KANSER

1. KANSER İvrindi Toplum Sağlığı Merkezi

2. HÜCRE Sağlıklı vücut hücreleri bölünebilme yeteneğine sahiptirler. Her hücrenin hayatı boyunca belli bir bölünebilme sayısı vardır.

3. KANSER NEDİR? • Kanser, bazı etkilerle değişime uğramış hücrelerin, gerek yerel ve gerek uzak noktalarda kontrolsüz olarak çoğalıp büyümeleri sonucu oluşan habis hastalıklar grubudur. • Kanser bir organda oluştuktan sonra, uzak doku ve organlara da metastaz dediğimiz yerleşmeler yapar ve genel olarak hastalar metastazlar nedeniyle kaybedilir.

4. KANSER OLUŞUMU Etkenler ile hücrenin anormal çoğalması Normal hücre Tümörün kan dolaşımından beslenmesi Tümörün kan dolaşım sistemi ile diğer organlara hücum etmesi

5. KANSERİN NEDENLERİ • İyonize radyasyon • Ultraviyole ışınları • Kimyasal karsinojenler • Beslenme alışkanlıkları • Sigara ve alkol • Virüsler • Genetik faktörler • Şişmanlık • Çevre kirliliği

6. KANSERİN BELİRTİLERİ 1. VÜCUDUN HERHANGİ BİR YERİNDE ŞİŞLİK; BÖYLE BİR ŞİŞLİK MUTLAKA KANSER ANLAMINA GELMEZ FAKAT BİR HEKİME BAŞVURUP VARSA ERKEN TANI İLE İYİLEŞME ŞANSI YÜKSELİR.

7. 2. İYİLEŞMEYEN VEYA İYİLEŞEN YARALAR; BÖYLE YARALAR KANSER YÖNÜNDEN KİŞİYİ UYARMALAR, 3. BEN VE SİĞİLLERDE DEĞİŞİKLİK; BEN VE SİĞİLLERİN ÇOĞU ZARARSIZDIR. FAKAT BUNLARDAKİ HIZLI BÜYÜME, RENK DEĞİŞİKLİĞİ DİKKATE ALINIP BİR HEKİME BAŞVURULMALIDIR. 4. OLAĞAN DIŞI KANAMA;BÖYLE DURUMLARDA VAKİT GEÇİRMEDEN HEKİME BAŞVURULMALIDIR. 5. YUTMA GÜÇLÜĞÜ; YEMEK BORUSU KANSERLERİNDE SIK RASTLANAN BİR BELİRTİDİR. 6. SÜREKLİ ÖKSÜRÜK VE SES KISIKLIĞI; GIRTLAK KANSERİ VEYA AKCİĞER KANSERİ İHTİMALİ DİKKATE ALINMALIDIR. 7. İDRAR VE DIŞKILAMA ALIŞKANLIKLARINDA DEĞİŞİKLİK; KABIZLIK, İSHAL KALIN BAĞIRSAK KANSERLERİNDE GÖRÜLÜR. FAKAT HER KABIZLIK VE İSHAL KANSER DEMEK DEĞİLDİR.HEKİME BAŞ VURULMALIDIR.

8. KANSER TEDAVİSİ KANSER, HALK ARASINDA TEDAVİSİ OLMAYAN AMANSIZ BİR HASTALIK OLARAK BİLİNMEKTEDİR. OYSA KANSER TEDAVİSİ MÜMKÜN BİR HASTALIKLAR GRUBUDUR. KANSERİN TEDAVİSİNDE KANSERİN CİNSİ, YAYGINLIĞI, TEDAVİNİN DÜZENLİLİĞİ ve ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİDİR.

9. KANSER TEDAVİSİNİN YÖNTEMLERİ ŞUNLARDIR • CERRAHİ; KANSERLİ DOKUNUN VEYA YAYILMA İHTİMALİ OLAN BÖLGELERİN ÇIKARILIP ALINMASIDIR.

10. RADYOTERAPİ; KANSER TEDAVİSİNDE X IŞINLARI, GAMMA IŞINLARI, ELEKTRONLAR GİBİ İYONİZE IŞINLARIN KULLANILMASIDIR. BU IŞINLAR KANSERLİ HÜCREYİ TAHRİP EDEREK ETKİ ETMEKTEDİR. • KEMOTERAPİ; KANSERİN İLAÇLA TEDAVİSİ DEMEKTİR. • AYRICA İMMÜNOTERAPİ (Vücudun Bağışıklık Sistemini Geliştirmek), HORMON TEDAVİSİ, LAZER TEDAVİSİ, ESD(Endoskopik SubmukozalDiseksiyon) GİBİ YÖNTEMLER VARDIR.

11. EN SIK GÖRÜLEN KANSERLER • Erkeklerde akciğer,kalın bağırsak(kolon), prostat • Kadınlarda meme, akciğer, kalın bağırsak, rahim ağzı, yumurtalık

12. MEME KANSERİ • Meme dokusu hücrelerinin kontrolsüz ve aşırı çoğalması sonucu meydana gelir. • Kadınlarda en sık görülen kanserdir.

13. RİSK FAKTÖRLERİ • Ailede meme kanseri varlığı • Cinsiyet • Yaş • Hormon kullanımı • Erken adet • Geç menopoz • Radyasyon • Yağlı beslenme • Vücut ağırlığı • Alkol kullanımı

14. BELİRTİ VE BULGULAR • Kitle • Ağrı • Akıntı • Kızarıklık • Meme cildinde buruşukluk • Bir memenin diğerinden sarkık olması • Renk değişikliği • Üst kolda büyüme • Komşu lenf bezlerinde büyüme, kitle oluşumu

15. MEME KANSERİNDE ERKEN TANI • Kendi kendine meme muayenesi • Doktor tarafından yapılan meme muayenesi • Mamografi

16. KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ • Kendi kendine meme muayenesi, BASİT VE ZARARSIZ bir erken tanı yöntemidir. • Amaç anormal bir değişikliği farkedip, erken evrede hekime başvurmayı sağlamaktır. • Her kadın 20 YAŞINDAN BAŞLAYARAK her ay kendi kendine meme muayenesi yapmalıdır.

17. NE ZAMAN? • Adet gören kadınlarda: adetin başlangıcından 5-7 gün sonra • Menopoz döneminde: her ayın aynı günü

18. AYAKTA MUAYENE Kollar iki yanda serbest halde

19. Kollar baş seviyesinin üstünde

20. Kollar kalçada ve hafifçe bastırarak

21. Aynanın karşısında durarak bu 3 pozisyonla inceleyiniz. Şekilsel bir değişme veya renksel bir değişme var mı bakınız. Kollar iki yanda serbest halde Kollar kalçada ve hafif bastırarak

22. ELLE MUAYENE

24. YATARAK MUAYENE • Şişlik • Ağrı • Kitle • Yumru Aynı muayene koltuk altı bölgesi için de uygulanır.

25. SAPTANAN KİTLENİN BOYUTU • Kendi kendine meme muayenesi yapmayan kadın • Ara sıra kendi meme muayenesi yapan • Düzenli olarak kendi meme muayenesi yapan • Klinik şüphe üzerine çekilen mamografide • Yıllık düzenli mamografilerle

26. HANGİ TARAMA NE ZAMAN? 20-39 yaş • KKMM her ay • Klinik muayene 3 yılda bir 40-49 yaş • KKMM her ay • Klinik muayene her yıl • Mamografi 1-2 yılda bir 50 yaş üstü • KKMM her ay • Klinik muayene her yıl • Mamografi her yıl

27. UNUTMAYIN! 5 DAKİKA HAYAT KURTARIR.

28. RAHİM AĞZI (Serviks) KANSERİ • Rahmin alt parçasındaki hücrelerin kontrolsüz ve aşırı biçimde çoğalmaları sonucu oluşur. • Genellikle geç evrede belirti verir. • Papsmear testiyle erken teşhisi mümkündür.

29. SMEAR TESTİ NE ZAMAN? 21-29 yaş arası kadınlar yılda bir 30-65 yaş arası kadınlar 3 yılda bir Smear testi AĞRISIZ, BASİT bir işlemdir.

30. KOLON(KALIN BAĞIRSAK) KANSERİ • Erkeklerde akciğer, kadınlarda meme kanserinden sonra en sık rastlanan kanser. • 50 yaşından sonra görülme sıklığı artar.

31. RİSK FAKTÖRLERİ • Ailede kanser varlığı • Kişinin daha önce başka bir kanser geçirmesi • Yağdan zengin beslenme • Hayvansal gıdaları bol tüketme • Sigara ve alkol kullanımı • Aşırı kilo • Egzersiz azlığı • Yüksek kolesterol düzeyi

32. BELİRTİLER • Dışkıda kan varlığı • Makattan kan gelmesi • Ani zayıflama • İshal veya kabızlık • Dışkının kalem gibi incelmesi • Karın ağrısı • Sık tuvalete gitme ihtiyacı hissetme ama tam boşalamama

33. ERKEN TEŞHİS 50 yaşından itibaren; • Her yıl dışkıda gizli kan testi ve doktor muayenesi • 5 yılda bir kolonoskopi

34. KANSERDEN KORUNMA KANSER OLUŞMASINDA BİREYİN GENETİK YAPISININ ROLÜ VARSA DA TÜM KANSERLERİN %70-80`İNİNSEBEBİNİN ÇEVRESEL FAKTÖRLER OLDUĞU BİLİNMEKTEDİR.

35. KANSERDEN KORUNMAK İÇİN • Sigara ve alkolden uzak durulmalı • Radyasyondan korunulmalı • Güneşte yanmaktan kaçınılmalı • Egzersiz yapılmalı • İdeal vücut ağırlında olunmalı(boya uygun kilo) • Bol meyve sebze tüketilmeli • Az yağlı yiyecekler tercih edilmeli • Süt, peynir ve yoğurt tüketilmeli

36. KANSER RİSKİNİ ARTTIRAN BESİNLER -Yağda kızartılmış besinler -Ateşe çok yakın pişirilmiş besinler (kebap, mangal) -Tütsülenmiş besinler -Nitrat eklenmiş besinler (salam, sucuk,sosis)

37. KANSER RİSKİNİ AZALTAN BESİNLER -Soğan, sarımsak -Lahana, havuç, ıspanak -Domates,salatalık -Karnabahar,pırasa -Maydonoz, tere, roka -Bakla, fasulye, bezelye -Portakal, greyfurt, limon -Kepekli ekmek, çavdar ekmeği -Yumurta, yoğurt -Leblebi, kestane, ceviz, fındık, fıstık

38. KANSERDEN KORUNMAK İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ • Etin çok yüksek sıcaklıktaki ızgara üzerinde veya aleve çok yakın pişirilmesi sırasında kanserojen maddeler oluşabilir. • Kızartma, kavurma gibi yöntemler yerine haşlama, fırınlama gibi pişirme yöntemleri tercih edilmelidir. • Kızartma yağlarının tekrar tekrar kullanılması kanserojen madde oluşumunu arttırır.

39. KANSERDEN KORUNMAK İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ • Yeşil yapraklı sebzeler ve portakal, limon gibi meyveler bol tüketilmelidir. • Kepekli ekmek veya çavdar ekmeği tercih edilmelidir. • Kalsiyum, kemik ve kalın bağırsak kanseri riskini azaltır. • Süt, yoğurt, peynir az yağlı olarak tüketilmelidir. • Yüksek miktarda alkol alımı, karaciğer ve bağırsak kanserine yol açar. • Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.