Communicatie als gedragsveranderaar, kan dat?

Communicatie als gedragsveranderaar, kan dat? Bijdrage Communicatiekring Arnhem 14 mei 2013 GERALD MORSSINKHOF

PROGRAMMA 19.00: Kennisdelen: welke succesfactoren voor gedragsverandering zijn er in jouw eigen werkpraktijk?19.45: Communicatie en gedrag20.45: Toepassing nieuwe inzichten: zelf werken aan case21.00: Nabespreken en discussie21.30: Borrel

SUCCESFACTOREN • Kies een maatje • Vertel elkaar om beurten een case waarbij communicatie succesvol bijdroeg aan gedragsverandering • Noteer per case de succesfactoren

Inventarisatie vansuccesfactoren 1) 2) 3) Enz…..

Theorie Niet vanuit communicatie naar gedrag. Vanuit gedrag kijken naar communicatie. Dus: Het gedrag van de mens staat centraal + Hoe werkt communicatie?

Kenmerken vangedrag • Experiment (trombone + hand in de lucht + lengte + tekenen) • Het draait dus (ook) om ervaringen in de alledaagse praktijk • In de ontmoeting ontstaat / verankert zich gedrag • Omgeving wordt dikker, mens wordt dikker • Besmetting: principe van spiegelen • Wij zijn geen individuen, maar sociaal gevormde wezens (= cultuurwezens)

Sociaal en hersenen • Spiegelneuronen • Evolutionair • Kijken naar de zijkant (groep), en niet vooruit (doel)! • Nieuwe ervaring = scannen/vergelijken met gegroeide en opgeslagen verwachtingen in het onbewuste • Hersenen: ziekte, beschadiging, afwijkingen • Interdependentie; accent op ervaringen en sociale context

Gewoontedieren • Patronen zijn (ook) sociale patronen (nabootsing en imitatie) • Patronen zorgen voor identiteit (bijv gebruikte taal) • Patronen zorgen voor erkenning, erbij horen, waardering • Mens ‘hunkert’ naar erbij horen • Mens is ‘bang’ voor afwijzing • Patronen zorgen voor onzekerheidsreductie

Samenhang Taal Hersenen Gedrag Sociale omgeving

Mensbeeld • Niet: • Individu • Cognitief • Ratio • Wel: • Sociaal • Onbewust • Patronen • Automatisch • En heel af en toe ook bewust

GEDRAG • Onbewust = • ‘Ongecontroleerd’ = • Sociaal gevoed = • Beïnvloedbaar

WERKING VANCOMMUNICATIE: • Zender • Omzetten • Congruentie (geloofwaardigheid) • Ontvanger • Kapstok (reeds opgeslagen ervaringen) • Inhoudelijk • Relationeel • Bevestiging (zelf doen of omgeving spreekt waardering uit = gewenning)

WETMATIGHEDEN • Ambivalente zenders verminderen de effectiviteit • Inhoud die aansluit, past bij de relatie is krachtiger, dan inhoud die voortkomt uit doelen, producten, beleid, ambities en losstaat van ‘mensen’ • Boodschappen die aansluiten op groepsopvattingen/de logica van het sociale hebben grotere kans op impact

Kan communicatiegedrag veranderen? • Ja, • Als we uitgaan van hoe gedrag bij de mens ontstaat • Als we het mensbeeld aanpassen • Als we aansluiting zoeken bij de dagelijkse sociale ervaringen • Als de communicatieaanpak uitgaat van principes van congruentie, kapstok en met name bevestiging

Meer over dit onderwerp? www.communicatiealstweedeberoep.nl

Meer lezen • Jan Eberg, Conflicten maken mensen • Kahneman, ons feilbare denken • Jaap van Ginneken, De kracht van de zwerm • Frans de Waal, Een tijd voor empathie • Richard Thaler & Cass R. Sunstein, Nudge • Dan Ariely, Volmaakt onvoorspelbaar • W.Tiemeijer, De menselijke beslisser • Thijs Homan, Wolkenridders • Manfred Kets de Vries, Leiders, narren en bedriegers • Roland van der Vorst, Nieuwsgierigheid • ReneKahn, de appel en de boom

Communicatie als gedragsveranderaar, kan dat?