AĞ TEMELLERİ 6. HAFTA

1. AĞ TEMELLERİ 6.HAFTA Öğr.Gör. Ercan ÇİMŞİR

2. KONULAR • Ağ Standartları • OSI Modeli

3. Ağ standartlarının önemi • Niye ağ standartları gerekli? • Açık sistemlerin temelini oluşturması • Satıcı şirketlerin yaklaşımlarından bağımsız olması • Birlikte çalışabilirliğe (interoperability) olanak sağlaması • Standartlar uluslararası kapsamda olmalı • Yeni ortaya çıkan standartları izlemek önemli • Standartları kullanmanın ne zaman “güvenli” olduğunu bilmek gerekli • Standartların nerden geldiğini bilmek gerekli

4. Katmanlar ve Protokoller • Katman ve protokol kelimeleri ağ standartlarının temel kavramlarıdır. • Takip eden slaytta katman kavramının anlaşılması için bir örnek verilmiştir. • Örnekte mektupla haberleşmede “zarfı adresleme” isminde bir katman oluşturulmuş ve görevleri açıklanmıştır.

5. Örnek: “Zarfı adresleme” katmanı • Zarf alıcı hakkında bilgi içeren bir etiket taşır. • İletilecek mesajın bir parçasıdır • Mesajın alıcı adresine ulaşmasına yardımcı olur • Adres birçok katmana bölünmüştür. • Üst düzey yönlendirme – ülke – merkezi dağıtım • Orta düzey yönlendirme – şehir, ülke – posta merkezlerine gönderiliyor • Alt düzey yönlendirme - ev, cadde – postacı tarafından yerine ulaştırılır • Adresten adrese – adı – alıcı için gerekli • Her katmanın diğer katmanlarla ilişkisi vardır. • Tam adresi oluşturmak için tüm alanlar gereklidir.

6. Katmanlamanın İlkeleri • Farklı bir soyutlama gerektiğinde bir katman oluşturulmalıdır. • Her katman iyi tanımlanmış bir işlevi yerine getirmelidir. • Her katmanın işlevi uluslararası standart protokollere göre seçilmelidir. • Katman sınırları arayüzler arasında bilgi akışını en aza indirecek şekilde seçilmelidir. • Katman sayısı: • Farklı işlevleri birleştirmeyecek kadar büyük olmalıdır. • Mimarinin hantal olmasını önleyecek kadar küçük olmalıdır.

7. OSI Modeli • Farklı bilgisayarların ve standartların gelişmesi ile sorunların ortaya çıkması nedeniyle; • ISO (International Organization for Standardization),OSI (Open Systems Interconnection) modelinigeliştirdi. • 7 Katmandan oluşmakta ve karmaşıklığı azaltmak ve standartlar geliştirmek amacıyla geliştirilmiştir.

8. OSI Modelinin Katmanları Uygulama 7 Sunum 6 Uygulama Grubu-Yazılım Oturum 5 Taşıma 4 Ara katman- Yazılım ve donanım arası Ağ 3 Veri iletim 2 Ağ Grubu-Donanım Fiziksel 1

9. 7 7 Uygulama Uygulama Sunum Sunum 6 6 Terminal A Terminal B Oturum Oturum 5 5 Taşıma Taşıma 4 4 Ağ Ağ 3 3 Veri iletim Veri iletim 2 2 Fiziksel Fiziksel 1 1

10. 7. Uygulama (Application) Katmanı • Kullanıcı tarafından çalıştırılan tüm uygulamalar burada tanımlıdır. Örneğin; • HTTP • WWW • FTP • SMTP – E-mail (Simple Mail Transfer Protocol)

11. 6. Sunum (Presentation) Katmanı • Bu katman verileri, uygulama katmanına sunarken veri üzerinde kodlama ve dönüştürme işlemlerini yapar. • Ayrıca bu katmanda; • veriyi sıkıştırma/açma, • şifreleme/şifre çözme, • EBCDIC’den ASCII’ye veya tam tersi yönde bir dönüşüm işlemlerini de yerine getirir. • Bu katmanda tanımlanan bazı standartlar; • PICT ,TIFF ,JPEG ,MIDI ,MPEG, HTML.

12. EBCDIC (ExtendedBinaryCodedDecimalInterchangeCode = Genişletilmiş İkilik Kodlu Ondalık Değişim Kodu • IBM tarafından kullanılan bir karakter kümesidir.

13. ASCII (American Standard CodeforInformationInterchange) • ANSI tarafından sunulan, standartlaşmış karakter kümesidir. • 33 tane basılmayan kontrol karakteri (ekranda basılmayan) ve 95 tane ekrana basılan karakter bulunur.

14. 5. Oturum (Session) Katmanı • Oturumun kurulması, yönetilmesi ve sonlandırılmasını sağlar. • Haberleşmenin organize ve senkronize edilmesini sağlar. • Eğer veri iletiminde hata oluşmuş ise tekrar gönderilmesine karar verir.

15. 5. Oturum (Session) Katmanı • Verinin güvenliğini sağlar. • Bu katmanda çalışan protokollere örnek; • NFS (Network File System), • SQL (StructuredQueryLanguage) • ASP(AppleTalk Session Protocol) • Telnet

16. 5. Oturum (Session) Katmanıİletişim Türleri • Tek yönlü (Simplex) • Yarı çift yönlü (Half-Duplex) • Çift yönlü (Full-Duplex) önce sonra aynı anda

17. 4. Taşıma (Transport ) Katmanı • Bu katman 5-7 ve 1-3 arası katmanlar arası bağlantıyı sağlar. • Üst katmandan aldığı verileri bölümlere (segment) ayırarak bir alt katmana iletir, • Bir üst katmana bu bölümleri birleştirerek sunar. • İki düğüm arasında mantıksal bir bağlantının kurulmasını sağlar.

18. 4. Taşıma (Transport) Katmanı • Aynı zamanda akış kontrolü (flowcontrol) kullanarak karşı tarafa gönderilen verinin yerine ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder. • Karşı tarafa gönderilen bölümlerin gönderilen sırayla birleştirilmesini sağlar. • Bu katmanda çalışan protokollere örnek; • TCP, UDP, SCTP

19. 3. Ağ (Network) Katmanı • Bu katmanda iletilen veri blokları paket olarak adlandırılır. • Bu katman, veri paketlerinin ağ adreslerini kullanarak bu paketleri uygun ağlara yönlendirme işini yapar. • Yönlendiriciler (Router) bu katmanda tanımlıdırlar. • Örnek; IPv4, IPv6

20. 2. Veri İletim (Data Link) Katmanı • Ağ katmanından aldığı veri paketlerine hata kontrol bitlerini ekleyerek çerçeve (frame) halinde fiziksel katmana iletme işinden sorumludur. • İletilen çerçevenin doğru mu yoksa yanlış mı iletildiğini kontrol eder, eğer çerçeve hatalı iletilmişse çerçevenin yeniden gönderilmesini sağlar.

21. 2. Veri İletim (Data Link) Katmanı • Ayrıca ağ üzerindeki diğer bilgisayarları tanımlama, kablonun o anda kimin tarafından kullanıldığının tespitini yapar. • Örn: Switchve Bridge, Wi-fi, FrameRelay, ISDN,

22. Veri İletim Katmanı LLC (Logical Link Control) MAC (Media Access Control) Veri İletim Katmanı İki Alt Katmandan Oluşur;

23. LogicalLink Control (LLC) • LLC alt katmanı bir üst katman olan ağ katmanı için geçiş görevi görür. • Protokole özel mantıksal portlar oluşturur (Service Access Points, SAP). • Böylece kaynak makinada ve hedef makinada aynı protokoller iletişime geçebilir (örneğin TCP/IP). • LLC ayrıca veri paketlerinden bozuk gidenlerin (veya karşı taraf için alınanların) tekrar gönderilmesinden sorumludur. • FlowControl yani alıcının işleyebileğinden fazla veri paketi gönderilerek boğulmasının engellenmesi de LLC'nin görevidir.

24. Media Access Control (MAC) • MAC alt katmanı veriyi hata kontrol kodu (CRC), alıcı ve gönderenin MAC adresleri ile beraber paketler ve fiziksel katmana aktarır. • Alıcı tarafta da bu işlemleri tersine yapıp veriyi veri bağlantısı içindeki ikinci alt katman olan LLC'ye aktarmak görevi yine MAC alt katmanına aittir.

25. 1. Fiziksel (Physical) Katmanı • Verilerin fiziksel olarak gönderilmesi ve alınmasından sorumludur. • Bu katmanda tanımlanan standartlar taşınan verinin içeriğiyle ilgilenmezler. Daha çok işaretin şekli,fiziksel katmanda kullanılacak konnektör türü, kablo türü gibi elektriksel ve mekanik özelliklerle ilgilenir. • Hub’lar fiziksel katmanda tanımlıdır. • 10BaseT, 100BaseT, UTP, RJ-45, IEEE 802.5 (Token Ring) vb. standartlar.

28. Sarma (encapsulation)

29. OSI’de Verilerin Adı

30. TCP/IP Referans Modeli hakkında araştırma yapınız..