Variations Χριστίνα Ιωαννίδου – xristinai@hotmail.com Επιβλέπων καθηγητής: Σαράντος Καπιδάκης

1. Ιόνιο ΠανεπιστήμιοΤμήμα Αρχειονομίας και ΒιβλιοθηκονομίαςΜεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών: «Διοίκηση και Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες»Χειμερινό εξάμηνο 2004-2005 Variations Χριστίνα Ιωαννίδου – xristinai@hotmail.com Επιβλέπων καθηγητής: Σαράντος Καπιδάκης

2. Εισαγωγή • Πανεπιστήμιο της Indiana στο Bloomington (Indiana University). • Συνεργασία: Σχολής Μουσικής, των βιβλιοθηκών, του τμήματος υποστήριξης των ηλεκτρονικών υπολογιστών (computer service), IBM • 1980 νέο κτίριο βιβλιοθήκης της μουσικής σχολής • Προγραμματισμός για 20ετία • 1989 William and Gayle Cook Music Libraryοραματίστηκε ένα σύστημα: υποστήριζε την έρευνα και την διδασκαλία της μουσικής – τεχνολογίες πολυμέσων

3. Εισαγωγή (συνέχεια) • Variations εμπνεύστηκε από την μουσική φόρμα της κλασσικής περιόδου «theme and variations» • Ποικιλία μορφής: κείμενο, ήχο, παρτιτούρα, video, εικόνα • Πρώτη φάση – έμφαση στο ηχογραφημένο υλικό φοιτητές – χρήση 5.500 αντίτυπα ανά μήνα ανάγκη πρόσβασης 24 ώρες/ημέρα διατήρηση υλικού αποθηκευμένο σε εύθραυστα αναλογικά μέσα – δημιουργία αντιγράφων – χώρος μεγάλη χρήση αντιγράφων – μείωση ποιότητας ήχου • Variations 1η Απριλίου 1996

4. Πρόσβαση και χρήστες • Φοιτητές [επιλογή υλικού για ψηφιοποίηση σύμφωνα με την ζήτηση] • Διδακτικό προσωπικό [course reserves επιλογή υλικού κατά παραγγελία] • Επισκέπτες βιβλιοθήκης • Διαδανεισμός βιβλιοθηκών [30 ημέρες copy right] • Χρήστες μέσω διαδικτύου [παρτιτούρες μόνο για ανάγνωση και όχι για εκτύπωση, κατάλογος ηχογραφημένου υλικού αλλά όχι ακρόαση] • Πρόσβαση μέσω IP πανεπιστημίου στη βιβλιοθήκη, αίθουσες διδασκαλίας, internet

5. Πρόσβαση και χρήστες (συνέχεια) • Μελλοντικοί στόχοι για πρόσβαση: Πανεπιστημιούπολη Φοιτητική εστία Σπίτια των φοιτητών Πανεπιστημιουπόλεις του πανεπιστημίου Indiana Internet

6. Συλλογή • Είδη μουσικής: όπερα, τραγούδι, μουσική δωματίου, ορχηστική μουσική, χορωδιακή μουσική, ροκ, δημοφιλής μουσική - (popular music), jazz, και μουσικές του κόσμου – ethnic (world music). • Ηχογραφήσεις: περισσότερους από 6.800 τίτλους προερχόμενα: βινύλια, αναλογικές κασέτες, ψηφιακές κασέτες, μπομπίνες, cds • Παρτιτούρες: -2000 129 τίτλοι, 34.449 σελίδες (προστίθενται 1.500 σελίδες ανά εβδομάδα) • Μελλοντικοί στόχοι: βιντεοκασέτες, dvds, midi, βιβλία

7. Χρήση Συλλογής 1999-2000 ηχογραφήσεις 162.302, παρτιτούρες 15.614

8. Αναζήτηση πληροφοριών • 1) Indiana IUCAT (Indiana University’s Online Library Catalogue. με λέξεις κλειδιά, με προχωρημένη αναζήτηση (advanced) λέξεις κλειδιά, με φυλλομέτρηση (browse), με τον ταξινομικό αριθμό, και με τα class reserves. • 2)Course reserves.

9. Αναζήτηση: xenakis and http

10. Αναζήτηση: Xenakis and http (συνέχεια)

11. Αναζήτηση: Xenakis and http (συνέχεια)

12. Αναζήτηση: Xenakis and http (συνέχεια)

13. Αναζήτηση (συνέχεια)

14. Αναζήτηση course reserves

15. Αποτέλεσμα αναζήτησης παρτιτούρας

16. Τεχνολογία 600 ώρες MPEG-1 layer II 36.000 ώρες WAV LZW TIFF Media server Video charger “play” Archive server ADSM Browse

17. Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα • Υποστηρίζει την εκπαιδευτική διαδικασία (+) • Διατηρεί μουσική πληροφορία (+) • Ανάκτηση μέσω λίστας περιεχομένων (+) • Σεβασμός στα πνευματικά δικαιώματα (+) • Δεν παρέχει πρόσβαση εκτός πανεπιστημίου (-) • Δεν δίνει δυνατότητα εκτύπωσης παρτιτούρας (-) • Δεν ψηφιοποιεί υλικό βίντεο, midi, dvds, βιβλία (-) • Καθυστέρηση 3 περίπου λεπτών μεταξύ αναζήτησης και ανάκτησης (-) • Περιορισμένος αριθμός μεταδεδομένων (-)

18. Μελλοντικοί στόχοι • 2000 χρηματοδότηση από «National Science Foundation» και από το «National Endowment for the Humanities» στα πλαίσια ομοσπονδιακού προγράμματος Digital Library Initiatives – Phase 2 (DLI2) με 3 κατευθύνσεις: - πιλοτικής ψηφιακής μουσικής βιβλιοθήκης - ανάπτυξη εφαρμογών που θα υποστηρίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία - έρευνα σχετικά: διδασκαλίας της μουσικής, χρηστικότητα της ψηφιακής συλλογής, πνευματικά δικαιώματα • Επιστήμονες της πληροφορικής, μουσικοί, νομικοί, βιβλιοθηκονόμοι και επιστήμονες της πληροφόρησης • Variations2

19. Variations2 • Πιλοτικό πρόγραμμα δημιουργίας ψηφιακής μουσικής βιβλιοθήκης • Στηρίζεται στις εφαρμογές του Variations, αποτελεί ένα ξεχωριστό εργαλείο • Συνεργασία με χρήστες, με επιστήμονες που ασχολούνται με την ανάπτυξη εργαλείων για την μουσική αναπαράσταση, με 7 ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιαπωνίας τα οποία λειτούργησαν ως δορυφόροι για την δοκιμή της αποτελεσματικής πρόσβασης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

20. Στόχοι Variations2 • Διεύρυνση της ψηφιακής συλλογής από τύπους υλικού όπως:αρχεία σημειογραφίας παρτιτούρας, midi και video • Δημιουργία καλύτερων συστημάτων πλοήγησης για την αναζήτηση και την ανάκτηση • Βελτίωση των σημείων διεπαφής του συστήματος • Συγχρονισμός κατά την ανάκτηση, της ταυτόχρονης ακρόασης ενός μουσικού κομματιού με την ανάγνωση της αντίστοιχης παρτιτούρας • Δημιουργία μεταδεδομένων • Διεύρυνση της πρόσβασης

21. Στόχοι Variations2 • Ανάπτυξη εφαρμογών για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας στις αίθουσες διδασκαλίας και για την υποστήριξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης • Βελτίωση της αρχιτεκτονικής του συστήματος για την αποθήκευση του περιεχομένου, την εμφάνιση και τα μεταδεδομένα του • Διαχείριση της ταυτοποίησης των χρηστών, του ελέγχου πρόσβασης για την νόμιμη χρήση (fair use) και την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων

22. Συλλογή • Ηχογραφημένο υλικό όπως: κλασσική μουσική (σονάτες, κονσέρτα, φωνητική μουσική, κουαρτέτα εγχόρδων, και κλασσική μουσική 20ου αιώνα), jazz, και δημοφιλής μουσική όπως: rock και hip hop • Μελλοντικοί στόχοι είναι η ενσωμάτωση: - Δημοφιλέστερων σε σχέση με την ζήτηση ηχογραφημένων μουσικών αντικειμένων από το Variations - Όλες τις παρτιτούρες του Variations - Πρόσθεση της ethnic μουσικής

23. Πρόσβαση • Πρόσβαση: - IP διεύθυνσης στην μουσική βιβλιοθήκη, - συγκεκριμένες αίθουσες διδασκαλίας της μουσικής σχολής - σε προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές μετά από αίτηση στο τμήμα της μουσικής σχολής • Οι μελλοντικοί στόχοι: - φοιτητική εστία - άλλες πανεπιστημιουπόλεις του πανεπιστημίου της Indiana - όλα τα μέρη του κόσμου μέσω internet

24. Μεταδεδομένα Διαχωρισμός των μουσικών πληροφοριών σε κατηγορίες • Γενικές πληροφορίες (global information). • Είδη φωνών (voices), αριθμό πενταγράμμων (staves), κομμάτι παρτιτούρας αντίστοιχο για κάθε όργανο (parts). • Κωδικοποίηση της τεχνολογίας (midi channels, cables, Patches). • Γενικάμουσικάσύμβολα (musical symbols in general). • Νότεςκαισυγχορδίες (Notes and chords), ποικίλματαήποικιλματικοίφθόγγοι (Grace notes and grace chords) - Παύσεις (rests). • Γραμμή μέτρου, αριθμός μέτρου και δείκτες για πρόβα (barlines, measure numbers, rehearsal marks)

25. Μεταδεδομένα (συνέχεια) • Κλειδιά (clefs) • Οπλισμός (key signatures) • Μετρονόμος (time signatures - Σημείαοκτάβας (tuplets, beams, octave signs) • Χρονικήαγωγή (tempo marking) • Κείμενακαιστίχοι (text strings and lyrics) • Δυναμικές (dynamics) • Σύζευξηπροσωδίας , σύζευξηδιαρκείας, λιγκατούρες (slurs, ties and horizontal brackets) • Πεντάγραμμα και ενωμένα πεντάγραμμα (staves and staff brackets) • Σημειογραφίασυγχορδιών (Notation for chords). • Τελειώματα (endings)

26. Μεταδεδομένα (συνέχεια) • Άλλα στοιχεία γραφικά και εκτέλεσης (graphic elements, performance elements) • Απαιτούμενα στοιχεία για την Σενκεριανή σημειογραφία (requirements for Schenkerian Notation)

27. Αναζήτηση • Βασική Αναζήτηση: μέσω συνθέτη - δημιουργού, μαέστρου - εκτελεστή και τίτλου έργου • Προχωρημένη αναζήτηση: προστίθενται πεδία όπως εκδότης, θέμα, τίτλος έργου ή τίτλος του cd όπου είναι ηχογραφημένο το έργο. [Προς το παρόν το Variations2 δεν υποστηρίζει αναζήτηση με την χρήση των τελεστών Boolean όπως και, ή, όχι (and, or, not)] • Αναζήτηση με λέξεις κλειδιά: σε οποιοδήποτε σημείο της εγγραφής

28. Αναζήτηση

29. Αποτελέσματα αναζήτησης

30. Επιλογή “Listen”

31. Επιλογή “View”

32. Επιλογή “Listen & View”

33. Timeliner

34. Φωνητική αναζήτηση Query – by – Hamming, QBH Λογισμικό Michigan’s VocalSearch • Χρήστης τραγουδά ένα μικρό θεματικό απόσπασμα - χρήση ενός λογισμικού αντιγραφής ήχου • Μετατρέπει τον ήχο σε αρχείο για να το αντιστοιχίσει στην βάση δεδομένων των μουσικών θεμάτων • Δημιουργεί λίστα μουσικών θεμάτων με εφάμιλλη κατάταξη • Η λίστα μετατρέπεται σε XML αρχείο και στέλνεται στο πελάτη εφαρμογής (Variation2 client application) για επεξεργασία από τον χρήστη • Χρήστης επιλέγει το μουσικό θέμα και εκτελεί ακρόαση

35. Πλεονεκτήματα • Εκτύπωση παρτιτούρας χωρίς αλλοιώσεις • Ανάκτηση πληροφορίας μέσα στην παρτιτούρα ή το μουσικό κομμάτι • Διαδραστικότητα με τον χρήστη • Δεν υπάρχει χρόνος αναμονής ανάμεσα στην αναζήτηση και την ανάκτηση • Ανάκτηση της πληροφορίας με νέους τύπους μεταδεδομένων • Χρήση σημειώσεων στις ηχογραφήσεις και τις παρτιτούρες • Επανεμφάνιση σημειώσεων κάθε φορά που χρησιμοποιείται το Variations2

36. Πλεονεκτήματα (συνέχεια) • Εξαγωγή αυτών σε ιστοσελίδα - διασύνδεση με σημείο της ηχογράφησης ή της παρτιτούρας • Ταυτόχρονη ακρόαση του μουσικού θέματος και ανάγνωση της αντίστοιχης παρτιτούρας • Ανάλυση της μουσικής φόρμας με την δημιουργία διαγραμμάτων • Δημιουργία λίστας (playlist) επιλεγμένων μουσικών κομματιών ή μέρη αυτών • Αναπαραγωγή του ήχου τρέχει και σε χαμηλές ταχύτητες (56 kbs) έτσι ώστε να είναι συμβατό με PC modems • Ευελιξία στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών

37. Μειονεκτήματα • Δεν περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό μουσικής πληροφορίας (μελλοντικός στόχος) • Δεν υποστηρίζει κατά την αναζήτηση τελεστές Boolean. • Δεν παρέχει πρόσβαση εκτός βιβλιοθήκης και αιθουσών διδασκαλίας. Η χρήση του Variations2 από τούς προσωπικούς υπολογιστές των φοιτητών είναι μόνο για τα course reserves και όχι για τις υπόλοιπες λειτουργίες

38. Μελλοντικοί στόχοι • Βελτίωση της χρηστικότητας και της ταχύτητας του συστήματος • Πρόσθεση νέας μουσικής πληροφορίας από διαφορετικά είδη μουσικής και από διαφορετικούς τύπους υλικού • Νέα πολυμεσικά και διαδραστικά εργαλεία για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας • Διεύρυνση της πρόσβασης μέσα στην πανεπιστημιούπολη του Bloomington και έξω από αυτήν • Βελτίωση του συστήματος διαχείρισης και ενσωμάτωσης του απαιτούμενου οπτικοακουστικού υλικού για την υποστήριξη των εκάστοτε μουσικών μαθημάτων • Τεχνολογική υποστήριξη για την ανάγνωση των αρχείων midi καθώς και των κωδικοποιημένων αρχείων μουσικής σημειογραφίας

39. Άλλες προσπάθειες • John Hopkins University Η.Π.Α.,πρόγραμμα «The Lester S. Levy Collection of Sheet Music Project», http://levysheetmusic.mse.jhw.edu/. Συγκεκριμένα ανέπτυξαν ένα λογισμικό (Optical Music Recognition Software) που μπορεί να διαβάζει σαρωμένες παρτιτούρες μικρού αριθμού σελίδων και να τις μετατρέπει σε ηχητικά αρχεία και σε στίχους πλήρους κειμένου. • «New Zealand Digital Library (NZDL) Project», http://www.nzdl.org/. Η βιβλιοθήκη The MELDEX Digital Music Library δημιούργησε ένα λογισμικό ώστε να διαχειρίζεται την ανάγνωση από σαρωμένες παρτιτούρες και να κάνει ανάκτηση του περιεχόμενου του υλικού

40. Άλλες προσπάθειες (συνέχεια) • «Ircam Multimedia Library» http://mediatheque.ircam.fr Παρίσι ψηφιακή βιβλιοθήκη με ένα ηχητικό αρχείο ηχογραφημένων κονσέρτων • Music Digital Libraries and Library Automation at University of Oxford τοοποίοσυμπεριλαμβάνειτοπρόγραμμα «OMRAS (Online Music Retrieval and Searching)». http://www.omras.orgΣυνδυάζει ανάκτηση μουσικού περιεχομένου με έναν αυτοματοποιημένο κατάλογο αναζήτησης από κωδικοποιημένες παρτιτούρες και ηχητικά αρχεία • Ελλάδα: Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη Μέγαρο Μουσικής www.mmb.org.gr. Ελληνική μουσική σε ηχογραφήσεις και παρτιτούρες – Απρίλιος 2005- προς το παρόν εκδόσεις του Μεγάρου Μουσικής

41. Επίλογος • Variations & Variations2 δεν είναι ψηφιακή βιβλιοθήκη αλλά ένα ευέλικτο σύστημα δημιουργίας μιας Ψ.Β. • Εφαρμοστεί: Μουσικές Ακαδημίες, Ωδεία, Μέγαρο Μουσικής και σε κάθε οργανισμό που ψηφιοποιεί οπτικοακουστικό υλικό. • Προβληματισμοί: - Εξαρτάται από την τεχνολογία - Εισαγωγή μαθήματος μουσικής καταλογογράφησης