570 likes | 742 Views
MOÄT SOÁ THOÂNG TIN VEÀ VIRUS H5N1. BS NGUYEÃN THÒ LEÄ HOÀNG KHOA CHOÁNG NHIEÃM KHUAÅN BV NHAÂN DAÂN 115. INFLUENZA VIRUS. INFLUENZA VIRUS. Tình Hình Dịch Cúm A Trên Thế Giới. Đại Dịch Cúm Trong Thế Kỷ 20. 1918: “Cúm Tây Ban Nha” 40-50 triệu người tử vong. 1957: “Cúm Châu Á”
E N D
MOÄT SOÁ THOÂNG TIN VEÀ VIRUS H5N1 BS NGUYEÃN THÒ LEÄ HOÀNG KHOA CHOÁNG NHIEÃM KHUAÅN BV NHAÂN DAÂN 115
INFLUENZA VIRUS INFLUENZA VIRUS
Đại Dịch Cúm Trong Thế Kỷ 20 1918: “Cúm Tây Ban Nha” 40-50 triệu người tử vong 1957: “Cúm Châu Á” 1 triệu người tử vong 1968:” Cúm Hồng Kông 1 triệu người tử vong H1N1 H2N2 H3N2
Những Trường Hợp Cúm Gà Ghi Nhận Được Ở Người
Tóm Tắt Tình Hình Bệnh Viêm Phổi Do Virus Tại Việt Nam • Trường hợp mắc đầu tiên là b/n D.T.H (9tháng) ở Hà Tây, vào Bệnh viện Nhi Trung ươngngày 17/10/2003 với biểu hiện viêm phổi cấp, diễn biến nặng và tử vong sau 5 ngày. Xét nghiệm H5N1 âm tính. • Ngày 30/12/2003, hiện tượng gà chết hàng loạt được thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng. • Ngày 05/01/2004 b/n N.T.B (30 tuổi ở Hà Nam vào viện YHLSCBNĐ với biểu hiện viêm phổi cấp, diễn biến nặng và tử vong sau 5 ngày. Xét nghiệm dương tính với type H5N1.
Tóm Tắt Tình Hình Bệnh Viêm Phổi Do Virus Tại Việt Nam • Ngày 08/01/2004, xuất hiện b/n viêm phổi do virus ở các tỉnh phía nam (TP. HCM, Kiên Giang). • Ngày 11/01/2004 theo thông báo của WHO, một số b/n xét nghiệm dương tính với virus cúm H5N1. Trong thời gian đó xét nghiệm trên gà cũng dương tính với type trên. • Tính đến ngày 12/02/2004, ghi nhận 192 người bị viêm phổi do virus (hiện còn điều trị 136, ra viện 21, tử vong 35. Có 18 trường hợp xét nghiệm dương tính với type H5N1, tử vong 14 trường hợp.
TÁC ĐỘNG CỦA CÚM Ở VIỆTNAM • Dịch cúm 1958 do virus Influenza type A H1N1 (500 người tử vong ở Vinh). • Trước đây đã phân lập được H5N2 và H5N1 ở gia cầm tại Hà Nội.
ORTHOMYXOVIRUSES • Thay đổi hình dạng • influenza types A,B,C • Bệnh đường hô hấp có sốt với t/c toàn thân
HA - hemagglutinin NA - neuraminidase helical nucleocapsid (RNA plus NP protein) lipid bilayer membrane polymerase complex M1 protein ORTHOMYXOVIRUSES type A, B, C : NP, M1 protein sub-types: HA or NA protein
Virus cuùm • Influenza virus • Type: A, B, C • 80-120 nm • Caùc proteins: • PB1, PB2, PA (polymerase) • HA: haemagglutinin • NA: neuraminidase • NP (nucleoprotein), M1, M2 (matrix) • NS1, NS2: (nonstructural) • Phaân nhoùm theo 2 khaùng nguyeân • H (hemagglutination): coù 15 nhoùm phuï (H1,2,3 gaây beänh ôû ngöôøi) • N (neuraminidase) : coù 9 nhoùm phuï (N1 N2 gaây beänh ôû ngöôøi)
Đặc điểm của virus type A • Bộ gene của virus type A có thể chia thành 8 phần khác nhau, đánh số từ 1 đến 8. • Mỗi phần có chức năng riêng và được mã hoá khác nhau. • Phần thứ 4 chứa gene HA, phần thứ 6 chứa gene NA. • Những phần khác chứa các gene quan trọng cho cấu trúc vỏ và chức năng nhân lên của virus.
Đặc điểm của virus type A • Có thể hoán đổi gene hoặc tái sắp xếp gene (genetic reassortment). • Nếu một tế bào nhiễm 2 chủng khác nhau của virus A thì virion mới thành lập có thể chứa hỗn hợp gene của thế hệ cha mẹ. • Virus influenza A: phức hợp mới của HA và NA dễ dàng tạo ra. • Hiện nay được biết có 15 loại gene HA và 9 loại gene NA khác nhau
Đặc điểm của virus type A • Nếu nhiễm đồng thời chủng H1N1 và H3N7 thì các thế hệ virion sinh ra không chỉ là H1N1, H3N7 mà còn có thể là H1N7 và H3N1 • 8 phần trong cấu trúc gene của virus type A có thể hoán đổi gene dẫn đến hệ miễn dịch của cơ thể không nhận biết được (antigenic shift). • Virus type A có thể lây nhiễm ở các loài có vú và các loài chim
TRUYỀN BỆNH • HƠI NƯỚC • 100,000 đến 1,000,000 VIRIONS MỖI GIỌT • Ủ BỆNH 18-72 giờ • PHÁT TÁN
Virus cuùm: sinh beänh lyù - xaâm nhaäp teá baøo thöôïng bì nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp, bò ngaên chaën bôûi IgA, nucleoprotein, boä maùy queùt cuûa ñöôøng hoâ haáp- chu kyø phaùt trieån 4-6 giôø- uû beänh töø 18-72 giôø - H5N1 kích hoaït ñaïi thöïc baøo taïo nhieàu cytokines nhaát laø TNF
Niêm mạc khí quản bình thường 3 ngày sau nhiễm virus 7 ngày sau nhiễm virus Lycke and Norrby Textbook of Medical Virology 1983
GIẢM THẢI TIẾT • NGUY CƠ NHIỄM TRÙNG • HIẾM KHI CÓ SIÊU VI KHUẨN HUYẾT Lycke and Norrby Textbook of Medical Virology 1983
VIRUS CUM • Taát caû nhöõng subtypes naøy ñöôïc tìm thaáy ôû loaøi chim hoang daïi. Noù laø nôi chöùa VR vaø truyeàn VR cho taát caû caùc ñoäng vaät khaùc. • Möùc ñoä naëng nheï cuûa beänh coù söï sai bieät raát lôùn tuøy vaøo daïng VR nhieãm beänh vaø tuøy vaøo gioáng chim- H5 vaø H7-gaây nhieãm beänh lan roäng vaø gaây cheát haøng loaït cho moät soá loaøi chim hoang daïi vaø gia caàm • Chæ coù H1,H2,H3 vaø N1,N2 laø coù theå löu thoâng roäng raõi trong cô theå con ngöôøi.
Phân type virus cúm ở người: (H1, H2, H3, N1, N2) H1N1 H2N2 H3N2
Cuùm ôû loaøi chim & gia caàm (avian flu) • Caùc vuï dòch cuùm gia caàm ôû ngöôøi • 1997 : Hoàng Koâng [H5 N1] ôû gaø vaø ngöôøi (18/6); huûy 2.5 trieäu con gaø. Laây töø gaø sang ngöôøi • 1999: Hoàng Koâng [H9 N2] 2 ngöôøi treû em; laây töø chim • 2003: Hoàng Koâng Trung Quoác [H5N1], 2 beänh nhaân cuøng gia ñình; coù laây ngöôøi sang ngöôøi • 2003: Haø Lan [H7N7]; 80 ca,1 töû vong; coù laây ngöôøi qua ngöôøi • 2003: Hoàng Koâng [H9N3] 1 beänh nhaân • 2004: VN, Thaùi, Campuchia, Haøn quoác, Nhaät baûn, Indonesia, Trung Quoác, Laøo, Hoàng Koâng, Pakistan
Cuùm ôû loaøi chim & gia caàm (avian flu) • Ñaëc tính cuùm chim • Moät soá thuûy caàm laø vaät chuû, mang viruùt trong ruoät vaø phaùt taùn viruùt • Chim bò nhieãm phaùt taùn viruùt qua nöôùc boït, chaát tieát • Moät vaøi tyùp viruùt cuùm A (H5, H7) coù theå gaây dòch lôùn ôû chim hay gia caàm (gaø…)
Nôi chöùa VR trong cô theå gaø • Gaø bò cuùm, toaøn boä cô theå gaø ñeàu coù chöùa VR cuùm (keå caû voû tröùng vaø loøng ñoû tröùng) • T> 70C dieät ñöôïc VR • T thaáp VR soáng raát laâu • T laïnh -70C VR vaãn coøn toàn taïi
BIẾN ĐỔI KHÁNG NGUYÊN ANTIGENIC DRIFT • HA và NA tích lũy sự biến thái • RNA virus • Đáp ứng miễn dịch không bảo vệ đầy đủ lâu dài • Những bùng dịch lẻ tẻ, dịch giới hạn
HOÁN ĐỔI KHÁNG NGUYÊN ANTIGENIC SHIFT • Protein HA hoặc NA “mới” • Những kháng thể đã hiện diện trước không bảo vệ được • Có thể gây đại dịch
Moái lo ngaïi cho con ngöôøi • VR cuùm coù khaû naêng taùi toå hôïp gien ñeå taïo ra loaïi VR cuùm môùi coù tính gaây beänh cao cuûa cuùm gaø vaø tính deã laây lan giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi ôû VR cuùm ngöôøi VR cuùm ngöôøi VR cuùm gaø HEO VR cuùm môùi
HA và NA “mới” đến từ đâu ? • 15 types HA • 9 types NA • Tất cả lưu hành trên loài chim • Lợn • Các loại virus trên gia cầm và người
Cơ chế lây truyền dịch H5N1 (Cơ chế 1) Chim di cư Gia cầm
Cơ chế lây truyền dịch H5N1 (Cơ chế 2) Chim di cư Gia cầm
Cơ chế lây truyền dịch H5N1 (Cơ chế 3) Chim di cư Gia cầm
Tại sao không có đại dịch của influenza B ? • Hiện nay không ghi nhận có hoán đổi kháng nguyên • Không biết nguồn dự trữ là súc vật
HỒI PHỤC • INTERFERON –CÓ VAI TRÒ LÀM GIẢM SẢN SINH VIRUS - PHẢN ỨNG PHỤ GỒM : • SỐT, ĐAU CƠ, MỆT MỎI, SUY NHƯỢC • ĐÁP ỨNG MIỄN DỊCH QUA TRUNG GIAN TẾ BÀO • TÁI TẠO, SỬA CHỮA MÔ: • NHANH CHÓNG, CẦN THỜI GIAN ĐỂ HOÀN THIỆN
Đáp ứng của virus đối với hệ miễn dịch của vật chủ Các virus có thể : block sự kết hợp của interferon ức chế chức năng của protein cảm ứng interferon ức chế chức năng của tế bào NK cạnh tranh với MHC I hoặc MHC II biểu hiện ức chế hoạt hoá bổ thể ức chế apoptosis …
BẢO VỆ CHỐNG LẠI SỰ TÁI NHIỄM (RE-INFECTION) • IgG và IgA • IgG ít hiệu quả hơn nhưng hiện diện lâu dài hơn • Kháng thể đối với HA và NA quan trọng • Kháng thể đối với HA quan trọng hơn (có thể trung hoà được virus)
Chaån ñoaùn • Dòch teå:soáng ôû vuøng coù nuoâi gia caàm, gia suùc bò beänh hoaëc coù tieáp xuùc vôùi ngöôøi bò cuùm. • Laâm saøng: dieãn bieán caáp tính. • Soát. • Ho, ñau ngöïc, khoù thôû. Naëng SHH tieán trieån nhanh. • Nghe phoåi coù hoaëc khoâng coù ran
LÂM SÀNG • TRẦM TRỌNG • LỚN TUỔI • RẤT TRẺ • SUY GIẢM MIỄN DỊCH • BỆNH TIM HOẶC PHỔI
Caän laâm saøng: • XQ phoåi ( XN baét buoäc)Vieâm phoåi keõ tieán trieån nhanh hoaëc gioáng vieâm phoåi thuøy. • Toån thöông lan toûa caû hai beân. • Tieán trieån nhanh caàn chuïp phoåi haøng ngaøy. • XN maùu:CTM: BC (N giaûm hoaëc coù theå taêng)_ TC: coù theå giaûm.
vi sinh vaät: • 1/ Test nhanh VR: • Ñoä nhaïy: >70%. • Ñoä ñaëc hieäu: >90%. • Test nhanh coù theå (-) cho 30% maãu caáy VR (+). • Beänh phaåm: pheát hoïng,muõi haàu. Laáy trong voøng 4 ngaøy ñaàu cuûa beänh. Cho keát quaû trong voøng 24 giôø. 2/ Caáy VR:3-10 ngaøy. 3/ RT-PCR:1-2 ngaøy. 4/ Huyeát thanh hoïc:>2tuaàn. 5/ EIA (Enzyme Immuno Assay):2 giôø. 6/Immunofluorescene DFA antibody staining: 2-4 giôø.
BIẾN CHỨNG PHỔI • TẮC NGHẼN ĐƯỜNG THỞ (TRẺ EM) • VIÊM PHỔI DO VIRUS INFLUENZA VIRUS TIÊN PHÁT • NHIỄM TRÙNG THỨ PHÁT • Streptococcus pneumoniae • Staphylococcus aureus • Hemophilus influenzae
BIẾN CHỨNG NGOÀI PHỔI • Viêm cơ (hiếm, thường ở trẻ em, với type B) • Biến chứng tim mạch • Gần đây: bệnh não liên quan đến virus influenza • N/c trên b/n <21 tuổi ở Michigan - 8 trường hợp bệnh não liên quan đến cúm A ( 2 tử vong, di chứng nặng) • Tổn thương gan và hệ TKTW • H/C Reye • Hệ thần kinh ngoại biên • H/C Guillian-Barré
HỘI CHỨNG REYE • Tẩm nhuận mỡ ở gan • Phù não • Nôn mửa, li bì, hôn mê • Các yếu tố nguy cơ • Người trẻ • Nhiễm một số virus (influenza, chicken pox) • aspirin
Xöû trí A/ Nguyeân taéc chung: BN phaûi ñöôïc nhaäp vieän vaø caùch ly. B/ Ñieàu trò SHH: -Laøm thoâng ñöôøng thôû. -Cung caáp oxy: + Thôû oxy. + Thôû CPAP. + Ñaët noäi khí quaûn thôû maùy. C/ Ñieàu trò soác: Ñieàu chænh roái loaïn nöôùc-ñieän giaûi. Duøng corticoid. D/ Ñieàu trò hoã trôï: haï soát, dinh döôõng, choáng loeùt…
E/ Ñieàu trò thuoác khaùng VR: Oseltamivir (Tamiflu): 75mg 2 laàn/ngaøy 5 ngaøy. Amantadine: >9 tuoåi:100mg 2 laàn/ngaøy 5 ngaøy Ribavirin (vieân 400mg): >9 tuoåi: 2vieân 3 laàn/ngaøy 5 ngaøy Duøng khaùng sinh ñeå ngöøa boäi nhieãm: Cephalosporin III: 100mg/kg/ngaøy + Amikacin 15mg/kg/ngaøy (IV)
Tieâu chuaån ra vieän. - Heát soát 5 ngaøy maø khoâng duøng khaùng sinh. - Toaøn traïng toát. - XN maùu, XQ phoåi bình thöôøng
TỬ VONG • NHỮNG NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU TỬ VONG LIÊN QUAN ĐẾN CÚM INFLUENZA • VIÊM PHỔI DO VI TRÙNG • SUY TIM • 90% TỬ VONG Ở NGƯỜI TRÊN 65 TUỔI