طرحريزي واحدهاي صنعتي

1. طرحريزي واحدهاي صنعتي طرحريزي واحد هاي صنعتي از زمان راه يابي آن به دانشگاه ها تاکنون با نام پروفسور جيمز مک گرگور اپل استاد نامدار انستيتو فني جورجيا همراه بوده است. کتاب اپل ابتدا در سال 1950 منتشر شد و در سالهاي 1963 و 1978 بازنويسي شده است. جامعه جهاني مهندسين صنايع به پاس زحمات اپل در راستاي گذار طرحريزي واحد هاي صنعتي از صنعت به دانشگاه، و از هنر صرف به سمت علم، به نام ايشان و استاد ديگري در طرحريزي واحد هاي صنعتي به محققين و اساتيد Apple/Read Award جايزه اي را تحت عنوان برجسته صنايع اعطا. مي نمايد Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

2. منابع • Plant Layout and material handling Apple, James Mac Gregor- 1978-The Roland press company • Facility Layout and Location Richard L.Francis and John A.white-1974-Englewood Cliffs, New Jersey • طرحريزي واحد هاي صنعتي / مديريت کارخانه دکتر سيد محمد سيد حسيني – دانشگاه علم وصنعت • طراحي انبار ( استقرار تجهيزات، کالا، وسايل حمل ونقل و ...) گروه مهندسي صنايع دانشگاه صنعتي شريف • طرحريزي واحد هاي صنعتي عبدالرسول انتظاري هروي – مؤسسه انتشارات جهان جام جم Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

3. تعاريف • طرحريزي واحد هاي صنعتي ، تعيين چيدمان تجهيزات و انتخاب سيستم حمل و نقل مي باشد که در آن چيدمان عبارتست از“ انتخاب مؤثرترين ترتيب چيدن و هماهنگي تجهيزات يک واحد توليدي به طوريکه حداکثر کارايي از تلفيق منابع ( ماشين آلات، مواد، نيروي انساني) لازم براي عمليات توليدي ممکن شود“ و سيستم حمل و نقل عبارتست از ” تعيين سيستمي که با حداقل هزينه، جريان کالا (افراد يا اطلاعات) را طوري برقرار نمايد که مطلوبيت مکاني لازم براي انجام عمليات توليدي بر اساس نحوه تجهيزات ميسر گردد. • بعبارتي طرحريزي واحد هاي صنعتي ، ترتيب قرار گرفتن سالن ها ، بخش ها ، ايستگاه هاي کاري ، ماشين آلات و تجهيزات ، مواد ، نيروي انساني به نحوي است که حداکثر راندمان در توليد محصول بدست آيد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

4. اهميت طرحريزي • اقتصادي بودن توليد: براي حفظ کارايي سيستم بايد جريان مواد مناسب باشد. • کارايي: براي حفظ کارايي به يک سيستم مرتب ومنظم نياز داريم. • حجم بالاي سرمايه گذاري: ايجاد واحد هاي صنعتي ، درصد بالايي از توليد ناخالص ملي را در بر مي گيرد لذا بايد کاري کرد که سرمايه به هدر نرود. • بهبود و گسترش: واحد هاي صنعتي براي توسعه و بهبود سطح فعاليتها توسعه مي يابند. معمولاً 25% سطح زير بناي هر واحد توليدي در حال گسترش مي باشد . • هزينه بالاي حمل و نقل : حدود 30 تا 35 درصد هزينه هاي توليدي، هزينه حمل و نقل است. • ضرورت صرفه جويي در منابع مواد اوليه: به دليل محدود بودن. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

5. اهداف طراحي کارخانه • آسان سازي فرايند توليد و ايجاد جريان مواد مناسب • کوتاه کردن زمان توليد و به حداقل رساندن حمل و نقل • حداقل کردن سرمايه گذاري روي ماشين آلات • افزايش انعطاف پذيري کارخانه در تغييرات • حداکثر بهره وري از نيروي انساني، ماشين آلات و زمين • تأمين راحتي، ايمني و اطمينان پرسنل Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

6. مراحل طراحي کارخانه Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

7. مراحل طراحي کارخانه Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

8. سطوح طراحي کارخانه • سطح کلان (Site Plan) : طرحي است که داخل کارخانه و همه عناصر اصلي آن مثل سالن توليد، مراکز خدماتي و غير توليدي، خيابانها، فضاي سبزو عناصر جنبي مثل خط آهن را نشان مي دهد. • سطح مياني(Production Department): که در آن داخل سالن هاي کاري و کارگاههاي مربوط به هر سالن را نشان مي دهد. • سطح جزئي(Work Station): در اين سطح ايستگاههاي کاري داخل هر کارگاه و محل ماشين ها، ابزارآلات، قفسه ها و غيره را نشان مي دهد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

9. فلو چارت طراحي سيستماتيک کارخانهSystematic Layout Planning (SLP) جمع آوري اطلاعات تحليل ارتباط فعاليتها تحليل جريان مواد تعيين ارتباط بخشها فضاي موجود تخمين فضا نمودار ارتباط فعاليتها عوامل تغيير دهنده محدوديتهاي عمل(فيزيکي) توسعه راه حلهاي مختلف انتخاب راه حل Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

10. منابع اطلاعاتي اصلي در طرحريزي اطلاعات کليدي مورد نياز جهت طرحريزي واحد هاي صنعتي بطور خلاصه به قرار زير است:(P.Q.R.S.T) • محصول(Product): چه چيزي قرار است توليد شود. • مقدار(Quantity): چه مقدار از هر يک از اقلام بايد توليد شود. • روش توليد(Routing): محصول چگونه ساخته ميشود.(فرايند و ترتيب عمليات). • خدمات پشتيباني(Supporting): چه ماشين آلات و تجهيزاتي مورد نياز است. • زمان(Time): طي چه زماني بايد محصول توليد شود. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

11. انواع سيستم هاي توليدي 1- محصولي (خط توليد = انبوه سازي): در اين روش تنوع محصولات کم، تعداد توليد زياد، انعطاف پذيري کم، جريان مواد پيوسته، توليد محصولات به شکل دسته اي است. 2- فرايندي(کارگاهي = عملکردي): در اين روش تنوع محصولات زياد، تعداد توليد کم، انعطاف پذيري زياد، جريان مواد نامعلوم(غير پيوسته)، محصولات به صورت کالاي نيمه ساخته مي باشد. 3- توليد سفارشي (متمرکز = پروژه اي = تکي): در اين روش محصولات بصورت تکي ساخته ميشود(هواپيما سازي، کشتي سازي، خانه سازي)، مواد اوليه و نيروي انساني و تجهيزات به محل استقرار محصول مي روند، معمولاً توليدات به صورت مواد و امکانات اوليه مي باشد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

12. انواع سيستم هاي توليدي- ادامه 4- سلولي (گروهي): اين روش ترکيبي از دو سيستم محصولي و کارگاهي مي باشد، در چهارچوب استقرار کارگاهي خواص استقرار محصول را پياده مي کنيم، قطعات مشابه را در يک سلول(خانواده) قرار ميدهيم، هر سلول سيستم کارگاهي و براي مونتاژ کل سيستم محصولي بکار ميرود، دوره توليد محصولات کم و قطعات از نظر طراحي و ساخت مشابه هستند. 5-زنجيري: در اين روش تعداد محصولات وماشين آلات زياد است، اولين گام طراحي و بکارگيري جداول شدت ترافيک است، طراحي سيستم حمل و نقل بسيار ساده است. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

13. انواع طرحريزي کارخانه مسلماً طراحي کارخانه فقط براي کارخانجات جديد مصداق پيدا نميکند و بسياري از مسائل طراحي کارخانه در انواع مختلفي پيش مي آيد که متداولترين آنها عبارتند از: • تغيير طرح محصول • بزرگ کردن دپارتمانها • کوچک کردن دپارتمانها • اضافه کردن محصول جديد • تغيير محل يک دپارتمان • اضافه کردن يک دپارتمان • جايگزيني دستگاه هاي قديمي • تغيير روش توليد • طراحي کارخانه جديد Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

14. جايگاه بخش طراحي کارخانه در تشکيلات سازماني معمولاً سازمانهاي خيلي کوچک داراي دپارتمان طراحي نيستند ولي در ديگر کارخانجات بيشتر‌آمار نشان دهنده اينست که دپارتمان مهندسي صنايع متولي اين امر ميباشد، پيشنهاد ” اپل“ نمودار زير است: Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

15. معرفي روش هاي پيش بيني • روش هاي کمي که ميتوان به روش هاي رگرسيون، ميانگين هاي حسابي، متحرک، متحرک وزني و... نام برد. • روشهاي کيفي 1- جمع آوري نظرات افراد خبره 2- رجوع به جداول و شاخص هاي اقتصادي 3-کالاي جانشين واردات (يعني اگر کالايي وارد ميشود دليل بر کمبود است) 4- امکانات صادرات محصول 5-مقايسه هاي بين المللي Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

16. تکنيک هاي متداول تعيين نوع استقرار • الف) نمودار تنوع – حجم (P-Q): اين نمودار (مقدار- محصول) براي تعيين نوع استقرار و تحليل گوناگوني- حجم بکار ميرود. -اگر Q/P بزرگ باشد از فرايند محصولي(PRO.) استفاده ميشود. -اگر Q/P متوسط باشد از فرايند کارگاهي(SHOP) استفاده ميشود. -اگر Q/P کوچک باشد از فرايند سفارشي(ORDER) استفاده ميشود. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

17. تکنيک هاي متداول تعيين نوع استقرار-ادامه ب) نمودارهزينه-حجم (C-Q) : اين نمودار نيز براي تعيين نوع استقرار و تحليل اقتصادي روشهاي استقرار بکار ميرود. هزينه-c محصولي کارگاهي سفارشي اگر مقدار توليد بين (0-Q1)باشد بهتر است از روش سفارشي استفاده شود. اگر مقدار توليد بين (Q1-Q2)باشد بهتر است از روش کارگاهي استفاده شود. اگر مقدار توليد بين (Q2-∞)باشد بهتر است از روش محصولي استفاده شود. محصولي کارگاهي سفارشي مقدارQ1 Q2 Q Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

18. تکنيک هاي متداول تعيين نوع استقرار-ادامه ج) قانون پارتو (آناليز ABC) • در اين قانون کليه اقلام توليدي به سه دسته A,B,C تقسيم ميشوند. • اقلام دسته A که 15% اقلام را تشکيل مي دهند 85% جريان مواد توليدي را دارند، يعني تعداد کمي از اقلام بيشترين مقدار جابجايي را دارند. بنابراين به کمک اين روش براي هر يک از اقلام طرح استقرار مناسب را ميتوان طراحي کرد. حجم 2 1 گوناگوني Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

19. تکنيک هاي متداول تعيين نوع استقرار-ادامه ادامه قانون پارتو: • در نمودار اسلايد قبل منحني شماره 1 تعداد کمي از قطعات بيشترين حجم را دارند و بهتر است از فرآيند کارگاهي استفاده شود.(اقلام گروه Bکه نمودار آن به مبداء مختصات نزديکتر است.) • منحني شماره 2 نيز از قانون پارتو پيروي نميکند زيرا همه محصولات تقريباً داراي حجم و جريان يکنواختي هستند و بهتر است از فرايند محصولي استفاده شود.( اقلام گروه A که نمودار آن از مبداء مختصات دورتر است). • بنابراين خط توليد را بر اساس 15% اقلام بنا ميکنيم که در اين صورت حجم و گوناگوني محاسبات کمتر و سپس به کل اقلام تعميم مي دهيم. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

20. تکنيک هاي متداول تعيين نوع استقرار-ادامه د) روش اولويت دهي (وزن دهي): در اين روش وزن هر يک از عوامل را به روشهاي مختلف تعيين و سپس با جمع وزنها در هر روش، آن روشي که بيشترين وزن را دارد انتخاب مي کنيم. نکته: حالات ”الف“ و ”ب“ در تعيين نوع استقرار بر حالت ”ج“ و ”د“ برتري دارد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

21. آناليز ارزش هدف از آناليز ارزش، کاهش هزينه ها حين افزايش کيفيت است. تا محصولي با قيمت کمتر، کيفيت بهتر و توجه به خواسته مشتري در اختيار داشته باشيم. تعيين مقدار شاخص ارزشr= هزينه کل B= ارزش کارکرد هاي مورد نيازA= همواره سعي بر اين است که شاخص ارزش به يک نزديکتر شود. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

22. آناليز ارزش- ادامه • عوامل بازدارنده از مهندسي ارزش: • شک و دودلي فرد در مورد اثرات عمل • ارزيابي کافي از کارها انجام نشده است • عدم توانايي در استفاده از تکنولوژي جديد • مراحل تحليل ارزش: • انتخاب موضوع • تعيين کارکرد ها و ارزيابي آنها • جمع آوري اطلاعات • تشريح گزينه هاي مختلف • طرح و مشخصات گزينه مورد نظر(کمترين هزينه و بهترين کيفيت) • آزمون و ارزيابي • پيشنهاد و تصويب • پياده کردن و پيگيري Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

23. سئوالات روز اول • هدف از طراحي کارخانه چيست ؟ • قلمرو طراحي کارخانه کجاست ؟ • آيا طراحي فقط براي کارخانه جديد است؟ شرح دهيد. • ارتباط واحد طراحي با ديگر واحد ها شرح دهيد. • اهميت طرحريزي را بيان نماييد. • انواع سيستم هاي توليدي کدامند؟ • انواع سطوح کارخانه را نام بريد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

24. ظرفيت توليد واقعي و اسمي • ظرفيت اسمي: ميزان توليد ماشين در شرايط کاملاً ايده آل گويند. • ظرفيت واقعي: ميزان توليدي که با توجه به شرايط موجود شامل مساحت، نيروي انساني، تجهيزات، ماشين آلات و سرمايه بتوانيم به حداکثر توليد برسيم. که استفاده از تمام اوقات بيکاري ماشين آلات و عوامل توليد، بهينه سازي ميزان توليد خواهد بود. تعداد توليد در واحد زمان=نرخ توليد= ظرفيت توليد =N = 1/T Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

25. عوامل مؤثر در تعيين ظرفيت توليد • مقدار تقاضاي بازار( داخلي و خارجي) • محل اجراي طرح که رابطه مستقيم با تعيين ظرفيت دارد. • نحوه توزيع جغرافيايي بازار مصرف يا مشتري • سرمايه گذاري جهت اجراي طرح • مشخصات ماشين آلات طرح • نيروي انساني متخصص • درجه اتوماسيون و تکنولوژي طرح • بررسي اقتصادي جهت انتخاب طرح • شيفت کاري • سياستهاي دولتي Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

26. روشهاي تعيين ظرفيت توليدي • بر اساس سود واحدهاي توليدي • بر اساس حداقل هزينه • بر اساس نقطه سر به سر • نقطه سر به سر رابطه بين توليد، فروش و هزينه را نشان مي دهد. • بين 40 تا 50 درصد دارايي هاي کارخانه در موجوديها است. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

27. تعيين تعداد ماشين آلات مورد نياز • مراحل محاسبه تعداد ماشين آلات: 1- محاسبه(مقدار) کسر ماشين آلات مورد نياز براي هر عمل 2- جمع تعداد ماشين هاي مورد نياز در عمليات مشابه 3- برقراري توازن بين تعداد ماشين هاي محاسبه شده در مرحله 2 4- تعديل تعداد ماشين بدست آمده با توجه به برنامه توليد امکان پذير Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

28. عوامل مؤثر در محاسبه تعداد ماشين = تعداد قطعه مورد نياز عمل n ام = زمان انجام عمل n ام = زمان توليد در دسترس براي عمل n ام = ضريب استفاده از ماشين = کسر ماشين مورد نياز براي عمل n ام درصدي از زمان که ماشين براي انجام عمل nام در اختيار ما مي باشد. بطور معمول در يکسال ميباشد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

29. عوامل مؤثر در مقدار 1- درجه تخصصي بودن ماشين : ماشين هر چه پيچيده تر و تخصصي تر باشد کمتر ميشود(زيرا بدليل تخصصي بودن زمان استفاده مفيد از دستگاه کاهش مي يابد و براي ماشين ناشناخته که براي اولين بار استفاده ميشود 85% در نظر گرفته ميشود) .براي ماشين هاي يونيورسال معمولاً بين 90% تا 95% مي باشد.(چون اطلاعات از اين ماشين آلات بالا است و زمان از دست رفته کار با ماشين پائين است.) 2- پيوستگي استفاده از ماشين : هر چه استفاده از ماشين پيوسته تر باشد و وقفه کاري نداشته باشيم افزايش مي يابد. 3- سياست تعميرات و نگهداري(ارتباط مستقيم) 4- زمان هاي آماده سازي: هر چه اين زمان زياد تر باشد کمتر و زمان کار ماشين کمتر است. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

30. روشهاي محاسبه تعداد ماشين 1- بر اساس محصول : چند ماشين يک محصول توليد ميکنند 2- بر اساس فرايند : يک ماشين چند محصول توليد ميکند. 3- حالت ترکيبي: ترکيبي از دو حالت فوق اولين قدم در محاسبه تعداد ماشين تشخيص مبناي محاسبه تعداد ماشين است که يکي از سه حالت فوق است. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

31. زمان آماده سازي • هر چه آماده سازي بيشتر شود زمان کمتري در اختيار توليد قرار ميگيرد. • براي اعمال زمان آماده سازي سه روش زير وجود دارد: 1- زمان آماده سازي جزء زمان عمليات منظور شود: در اين صورت بايد عمليات کاملاً مستقل و تعداد توليد کم باشد. 2- زمان آماده سازي به کل تعداد قطعات سرشکن کنيم (متوسط زمان آماده سازي يک قطعه) کل زمان آماده سازي براي يک قطعه(کار خاص) تعداد قطعه (عمليات) در اينصورت زمان آماده سازي را از کل زمان موجود کم مي کنيم يا اينکه متوسط زمان آماده سازي را بايد به زمان انجام عمل اضافه کنيم. 3- آماده سازي در خارج از ساعات توليد انجام شود. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

32. ترکيب و تعديل تعداد ماشين آلات مشابه • اگر عمليات زير مشابه باشند به چند ماشين نياز داريم: در اين مرحله عمليات مشابه جمع شده و با هم ترکيب مي شوند و اعداد را به طرف بالا گرد ميکنيم(3 ماشين نياز داريم) Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

33. ترکيب و تعديل تعداد ماشين آلات مشابه-ادامه براي ساخت محصولي ماشين آلات محاسبه شده به قرار ذيل است. اگر عمليات 1و2 ، عمليات 3و5 و عمليات 4و6 مشابه و بقيه با هم متفاوت باشند براي انجام اين عمليات به چند ماشين نياز داريم Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

34. ترکيب و تعديل تعداد ماشين آلات مشابه • فوايد ترکيب عمليات: 1- هر چه فرايند ها ترکيب شوند تعداد عمليات کمتر ميشود. 2- انبار موقت بين فعاليتها کم ميشود. 3- حمل و نقل بين دو فعاليت حذف ميشود. 4- ميزان اطلاعات ثبت شده کاهش مي يابد. 5- بازرسي بين دو عمليات حذف مي شود. 6- زمان آماده سازي کم ميشود. • معايب ترکيب عمليات: 1- داراي محدوديتهاي منطقي و فني است 2- باعث کاهش مي شود 3- به اپراتورهاي چند کاره نياز دارد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

35. روش ها ي سنتي تحليل جريان مواد • اين روش ها علي رغم اينکه به دليل سادگي به آنها بها داده نميشود ولي در تحليل و بهبود جريان و حل مسائل انتقال مواد بسيار مؤثر است. • در اين روش بايد ابتدا اطلاعات دقيق و کاملي در مورد ” مسير حرکت“- ”حجم بار“- ”مسافت-“ تناوب“- ”نرخ و هزينه“ جمع آوري شود. انتقال مواد معمولاً شامل مراحل متعدد و حرکتهاي زيادي است که در خلال عمليات توليد، بازرسي و انبارداري انجام ميشوند و معمولاً حرکت مواد به مراتب بيش از تعداد عمليات است. • لازم است تمام اطلاعات مربوط به چرخه کلي جريان مواد استخراج و تحليل شود. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

36. روش هاي برنامه ريزي و تحليل جريان • روشهاي متعددي براي برنامه ريزي و تحليل جريان وجود دارد که برخي بيشتر در تعيين محل تجهيزات و برخي ديگر بيشتر درانتقال مواد کاربرد دارند. عمومي ترين روشهاي سنتي تحليل جريان مواد عبارتند از: 1- نمودار مونتاژ 6- شکل جريان 2- نمودار فرآيند عمليات 7- نمودار فرآيند جريان 3- نمودار فرآيند چند محصولي 8- نمودار از - به 4- شکل ريسماني 9- نمودار رويه 5- نمودار فرايند 10 - شبکه مسير بحراني • جدول صفحه بعد کاربرد هاي اصلي اين روشها را نشان مي دهد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

37. جدول موارد استفاده روشهاي تحليل و طراحي جريان مواد Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

38. نمودار مونتاژ • ترتيب سوار کردن قطعات را بر روي يکديگر از ابتدا تا تشکيل محصول نهايي را نمايش مي دهد که ميتواند جنبه هاي زير را مشخص نمايد: 1- محصول از چه قطعاتي تشکيل شده است. 2- قطعات چگونه به يکديگر مي پيوندند. 3- هر مونتاژ فرعي شامل چه قطعاتي است. 4- قطعات چگونه به خط مونتاژ وارد مي شوند. 5- ارتباط قطعات در جريان مونتاژهاي فرعي چگونه است 6- تصوير کلي عمليات مونتاژ چطور است. 7- الگوي کلي جريان مواد چه شکل و مشخصاتي خواهد داشت. * شکل ضميمه 1 يک نموار مونتاژ را نشان ميدهد Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

39. نمودار فرآيند عمليات • در اين نمودار علاوه بر ترتيب سوار کردن قطعات ، کليه عمليات و بازرسي ها در طول فرايند توليد محصول نيز نشان داده ميشود. از اينرو اين نمودار الگوي جريان مواد را به طرز بهتري تصوير ميکند. اطلاعات مهمي که از اين نمودار بدست ميآيد ميتوان به موارد زير اشاره کرد: 1- تلفيق مسير توليد و مونتاژ 2- کليه عملياتي که روي قطعه انجام ميگيرد. 3- ترتيب انجام عمليات روي قطعه 4- ترتيب ساخت يا مونتاژ 5- ارتباط قطعات 6- طول نسبي خط توليد 7- محل ورود قطعات به خط 8- لزوم مونتاژ فرعي 9- اطلاعات اوليه طراحريزي ايستگاه هاي کاري 10-اطلاعات اوليه براي تعيين تعداد کارگران 11- تمرکز نسبي ماشين آلات 12- ماهيت الگوي جريان مواد 13- ماهيت مسائل انتقال مواد 14-مشکلات احتمالي جريان توليد 15- شماي کلي جريان توليد * شکل ضميمه 2 يک نموار فرايند عمليات را نشان ميدهد Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

40. نمودار فرايند چند محصولي • وقتي تنوع محصولات سه يا چهار باشد بهتر است نمودار فرايند عمليات تهيه گردد. اما اگر تنوع محصولات زياد باشد از نمودارفرايند چند محصولي استفاده مي شود. • در ستون اول سمت چپ اين نمودار،‌نام فعاليتها و در سطر اول آن نام محصولات يا قطعات نوشته مي شود. به اين ترتيب، ميتوان مسير توليد قطعات مختلف يک محصول يا محصولات مختلف را با يکديگر مقايسه نمود . • اين نمودار براي آگاهي از تعداد برگشتها مورد استفاده قرار مي گيرد. در عين حال نشان ميدهد که مواد بيشتر به کدام قسمتها ردو بدل ميشوند، و در نتيجه کدام قسمتها بايد به يکديگر نزديکتر باشند. * شکل ضميمه 3 يک نموار فرايند چند محصولي را نشان ميدهد Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

41. شکل ريسماني • غالباً براي اطلاع از جريان کلي مواد در کارخانه از شکل ريسماني استفاده ميشود. • براي اين منظور ابتدا نقشه اي از محل کارخانه با مقياس مناسب تهيه ميشود سپس مسير حرکت هر يک از عناصر به کمک يک نوار، نخ يا ريسمان بر روي اين نقشه نشان داده مي شود. براي هر عنصر از يک رنگ خاص استفاده ميگردد و در محل هر فعاليت، ريسمان يا سنجاق يا ميخ متصل مي شود. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

42. نمودار فرآيند • نمودار فرآيند، کليه عمليات، بازرسيها، حمل و نقل ها، تأخير ها و انبارهاي لازم براي توليد محصول را نشان ميدهد. اين نمودار از جمله متداول ترين و قديمي ترين ابزارها براي تحليل و طرحريزي جريان مواد است. نمودار فرآيند نسبت به نمودار مونتاژ و نمودار فرآيند عمليات حاوي اطلاعات بيشتري است. که از فوايد آن ميتوان به موارد زير اشاره نمود: 1-ثبت کليه مراحل فرآيند 2- بررسي جزئيات عمليات 3- مشخص کردن کليه حرکتها، انبارها و تاخيرها 4-مبنايي براي بررسي امکان اصلاح و بهبود عمليات 5- نشان دادن فواصل حرکتها و تجهيزات و نيروي انساني مورد نياز 6-مبنايي براي تخمين هزينه ها 7- مبنايي براي مقايسه گزينه ها Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

43. نشانه هاي نمودار فرآيند Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

44. شکل جريان • در شکل جريان، کليه عمليات بازرسي ها، حمل و نقل ها، تاخير ها و انبار کردن ها بر روي شکلي با مقياس مناسب از منطقه مورد نظر نشان داده مي شود. • شکل جريان پشتوانه نمودار فرآيند است • ابتدا يک کروکي از منطقه مورد نظر را با مقياس مناسب رسم ميکنيم و نشانه هر فعاليت را در محل مر بوطه بر روي کروکي رسم ميکنيم و آنها راهمانند نمودار فرآيند شماره گذاري ميکنيم. سپس نشانه ها را با خط هايي که مسير حرکت را نشان ميدهند به يکديگر وصل ميکنيم. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

45. نمودار فرآيند جريان • اين نمودار ترکيب نمودار فرآيند عمليات و نمودار فرآيند ميباشد. اين نمودار کامل ترين وسيله براي نشان دادن کليه فعاليتهايي است که بر روي يک محصول انجام ميگردند. • براي رسم آن ابتدا نمودار فرآيند عمليات را براي محصول مورد نظر رسم ميکنيم سپس نمودار فرآيند هر قطعه از محصول را تهيه ميکنيم حال نمودار فرآيند عمليات را مجدداً رسم کرده و براي هر قطعه از محصول، کليه نشانه هاي مربوط را از نمودار فرآيند به نمودار فرآيند عمليات منتقل ميکنيم و در کنار هر نشانه اطلاعات لازم نظير شرح عمليات، شماره عمليات، فاصله، مقدار و زمان را مينويسيم. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

46. نمودار از- به( نمودار سفير) • نمودار از- به يکي از ابزارهايي است که در طرحريزي محل ماشين آلات و بررسي انتقال مواد بکار گرفته ميشود. اين نمودار به خصوص در مواردي که حرکتهاي زياد بين قسمتهاي مختلف وجود داشته باشند، مفيد واقع ميگردد. موارد استفاده از اين نمودار عبارتست از: 1- تحليل الگوي جريان 2- طراحي الگوي جريان 3- تعيين محل فعاليتها 4- مقايسه طرح هاي مختلف استقرار دستگاهها 5- مشخص نمودن همبستگي فعاليتها 6- نشان دادن ميزان حرکت بين فعاليتها 7-کوتاه کردن مسافت طي شده بين فعاليتها Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

47. نحوه ايجاد نمودار از-به 1- اطلاعات اوليه را تحليل نموده و انواع فعاليتها، ماشين آلات و قسمتها را مشخص مينمائيم و اين اطلاعات را تا حد امکان خلاصه مينمايم. 2- جدولي تهيه مي نمائيم که در سطر و ستون اول آن نام فعاليتها يا مراکز قيد شده باشد. 3- به ازاء هر انتقال که بين دو مرکز صورت ميگيرد يک چوب خط داخل خانه مربوطه ميزنيم( اين خطوط نشان دهنده وزن يا تعدد جريان است). 4- مجموع چوب خط ها را حساب کرده و در داخل همان خانه مينويسيم. 5- حال نمودار را تحليل ميکنيم، اعداد بالاي قطر نشان دهنده حرکت رو به جلو واعداد پائين قطر حرکت رو به عقب است. 6- اعدادي يک خانه بالاي قطر قراردارند نشان دهنده اينست که قطعه از يک قسمت عبور کرده و سپس به قسمت بعدي رسيده است و دو خانه بالاي قطر قراردارند نشان دهنده اينست که قطعه از دو قسمت عبور کرده و سپس به قسمت بعدي رسيده است و همينطور الي آخر. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

48. تحليل نمودار از-به • اعداد يک خانه بالاي قطر را جمع کرده و جمعشان رادر1 ضرب ميکنيم. اعدادي که دو خانه بالاي قطر قرار دارند را جمع کرده و جمعشان رادر2 ضرب ميکنيم و همينطور الي آخر . • با سعي و خطا خانه ها را به نحوي جا به جا ميکنيم که مجموع اين اعداد بدست آمده از محاسبه بالا حداقل شود. که به اين موضوع معيار کار آمدي يا گشتاوري نحوه قرار گرفتن قسمتها گويند. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

49. نمودار رويه • اين نمودار براي نشان دادن حرکت يا ارتباطات کتبي و شفاهي بين فعاليتها، دپارتمانها، افراد، براي نمايش رابطه بين جريان مواد و جريان اطلاعات مورد استفاده قرار ميگيرد. • در نمودار رويه براي ثبت جريان از قراردادها و علائم معيني استفاده ميشود که قسمتهايي از آنها عبارتند از: Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie

50. شبکه مسير بحراني • يکي از فنون تحليلي براي برنامه ريزي و کنترل پروژه روش مسير بحراني CPM است. اين روش به ندرت براي تحليل جريان مواد و مسائل انتقال مورد استفاده قرار ميگيرد. • اما يکي از پيشرفته ترين روشها و ابزارهاي اصلي مديريت براي برنامه ريزي و کنترل مراحل مطالعاتي، مهندسي و اجرايي است. • در اين روش فعاليتهاي يک پروژه و روابط آنها بصورت ترسيمي به کمک يک شبکه نشان داده ميشود. • مسير بحراني مسيري است که حداقل زمان لازم براي اتمام پروژه را معين ميسازد. Facility Layout & Location - Present by Dr.Amir.A,Shojaie