AB UYUM ÇALIŞMALARINDA KATEDİLEN MESAFE VE HEDEFLER

1. AB UYUM ÇALIŞMALARINDA KATEDİLEN MESAFE VE HEDEFLER Dr. Nahit YAZICIOĞLU Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi

2. AB Uyum Çalışmaları • AB Katılım Ortaklığı Belgesi (2001-2003-2005) • Mevzuat ve Uygulama olarak gerçekleştirilmesi beklenenler • Türkiye Ulusal Programı (2003) • FVO (Gıda ve Veterinerlik Ofisi Raporları) • Komisyonun Düzenli İlerleme Raporu

3. Katılım Ortaklığı Belgesi-2005 Kısa Vade:1-2 yılda tamamlanması beklenilenler • Gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası • Koyun ve keçilerin tanımlanması ve hareketlerinin kontrolü için çalışmaların başlaması ve sığırlar için AB’de gerekli olan tanımlama ve kayıt altına alma sisteminde daha fazla uyum, • Önemli hayvan hastalıklarının eradikasyonu için bir stratejinin kabulü, • Gıda işleme tesislerinin AB hijyene ve halk sağlığı standartlarına uyumu için bir program hazırlanması, • Kalıntı ve zoonozlar için kontrol programlarının uygulanması,

4. Katılım Ortaklığı Belgesi2006/35/EC Orta Vade:3-4 yılda tamamlanması beklenilenler Gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası • Veterinerlik, gıda güvenliği ve bitki sağlığı mevzuatının uyumlu hale getirilmesi, • Mevzuatı uygulamak için gerekli idari kapasitenin oluşturulması, • Gıda işletmelerinin AB gıda güvenliği standartları ve mevzuatına uygun bir duruma getirilmesi için geliştirilmesi, süt işletmelerinin modernleştirilmesi,

5. Katılım Ortaklığı Belgesi2006/35/EC • Gıda güvenliği kontrol sistemlerinin uygulanması, • Hayvansal yan ürünleri muamele etmek –işlemek ve kadavraları toplamak için bir sistem oluşturulması, • Önemli hastalıklar için eradikasyon planlarının uygulanması,

6. AB Müktesebatının Uygulanması İçin Gerekli Ana İdari Yapılar • Yeterli güce sahip Ulusal Yetkili Otorite • Yeterli bütçe, hastalık kontrolü için Acil Durum Fonu • Personel için yeterli uygulama talimatları –Acil Eylem Planları • Sertifikaları düzenleyecek, işletmeleri kontrol edecek vd. Resmi Veteriner Hekimlerin yetkili otorite tarafından belirlenmesi, • Yeterli Laboratuar alt yapısının oluşturulması, yeterli ekipmanla birlikte güvenilir hastalık teşhisi ve gıda muayene ve analizlerinin yapılabilmesi, • AB mevzuatının uygulanması için gerekli işletmelerin kontrolünün sağlanması, toplama ve dağıtım merkezleri gibi,

7. AB Müktesebatının Uygulanması İçin Ana İdari Yapılar • Hayvanların tanımlanması ve işletmelerin kaydı ile hayvan hareketlerinin takibinden sorumlu yetkili bir veteriner otoritesi, • Ülke içinde veteriner otoritelerinin bağlantısını sağlayan bilgisayar ağı sistemi ile TRACES ve ADNS • Kapsamlı bir kalıntı kontrol programı ve yeterli laboratuar alt yapısı, • Zoonoz kontrol programı • İzleme (Surveillance) ve takip programları,

8. AB Müktesebatının Uygulanması İçin Ana İdari Yapılar • Uyuşmazlık çözümleri ve itirazların doğruluğunun uzmanlar tarafından belirlenmesine ilişkin sistem, • Yetkili otoritenin kontrolü altında sürü kayıtlarını düzenli tutan etkin bir yetiştirici organizasyonu, Gıda politikası • Tüm gıda mevzuatının uygulanmasının kontrol ve denetimi için uygun idari yapılar (HACCP, RASFF, GMO vd.) • Resmi Gıda Kontrolörlerinin belirlenmesi- pazara sunulan gıda maddelerinin zararsızlığının kontrolü,

9. Gerçekleştirilen Çalışmalar Kanun Taslakları • Veteriner Hizmetleri Kanunu • Gıda Kanunu • Gıda ve Yemin Resmi Kontrolleri Kanunu • Yem Kanunu • Tamamının tek kanunda toplanmasına çalışılmaktadır.

10. Gerçekleştirilen Çalışmalar • Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi (2003-2005) 17.044.000 Euro • Twinning • Laboratuvar ve Epidemiyolojik çalışmalar için malzeme • Veteriner Enformasyon Sistemi • Sınır Kontrol Noktaları için Teknik Yardım • Sınır Kontrol Noktalarının Geliştirilmesi • Türkiye’de Gıda Denetim Hizmetlerinin Geliştirilmesi Projesi (2002-2005) 14.139.000 Euro • Türkiye’deki Gıda Güvenliği ve Kontrol Sisteminin Yeniden Yapılandırılması ve Güçlendirilmesi Projesi(2006-2007) 3.950.000 Euro • Ulusal Gıda Referans Laboratuarı Projesi 6.500.000 Euro

11. Projenin Çalışma Konuları-Twinning- • Veteriner İdaresi • Hayvan Sağlığı Mevzuatı • Genel Epidemiyoloji ve Belli Hastalıkların Epidemiyolojisi • Acil Eylem Planları • Teşhis Laboratuarları • Aşı üretimi ve GMP • Sınır Kontrolleri • Veteriner Halk Sağlığı Mevzuatı • Kalıntı Analizleri • Denetim Teknikleri • Hayvan Refahı Mevzuatı • Hayvan Refahı Müfredatı

12. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Twinning- • Veteriner İdaresi • Hastalık kontrol ve eradikasyon planlarının başarılı uygulanmasında karşılaşılan engeller ve boşluklar belirlendi • Türkiye’de hayvan hastalıklarının kontrolü için bir strateji raporu hazırlandı • Sınır kontrol noktaları master planı hazırlandı • KKGM Organizasyon şeması ve veteriner servisinin organizasyon yapısı üzerinde çalışıldı

13. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Twinning- • Mevzuat -Yönetmelik taslakları • 14 adet hayvan hastalıkları • 1 hastalık bildirimi • 3 hayvan refahı • 6 adet halk sağlığı konusunda taslak hazırlandı. • Acil Eylem Planları • Şap • Avian Influenza • PPR

14. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Twinning- • Epidemiyoloji • Hastalıkların Kontrol ve Eradikasyonu • Tuberküloz ve brucellozun kontrol ve eradikasyonu • Şap hastalığının kontrol ve eradikasyonu • Koyun Keçi Çiçek hastalığının kontrol ve eradikasyonu • PPR hastalığının kontrol ve eradikasyonu • 7 adet geniş katılımlı 1 adet üst düzey epidemiyoloji kursu düzenlendi.

15. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Twinning- • Akreditasyon • Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü 2005 yılında 21 test-analizde akredite oldu. • , 2006 yılında 34 test için münacatta bulundu ve denetlendi, • Bornova/Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü ve Şap Enstitüsünde çalışmalar devam etmektedir. • GLP-GMP • Eğitimler verildi. • Türkiyede GLP İzleme Otoritesi bulunmamaktadır. • Laboratuar Metotlarının Toplanması

16. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Twinning- • Veteriner Sınır Kontrolleri • Master Plan –Türkiye’deki Veteriner Sınır Kontrollerinin AB Gereksinimlerine Uyumu için strateji ve öneriler • Sınır Kontrol Noktası çalışanlarına seminerler • Uygulama El Kitabı • İthalat İhracat Yönetmeliği Taslağı

17. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Twining- • Kalıntı İzleme • Yönetmeliği Ocak 2005’de yayımlanmıştır. Türkiye AB’ne taze kanatlı eti ihraç edebilecek ülkeler listesine girmiştir. • Denetleme Teknikleri konusunda çok sayıda eğitim düzenlenmiştir. • Hayvan Refahı konusunun müfredatta yer alması ile ilgili taslak hazırlanmıştır. • Çok sayıda workshop, seminer, yurtdışında eğitim çalışması gerçekleşmiştir.

18. Türkiye’nin AB Veteriner Müktesebatına Uyumunun Desteklenmesi Projesi-Diğer Bileşenler- • Laboratuar alt yapısı güçlendirilmiş ve Epidemiyolojik çalışmalar için alımlar yapılmıştır. • Hayvan hastalıkları için Ulusal veri tabanı TURK-VET ve Sığır Kimliklendirme ve İşletme Kayıtlarının yapıldığı veri tabanı • Sınır Kontrol Noktaları inşaatları devam etmektedir.

19. Gerçekleştirilen Çalışmalar • ADNS Sistemine 2005 yılı Haziran ayından itibaren bildirim yapılmaktadır. • Şap Projesi • Kuduz Projesi • AI Projesi

20. Beklentiler • Veteriner Hizmetlerinin birbiriyle bağlantılı yürütülmesini sağlayacak bir organizasyon yapısı, • Hizmet görev tanımlarının açık olarak yapılması, yetki kargaşasının önlenmesi, • Mevzuatın güncelleşmesi ve uygulamaların AB ve uluslar arası standartlara uygun hale gelmesi, • Veteriner hizmetlerine ayrılan bütçenin artırılması • Gıda güvenliğinde Veteriner Hekime düşen rolün artması –Çiftlikten Sofraya /Sofradan Çiftliğe • Fakültelerdeki eğitim düzeyinde yükselme,

21. Beklentiler • Türk Veteriner Hekimlerinin uluslar arası bilimsel aktivitelere daha fazla ve etkin katılımı ve daha az gelişmiş ülkelere uzmanlık hizmeti verilmesi • Toplumun veteriner hizmetleri konusundaki farkındalığının artması, • Hayvan refahı gibi daha önce çok çalışılmayan yeni çalışma alanlarının daha hızlı bir şekilde ülke gündemine girmesi,

22. Teşekkür Ederim.