir sözleşmeye dayanarak, tek başına veya diğer pay sahipleri ya da ortaklarla birlikte, oy haklarının çoğunluğunu oluşturuyorsa, hakim şirket bağlı şirket ilişkisi var kabul edilir.

38. Şirketler Topluluğu • Bir ticaret şirketi, diğer bir ticaret şirketini, bir sözleşme gereğince veya başka bir yolla hâkimiyeti altında tutabiliyorsa, birinci şirket hâkim, diğeri bağlı şirkettir. • Bu şirketlerden en az birinin merkezi Türkiye’de ise, 6102 sayılı TTK hükümleri bu şirketler topluluğuna uygulanır.

39. Şirketler Topluluğu Satın alma hakkı • Hâkim şirket, doğrudan veya dolaylı olarak bir sermaye şirketinin paylarının ve oy haklarının en az yüzde doksanına sahipse, azlık şirketin çalışmasını engelliyor, dürüstlük kuralına aykırı davranıyor, fark edilir sıkıntı yaratıyor veya pervasızca hareket ediyorsa, hakim şirket azlığın paylarını satın alabilir.

40. Adi Şirketler • Yönetim yetkisinin kaldırılamayacağına ilişkin ortaklık sözleşmesinde hüküm bulunsa bile haklı bir sebep varsa diğer ortaklardan her biri yönetim yetkisini kaldırabilir. • 818 sayılı Borçlar Kanununda yer alan “idare yetkisini nezi ettirebilme hakkı” “yönetim yetkisinin ortaklardan biri tarafından kaldırılabilmesi” olarak değiştirilmiştir (TBK m. 629, II).

41. Ortaklıktan çıkma ve çıkarılma • Bir ortağın fesih bildiriminde bulunması, kısıtlanması, iflâsı, tasfiyedeki payının cebrî icra yoluyla paraya çevrilmesi veya ölmesi hâlinde, sözleşmede ortaklığın diğer ortaklarla devam edeceğine ilişkin bir hüküm varsa, o ortak veya temsilcisi ya da ölen ortağın mirasçısı ortaklıktan çıkabilir veya diğer ortaklar tarafından yazılı olarak yapılacak bir bildirimle ortaklıktan çıkarılabilir (TBK m. 633).

42. Ortaklık payının tasfiyesi • Bir ortağın ortaklıktan çıkması veya çıkarılması durumunda payı, diğer ortaklara payları oranında kendiliğinden geçer. • Diğer ortaklar, ortaklıktan çıkan veya çıkarılan ortağa, kullanımını ortaklığa bıraktığı eşyayı geri vermekle yükümlü oldukları gibi, kendisini ortaklığın muaccel borçlarından doğan müteselsil sorumluluktan kurtararak, ortak sıfatının sona erdiği tarihte ortaklık tasfiye edilmiş olsaydı ödenmesi gereken tasfiye payını ödemekle yükümlüdürler. • Ortaklığın henüz muaccel olmayan borçları için diğer ortaklar, çıkan veya çıkarılan ortağı borçtan kurtarmak yerine kendisine bir güvence verebilirler (TBK m. 634).

43. Kollektif Şirketler • Her ortağın bir oy hakkı olduğu ve buna aykırı sözleşmelerin geçersiz olduğu düzenlenmiştir (m. 226).

44. Kollektif Şirketler • Haklı sebeplerin varlığı halinde temsil yetkisinin • mahkemece kaldırılması veya • ihtiyati tedbir olarak kaldırılıp kayyım atanması • ticari mümessilin temsil yetkisine sahip ortakların tümü tarafından görevden alınması hususları ilk kez düzenlenmiştir (m. 235).

45. Kollektif şirketlerde zamanaşımı • Şirketin borçları için, şirket alacaklılarının ortaklara karşı ileri sürebilecekleri istem hakları, • ortağın şirketten ayrılmasının, • şirketin sona erdiğinin veya • iflâsının ilân edildiğinin • Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayınlanmasından itibaren üç yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar; ancak, niteliği nedeniyle, alacağın daha kısa bir zamanaşımına bağlandığı durumlarda o zamanaşımı süresi uygulanır. • Alacak ilândan sonra muaccel olursa, zamanaşımı muacceliyet anından itibaren işlemeye başlar. • Bu maddede öngörülen zamanaşımı ortakların birbirlerine karşı olan alacaklarına uygulanmaz (m. 264).

46. Komandit Şirketler • İster komandite ister komanditer olsun her ortağın bir oy hakkı vardır. Bu kurala aykırı düzenlemeler geçersizdir (m. 317, 226). • Şirket adına işlem yapan komanditer ortağın komandite ortak gibi sorumlu olması hallerinin sayısı artırılmıştır (m. 321).

47. Anonim ŞirketlerKuruluş • Anonim şirketler kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir (m. 331). • Ancak şirketin işletme konusunun esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde esas sözleşmeye yazılması şarttır (m. 339, II-b).

48. Ortak sayısı • Anonim şirketler (limited şirketler de) artık bir ortak tarafından da kurulabilir veya ortak sayısı 1’e kadar inebilir (m. 338). • Ortak sayısı 1 ise şirket esas sözleşmesinin adı esas taahhütname olarak ifade edilir.

49. Kuruluş türü • Anonim şirketlerde uygulamada çok başvurulmayan tedrici kuruluş sistemi kaldırılmıştır (m. 335). • Ani kuruluş basit (nakit) kuruluş ve nitelikli (aynî) kuruluş olarak gerçekleştirilebilir.

50. Kuruluş işlemleri • Esas sözleşmenin hazırlanması • Anonim şirketin kurulması (kanun ön şirket diyorsa da aslında bu tipik bir adi şirkettir) • Kurucuların sermayenin tamamını taahhüt ettiklerine ilişkin noter şerhi • Sermayenin kısmen veya tamamen ödenmesi • Kurucular beyanı • İşlem denetçisinin raporu • Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izni (faaliyet alanları tebliğle belirlenen anonim şirketler için) • Ticaret siciline tescil (tüzel kişiliğin kazanılması) ve ilan.