De ELO als leerplaninstrument? Mogelijkheden, huidig gebruik en de toekomst

1. De ELO als leerplaninstrument? Mogelijkheden, huidig gebruik en de toekomst ned-moove seminar, 17/9/08, Den Haag Wim de Boer, SLO

2. programma • Elo • Leermiddelen in beweging • Onderzoek naar huidig gebruik van de Elo • Toekomst van de Elo

3. Electronische leeromgeving (ELO)

4. Wat doen ELO’s • Droste: • opdrachten, leerinhouden, toetsen, beschikbaar stellen • communicatie docent, student(en) mogelijk maken • onderwijsmanagement, beheer leerproces verzorgen. • Robson (1999): • communicatie via de computer, • Navigatie instrumenten welke de studenten een overzicht geven wat ze moeten doen • cursus management • opdrachten en testen (oa on-line quizzes) • instrumenten voor het maken van materialen

5. TeleTOP omgeving (1999) Curus organisatie Communicatie Samenwerken Bronnen

6. Reden om ELO in te zetten • Communiceren • Leermaterialen delen • ‘ter ondersteuning van het onderwijs’ • Tijd en plaats onafhankelijk leren mogelijk maken • Digitaal portfolio • “Een elo maakt activiteiten rondom leren sneller en eenvoudiger en mensen komen makkelijker met elkaar in contact”. Nienke de Vries (2007)

7. Verschillende ELO’s • Algemeen: • TeleTOP 6.1: www.teletop.nl • It's Learning: www.itslearning.nl • Moodle • Blackboard: www.blackboard.com • Fronter: www.fronter.nl/ • Sociaal constructivisme: • Knowledge Forum 3: http://www.knowledgeforum.com • VLC: www.virtualactionlearning.nl • Samenwerken: BSCW: bscw.fit.fraunhofer.de • Competentiegericht onderwijs: Threeships N@Tschool! ELO met inhoud: codenamefuture

8. ICT in VO en POstand van zaken

9. 4 in balans • Ict infrastructuur • Educatieve software en content • Kennis en vaardigheden • Visie • Management: meer aandacht voor 3 en 4 • Leraren: meer aandacht voor 1 en 2

10. ICT in de school • 1 computer, 7 ll-en; • 95% in VO en 83% in PO heeft internetaansluiting • leraren PO: 43% is (ver) gevorderd, in VO 29% • Volgens management gebruikt in PO 84% en VO 48% regelmatig ict in klas • 95% VO leraren geeft huiswerk waarbij ll-en thuis de computer gebruiken • 80% ll-en gebruik Internet om informatie te zoeken, 53% ook voor samenwerken • In VO: werkstukken maken, informatie opzoeken en vakspecifieke oefenprogs, minder gericht op samenwerken/communicatie

11. Bijdrage ict

12. ICT vaardig, (ver)gevorderd?

13. SLO Onderzoek: Leermiddelenmonitor • onderzoek naar ontwikkelingen op het gebied van leermiddelen: kiezen en gebruik methoden & niet-methodegebonden leermiddelen en papieren & digitale leermiddelen • PO en VO • digitale vragenlijst • uitgezet in nov/dec 2007 • 900 deelnemers

14. Leermiddelen in beweging (1) • Onderwijsvernieuwingen (de nieuwe onderbouw, het nieuwe leren, de tweede fase en het vmbo): meer nadruk op zelfstandig leren, samenwerken, authentieke leeromgeving • Andere aanbieders, nieuwe samenwerkingsverbanden, nieuwe rollen uitgevers, ICT • docent als ontwerper, arrangeur

15. db db edurep db Leermiddelen in beweging (2) De rol van ICT • digitale leermiddelen • elo’s • kwaliteit • metadata/ vindbaarheid/ toegang

16. Leermiddelen in beweging (3) Andere ontwikkelingen • lerarentekort • bekostiging: Onderzoek: • Onderwijsraad: Onderwijs en open leermiddelen: advies over digitale leermiddelen en ict in het onderwijs in de 21e eeuw • Kennisnet: inventarisatie digitale leermiddelen • experimenten leermiddelen VO: http://www.leermiddelenvo.nl/tools • Steenbergen, N., Thijs, A., Voogt, J., & Loenen, S. (2008). Leeromgevingen en leermiddelen in innovatieve scholen. Enschede: SLO.

17. Belangrijkste uitkomsten • De methode wordt nog heel veel gebruikt • Er zijn interessante verschillen tussen sectoren, in sexe, ervaring en vakken mbt het gebruik • De meeste leraren gebruiken nog steeds papier, maar de ELO wordt gebruikt • Digitaal is flexibeler en wordt in “nieuwer” onderwijs vaker gebruikt • Zoeken gaat via google, en kost veel tijd

18. Gebruik van niet-methodegebonden leermiddelen • Andere leermiddelen dan de methode sluiten beter aan bij de leeromgeving van leerlingen en het is leuk • PO leraren zijn gebruikers, VO leraren makers • Niet-methodegebonden leermiddelen zijn verrijkend/verdiepend en worden gebruikt in projecten • Deze leermiddelen zijn vaak digitaal en worden gevonden op internet. • Aanpasbaarheid en beschikbaarheid van belang.

19. Uiteindelijk van belang bij het kiezen van een leermiddel (niet methodegebonden)

20. Zoeken kost veel tijd en gebeurt weinig Hoe vaak zoeken leraren Hoe lang zoeken leraren gemiddeld

21. Gebruik van papieren en digitale leermiddelen of een combinatie • Leraren werken de meeste tijd met papieren leermiddelen • Relatie tussen niet-methodegebonden leermiddelen en digitale leermiddelen • Geen verschillen tussen mannen/vrouwen, PO/VO, ervaren/minder ervaren, etc... • Maar wel: kunstvakken maken veel meer gebruik van digitale leermiddelen dan b.v. de talen • De elektronische leeromgeving speelt een rol, het aandeel leermiddelen is nog beperkt • en wat betreft zelfstandig leren en vakkenintegratie... papier combinatie digitaal

22. Meer zelfstandig leren = meer tijd met digitale leermiddelen

23. Meer vakkenintegratie in VO = meer tijd met digitale leermiddelen

24. Elo en leermiddelen Speelt wel een rol, maar aandeel leermiddelen is nog beperkt • In het VO werkt 44% (wel eens) met een elektronische leeromgeving • De meest genoemde ELO’s zijn TeleTOP, It’s Learning en daarna Moodle en N@tschool • 22% van de leermiddelen wordt door leraren in het VO die ELO’s gebruiken via de ELO aangeboden

25. Onderzoek en toekomst

26. Evidence based? • Wat is er bekend over het effect van het gebruik van ELO’s: weinig. • ICT in onderwijs: vaak geen significante verschillen... • Belangrijk: welke modellen en media wanneer inzetten? Voorstel Bastiaens: Media didactiek • B.v. van Dissel (2006): Nieuwe Leren met ELO, de prestaties van leerlingen beter dan zonder (Kennisnet initiatief: verzamelen van bewijs)

27. analyse van database gebruik vragenlijst: Algemeen Onderwijsvisie Inzet ELO ICT omgeving Leermiddelen Ondersteuning Beleid Didactisch gebruik feedback voor docent/school: algemeen gebruik specifieke inzet van de ELO (verscheidenheid in gebruik) beleid tevredenheid ondersteuning maatwerk in het curriculum gezien de inzet van de ELO SLO onderzoek

28. Leerplanontwikkeling macro meso micro kerndoelen en eindtermen schoolkeuzes t.a.v inhoud en didactiek plannen in de klas:

29. De Elo en leerplanontwikkeling • de docent als arrangeur • de Elo als zijn "workspace"?!

30. Elo van de toekomst geintegreerde set van tools voor de docent om het onderwijs te • te plannen (In de school: vakoversteigend, projecten; in de klas: groep, individu, ...) • inhoud te geven (kiezen, arrangeren, maken, aanpassen, ...) • te evalueren (dpf, toetsen, monitoren, ll volgsysteem, administratie, verantwoording, ...) • te geven (instructie, communicatie, oefenen, ...) Waar ligt de uitdaging? SLO: welke leerplankaders: kerncurriculum

31. Vragen? Discussie! Meer informatie: w.deboer@slo.nl

32. Ontwikkelingen • Binnen ELO’s: docent als arrangeur van het curriculum, daarbinnen bepaalt de docent de vrijheid/mogelijkheden van ll-en • PLE? • Wel meer Web 2.0: wiki’s, blogs • Meer integratie: o.a. toetsprogramma’s, Leerlingvolgsysteem • Meer aandacht voor “content”: • aansluiten op Edurep, • samenwerken met uitgevers: uitleveren content • Edupoort, Eduroute, Entree • Gebruik gestandaardiseerde metadata: contentzoekprofiel

33. Verschillende ELO’s