ÜREME BİLGİSİ

1. ÜREME BİLGİSİ Yrd. Doç. Dr. A. Gonca İmir Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı

2. Üreme • Gonadlar • Genital organlar • Endokrin sistem • Diğer (otokrin, parakrin sistemler)

3. Üreme organları • Over • Tuba uterina • Uterus • Vajina • Vulva

4. Üreme organları

5. Üreme organları

6. Ovaries Üreme organları: Over • Fonksiyon: Oosit ve östrojen-progesteron üretir.

7. Üreme organları: Over

8. Üreme organları: Over • İnsan dişi fetusunda 6. ayda toplam 6 milyon oogonia oluşur. • Doğumda bu 2 milyona düşer. • Pubertede sadece 40,000 kalır. • Reproduktif yaşam boyunca toplam 300-400 civarında primer follikul ovuma dönüşür.

9. Üreme organları: Over 100 microns OVUM SIZE COMPARISONS 10 microns (0.01mm) VIRUS (0.05 to 0.1 microns) BACTERIA (0.5 to 1.5 microns) RBC (5 microns) LYMPHOCYTE (5 to 8 microns) SPERM (60 microns)

10. Üreme organları: Vajina • Fonksiyon: Doğum kanalı işlevi görür, cinsel ilişkide fonksiyonu var, semeni taşır, adet kanaması için pasajdır. Vagina

11. Üreme organları: Tuba uterina, uterus ve vajina • Müllerian kanallardan gelişir.

14. Uterus

17. Üreme organları: Uterus • Fonksiyon: Spermin serviksten tubaya geçişini sağlar, blastosistin yerleşmesini fetus haline gelip sonra da termde doğmasını sağlar. Uterus

18. Üreme organları: Serviks • Fonksiyon: Serviks mukus salgılayarak servikal kanalı kapatır, uterusa geçişi önler. Cervix

19. Üreme organları: Uterus • Fonksiyon: İmplantasyonun oluştuğu uterin endometrium mevcuttur. Endometrium

20. Üreme organları: Uterus • Fonksiyon: Muskuler kontraksiyon Myometrium

21. Üreme organları: Tuba uterina • Fonksiyon: Oositin geçiş yoludur, fertilizasyon olur.

22. Fimbriae Üreme organları: Tuba uterina • Fonksiyon: Over yüzeyini süpürme hareketi ile oositi yakalar.

23. Üreme organları: Vulva • Ürogenital sinüsten gelişir.

24. Üreme organları: Vulva

25. Yaşam dönemleri • Yenidoğan • Bebeklik • Çocukluk • Puberte • Üreme • Menopoz (Premenopozal, postmenopozal, perimenopozal, menopozal) • Yaşlılık

26. Yaşam dönemleri: Yenidoğan • İnsan yaşamının ilk 28 günüdür. • Vulva doğumda oldukça büyük görülür. • Bunun nedeni gebelik hormonlarının etkisi ve doğum sırasında oluşan ödemdir. • İntrauterin olarak etkisi altında bulunduğu östrojen hormonlarının doğumdan sonra bu etkisinin kalkması doğumdan sonraki ilk hafta içinde hafif kanlı bir akıntıya neden olabilir.

27. Yaşam dönemleri: Bebeklik • Yaşamın ilk bir yılıdır. • Hipotalamus, hipofiz ve overlerin hormonal aktivitesi minimaldir. • Hipogonadotropik hipoöstrojenemik bir dönemdir.

28. Yaşam dönemleri: Puberte • Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir. • Hipotalamustan GnRH salgısının başlaması ve normal paternine kavuşması sürecidir. • Hipogonadotropik hipoöstrojenemik dönemden normal gonadotropik normal östrojenemik döneme geçiş aşamasıdır.

29. Üreme hormonları Female Puberty

31. Yaşam dönemleri: Üreme • Üreme fonksiyonunun olduğu dönemdir.

32. Yaşam dönemleri: Menopoz • Menopoz son adet demektir. • Premenopoz menopoz öncesi 3-4 yılı kapsar. • Postmenopoz menopoz sonrası yaşamdır.

33. Yaşam dönemleri: Yaşlılık • Yaşamın ileri yaşlarını kapsar.

34. Menstrüel siklus

35. Menstrüel siklus • Seks hormonlarının dalgalanması ile oluşur. • Tüm genital organlarda değişiklikler olur. • Fazları • Menstruasyon • Folikuler faz – proliferatif faz veya preovulatuarfaz • Ovulasyon • Luteal faz – sekretuar faz veya postovulatuar faz

37. Nöro-endokrin Sistem • Korteks • Hipotalamus • Hipofiz • Gonadlar • Diğer endokrin glandlar (adrenal, troid)

38. Hipotalamus GnRH Hipofiz Östrojen FSH,LH Over Öst, Prog Uterus MENSTRÜASYON

39. Hipotalamus • Hipotalamus SSS de izole bir yapı değildir, beyindeki diğer birçok bölge ile ilişkilisi olan bir bölümdür • Hipotalamus beyin tabanında, optic chiasm ile 3.ventrikülün üzerinde bulunur • 3 zona ayrılır • 1. periventriküler (3.ventriküle bitişik) • 2. medial (primer olarak hücreler) • 3. lateral (primer aksonlar) • Herbir zone ise nükleus denilen aynı tip nöron hücrelerin cisimlerini içermektedir

40. Hipotalamus (Majör salgıları) • GnRH (gonadotropin-releasing hormon) • LH ve FSH salgılatır • CRH (Corticotropin-releasing hormon) • ACTH salgılatır • GHRH (Growth hormon-releasing hormon) • GH salgılatır • TRH (trotropin-releasing hormon) • TSH salgılatır

41. GnRH (LHRH;luteinize hormon-releasing hormon) • GnRH salgılayan nöronlar hipotalamusun arcuate nukleusunda bulunur. • GnRH 10 aminoasitten meydana gelen bir dekapeptiddir.

42. GnRH, iki hormonun –FSH ve LH- salgılanmasını simultane olarak kontrol eden tek releasing hormondur • Etkili olması için pulsatil tarzda salgılanması gereken vücuttaki tek hormondur • Sürekli (Continue) infüzyon gonadotropin sekresyonuna yol açmaz • Continue uygulama downregülasyona ve gonadotropin hücre yüzeyindeki GnRH reseptörlerinin azalmasına yol açar

43. Ön Hipofiz Hormonları • FSH • LH • TSH • ACTH • GH • Prolaktin

44. Yaşam boyu LH-FSH paternleri

45. Gonadotropinler Üzerine GnRH’ın Etkisi • GnRH hipotalamusdaki nöronlardan salgılandıktan sonra portal sistemle hipofize gelir. • Gonadotropinleri salgılayan hücrelerde kendi reseptörlerine bağlanarak etkisini gösterir • GnRH’ın etkili olabilmesi için pulsatil olarak salgılanması gerekir.

46. Gonadotropinler Üzerine Östrojenlerin Etkisi • Gonadotropin salgısı üzerinde pozitif ve negatif feed-back etkisi vardır. • Pozitif ya da negatif etki, östrodiolün dozu ve kullanma veya overlerden salgılanma süre ve dozuna bağlıdır. • Düşük dozlarda negatif, yüksek ve kısa süreli dozlarda pozitif feed-back etki yapmaktadır. • Negatif feed-back etkiye FSH daha duyarlıdır. • Pozitif feed-back etkiye ise LH daha duyarlıdır.

47. Östrojenler • Preovulatuvar dönemde östrojen piki LH pikine neden olur • LH piki yaptıracak östrojen miktarı 200 pg/ml’nin üzerinde olmalıdır. • LH pikine neden olacak östrojen düzeyinin 200 ng/ml seviyesinde 48-50 saat kadar kalması gerekir. • Östrojenler pozitif ve negatif feed-back etkilerini hem hipofiz, hem de hipotalamus üzerinde yapmaktadır.

48. Menstrüel siklus • Normal menstruel siklus = 28 ± 7 gün; ortalama 28 gün • Menstruasyon 1- 5 günler arası • Folikuler faz 5 - 13 • Ovulasyon 14 günde oluşur. • Luteal faz 15- 28 günler arasındadır. • Mittelschmerz – orta agrısı ; alt abdomende kramp tarzı agrı – ovulasyon döneminde

49. Menstrüelsiklus • Menstrüel kanama fizyolojik bir olaydır ve insan dahil bir kaç primatta bulunur. • Normal menstrüel kanama denilebilmesi için menstrüel siklus ovulatuvar olmalıdır. • Korpus luteumun gerilemesinden kaynaklanan estrojen ve progesteron çekilmesine bağlıdır. • Anovulatuvar kadınlarda estrojenin dalgalanmasına bağlıdır.

50. Menstrüelsiklus • Endometriumda bu hormonların konsantrasyonlarının değişmesine bağlı prostaglandinleri ilgilendiren bir dizi olay gerçekleşir ve endometrium yüzeyinden kanama başlar. • Endometrium dökülmesine bağlı uterin kanamanın olması için endometriumun estrojen etkisi ile kalınlaşmış olması gerekir.