Bożena Balcerzak-Paradowska Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

1. Bożena Balcerzak-ParadowskaInstytut Pracy i Spraw Socjalnych Rekomendacje dla polityki rodzinnej Wnioski z warsztatów

2. Panel I.Wartość pracy matki/ojca w domu w rozwiązaniach systemowych krajów UE Wnioski- • wartość pracy w rodzinie – wymiar rodzinny i społeczny = inwestycje w młode pokolenie • Wymiar społeczny kapitału ludzkiego: opieka zdrowotna, edukacja • Solidarność międzypokoleniowa _ od starszego do młodszego pokolenia • - Wycena pracy w rodzinie wg zapotrzebowanie na różne dobra i usługi

3. c.d. • Transfery – redystrybucja czasu i dochodów od bezdzietnych do rodzin z dziećmi

4. C,d. • - „moja przyszłość zależy od twoich dzieci”: • - , zasoby pracy, emerytury, system opieki zdrowotnej, innowacyjność, kreatywność społeczna

5. Rekomendacje • - potrzeba nowego kontraktu miedzy generacyjnego – w kierunku najmłodszych • - uwzględnienie w wydatkach społecznych ( publicznych) kosztów wychowania młodego pokolenia

6. Panel II. Różne modele godzenia ról zawodowych i rodzinnych rodziców dzieci Wnioski- • potrzeba zaangażowania wielu podmiotów w formułowanie modelu godzenia pracy z życiem pozazawodowym • - potrzeba działań o charakterze świadomościowym uwzględniających zaangażowanie obu płci i faz życia rodzinnego • - wykorzystanie dobrych praktyk w zakresie gżzr z uwzględnieniem uwarunkowań kulturowych, aksjologicznych

7. Rekomendacje • - przyspieszenie prac nad ustawą dotyczącą opieki nad dziećmi do lat 3 uwzględniającą różne formy opieki(żłobek, klub dziecięcy, dzienny opiekun, niania) • -komplementarność z formami opieki wewnątrzrodzinnej( np.. Urlop wychowawczy) • - uproszczenie procedur tworzenia placówek opieki nad dziećmi( przepisy budowlane, sanitarne) • - promowanie relacji partnerskich w rodzinie

8. Panel III. Rozwiązania podatkowe i systemy świadczeń społecznych w krajach UE jako instrumenty polityki rodzinnej • Wnioski- • -istnieje różnorodność podejść do systemów głównych instrumentów polityki rodzinnej( zależne od modelu welfare state): • -system podatkowy –podejście zindywidualizowane; brak ulg podatkowych vs. bezpłatny dostęp do usług publicznych; większe znaczenie dla świadczeń • - potrzeba uwzględniania sytuacji rodzinnej podatnika( równość vs. różnorodność); różne mechanizmy

9. c.d. • -ulgi, iloraz rodzinny,wspólne rozliczenie • - pytanie o możliwość wykorzystania systemu podatku VAT dla celów polityki rodzinnej ( niższy VAT na dobra i usługi na zaspakajanie potrzeb rodziny; uwzględnienie faktu, ze rodziny wielodzietne są „płatnikami” w większym stopniu od pozostałych • Preferencje podatkowe dla pracodawców • Zróżnicowany system zasiłków rodzinnych • - funkcja dochodowa/kompensacyjna (wydatki w określonych sytuacjach • -funkcja egalitaryzujaca( wg dochodu,liczby dzieci)

10. c.d. • - funkcja stymulująca (zachęcająca do różnych zachowań- pozytywnych i negatywnych) • - uniwersalność vs selektywność ( selektywność; „trwała” - „postępująca”) • - oprócz świadczeń pieniężnych istnieją świadczenia w naturze (rzeczowe, usługi) • Inicjatywy lokalne

11. Rekomendacje • - umocnienie ulg podatkowych jako instrumentu polityki rodzinnej ( państwo „nie daje” lecz „nie zabiera”) • - zmiana w systemie ulg podatkowych – jest to system selektywny; nieefektywny dla rodzin o niskich dochodach, rozszerzenie mozliwości wspólnego rozliczania • - wykorzystanie systemu podatku VAT dla celów polityki rodzinnej – postulat pod adresem UE • Wzmocnienie skuteczności instrumentów bezpośrednich poprzez zmiany świadomości(decydentów,społeczeństwa)

12. c.d. • - zmiana kryterium dochodowego w systemie świadczeń rodzinnych • - dostosowanie rozwiązań do sytuacji rodzin w kraju ( kwestie społeczne)i sytuacji indywidualnych • - systemy prewencyjne a nie interwencyjne

13. Panel IV. Rodzina, praca, godzenie ról w mediach • Wnioski • Konieczność stworzenia lobby prorodzinnego w mediach promującego tezę: • - Inwestycja w rodzinę podstawą rozwoju gospodarczego i dobrobytu społecznego • - Konieczność przeprowadzenia szkoleń dla środowiska NGO w zakresie współpracy z mediami • - Promowanie wartości prorodzinnych i wzorców kulturowych w mediach przez osobowości medialne

14. c.d. • Nowa misja mediów: • - wartości • - wizerunek – pozytywny obraz rodziny • Kampania świadomościowa( promocja ojcostwa,partnerstwo,eliminacja stereotypów) • Edukowanie do odbioru przekazu (umiejętność selekcji i wartościowania informacji)

15. Wnioski dla polityki rodzinnej • Wnioski kierunkowe • Jednym z wyzwań stojących przed polityką rodzinną są zmiany w sferze pracy i ich oddziaływanie na życie rodzinne. • Związek pracy z rodziną przejawia się w : • - oddziaływaniu na postawy matrymonialne i prokreacyjne • - kształtowaniu się społeczno- ekonomicznych modeli rodziny • - strategii rodzin w godzeniu obu sfer życia • - realizacji poszczególnych funkcji rodziny

16. Wnioski c.d. • - zapobieganiu ubóstwu i wykluczeniu społecznemu rodzin • - podejmowaniu działań dostosowawczych w sytuacji niepewnego zatrudnienia ( przejściowych rynków pracy): • -- planowania biografii zawodowej w powiązaniu z biografią rodzinną • -- stworzenia możliwości wyboru strategii zależnie od potrzeb rodziny • -- potrzeby prowadzenie polityki rodzinnej skierowanej do obojga partnerów w rodzinie i budowania modelu partnerskiego

17. Wnioski c.d. • -- stworzenie systemu pozwalającego na łagodne przejście do poszczególnych faz : życie zawodowe – rodzinne; • wycena pracy nieopłaconej na rzecz gospodarstwa domowego i wychowania dzieci – jako podstawa rekompensaty utraconych zarobków? Jako „zapłata” za pracę społecznie użyteczną ? • wzmacnianie różnych form własnej przezorności na czas przejścia w „etap niezarobkowy”

18. Propozycje rozwiązańw zakresie godzenia ról zawodowych z rodzinnymi • Zasady: • - zapewnienie równych szans kobiet i mężczyzn w dostępie do rynku pracy • - respektowanie równych praw kobiet i mężczyzn mających obowiązki rodzinne • - tworzenie możliwości swobodnego wyboru rozwiązań sprzyjających godzeniu ról zawodowych z rodzinnymi • - wielości form i podmiotów realizujących

19. Propozycje rozwiązań c.d. • Świadczenia pracownicze • - wydłużanie wymiaru urlopu macierzyńskiego + zmiany proporcji wykorzystania między ojca a matkę • - uelastycznienie wykorzystania urlopu wychowawczego (np. do 8 roku życia dziecka; wymiar zależny od liczby dzieci?) • - zmiana zasad przyznawania zasiłku wychowawczego ( kryterium dostępu, wysokość świadczenia) • - ułatwienie reaktywizacji zawodowej osób na urlopie wychowawczym

20. Propozycje rozwiązań c.d. • Opieka zinstytucjonalizowana • - Rozwój placówek opieki: żłobków i przedszkoli • - Podniesienie jakości usług • - Zwiększenie dostępu do usług placówek (zasady odpłatności, dodatek na usługi opiekuńcze) • - Rozwój innych form opieki nad dzieckiem • - Rozwój usług opiekuńczo-wychowawczych i kulturalno-rekreacyjnych dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym; zwiększenie dostępu

21. Propozycje rozwiązań c.d. • Organizacja pracy • - Upowszechnianie niestandardowych form zatrudnienia i elastycznych form organizacji czasu pracy – dostosowanie do potrzeb pracownika • -Upowszechnianie programów: praca życie/ zakłady przyjazne rodzinie; promowanie dobrych praktyk • - Ułatwienia dot. powrotu do pracy • - Tworzenie zachęt do zwiększenia zainteresowania pracodawców działaniami na rzecz przyjaznego rodzinie środowiska pracy i środowiska lokalnego

22. Propozycje rozwiązań c.d. • Tworzenie społecznego klimatu przyjaznego rodzinie • - promowanie różnych modeli rodziny i strategii rodzinnych • - działania na rzecz kształtowania partnerskich stosunków w rodzinie • - edukacja rodzinna i prorodzinna • - poradnictwo rodzinne • - rozwój inicjatyw lokalnych na rzecz tworzenia prorodzinnego klimatu społecznego; promowanie dobrych praktyk

23. „Nowe” wyzwanie - obecność osób starszych w rodzinie • Ułatwienie sprawowania opieki nad starsza osobą zależną: • -- wewnątrzrodzinnej - jaka pomoc dla osób pracujących i mających obowiązki opiekuńcze? ( elastyczne formy pracy dla osób w starszych grupach wieku?) • -- zewnętrznej: sprawowanej w domu (opiekunki) • instytucjonalnej