200 likes | 412 Views
Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve – Kuadri zviceran ligjor dhe politik. Shërbime mjedisore të kantonit të Friburgut, 17 dhjetor, 2013 Marc Chardonnens, SEN Loïc Constantin, SEN Félix Schmidt, CSD. December 2013. Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve Kuadri zviceran ligjor dhe politik. Temat
E N D
Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve – Kuadri zviceran ligjor dhe politik Shërbime mjedisore të kantonit të Friburgut, 17 dhjetor, 2013 Marc Chardonnens, SEN Loïc Constantin, SEN Félix Schmidt, CSD www.csd.ch December 2013
Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve Kuadri zviceran ligjor dhe politik • Temat • Sistemiadministrativdhendarjet territoriale • Objektivatstrategjike të menaxhimit të mbetjeve • Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër • Konkluzione 2 | www.csd.ch
Sistemi administrativ – Ndarje territoriale Zvicër Konfederatë 26 kantone 2485 komuna 3 | www.csd.ch
Objektiva strategjike të Konfederatës,sipas LPE • Kufizimet e mbetjeve / reduktim në burim • Rikuperimi i mbetjeve • Eleminimi i mbetjeve në vend (në princip) dhe kufizimi i ndotjes 4 | www.csd.ch
Kuadri ligjor i Menaxhimit të Mbetjeve • Loi sur la Protection de l’Environnement (LPE) (Ligji për Mbrojtjen e Mjedisit ) • Përcakton parimet kryesore • Ordonnance sur le Traitement des Déchets (OTD) (Ligji për trajtimin e mbetjeve) • Përcakton kërkesat në lidhje me lloje të ndryshme të mbetjeve dhe impianteve të trajtimit (rikuperim, neutralizim, depozitim) • Kërkon një planifikim të detajuar dhe përcakton përgjegjësitë • Ordonnance sur le Mouvement des Déchets (OMoD) (Ligji për Lëvizjen e Mbetjeve) • Përcakton kërkesat dhe përgjegjësitë në lidhje me: • lëvizjen e mbetjeve të veçanta ose të mbetjeve që janë subjekt kontrolli • lëvizja ndër- kufitare e të gjitha llojeve të mbetjeve • Loi sur la Gestion des Déchets (LGD) (Ligji për menaxhimin e Mbetjeve) • Referencë ligjore rajonale • Règlement communal sur La Gestion des Déchets (Rregullore lokale mbi Menaxhimin e Mbetjeve) • Referencë ligjore komunale • Udhëzime zbatimi dhe norma profesionale National Regional Local 5 | www.csd.ch
Konfederata Komunat Mbajtësit e mbetjeve Kantonet Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër • Përcaktimi i strategjisë, objektivave dhe përgjegjësive • Miratimi i planeve të menaxhimit të mbetjeve rajonale • Dispozita rregullatore të import/eksportit të mbetjeve • Tarifë e parapaguar për depozitim • Plane rajonale të menaxhimit të mbetjeve • Depozitim i mbetjeve rajonale • Bashkëpunim rajonal • Komunikim me Konfederatën • Kontrolle • Mbledhja dhe transporti i mbetjeve urbane • Bashkëpunim ndër-komunal • Financim • Depozitim i duhur i mbetjeve, sipas rregullores 6 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër KONFEDERATA: • Përcaktimiistrategjisë, objektivavedhepërgjegjësivenëlidhje me menaxhimin e mbetjeve • Miratimiiplaneverajonaletëmenaxhimittëmbetjeve • Caktimiinjëtarifetëparapaguarpërdepozitim(tarifë e caktuarpërproduktetëcaktuaraqëkërkojnënjëprocestëveçantëtrajtimi – p.sh shisheqelqi, bateri) • Arbitër/rregullatornërastkonfliktimeskomunavenëlidhje me planinrajonaltëmenaxhimittëmbetjeve (LPE Nen. 31 a) • Nësekomunatndajnësëbashkunjëimpianttrajtimimbetjesh, Konfederatapërcaktonalokimin e kostovendërmjetkomunavetëndryshme (LPE Neni. 31a) 7 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër KONFEDERATA: IMPORT / EKSPORT (OMoDKap. 3) • Hartimiidispozitaverregullatoreqëlidhen me importin/eksportin e mbetjeve(p.sh. Autorizimipëreksport/import). • Import / eksportvetëmndërmjetvendeve: • Anëtaretë OECE • Konventa e Bazelit • MarrëveshjaqërespektonKonventën e Bazelit • Vetëmmbetjespecifike, mbetjesubjektkontrolli,, mbetjetërrezikshmedhembetjenganjëlistë e paracaktuarmundtëeksportohen/importohen • Kërkohetautorizimpëreksport/import, përveçsekurqëllimiështërikuperimiimbetjevetëtransportuara 8 | www.csd.ch
Shpërndarje e përgjegjësive në Zvicër KONFEDERATA: EKSPORT (OMoDNeni. 15) • Autorizimipëreksportjepetnëse ka: • Rrymëtëlejuarpërdepozitimin e mbetjeve • Depozitimtëmbetjevenëkujdestëmjedisit • MbetjetnukmundtëeleminohennëZvicër (përfshirëmbetjet urbane) • Mbetjetnukeksportohenpërt’udepozituarnënjë landfill (me disapërjashtime) • Marrëveshjengavendiimportues 9 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër KONFEDERATA: IMPORTI (OMoDNeni 23) • Jepetautorizimvetëmnëse ka: • Depozitimmbetjeshnëkujdestëmjedisit • Mbetjetnukimportohenpërt’udepozituarnënjë landfill (me përjashtime) • Kapacitetet e impiantevepërtrajtimin e mbetjevejanëtëmjaftueshme • Importimijonëkontrakdiktë me planet rajonaletëmenaxhimittëmbetjeve • Kontratëndërmjeteksportuesitdheimpiantittëeleminimittëmbetjevezvicerane 10 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër Kantonet: PLANIFIKIMI, BASHKËPUNIMI DHE KOMUNIKIMI (LPE Neni 31 and OTD Neni 16) • Hartimiinjëplanirajonaltëmenaxhimittëmbetjeve, duke përcaktuar: • Sasinë e mbetjeveaktualedhesëardhmes (20 vite) • Masat e marrapërtëreduktuarsasinë e llojevetëndryshmetëmbetjeve • Trajtimetëndryshmembetjesh, tëpërdorurapërtëeleminuarllojetëndryshmetëmbetjeve • Nevojainfrastrukture(përtrajtimin, rekuperimin, neutralizimin) • Lokalizimiiinfrastrukturës, zonavekontribuese(zonangakumbetjetduhettëdërgohetnëimpiante), organizimiitransportittëmbetjeve • Bashkëpunimindër-rajonalpërplanifikimin e menaxhimittëmbetjeve (p.sh impiantetëduhuratrajtimitëdisponueshmepërkantonetëtjera) • Prioritete, objektiva, masadheafatetëpërcaktuarapërzbatimin e planitrajonaltëmenaxhimittëmbetjeve • DërgimiikëtijplanimenaxhiminëKonfederatë 11 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër KANTONET– Përcaktimi izonavekontribuese (perimetri) 12 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër KANTONET: DEPOZITIMI I MBETJEVE (LPE Neni 31b dhe OTD Neni 6,7,8,9) • Janëpërgjegjësepërmbledhjen, transportindhetrajtimine: • Mbetjeve urbane (mbetjetëprodhuarangashtëpitëdhembetjetngabiznesetnësekrahasohen me mbetjetngashtëpitë) • Mbetjet e rrugëve • Mbetjengaimpiantipublikitrajtimittëujrave • Mbetjevekurizotiimbetjevenukmundtëidentifikohetosenukgjendet • Inkurajimiirikuperimittëmbetjevetëkompostueshmengaindividi (informaciondhekëshilla) • Sigurimiidisponueshmërisëdheshfrytëzimittëmirëekonomiktëimpiantevetëtrajtimittëmbetjeve 13 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër KANTONE: MASA DHE KONTROLLE (LPE Neni 31 dhe OTD Neni 15) • Krijimiinjëinventaritësasisësëmbetjeveprodhuarnëterritorin e tyrenga: • Llojiimbetjeve • Komuna • Impiantiitrajtimit • Llojiitrajtimit (rikuperim, djegie, maganizim) • KyinventarikomunikohetçdovitQeverisë • Kontrolliiimpiantevetëtrajtimittëmbetjeve urbane 14 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër Komuna: • Menaxhon mbledhjen dhe transportin e mbetjeve urbane • Krijon një bashkëpunim ndër-komunal për mbledhjen dhe transportin e mbetjeve • Mundëson kontrollin e mëtejshëm të sasive dhe llojeve të mbetjeve– ia komunikon rezultatet kantonit • Financon kostot e trajtimit të mbetjeve urbane nëpërmjet zbatimit të tarifave që paguhen nga i zoti i mbetjeve 15 | www.csd.ch
Shpërndarja e Përgjegjësive në Zvicër Pronari i Mbetjeve: • Për mbetjet urbane, pronari i mbetjeve duhet të (LPE Neni 31b) : • Depozitojë në mënyrën e duhur mbetjet, që të jetë e përshtatshme për shërbimet rajonale të mbledhjes dhe transportit të mbetjeve • Sjellë mbetjet e tij në pikat e duhura të mbledhjes • Për mbetjet jo-urbane (mbetje nga ndërtimi, industriale, komerciale), pronari (LPE Neni 31c) : • është përgjegjës për eleminimimin e duhur të mbetjeve (mundësi nënkontraktimi të sektorit privat) 16 | www.csd.ch
Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër PRONARI: • Mbetjetëveçanta(OMoDNeni 2): • Mbetjeqënukmundtëdepozitohen me mbetjet urbane • Duhentrajtuarveçmasdheduheneleminuarnënkontroll • Shpesh, porjodomosdoshmërisht, substancatoksikeosetërrezikshmepërmjedisin • Shembuj: • Solucionetëpërdorura, produktekimike, ilaçe, bateri, mbetjeqëpërmbajnëmetaletërëndaetj. • Pronari (shtëpiapobiznes) ështëpërgjegjëspërmbledhjen, kondicionimindhetransportine mbetjeveqëduhett’idorëzojënënjëimpianttrajtimitënjohurzyrtarisht (nevojitetautorizimiveçantë) (OMoDNeni 4) 17 | www.csd.ch
Kuadri ligjor dhe politik – Pika të rëndësishme • Strategjia e menaxhimit të mbetjeve : 1. Kufizime 2. Rekuperim 3. Eleminim (LPE Neni 30) • Parashikimi i nevojave të së ardhmes (p.sh impiante të reja trajtimi) • Menaxhimi i mbetjeve urbane është nën përgjegjësinë e autoriteteve publike (LPE Neni 31b) • Eleminimi i mbetjeve jo-urbane menaxhohet nga i zoti i mbetjeve nëbashkëpunim me sektorin privat nëse është e nevojshme (LPE Neni 31c) • Ndalohet hedhja e mbetjeve shtëpiake në landfille, kërkohet rikuperim ose djegie. • Ndalohet djegia e mbetjeve, përveçse në impiante të lejuara (përveç mbetjeve natyrale, nëse incenaratori nuk krijon ndotje të tepërta) (LPE Neni 30c) 18 | www.csd.ch
Faleminderit për vëmendjen! 19 | www.csd.ch