Kuadri konceptual

1. Kuadri konceptual Leksioni 8

2. Permbajtja e prezantimit • Kuadri konceptual • Roli kuadrit konceptual • Teoria: burimi i kuadrit konceptual • Hipotezat dhe testimi i tyre • Sugjerime operacionale

3. Ekonomiksi eshte shkenca e te menduarit ne formen e modeleve dhe e artit te zgjedhjes se modeleve te cilet jane te pershtatshem per boten aktuale. Ekonomistet e mire jane te rralle, per sdhkak se dhurata e ‘vezhgimit vigjilent’ per zgjedhjen e modeleve te mire … duket se eshte shume e rralle.” John Maynard Keynes

4. Kuadri konceptual • Megjithese nje kuader konceptual mund te mos kerkohet gjithnje ne nje propozim kerkimi, asnje kerkim ekonomik nuk mund te nise pa te. • Ka me shume keqkuptim dhe konfuzion te lidhur me kuadrin konceptual se lidhur me cdo pjese tjeter te propozimit (ose projektit) te kerkimit • Cfare eshte ai? • Cili eshte qellimi i tij? • Si mund te zhvillohet ai? • Kouadri konceptual eshte eshte nje pjese integrale e kuptimit dhe analizes se problemit te kerkimit

5. Kuadri konceptual… • Nje formulim i qarte i problemit te kerkimit – shpesh - nuk behet para zhvillimit te kuadrit konceptual. • Kuadri konceptual duhet konsideruar si “komplementar” me pershktrimin e problemit te kerkimit, formulimin e objektivaves dhe rishikimin e literatures me teper se nje “hap i katert”. • Aresyetimi mbi kuadrin konceptual pershkon gjithe projektin e kerkimit.

6. Kuadri konceptual… • Kuadri konceptual shpesh neglizhohet, ose behet me nxitim dhe ne menyre te papershtatshme • Aresyet per kete mund te jete te lidhura me faktin se ai kerkon aresyetim kompleks dhe aftesi per kete lloj aresyetimi • Aresyetim abstrakt • Analize dhe sinteza e pikave me te rendesishme • Njohjen e teorise ekszistuese te lidhur me problemin • Kuoptimi i detajeve te nje problemi dhe te ceshtjeve te lidhura me te • Zhvillimi i kuadrit konceptuale eshte pune e veshtire

7. Kuadri konceptual… • Nje aresye tjeter se pse kuadri konceptual anashkalohet eshte fakti se kerkuesit deshirojne te merren me “kerkim real” ne vend “teorizimit” ; kjo eshte vecanerisht e vertete per kerkimin e orientuar nga subjekti dhe nga zgjidhja e problemeve • Por, mungesa e konceptualizimit gjate planifikimit mund te ngadalesoje kerkimin, ose mund te rezultoje ne gabime fatale ne organizimin e kerkimit, procedurat ose interpretimin e rezultateve.

8. Roli i kuadrit konceptual • Konceptetjanepergjithesime. Ne ekonomiks, njekonceptehste“njekonstruksionlogjik, mendormbinjeose me shumelidhje”. • Konceptetjane - se brendshmi - abstrakte dhe bazohen ne logjiken dhe tearesyetuarit. Ne ekonomiks, konceptetfokusohen ne lidhjenmesvariablave. • Qellimiprimar i kuadritkonceptualeshtezhvillimi i hipotezaveqe –pastaj - duhettetestohen

9. Roli i kuadrit konceptual… • Kuadri konceptual mund te shikohet si nje analize e problemit te kerkimit duke perdorur teorine. • Per zhvillimin e kuadrit konceptuale perdoret teoria ekonomike, dhe – preferohet - teori nga disiplina te tjera. • Teorite fillimisht identifikohen dhe pastaj perdoren ne ne analizen konceptuale te problem specific te kerkimit

10. Teoria: burimi i kuadrit konceptual Cila eshte teoria e pershtashme? Teoria e pershtashme do te jape ide mbi nje ose disa nga ceshtjet e meposhtme: • Burimet e problemit te kerkimit • Zgjidhje te mundshme te problemit • Variablat e pershtashme • Lidhjet shkak-pasoje ne analizen e problemit • Hipotezat qe duhen testuar Williams, 1984

11. Teoria: burimi i kuadritkonceptual… • Per shembull – Nesedikusheshte i interesuarmbiproblemin e eficencen se perdorimitteujittelumit Nil ne Egjypt: • Teoria e pergjitheshme e eficences se perdorimittenjeburimitekufizuar per teriperteritshem, mundteperdoret; • Teoria do teduhettepershtatet per njeburimtevecantenatyror (ujin) dhe nje vend tevecante (Egjyptin), ne poerdorimetendryshme (bujqesore, shtepiake, industriale) • Ne keteshembull, eshtegjithashtue e mundshmeqepolitikaegjyptianetemundtekonsiderohej P.sh. Egjypti ka njepolitiketeujitfalas per bujqesine, gjeqendikoneficencen e perdorimitteujit

12. Teoria: burimi i kuadritkonceptual… • Disa here, mund te mos kete teori te mjaftueshme per analizen e problemit te kerkimit. • Ne kete rast, mund te zhvillohen ose persosen teori ekziestues, ose thjesht te identifikohen mungesat dhe te paraqitet nje kuader conceptual i paplote • Opsioni i i fundit – paraqitja e nje kuadri konceptual te palote – mund te justifikohet ne nje teze masteri, por jo nj nje disertacion doktorate ose ne kerkim profesional

13. Hipotezat dhe testimi i tyre • Nje funksion paresor i kuadrit konceptual eshte zhvillimi i hipotezave te pershtashme per problemin e kerkimit. • Hipotezat rezultojne nga aresyetimi i bere ne kuadrin konceptual. • Hipotezat duhet te jene te testueshme dhe te refuzueshme. • Hipotezat jane pohime tentative qe jane subjekt i testimit.

14. Hipotezat dhe testimi i tyre… • Hipotezatmundtemarrinformen e njepohimitethjeshtembinjerezultattepritur, osembiekzistencen e njelidhjeje. P.sh.: • Njepohim i thjeshtemundtejeteai se njesistemiprodhimi, i bazuarmbinjeteknologjieshte me meperfitim se njesistemtjetersistemprodhimi i bazuarmbinjeteknologjitjeter • Njehipotezelidhjejemundtejeteai se kerkesa per vere ne SHBA, konsumi per fryme i veresndikohetngacmimi i veres, cmimi i pijevetetjera, teardhurat per frymje, besimetfetare, dhe faktoreetnike

15. Hipotezat dhe testimi i tyre… • Hipotezat sasiore duhet te testohen empirikisht. Ne kete rast, forma me e zakonshme eshte testi statistikor. • Kater karakteristika ndihmojne per percaktimin e hipotezave sasiore: • Ato duhet te formulohen ne menyre specifike • Te dhena te pershtatshme duhet te jene te disponueshme • Teknika analitike duhet te jene te disponueshme • Duhet te ekzistoje nje baze konceptuale, pa te cilen matja sasiore tregon vetem lidhje per jo lidhje shkak-pasoje.

16. Hipotezat dhe testimi i tyre… Hipotezatcileoremundtejenetetretipeve (Sic tregohet ne Leksionin 3) • Supozimet - supozimeqe ne bejmembikushtet ne tecilatproblemiekziston. P.sh., Segmenti i prodhimitfermermundtesupozohet se eshtekonkurrues • Hipotezatdiagnostikueseka tebeje me shkaqet e problemit. P.sh., Deficititregtarkronik i njevendimundtehipotezaohet se percaktohet (pjeserisht) ngapolitika e investimkeve direkte dhe ngapolitika e kontrollittecimimit (vendosja e cmimevetavan). 3. Hipotezakuruesekanetebejne me zgjidhjet per problemin. Atojaneopsiuonalesepselidhen me hipotezatdiagnostikuese

17. Hipotezat dhe testimi i tyre… Tri veshtiresiteqenjerezithasingjatzhvillimittehipotezavejane : • Mungesa e perdorimitteteorise, osetekuadritteorikteqarte • Mungea e aftesise per ta pare kuadrinteorik ne menyrelogjike dhe per tedalluarhipotezatbrendatij • Mungesa e kuptimitteteknikavetekerkimitqelejojnetestimin e hipoteazave

18. Sugjerime operacionale • Fokusojuni ne menyre te qarte mbi qellimin kryesor te kuadrit konceptual – analizen e problemit te kerkimit. • Nje menyre e mire per te filluar eshte perdorimi i modeleve te thjeshta konceptuale, dhe pastaj vazhdoni me modele me komplekse dhe te me te sofistikuara. • Keshilla e mesiperme mund te jete nje qasje e dobishme per cdo lloj kerkimi, analize politikash, dhe zgjidhje problemi.

19. Sugjerime operacionale… Hapat e meposhtem, mundtejenetedobishme ne zhvillimin e njemodelikonceptual : • Studimi i literartures se kerkimittelidhur me problemin. Si kanekonceptualizuartetjeretproblemetengjashme me tuajin? A ka analizakonceptualeteadaptueshme per kuadrintuaj? • Reduktojeniproblemin ne setin me tethjeshtetekushteve. Disa here juduhette “linimenjane” pjesetenjeproblemikompleks per tearritur ne njekuptimfillesatar. • Identifikoniteorineekonomiketezbatueshme. Konsideroninjenumerteorishekonomikepara se tezgjidhni ate me tepershtatshmen.

20. Sugjerime operacionale… 4) Filloni me njeanalizete “modelitbaze”. Mbeshtetur ne rishikimin e literatures dhe ne supozimetbazeqejukenibere, filloni me nje model tethjeshte (statistikor, grafik, matematik, …) • Zgjerojenimodelinbaze me dimensionetetjerateproblemit.Ndryshoni (ralaksoni) supozimet, pastajri-analizoniproblemin. Kjo do tabejemodelin me compleks, porkujtoni, qelliminukeshtekompleksiteti, poradresimi i sakte i problemit. • Arrini ne hipotezatetestueshmengaanalizakonceptuale.

21. Sugjerime operacionale… • Kuadri konceptual mund te haset me emrat “model”, “model conceptual”, “konsiderata konceptuale”, “konsiderata teorike”, etj. • Disa here eshte thjesht i integruar (eshte pjese) ne pershkrimin e problemit por ne propozimet akademike, kuadri konceptual zakonisht paraqiten ne nje seksion te vecante.