Obligacje

1. Obligacje Zbigniew.kurylek@gmail.com

2. Obligacje… • Według ustawy o obligacjach obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia • Z powyższej definicji wynikają dwie ważne dla inwestora kwestie: • obligacja jest papierem wartościowym, w przeciwieństwie do długu wynikającego z umowy pożyczki, • obligacja jest dokumentem poświadczającym zobowiązanie emitenta z tytułu zaciągniętego długu.

3. Podstawowe terminy Wartość nominalna – wartość od której nalicza się odsetki i która jest płacona w momencie wykupu obligacji, Cena emisyjna – cena po jakiej obligacje są sprzedawane na rynku pierwotnym, Termin wykupu – moment, w którym obligatariusz otrzymuje od emitenta zwrot pożyczonego kapitału, Kupon (oprocentowanie) – kwota płatności z tytułu odsetek, Kurs obligacji – podawany w procentach wartości nominalnej. Nie obejmuje odsetek, które narosły od ostatniej ich wypłaty, Cena rozliczeniowa obligacji – ostateczna cena, którą płaci się za obligację. Cena obejmuje narosłe odsetki od ostatniej ich wypłaty.

4. Cena rozliczeniowa obligacji - przykład • Mamy obligację o wartości nominalnej 10 000 zł. Oprocentowanie 10 % płatne raz w roku - 10 marca. Obligacją tą obraca się na rynku wtórnym (giełdowym). Kurs obligacji 15 kwietnia wynosi 99,3. Jest to 99,3% wartości nominalnej. • Cena rozliczeniowa obligacji = kurs obligacji x wartość nominalna obligacji + odsetki (od ostatniej wypłaty) • Rozwiązanie: • Cena rozliczeniowa obligacji = 0,993 x 10 000 + 98,63 = 10 028,63 • Odsetki = 36/365x1000 = 98,63 • Dni pomiędzy 10 marca, a 15 kwietnia = 36

5. Obligacje, a inne papiery wartościowe lub kredyt • W odróżnieniu od udziałowych papierów wartościowych (akcji), obligacje: • nie dają obligatariuszowi prawa do majątku emitenta, • nie dają wpływu na zarządzanie emitentem, • nie dają miejsca w organach statutowych emitenta, • w przypadku upadłości, dają pierwszeństwo realizacji roszczeń przed akcjonariuszami, • przychody z obligacji są łatwiejsze do prognozowania niż przychody z akcji, zazwyczaj są ustalone w dacie emisji obligacji.

6. Obligacje, a lokata bankowa Obligacje nieskarbowe Lokata bankowa Źródło: T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011, s. 19. dług zaciągany przez podmioty gospodarcze lub jednostki samorządu terytorialnego wyższe ryzyko kredytowe potencjalnie wyższa rentowność od inwestycji w lokatę bankową brak gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego możliwość szybkiego wyjścia z inwestycji, zależna od płynności danej obligacji ryzyko zmiany ceny – w zależności od warunków rynkowych zakończenie inwestycji przed datą wykupu może wiązać się z nieodzyskaniem pełnej kwoty zainwestowanego kapitału obligatariusze nie są uprzywilejowani wobec kredytodawców emitenta (poza ściśle określonym przypadkami) Zobowiązanie banku bardzo niskie ryzyko kredytowe niższa, z góry znana rentowność gwarancja Bankowego Funduszy Gwarancyjnego możliwość szybkiego wyjścia z inwestycji – bardzo niskie ryzyko płynności pomijalne lub bardzo niskie ryzyko zmiany ceny uprzywilejowanie wobec innych wierzycieli banku (kredytodawców i obligatariuszy)

7. Obligacje nieskarbowe, a obligacje skarbowe Obligacje nieskarbowe Obligacje skarbowe Źródło: T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011, s. 19. podstawa prawna - Ustawa o obligacjach warunki emisji określone w propozycji nabycia różna płynność, niższa niż obligacji skarbowych różne, zależne między innymi od emitenta, ryzyko kredytowe potencjalnie wyższa rentowność od inwestycji w obligacje skarbowe podstawa prawna – Ustawa o finansach publicznych warunki emisji określone w liście emisyjnym bardzo wysoka płynność bardzo niskie ryzyko kredytowe niższa rentowność od obligacji nieskarbowych

8. Cechy obligacji • Przewidywalność • Przepływy pieniężne wytworzone przez obligacje inwestor może przewidywać dokładniej niż przepływy z inwestycji w akcje (dywidenda, cena akcji) • Uprzywilejowanie w kolejce do kapitału • Obligatariusz jest wierzycielem emitenta. W przypadku upadłości roszczenia obligatariuszy są zaspokajane przed roszczeniami akcjonariuszy (akcjonariusz jest współwłaścicielem)

9. Klasyfikacja obligacji • Podział ze względu na emitenta • Obligacje skarbowe – emitentem jest Skarb Państwa, • Obligacje spółdzielcze – emitentami są banki spółdzielcze, • Obligacje gminne – emitentem są jednostki samorządu terytorialnego, • Obligacje przedsiębiorstw. • Podział ze względu na długość okresu do wykupu • Obligacje krótkoterminowe – o okresie od daty emisji do daty wykupu nie dłuższym niż jeden rok, • Obligacje średnioterminowe – o okresie wykupu od 1 roku do 5 lat, • Obligacje długoterminowe – o okresie wykupu powyżej 5 lat.

10. Klasyfikacja obligacji • Podział ze względu na konstrukcję oprocentowania • Obligacje o stałym oprocentowaniu, • Obligacja o zmiennym oprocentowaniu, • Obligacja zerokuponowa (dyskontowa) – nie występuje oprocentowanie, • Obligacja indeksowana – oprocentowanie stanowi stopa inflacji • Podział ze względu na możliwość wcześniejszego wykupu ( obligacja z wbudowaną opcją): • opcja wcześniejszego wykupu obligacji przez emitenta (opcja CALL) – emitent może odkupić obligację przed terminem wykupu. Wbudowanie opcji może zmniejszyć wycenę rynkową i zwiększać ryzyko inwestycji, • opcja wcześniejszego wykupu obligacji na żądanie obligatariuszy (opcja PUT) – prawa posiadacz obligacji do zażądania wcześniejszego wykupu obligacji. Opcja zwiększa atrakcyjność obligacji. • cena obligacji call< cena zwykłej obligacji < cena obligacji put

11. Ryzyko inwestowania w obligacje • Inwestowanie w instrumenty dłużne, czyli obligacje nieskarbowe jest obarczone następującymi ryzykami: • Ryzyko stopy procentowej – zależność pomiędzy rynkowymi stopami procentowymi, a bieżącą ceną rynkową instrumentu dłużnego, • Ryzyko reinwestycji – bezpośrednio związane z horyzontem czasowym inwestycji, • Ryzyko kredytowe – ryzyko nie wywiązania się emitenta obligacji ze swoich zobowiązań. Przy tym ryzyku należy przeanalizować dwa wskaźniki: • Recoveryratio – informuje ile środków odzyska inwestor, gdyby nastąpił brak spłaty obligacji, • Defaultratio – informuje o prawdopodobieństwie braku spłaty obligacji na podstawie sytuacji ekonomiczno – finansowej emitenta.

12. Ryzyko inwestowania w obligacje • Ryzyko przedterminowego wykupu – prawdopodobieństwo ogłoszenia wcześniejszego wykupu dla obligacji z wbudowaną opcją, • Ryzyko inflacji – oznacza prawdopodobieństwo, że w wyniku zmian stopy inflacji nie zostanie uzyskana wyznaczona stopa dochodu w danym horyzoncie czasowym, • Ryzyko walutowe – związane z inwestowaniem w instrumenty finansowe w walutach obcych, • Ryzyko płynności – odnosi się do możliwości sprzedaży obligacji. Jeśli rynek jest mało płynny oznacza, to że sprzedaż obligacji po cenie rynkowej może być trudna, • Ryzyko „ryzyka” – inwestor może pominąć w analizie ryzyka istotne informacje dotyczące instrumentu np. informacja o wbudowanej opcji w obligację.

13. Rentowność i wycena obligacji • Na przychody inwestora składają się: • Odsetki, • Dyskonto przy zakupie, • Zysk kapitałowy realizowany przy sprzedaży obligacji na rynku wtórnym lub jej wykupie w przypadku gdy cena sprzedaży lub cena wykupu jest wyższa od ceny nabycia, • Przychód z reinwestowania odsetek. • Wartość obligacji jest sumą przyszłych przepływów pieniężnych (Ct), które otrzyma inwestor z tytułu posiadania obligacji. • r – stopa dyskontowa • Wycena obligacji = zobacz zadania z ćwiczeń!

14. Wartość, a cena obligacji Wartość wyceny wyższa niż cena rynkowa – oznacza to, że obligacja warta jest więcej niż kosztuje na rynku, proponowany zakup obligacji, Wartość wyceny niższa niż cena rynkowa – obligacja jest warta mniej niż kosztuje na rynku, proponowana sprzedaż obligacji, Wartość wyceny równa wartości rynkowej – obligacja warta tyle ile kosztuje na rynku. Źródło: K. Jajuga, Obligacje, KNF, Warszawa 2006 , s. 14

15. Zależność między wartością obligacji a stopą procentową. Dotyczy obligacji o stałym oprocentowaniu. W przypadku spadku poziomu stopy procentowej o 1 punkt procentowy, następuje wzrost wartości obligacji o więcej niż 1 punkt procentowy. „Wypukłość obligacji” Źródło: K. Jajuga, Obligacje, KNF, Warszawa 2006 , s. 14

16. Rynek obligacji w Polsce - Catalyst Struktura rynku obligacji w Polsce GPW RR – Rynek Regulowany GPW GPW ASO – Rynek Alternatywny GPW BS RR – Rynek Regulowany BondSpotBS ASO – Rynek Alternatywny BondSpot Źródło: T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011, s. 3.

17. Obligacje USA Rentowności obligacji skarbowych i korporacyjnych USA (stan na 28.07. 2011) www.finanse.egospodarka.pl

18. Obligacje krajów grupy G7 Rentowności obligacji państw G7 (stan na 28.07. 2011) www.finanse.egospodarka.pl

19. Obligacje PIIGS Rentowności obligacji państw z grupy PIIGS (stan na 28.07. 2011) www.finanse.egospodarka.pl

20. Rentowność obligacji ( w dolarach) Rentowność, a rating obligacji Powiązanie rentowności i ratingu w krajach rozwijających się. (Stan na 28.07.2011) Rentowność obligacji (w euro) www.finanse.egospodarka.pl

21. Literatura K. Jajuga, Obligacje, KNF, Warszawa 2006 T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catalyst, GPW, Warszawa 2011 www.finanse.egospodarka.pl