Teoretyczny kontekst praktyki argumentacyjnej.

1. Teoretyczny kontekst praktyki argumentacyjnej. Wykorzystanie modelu Stephena Toulmina do badania konfliktu społecznego: przykład Bialowieży.

2. Białowieża i konflikt społeczny. Białowieża jest miejscem nieustannie toczonego konfliktu, który przybiera otwarty charakter w chwilach gdy podejmowane są próby rozszerzenia granic Białowieskiego Parku Narodowego. Można postawić hipotezę, mówiącą że: Białowieża jest konglomeratem w dużej mierze hermetycznych społecznych światów, które koegzystują na bardzo małej przestrzeni fizycznej i społecznej, a które formułują odmienne definicje sytuacji i mają przeciwstawne dążenia.

3. Osie konfliktu: swój – obcy. W społeczności mieszkańców gminy Białowieża brak akceptowanej przez różnych aktorów definicji „bycia stąd”, „przynależenia do tego miejsca”, „bycia członkiem tutejszej społeczności”. etykiety przeciwstawiające różne współistniejące w Białowieży zbiorowości: puszczaki, nawałocz, matany, leśnicy, parkowcy, ekolodzy. Jedyne jasne kryterium oceny „bycia stąd” wynika z negatywnie nacechowanych określeń przybyszy: nawałocz i matan – aby „być stąd” trzeba się Tu urodzić.

4. Własność i pochodzenie jako przesłanki sporu o poszerzenie BPN. Demonstrowane przez ludność osiadłą poczucie wyższości w stosunku do przybyszy oraz odmowa prawa do decydowaniu o losach Puszczy. (powoływanie się na tradycję związków Białowieży z władcami Polski i Rosji). Brak ciągłości instytucji i praw z okresu przedrozbiorowego i rozbiorowego (w tym prawa wchodów do Puszczy). Grupy o szczególnym statusie jak osocznicy, strzelcy, leśniczy (w przedrozbiorowym znaczeniu tego słowa) nie odrodziły się w II RP co oznacza, że nie było podstaw do restytucji ich praw. Jedyne znane prawo, które obowiązywało za czasów carskich i obowiązuje również dziś jest prawo do odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzynę w uprawach rolnych!

5. Rys historyczny – prawo wchodu. Jedyna możliwość wchodzenia i użytkowania lasu związana była z prawem wchodu, które nadawał władca szlachcicom, miastom lub cerkwiom. XVI wiek: udokumentowane 44 wchody, do XVII wieku znane jest 70 udokumentowanych wchodów . Prawo wchodu ściśle określało intensywność, rodzaj i lokalizację użytkowania puszczy. Początkowo obejmowało ono sianożęcia, barcie, jazy i stawy, wypas, izby dla bydła na zimę oraz wyrąb. Począwszy od panowania Jana III Sobieskiego dodawano uprawnienia związane z wytopem żelaza z ród darniowych, pędzeniem smoły i dziegciu, wypalaniem potażu, wypałem węgla drzewnego oraz komercyjnym wyrębem lasów.

6. Trzy aspekty mówienia posługującego się argumentami wg J. Habermasa Argumentacja jako proces. Argumentacja jako procedura. Argumentacja jako wytwór (logiczny).

7. Argumentacja jako procedura. Argumentacja jest regulowaną formą interakcji w której: Uczestnicy stawiają nurtujący ich problem (roszczący sobie pretensje do bycia ważnym). Uwolnieni od presji przyjmują nastawienie hipotetyczne (są otwarci na przychodzące argumenty). Sprawdzają przy użyciu racji, czy owe roszczenia zgłaszane są słusznie czy niesłusznie. Dotyczy zrytualizowanej struktury (schematu) walki o lepsze argumenty.

8. Argumentacja jako wytwór (logiczny). Nastawione na tworzenie trafnych – przekonujących z racji swych właściwości wewnętrznych – argumentów. Argumenty to narzędzia, za pomocą których można uzyskać społeczną akceptację własnych sądów. Dotyczy struktur (schematów) określających budowę poszczególnych argumentów i relacji między nimi.

9. Kontekst teoretyczny. Teoria argumentacji; model argumentacji Toulmina. Interpretacja humanistyczna i społeczno – regulacyjna koncepcja kultury (Jerzy Kmita, PSM).

10. Kontekst badań. Źródła: dyskurs prasowy prasie, badaniach jakościowych (wywiady); korespondencji między MŚ a przedstawicielami JST; analiza programu rozwoju Gmin Puszczy Białowieskiej (Białowieski Program Rozwoju) - Lipiec 2009;

11. Własność i prawo do użytkowania puszczy jako przesłanki sporu o poszerzenie BPN. P1Mieszkańcy mają prawo do użytkowania Puszczy. (Kp) P1.1 Dotyczy to także prawa pozyskiwania drewna i runa leśnego na tym terenie (zgodnie z wielowiekowymi tradycjami – prawem wchodów). P1.2 Mieszkańcy nie zamierzają respektować żadnych ograniczeń w użytkowaniu, zwłaszcza ze strony obcych (nawałocz). P2 Puszcza jest własnością mieszkańców. (Kp) P2.1 Puszcza jest dziedzictwem mieszkańców, którzy powinni mieć władzę przy decyzjach związanych z jej losem. K. Nie ma zgody na poszerzenie granic BPN. (Kg)

13. Diagram argumentacyjny.

14. Argumentacja i eksplanacja. Jeśli potraktujemy wypowiedzi argumentacyjne jako stany rzeczy do wyjaśnienia, to metody standaryzacji argumentu mogą służyć badaniu rzeczywistości historyczno – kulturowej.

15. Interpretacja humanistyczna wypowiedzi perswazyjnej. Argument perswazyjny - czynność racjonalna nastawiona na interpretację. Celem argumentacji jako czynności jest perswazja rozumiana jako zmiana przekonań, postaw, czy zachowania. Interpretacja humanistyczna warstwy perswazyjnej, z założenia podporządkowująca danej czynności określony sens przypisuje, będzie przypisaniem (jako wyjaśnienie), danego celu perswazyjnego. Interpretacja humanistyczna warstwy perswazyjnej to wyjaśnienie wypowiedzi argumentacyjnej wedle reguł interpretacji kulturowej wyrażonej w postaci norm i dyrektyw.