1 / 26

Zagadnienia leksykalne, fleksja

Zagadnienia leksykalne, fleksja. Fleksja-odmiana wyrazów. Deklinacja -dział fleksji zajmujący się odmianą wyrazów przez przypadki. Koniugacja -dział fleksji obejmujący odmianę czasowników. Fleksja. Trudności w określeniu rodzaju Trudności w określeniu czy dany wyraz się odmienia

adanna
Download Presentation

Zagadnienia leksykalne, fleksja

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Zagadnienia leksykalne, fleksja

  2. Fleksja-odmiana wyrazów • Deklinacja-dział fleksji zajmujący się odmianą wyrazów przez przypadki • Koniugacja-dział fleksji obejmujący odmianę czasowników

  3. Fleksja • Trudności w określeniu rodzaju • Trudności w określeniu czy dany wyraz się odmienia • Sama odmiana (problem oboczności, zmiana tematu, różne końcówki)

  4. Fleksja Wyrazy zakończone na samogłoskę „o”: • rodeo- nieodmienne • kakao, video-odmienne w mowie potocznej • radio, studio- odmienne! Odmiana wyrazów: • muzeum, liceum-odmiana mieszana; w l.poj nieodmienne, ale w l.mn. już tak!

  5. Fleksja Dopełniacz l.poj. rodz. męskiego: Dwie końcówki: „-a”, „-u” • „-a”- rzeczowniki żywotne np. psa, kota (wyjątek wołu, bawołu), • „-a”- rzeczowniki nieżywotne: nazwy narzędzi naczyń, miar, wag liczb i miesięcy, owoców, grzybów, tańców, gier,

  6. Fleksja • „-u”- typowa dla rzeczowników abstrakcyjnych, zbiorowych i materialnych np. humoru, tłumu, zbioru, itp. • Niekiedy końcówka „-a” lub „-u” różnicuje znaczenie np. zamku-chodzi o budowlę, zamka- chodzi o zamek do np. drzwi

  7. Fleksja Celownik l.poj rodz. męskiego: 2 końcówki: „-owi”, „-u” • „-owi”- dominuje • „-u”- w bardzo starych, krótkich polskich wyrazach np. psu, bratu, Bogu, ojcu

  8. Fleksja Mianownik liczby mnogiej: Końcówki: „-owie”, „-i”, „-y”, „-a”, „-e” • „-a”- odróżnianie znaczeń polisemicznych np. akta sprawy vs. akty terroru • „-owie”- rzecz. męskoos. będące nazwami stopni pokrewieństwa, tytułów, zawodów, godności, stanowisk, rzecz. własne

  9. Fleksja • Biolodzy i biologowie- obie formy są poprawne, ale druga jest bardziej elegancka • Magister- magistrowie, magistrzy- ale nie magistry- pogardliwie, „-y” używamy w stosunku do zwierząt

  10. Rodzaj • Zapisek/zapiska, klusek/kluska/skwarek/skwarka- obie formy są poprawne • Ten/ta sierota- jeśli użyjemy formy żeńskiej, to jest to bardziej deprecjonujące • Rzeczowniki żeńskie niekończące się na „-a”: Mysz, kość, goleń, żołądź, piszczel, zgorzel, itp. • Ten por, ten podkoszulek • To opus- Wysłuchałem opus trzynaste.

  11. Nazwiska • Nazwiska męskie zakończone na –a i –o odmieniają się jak np. mama • Nazwiska przymiotnikowe oraz zakończone na –e, -ski, -cki odmieniają się jak przymiotnik • Nazwiska-nazwy pospolite np. Kozioł-odmieniają się jak te nazwy, w inny sposób-zależne od właściciela nazwiska

  12. Nazwiska Nazwiska dwuczłonowe: • Kobiet: odmieniają się te zkończone na –a, np. Citkowska-Kimla • Mężczyzn: Jeśli 1. człon to pseudonim, to oba: np. Boya Żeleńskiego Jeśli 1. człon to stare zawołanie herbowe, to tylko 2. np. Korwin-Mikkego

  13. Czasowniki • I:-ę, -esz • II:-ę, -isz • III:-am, -asz • IV:-em, -esz • 11 grup koniugacyjnych • Cz.dokonane nie mają cz. teraźniejszego

  14. Związki frazeologiczne Zw. frazeologiczny-połączenie wyrazowe utrwalone zwyczajem językowym, w bardzo wielu zw. Znaczenie całości różni się od znaczenia prostego połączenia, np. anielskie włosy Funkcje: • Ekonomia językowa • Ubarwienie języka, wypowiedzi • Eufemizacja wypowiedzi • Zabarwienie emocjonalne • W nich zawarta wiedza o świecie

  15. Związki frazeologiczne Typy: • Stylowe • Formalne stylowe Książkowe: Biblia, literatura Mitologia Np. oko za oko Sodoma i Gomora Potoczne: Odwołują się do życia Codziennego Np. Baba z wozu koniom lżej

  16. Związki frazeologiczne formalne Stałe: Pod karą błędu nie można nic zmienić idiomy Wymiennoczłonowe: Można zmieniać, ale w ograniczonym zakresie Np. Silny jak dąb/byk

  17. Związki frazeologiczne Typy błędów: • Zmiana składnika na wyraz bliskoznaczny • Błędne zastosowanie konstrukcji analogicznej • Kontaminacja dwóch zw. frazeologicznych • Niepotrzebne rozwijanie zw. frazeologicznych, np. przysłowiowy, jak to się mówi • Umieszczenie związku w złym kontekście, np. Rękawica rzucona przez postęp

  18. Związki frazeologiczne • Rusycyzmy: Np.rzecz w tym-chodzi o Tym niemniej-niemniej jednak Póki co- na razie Okazać pomoc-udzielić pomocy • Germanizmy: np.w pierwszym rzędzie-przede wszystkim Tu leży pies pogrzebany-o to właśnie chodzi Nie być w stanie- nie móc

  19. Typy błędów leksykalnych • Czy dane słowo w ogóle powinno się pojawić? • Słowo jest akceptowane w słowniku, ale źle używane Metody bogacenia słownictwa: • Neologizmy słowotwórcze • Zapożyczenia • Neosemantyzmy

  20. Poprawność leksykalna Problemy: • Czy dany wyraz jest potrzebny czy zbędny-kwestia zapożyczeń, nie wszystkie są potrzebne • Użycie wyrazu w tekście • Kryterium wystarczalności: czy wyraz jest potrzebny, bo nazywa np. coś nowego

  21. Najczęstsze błędy leksykalne: • Złe zrozumienie- wynik złej interpretacji słowotwórczej np. wnioskować= wyciągnąć wniosek, nie można wnioskować poprawki do ustawy; oportunista= bez stałych zasad a NIE stawiający opór, itp. • Mylenie wyrazów adaptować adoptować, status statut, ostatni ostateczny, bynajmniej przynajmniej, formować formułować

  22. Najczęstsze błędy leksykalne Rozszerzanie znaczenia w nieuzasadniony sposób • nabieranie nowego znaczenia (neosemantyzm) przez wyrazy jest pożądane, ale niewskazanym jest, gdy nowe znaczenie ma słabą motywację funkcjonalną; zbyt częste używanie modnego słowa banalizuje jego treść

  23. Najczęstsze błędy leksykalne • Wyrazy modne-aktualny = ważny w danym czasie a NIEdzisiejszy; dokładnie, dokładnie tak-na potwierdzenie czegoś, lepiej: tak, tak z pewnością, • Pewne słowa są używane częściej, niżby to wynikało z potrzeb semantycznych, ale jest to robione świadomie np. consensus, kultowy, obraz (film), platforma, super • Szablonowe określenia leksykalne-nadmierna frekwencja tekstowa pewnych wyrażeń, np. brać sprawy w swoje ręce, inicjatywa oddolna

  24. Najczęstsze błędy leksykalne • Deformacja wyrazów- najczęściej trudnych • Zmiany w składzie związków frazeologicznych • Nierespektowanie łączliwości wyrazów: • Gramatycznej: kogo? co? Widzę psa • Leksykalno-semantycznej: np. pies szczeka a NIE: pies miauczy

  25. Najczęstsze błędy leksykalne Redundancja językowa- połączenia, w których występuje bardzo duża lub nawet całkowita powtarzalność semantyczna składników • Pleonazmy- to takie związki, których człony pozostają względem siebie w stosunku nadrzędno-podrzędnym, a człon podrzędny powtarza elementy treści członu nadrzędnego np. cofnąć się do tyłu, miły komplement, akwen wodny, itp.

  26. Najczęstsze błędy leksykalne • Tautologie- to związki wyrazowe, których składniki pozostają w stosunku współrzędnym, np. ale jednak wydaje mi się, przyjęcia i akceptacja wniosku, itp.

More Related