Strategia Doliny Ekologicznej Żywności na Lubelszczyźnie Dr inż. Barbara Szymoniuk

1. Strategia Doliny Ekologicznej Żywności na Lubelszczyźnie Dr inż. Barbara Szymoniuk

2. Dlaczego „Dolina” na „Wyżynie” Lubelskiej? Słowo „Dolina” w nazwie Dolina Ekologicznej Żywności nie oznacza ukształtowania powierzchni, ale tzw. klaster gospodarczy - nowoczesną formę współpracy gospodarczej, skoncentrowanej na lokalnym terytorium. Przykład: Krzemowa Dolina w Kaliforni

3. Jak odróżnić klastry od sieci lub skupisk firm? • Firmy lub gospodarstwa są położone na pobliskim terytorium, a ich właściciele zazwyczaj się znają • firmydziałają w tej samej lub w powiązanych branżach • uczestnicy współpracują lub konkurują ze sobą • uczestnicy współpracują z firmami świadczącymi usługi biznesowe oraz z ośrodkami badawczo-rozwojowymi lub naukowymi • wytwarza się tożsamość klastra, czyli wszyscy uczestnicy są świadomi, że działają w klastrze, często tworzą wspólną markę handlową (mają wspólne logo)

4. Dlaczego żywność ekologiczna? Światowy rynek ekologicznej żywności cechuje dynamiczny wzrost, który warto wykorzystać. Również w Polsce istnieje ogromny potencjał rozwoju tego rynku.

6. Co to jest „żywność ekologiczna”? Żywność ekologiczna to smaczne, pełnowartościowe produkty przetwarzane i przechowywane wyłącznie w naturalny sposób. Są produkowane na bazie zbóż, warzyw, owoców, ziół, jaj, mięsa, mleka, miodu i innych surowców pochodzących z gospodarstw stosujących naturalne metody wytwarzania, w tym nawożenia i ochrony roślin.

7. Żywność ekologiczna… • Jest pełnowartościowa, o zbilansowanej zawartości składników pokarmowych; długo zachowuje świeżość • Nie zawiera szkodliwych dodatków chemii spożywczej (konserwantów, spulchniaczy, barwników) ani zanieczyszczeń chemicznych • Nie pochodzi z upraw modyfikowanych genetycznie • Mimo wyższej ceny stanowi najtańszy i najskuteczniejszy sposób profilaktyki zdrowotnej. Jest korzystna dla zdrowia, ponieważ jest wolna od środków chemicznych, będących przyczyną wielu chorób: gastrycznych, nowotworowych oraz alergii.

8. Produkty zapakowane powinny być specjalnie oznakowane: obowiązkowo nazwą lub numerem upoważnienia jednostki certyfikującej, napisem PL – rolnictwo ekologiczne – system kontroli WE oraz ewentualnie logo produktów ekologicznych wytworzonych w Unii Europejskiej Sprzedawcy produktów ekologicznych sprzedawanych luzem (sklepy detaliczne, rolnicy) powinni legitymować się aktualnym certyfikatem Jak rozpoznać żywność ekologiczną?

9. Kategorie ekożywności • Ekologiczne produkty rolne (zboża i inne surowce roślinne), mąki, kasze • Owoce i warzywa (surowe, mrożone, suszone, liofilizowane) oraz ich przetwory • Zioła, przyprawy, używki (kawy, herbaty) • Produkty korzenne, bakalie, miody • Mięso i wędliny, ryby, nabiał i jaja • Pieczywo, wyroby cukiernicze • Napoje, wina, nalewki, piwo

10. Korzyści z popularyzacji rolnictwa ekologicznego • Przyjazna środowisku produkcja rolna • Oferta żywności o wysokich walorach odżywczych, smakowych i zdrowotnych dla własnego społeczeństwa i na eksport • Podnoszenie atrakcyjności turystycznej i biznesowej regionu • Zwiększone dopłaty unijne dla rolników (uwaga - niebezpieczeństwo nieracjonalnych upraw np. trawy, orzecha włoskiego, nastawionych wyłącznie na pozyskiwanie dopłat!!!)

11. Podstawowe informacjeo projekcie • Tytuł projektu: Strategia Doliny Ekologicznej Żywności • Numer projektu:Z/2.06/II/2.6/17/04 • Okres realizacji:styczeń 2005 – czerwiec 2006 (18miesięcy) • Finansowanie:Europejski Fundusz Społeczny (EFS) w 75%, krajowe środki publiczne w 25% • Program:Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR), Priorytet 2. Wzmocnienie zasobów ludzkich w regionach, Działanie 2.6. Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy • Koordynacja: Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości iAdministracji wLublinie

12. O projekcie… • „Strategia Doliny Ekologicznej Żywności” jest projektem pilotażowym Regionalnej Strategii Innowacji województwa lubelskiego (współtworzonej głównie przez Urząd Marszałkowski iPolitechnikę Lubelską) koordynowanym przez WSPA. • Obecnie jako eksperci projektu współpracują naukowcy z 4 szkół wyższych Lublina: Politechniki Lubelskiej, Akademii Rolniczej (in spe Uniwersytetu Przyrodniczego), Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji oraz Akademii Medycznej. Zainteresowane są także: UMCS i KUL. • DolinaEkologicznej Żywności wpisana jest w Regionalną Strategię Innowacji,Strategię Rozwoju Województwa Lubelskiego iNarodowy Plan Rozwoju.

13. Innowacje w DEŻ • Nowa forma organizacji biznesu, oparta na konkurencji i współpracy (klaster gospodarczy) • Podwyższenie norm produkcyjnych • Nowe technologie: produkcji rolnej i przetwórstwa, produkcji opakowań itp.; dla rolników – całkowita „rewolucja” w dotychczasowym gospodarowaniu (z 2-3 letnim okresem przestawiania) • Nowe instrumenty i metody marketingu • Nowe rynki (kreowanie popytu)

14. Założenia „odgórne” • Dolina Ekologicznej Żywności to pomysł na rozwój Ściany Wschodniej Polski (województw: warmińsko –mazurskiego, lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego). • Ekologiczna żywność ma być sztandarowym produktem tych regionów, promowanym isprzedawanym na terenie Polski, Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych.

15. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2007-2013 (wersja z grudnia 2005 r.) Cel kierunkowy 2: Większa spójność społeczna, gospodarcza i społeczna: • Priorytet 2.5: Poszerzenie perspektyw rozwoju gospodarczego województw Wschodniej Polski: • Kierunek działań 2.5.3.: Rozwój specjalistycznej produkcji rolniczej • Kierunek działań 2.5.4: Wsparcie budowy „doliny lotniczej” z zaawansowanymi technologicznie ośrodkami rozwoju przemysłu lotniczego

16. Kierunek działań 2.5.2.: Rozwój specjalistycznej produkcji rolniczej Obszar docelowy: warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie, podkarpackie

17. Europejska przestrzeń B+R 100 CENTRES OF EXCELLENCE 26 CENTERS OF ADVANCED TECHNOLOGY Dolina Ekologicznej Żywności 12 TECHNOLOGY PARKS

18. Cele projektu • Stworzenie strategiiDoliny Ekologicznej Żywności • Stworzenie bazy dla kolejnych projektów, wprowadzających w życie ideę Doliny Ekologicznej Żywności • Propagowanie rozwoju regionu w oparciuo produkcjęekologicznej żywności, przedsiębiorczośći postęp wrolnictwie ekologicznym • Stworzenie znaku dla produktów ekologicznych z województwa lubelskiego oraz systemu identyfikacjiDEŻ • Upowszechnianie ideizdrowego żywienia

19. Cel funkcjonowania DEŻ Celem DEŻ będzie zarówno zwiększanie podaży żywności ekologicznej, jak i pobudzanie popytu regionalnego, krajowego i zagranicznego.

20. Główne założenia strategii DEŻ - struktura funkcjonalna Doliny DEŻ jako klaster (regionalna sieć współpracy) Lubelskie Stowarzyszenie np. EkoLubelszczyzna (byt prawny – rdzeń klastra) Biuro DEŻ (Jednostka Koordynująca, punkt konsultacyjny)

21. Procesy rozwoju sieci DEŻ procesy wsparcia dla rozwoju rynku ekologicznej żywności procesy rozwoju popytu na ekologiczną żywność procesy rozwoju podaży ekologicznej żywności Budowanie świadomości ekologicznej Rozwój kultury ekologicznej Inicjowanie produkcji ekologicznej Rozwój sprzedaży ekologicznej żywności Polityka rozwoju regionalnego Wspomaganie rozwoju ekogospodarstw Promocja produktów ekologicznych Rozwój ekobiznesu Rozwój oferty ekologicznej

22. Główne założenia strategii DEŻ -czynniki przewagi konkurencyjnej lokalizacji • Kontekst strategii i rywalizacji firm • w obszarze DEŻ • Naśladownictwo, transfer wiedzy i doświadczenia • Nasilona konkurencja • Wzajemne dyscyplinowanie • Solidarność branżowa • Wspólny marketing • Warunki popytu na • ekologiczną żywność • Promocja ekologicznej żywności • Wymagający i uczący się klient • Uczciwa oferta i transakcja • Innowacje produktowe • Warunki czynników produkcji • ekologicznej żywności • Potencjał i jakość zasobów ludzkich i naturalnych • Baza naukowo-techniczna i jej bliskość • Proekologiczna aktywność administracji terenowej • Zbieżność projektu DEŻ z polityką regionalną • Sektory pokrewne i wspomagające • rynek ekologicznej żywności • Doradztwo i szkolenia dla gospodarstw ekologicznych • Badania i kształcenie kadr dla eko-biznesu • Rozwój agroturystyki i imprez środowiskowych • Lobbing na rzecz rozwoju Doliny

23. Współpraca w ramachDEŻto... • Udział w tworzeniu oferty klastra: produkcja rolna, przetwarzanie, • wspólna promocja, baza informacyjna, portal internetowy, udział wtargach i misjach gospodarczych, oragnizowanie kiermaszy ekożywności i innych produktów ekologicznych, • lobbing, np. przeciwko uprawom roślin modyfikowanych genetycznie, • organizowanie szkoleń, seminariów i konferencji, • wydawanie wspólnych publikacji, • starania o europejskie środki pomocowe, • wspólne prowadzenie badań i projektów innowacyjnych.

24. Kto może współpracować w ramach Doliny Ekologicznej Żywności? • Rolnicy i grupy producentów rolnych – dostawcy ekologicznych produktów rolnych • Dostawcy przetworzonych produktów ekologicznych, wytwarzający je we własnym zakresie lub zlecające produkcję • Zakłady produkcyjne wytwarzające produkty ekologiczne oraz produkty komplementarne, np. opakowania (wyłącznie lub alternatywnie wobec konwencjonalnych) • Firmy zajmujące się sprzedażą i marketingiem żywności ekologicznej, w tym sieci sprzedaży i rynek hurtowy • Gospodarstwa eko-agroturystyczne • Dostawcy usług certyfikacyjnych i badawczych

25. Kto może współpracować w ramach Doliny Ekologicznej Żywności? c.d. • Regionalne i lokalne władze samorządowe • Organizacje i instytucje działające na rzecz rozwoju wsi, w°tym ODR-y i lokalne klastry gospodarcze • Organizacje ekologiczne, organizacje popularyzujące prowadzenie zdrowego trybu życia i odżywiania się • Przedszkola, szkoły wszystkich szczebli i instytuty naukowo-badawcze • Media, zajmujące się tematyką ekologiczną, zdrowotną, rolniczą, rozwoju regionalnego • Społeczność Lubelszczyzny zainteresowana prowadzeniem zdrowego trybu życia, środowiska lekarskie, nauczyciele

26. Struktury ponadregionalne – potencjalni partnerzy DEŻ • Polskie Towarzystwo Rolników Ekologicznych • Stowarzyszenie Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi EKOLAND • Polski Klub Ekologiczny • Koalicja na rzecz Rozwoju Rolnictwa Ekologicznego • Sieć Ośrodków Doradztwa Rolniczego z centrum koordynującym ekodoradztwa w Brwinowie k/Radomia • EkoConnect - Międzynarodowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego Środkowej i Wschodniej Europy • krajowe stowarzyszenie producentów ekologicznych (obecnie tworzone)

27. Inne programy i struktury regionalne - przykłady • Małopolski Program Rozwoju Rynku Żywności Ekologicznej (uruchomiony jesienią 2005 r.) • Podkarpacka Izba Rolnictwa Ekologicznego – zrzeszenie 5 stowarzyszeń z województwa podkarpackiego Małopolska i Podkarpacie mają więcej ekogospodarstw (1177 i 885), niż Lubelszczyzna (773).Źródło: www.rzeczpospolita.pl, 20.02.2006

28. Podkarpackie na międzynarodowych targach ekologicznych BioFach`2006 w Norymberdze

29. Dane teleadresowe • Biuro projektu: Sekretariat Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie, ul. Bursaki 12 • Infolinia: 081740 84 11-12 • Internet: biuro@dolinaeko.lublin.plwww.dolinaeko.lublin.pl

30. Dziękuję za uwagę! b.szymoniuk@pollub.pl