410 likes | 641 Views
DEVLET TEŞKİLATI. KAYSERİ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DESTEK HİZMETLERİ ŞUBESİ EĞİTİM BİRİMİ. DEVLETİN GENEL TANIMI. Devlet bir ulusun sahip olduğu ve coğrafi sınırları belirli ülke toprakları üzerinde, yasama, yürütme ve yargı işlevlerini yerine getiren, toplum düzenini
E N D
DEVLET TEŞKİLATI KAYSERİ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DESTEK HİZMETLERİ ŞUBESİ EĞİTİM BİRİMİ
DEVLETİNGENELTANIMI Devletbirulusunsahipolduğuvecoğrafisınırları belirliülketopraklarıüzerinde,yasama,yürütmeve yargıişlevleriniyerinegetiren,toplumdüzenini sağlayan,yasalemretmegücünesahiphukukibir varlıktır.
DEVLETİNGENELTANIMI Örgütlükamugücününbütününü,yadakamutüzel kişilerininhepsiniiçerir. Devletidiğerkurumlardanayıranenönemliözellikler: Engenişhacimliörgütlenmebiçimiolması İleridüzeydeişbölümüsonucudevletinfaaliyetlerinin gerçekleşmesi Tümbunlarıyapabilecekerkesahipolmasıdır.
TürkiyeCumhuriyetiAnayasası AnayasaHukukudevletinşeklini,organlarınıngörev veyetkilerini,bunlarınbirbirleriileilişkilerini,kişilerin temelhakveözgürlüklerinidüzenleyenhukuk kurallarınınbütünüdür.
AnayasayagöreTürkiyeCumhuriyetiDevleti’nin temelorganlarındaGüçlerAyrılığıilkesiesas alınmıştır
YASAMA AnayasamızyasamayetkisiniTürkMilletiadına TürkiyeBüyükMilletMeclisinevermiş,buyetkinin devredilemeyeceğiniaçıkçabelirtmiştir. TürkiyeBüyükMilletMeclisi,milletçegeneloyla seçilen550milletvekilindenoluşur. Seçilmeyeterliliğinesahipve25yaşınıdoldurmuş olanherTürkmilletvekiliseçilebilir. TürkiyeBüyükMilletMeclisi’ninseçimleri4yıldabir yapılır.
T.B.M.M’ningörevveyetkileri Kanunkoymak,değiştirmekvekaldırmak BakanlarKurulunuveBakanlarıdenetlemek BakanlarKurulunabellikonulardakanunhükmündekararname çıkarmayetkisivermek Bütçevekesinhesapkanuntasarılarınıgörüşmekvekabuletmek Parabasılmasınavesavaşilanınakararvermek Milletlerarasıantlaşmalarınonaylanmasınıuygunbulmak TürkiyeBüyükMilletMeclisiüyetamsayısınınbeşteüç çoğunluğununkararıilegenelveözelafilanınakararvermek Anayasanındiğermaddelerindeöngörülenyetkilerikullanmakve görevleriyerinegetirmektir.(T.C.AnayasasıMadde87). DiğergörevleriarasındaCumhurbaşkanınıseçmekdevardır. (T.C.AnayasasıMadde101).
T.B.M.M’ningörevveyetkileri TürkiyeBüyükMilletMeclisidenetlemeyetkisini; Soru, Meclisaraştırması, Genelgörüşme, Gensoru, Meclissoruşturmasıyollarıylakullanır.
T.B.M.MDenetlemeYetkisi Soru,BakanlarKuruluadına,sözlüveyayazılıolarak cevaplandırılmaküzereBaşbakanveyabakanlardanbilgi istemektenibarettir. Meclisaraştırması,bellibirkonudabilgiedinilmekiçin yapılanincelemedenibarettir. Genelgörüşme,toplumuveDevletfaaliyetlerini ilgilendirenbellibirkonunun,TürkiyeBüyükMillet MeclisiGenelKurulu’ndagörüşülmesidir. Soru,Meclisaraştırmasıvegenelgörüşmeileilgili önergelerinverilmeşekli,içeriğivekapsamıile cevaplandırılma,görüşmevearaştırmayöntemleri Meclisİçtüzüğüiledüzenlenir.
T.B.M.MDenetlemeYetkisi Gensoruönergesi,birsiyasipartigrubuadınaveyaenazyirmi milletvekilininimzasıylaverilir.Verilişindensonrakiüçgüniçinde bastırılaraküyeleredağıtılır;dağıtılmasındanitibarenongün içindegündemealınıpalınmayacağıgörüşülür.Bugörüşmede, ancakönergesahiplerindenbiri,siyasipartigruplarıadınabirer milletvekili,BakanlarKuruluadınaBaşbakanveyabirbakan konuşabilir. MeclisSoruşturmasıBaşbakanveyabakanlarhakkında,Türkiye BüyükMilletMeclisiüyetamsayısınınenazondabirinin vereceğiönergeile,soruşturmaaçılmasıistenebilir.Meclis,bu istemiengeçbirayiçindegörüşürvegizlioylakararabağlar.
YÜRÜTME YürütmeOrganı Cumhurbaşkanı ve BakanlarKurulu’ndanoluşur.
Yürütme/Cumhurbaşkanı Devletinveyürütmeorganınınbaşıdır.TürkiyeCumhuriyetinivemilletin birliğinitemsileder. Cumhurbaşkanı,kırkyaşınıdoldurmuşveyükseköğrenimyapmışTürkiye BüyükMilletMeclisiüyeleriveyabuniteliklerevemilletvekiliseçilme yeterliğinesahipTürkvatandaşlarıarasından,halktarafındanseçilir. Görevsüresibeşyıldır.BirkimseenfazlaikidefaCumhurbaşkanlığına seçilebilir.CumhurbaşkanlığınaTürkiyeBüyükMilletMeclisiüyeleri içindenveyaMeclisdışındanadaygösterilebilmesiyirmimilletvekilinin yazılıteklifiilemümkündür.Ayrıca,ensonyapılanmilletvekiligenel seçimlerindegeçerlioylartoplamıbirliktehesaplandığındayüzdeonu geçensiyasipartilerortakadaygösterebilir.Cumhurbaşkanıseçilenin, varsapartisiileilişiğikesilirveTürkiyeBüyükMilletMeclisiüyeliğisona erer.(T.C.AnayasasıMadde101)
Yürütme/Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanıseçimi,görevsüresinindolmasındanönceki60gün içinde;makamınherhangibirsebepleboşalmasıhalindeiseboşalmayı takipedenaltmışgüniçindetamamlanır. Geneloylayapılacakseçimde,geçerlioylarınsaltçoğunluğunualanaday Cumhurbaşkanıseçilmişolur.İlkoylamadabuçoğunluksağlanamazsa,bu oylamayıizleyenikincipazargünüikincioylamayapılır.Buoylamaya,ilk oylamadaençokoyalmışbulunanikiadaykatılırvegeçerlioyların çoğunluğunualanadayCumhurbaşkanıseçilmişolur. İkincioylamayakatılmayahakkazananadaylardanbirininölümüveya seçilmeyeterliğinikaybetmesihalinde;ikincioylama,boşalanadaylığın birincioylamadakisırayagöreikameedilmesisuretiyleyapılır.İkinci oylamayatekadayınkalmasıhalinde,buoylamareferandumşeklinde yapılır.Aday,geçerlioylarınçoğunluğunualdığıtakdirdeCumhurbaşkanı seçilmişolur. Cumhurbaşkanıgörevebaşlayıncayakadargörevsüresidolan Cumhurbaşkanınıngörevidevameder.(T.C.AnayasasıMadde102)
Cumhurbaşkanınıngörevleri Cumhurbaşkanınınyasama,yürütmeveyargıileilgiliçokçeşitliyetkileri vardır.Bunlaraörnekolarak, Kanunlarıyayımlamak,tekrargörüşülmeküzereTürkiyeBüyükMillet Meclisinegerigöndermek, TürkiyeBüyükMilletMeclisiseçimlerininyenilenmesinekararvermek, Başbakanıvebakanlarıatamak,gerekligördüğühallerdeBakanlar Kurulunabaşkanlıketmek, YabancıdevletlereTürkDevletinintemsilcilerinigöndermek, TürkiyeCumhuriyetinegönderilecekyabancıdevlettemsilcilerinikabul etmek, GenelkurmayBaşkanınıatamak, YükseköğretimKuruluüyeleriniverektörleriseçmek;AnayasaMahkemesi üyelerini,AskeriYargıtayüyelerini,HakimlerveSavcılarYüksekKurulu üyeleriniseçmekgibi.(T.C.AnayasasıMadde102)
Yürütme/BakanlarKurulu Başbakanvebakanlardanoluşur. BaşbakanCumhurbaşkanıncaTürkiyeBüyükMilletMeclisiüyeleri arasındanatanır.Bakanlar,TürkiyeBüyükMilletMeclisiüyeleriveya milletvekiliseçilmeyeterliliğinesahipolanlararasındanBaşbakanca seçilirveCumhurbaşkanıncagörevlerinesonverilir. BakanlarKurulununprogramı,kuruluşundanengeçbirhaftaiçinde BaşbakanveyabirbakantarafındanTürkiyeBüyükMilletMeclisinde okunurvegüvenoyunabaşvurulur.BakanlarKurulununbaşkanı Başbakandır.Başbakanbakanlıklararasındaişbirliğinisağlarve Hükümetingenelsiyasetininyürütülmesinigözetir.BakanlarKurulu busiyasetinyürütülmesindenbirliktesorumludur.Herbakan,kendi yetkisiiçindekiişlerdenveemrialtındakilerineylemveişlemlerinden ayrıcasorumludur.
YARGI AnayasamızagöreyargıyetkisiTürkMilletiadına bağımsızmahkemelercekullanılır.Hakimler görevlerindebağımsızolupAnayasaya,kanuna, hukukavevicdanikanaatlerinegörehükümverirler. Hiçbirorgan,makam,merciveyakişi,yargı yetkisininkullanılmasındamahkemelereve hakimlereemirvetalimatveremez;genelge gönderemez;tavsiyevetelkindebulunamaz.
YARGI Anayasamız,mahkemelerinvehakimlerinbağımsızlığını sağlamakamacıylabirtakımgüvencelerdegetirmiştir. Bunlaraörnekolarakşuhükümlerigösterebiliriz; Hakimlerazlolunamaz;kendileriistemedikçeAnayasada gösterilenyaştanönceemekliyeayrılamaz;birmahkemenin veyakadronunkaldırılmasısebebiyledeolsa,aylıklarından yoksunkılınamaz.(T.C.AnayasasıMadde139). Mahkemelerinkuruluşu,görevveyetkileri,işleyişive yargılamausullerikanunladüzenlenir.
Anayasa’dadüzenlenenyüksek mahkemeler: AnayasaMahkemesi Yargıtay Danıştay AskeriYargıtay AskeriYüksekİdareMahkemesi Uyuşmazlıkmahkemesi
İDARE(YÖNETİM) Kamuhizmetleriniyasalargereğinceyürütmekle görevliyapıdır. Yürütmeyetkisivegörevleri,uygulamadabu yapıaracılığıylagerçekleştirilir. İdare,devletvetoplumdüzenininkesintisiz işlemesinisağlayansistematikyapıdır.
İDARE(YÖNETİM) TürkiyeCumhuriyetiAnayasasıidareyi,yürütme bölümüiçindedüzenlemiştir.Anayasamızagöre, yürütmeyetkisivegörevi,Cumhurbaşkanıve BakanlarKurulutarafından,anayasayavekanunlara uygunolarakkullanılırveyerinegetirilir.İdare devletinyürütmeorganıiçindeyeralır.Yasamave yürütmeorganlarınınalmışolduğukararlar,ülkenin heryanındaörgütlenmişolanidaretarafındanyerine getirilir.
İDARE(YÖNETİM) İdareninamacıkamuhizmetleriniyerinegetirmektir. Bugöreviniyerinegetirecekşekildegereklitüm maddi,maneviveinsaniunsurlarasahipolacak şekildeteşkilatlanmışolup,tüzelkişiliğesahiptir. Yurdumuzunheryerindeidareninkuruluşve elemanlarıilekarşılaşmakmümkündür.Genelde Devletişleriolarakvasıflandırabileceğimizkamu hizmetleri,idarenin"memur"diyebileceğimiz görevlilerinceyerinegetirilir.
MerkezİdariKuruluşlar 1)GenelİdariKuruluşlar: Devletinanaidariyapısınıoluşturankuruluşlarıntümünegenel idareyahutmerkeziidarekuruluşlarıdenir. Genelidareninmerkezteşkilatı,Cumhurbaşkanı,Başbakan, BakanlarKuruluveBakanlıklarıiçinealır. Merkeziidareninüstlendiğikamuhizmetlerinintümülkeye yayılmasıgenelidarenintaşrateşkilatıolanil,ilçevebucak idarelerieliyleolmaktadır.Bunlara"mülkiidarekademeleri"de denir.
MerkeziYardımcıKuruluşlar MerkeziYardımcıKuruluşlar: Hükümeteyadabakanlıklaragörevlerindeyardımcı olmak,bellikonulardagörüşbildirmek,yada denetimdebulunmaküzereçeşitlibirimler kurulmuştur.BunlarDanıştay,Sayıştay,Devlet PlanlamaTeşkilatı,MilliGüvenlikKurulu,Devlet DenetlemeKurulu,DiyanetİşleriBaşkanlığıdır.
TaşraTeşkilatı MerkeziİdareninTaşraTeşkilatı: (1)TaşraTeşkilatınınGenelYapısı: Merkeziidareüzerinealdığıkamuhizmetlerini, hizmetingereklerine,ekonomikvetoplumsal koşullara,ülkenincoğrafyadurumunagöreyürütmek, hizmetlerihalkagötürmekiçintaşradabaşkabir deyişlebaşkentdışındateşkilatlanmıştır.Bunlariller, ilçelervebucaklardır
TaşraTeşkilatı-İlGenelİdaresi İlGenelİdaresi: Halenilidarelerinidüzenleyenyasa5442Sayılıİl İdaresiKanunudur.Bukanunagöre,ilidaresiüç bölümdenoluşur.Bunlarvali,ilidareşubebaşkanları, ilidarekuruludur.
TaşraTeşkilatı-İlGenelİdaresi (a)Vali: İlyönetimininbaşıolanvali,ildedevletin,hükümetinveayrıayrıherbakanlığıntemsilcisidir. İldekamudüzeninden,emniyetveasayiştenbirinciderecedesorumludur.Buamaçlabütün kollukgüçlerindenveolağanüstüdurumlardaaskeribirliklerdenyararlanır.Vali,genelveözel kollukkuvvetlerininmülkiamiridir.Valilermülkigöreviolanuzmanjandarmaçavuşlarasicil verirler(Uz.J.Kan.md.13).İldeJandarmanınmülki(idari)görevlerisebebiyleişledikleri suçlardandolayıyargılanabilmesiiçinvalitarafındansoruşturmaizniverilmesigerekir. (b)İlİdareŞubeBaşkanları: İldekigenelidarekuruluşlarınınbaşındabulunanyüksekmemurlara"İlİdareŞube Başkanları"yada"İlMüdürü"denilmektedir.Bunlarvalininemrialtındadır,görevlerinden valiyekarşısorumludurlar.ildebulunanidareşubebaşkanları;defterdar,jandarmakomutanı, emniyetmüdürü,millieğitimmüdürü,sağlıkmüdürü,bayındırlıkmüdürü,tarımmüdürü gibigörevlilerdir. (c)İlİdareKurulu: İldevalininbaşkanlığındahukukişlerimüdürü,defterdar,millieğitimmüdürü,sağlık müdürü,bayındırlıkmüdürü,tarımmüdürüveveterinermüdüründenoluşur.İlidarekurulu, idarialandavaliyeyardımedenbirkuruldur.
TaşraTeşkilatı-İlçeGenelİdaresi İlçeİdaresi: Mülkiidarebölümündenikincisiilçelerdir.Herilebağlıbirdençokilçevardır.İl merkeziile,birildehiçbirilçeyebağlıolmayanbucakveköylerinoluşturduğu birimedemerkezilçedenir.Merkezilçelervalitarafındanidareedilirler. İlçeidaresi;kaymakam,ilçeidareşubebaşkanları,ilçeidarekurulundanoluşur. (a)Kaymakam: (b)İlçeİdareŞubeBaşkanları: (c)İlçeİdareKurulu:
YerindenYönetimKuruluşları (a)YerelYönetimKuruluşları(Mahalliİdareler): Yerelyönetimkuruluşları"ilözelyönetimi","belediye yönetimi","köyyönetimi"dir.
YerindenYönetimKuruluşları Ülkemizdeyerelniteliklibirçokhizmetlerin görülmesinisağlayanvedemokratikyaşamınbir parçasıolanyerelyönetimkuruluşları"ilözelidaresi", "belediyeidaresi"ve"köyidaresi"olmaküzereüçe ayrılır. Yerelyönetimkuruluşlarınınenönemliözelliği,tüzel kişilikleriolmasıvekararorganlarınınseçimleiş başınagelmeleridir.Yerelyönetimkuruluşlarına mahalliidarelerdedenilir.Özerkkuruluşlardır.
YerindenYönetimKuruluşları İlÖzelİdaresi Taşınırvetaşınmazmallarıolanbellivesınırlıgörevleri yürütmekleyükümlübirtüzelkişiliktir. Yasaileilözelidaresineverilengörevler,devletinidarigörevleri kadaryaygınveçeşitlidir. Bunlar;bayındırlık,eğitimveöğretim,tarım,sağlık,sosyal yardım,ticaretveiktisatalanlarınayayılmıştır.Sonradan çıkarılanyasalarlabugörevlerinçoğugenelidareyegeçmiştir.İl Özelİdaresininorganları;ilgenelmeclisi,ildaimiencümenive validir. İlgenelidaresininbaşıolanvali,aynızamandailözelidaresinin debaşıveyürütmeorganıdır.Budurumözerkliğiazaltmaktadır.
YerindenYönetimKuruluşları Belediyeler Tüzelkişiliğiolanbelediyeidaresininüçorganıvardır.Bunlar; Belediyemeclisi, Belediyeencümeni Belediyebaşkanıdır. Belediyeler,sonnüfussayımınagörenüfusuikibindençokolan yerlerile,nüfusunabakılmaksızınilveilçemerkezlerindekurulur. Belediyelereimar,sosyalyardım,ekonomik,sağlıkvebelediye zabıtasıalanındayerelniteliklibirçokgörevlerverilmiştir. Belediyelerözelkollukgücüolanbelediyezabıtasınasahiptir.
YerindenYönetimKuruluşları Köyİdaresi Nüfusu2.000'denazolanyerleşimbirimlerineköydenir. Nüfusu150'denaşağıolanyerleşimbirimlerienyakınbirköye bağlanabileceğigibivaliveyakaymakamınemriileköy kanunununbazıhükümlerinideuygulayabilirler. Köyidaresininbaşıolanmuhtar,köyderneğitarafındanseçilir. Muhtarseçimindesiyasipartileradaygösteremez.Muhtarların görevsüresi(5)yıldır.
HizmetBakımındanYerinden YönetimKuruluşları HizmetBakımındanYerindenYönetimKuruluşları: Hizmetbakımındanyerindenyönetimkuruluşları; üniversiteler,TRT,EmekliSandığı,İktisadiDevlet Teşekküllerivb.dir.
KamuMeslekKuruluşları KamuMeslekKuruluşları: KamuMeslekKuruluşları;TicaretveSanayiOdaları, TicaretBorsaları,TabipOdaları,MimarveMühendis Odaları,EczacıOdaları,ZiraatOdaları,NoterOdaları Barolarvb.dir.