Konferencja „Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej” Beata Wolak Wydział Rozwoju Edukacji

1. Dziecko niepełnosprawne w szkole – jakie wyzwania stają przed dyrektorem szkoły/placówki w świetle nadzoru - pedagogicznego Konferencja „Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej” Beata Wolak Wydział Rozwoju Edukacji 18 grudnia 2013 r.

2. Każde dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością zgodnie z art. 71b ust.1 Ustawy o systemie oświaty ma prawo do kształcenia w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5. W zależności od rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia upośledzenia umysłowego, dzieciom i młodzieży, o których mowa w ust. 1, organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewnia specjalistyczną pomoc i opiekę (art.71b. ust 2 cyt. ustawy).

3. Niepełnosprawność dziecka orzekają Zespoły Orzekające w publicznych Poradniach Psychologiczno – Pedagogicznych. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może otrzymać uczeń, który wymaga stosowania specjalnych metod i form pracy oraz organizacji nauki. Kształcenie specjalne może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, w szkołach lub oddziałach integracyjnych oraz w szkołach lub oddziałach specjalnych i w ośrodkach, o których mowa w Ustawie z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty art..2, pkt 5 ...

4. Zgodnie z §1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania iopieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społeczniew przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490 oraz z 2012 r., poz. 982) w szkole ogólnodostępnej kształcenie organizuje się dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych: 1) niesłyszących, 2) słabosłyszących, 3) niewidomych, 4) słabowidzących, 5) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, 6) z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, 7) z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, 8) z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, 9) z niepełnosprawnościami sprzężonymi

5. Jak długo uczeń niepełnosprawny może chodzić do szkoły? OBOWIĄZEK SZKOLNY Uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego objęty jest na równi z innymi uczniami obowiązkiem szkolnym. Obowiązek szkolny rozpoczyna się w 7 roku życia (od 1.09.2014 – 6 roku). Uczniowie z orzeczeniem mogą być kształceni do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy: 18 rok życia – w przypadku szkoły podstawowej, 21 rok życia – w przypadku gimnazjum, 24 rok życia – w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej

6. Typy placówek w systemie oświaty do których mogą uczęszczać dzieci niepełnosprawne • Przedszkola, • Poradnie, • Szkoły podstawowe, • Gimnazja, • Szkoły przysposabiające do pracy, • Zasadnicze szkoły zawodowe, • Licea, • Szkoły policealne, • Ośrodki szkolno-wychowawcze, • Ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze

7. Obowiązek szkolny może być odroczony do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat. Jest to decyzja administracyjna – podejmuje ją dyrektor na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego w porozumieniu z rodzicami dziecka.

8. Decyzja, co do wyboru odpowiedniej placówki, zawsze należy do rodziców. Dyrektor szkoły organizując kształcenie specjalne ma obowiązek zapewnić uczniowi: a/ dostosowanie wymagań do jego indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych, b/ zajęcia rewalidacyjne prowadzone przez specjalistów, c/ odpowiednie pomoce dydaktyczne, d/ likwidacje barier architektonicznych, e/ możliwość wydłużenia etapu edukacyjnego, f/ pomoc psychologiczno-pedagogiczną rodzicom i nauczycielom.

9. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. Nr 97, poz. 624, z 2012 r. poz. 205oraz z 2013 r. poz. 384) ogłoszono dnia 7 czerwca 2010 r.obowiązuje od dnia 15 czerwca 2010 r.

10. 5 marca 2013 r. Minister Edukacji Narodowej wydał rozporządzenie zmieniające przepisy dotyczące świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych. Adnotacja o realizowaniu przez uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim programu nauczania dostosowanego do indywidualnych potrzeb i możliwości będzie teraz umieszczana tylko na arkuszach ocen, a nie na świadectwach (Dz.U. poz.384).

11. Zał. nr 1 do rozporządzenia (zmiana weszła w życie od dnia 5 kwietnia 2013 r.) 10. Na świadectwach szkolnych promocyjnych oraz świadectwach ukończenia szkoły, wydawanych uczniom arkuszach ocen uczniówz upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, na drugiej stronie świadectwa odpowiednio nad "Wynikami klasyfikacji rocznej" i "Wynikami klasyfikacji końcowej"nad tabelą w części dotyczącej wyników klasyfikacji w danym roku szkolnym umieszcza się adnotację "uczeń/uczennica realizował(a) program nauczania dostosowany do indywidualnych możliwości i potrzeb na podstawie orzeczenia wydanego przez zespół orzekający działający w....." , wpisując nazwę poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której działa zespół, który wydał orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Adnotację taką umieszcza się również na arkuszach ocen uczniów nad tabelą w części dotyczącej wyników klasyfikacji w danym roku szkolnym.

12. Załącznik Nr 2 pkt. 22. Arkusze ocen (zmienione od 5 kwietnia 2013 r.)

13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532) obowiązuje od 8 maja 2013 r. • wskazuje, że pomoc ma charakter nieodpłatny i dobrowolny, • wymienia podmioty uprawnione do zainicjowania pomocy, • wskazuje na formy pomocy, liczebność grup i czas trwania zajęć. • Wskazuje zakres zadań dla psychologa, logopedy, terapeuty,  O potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną informuje się rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia.

14. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających szczególności: 1) z niepełnosprawności; 2) z niedostosowania społecznego; 3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym; 4) ze szczególnych uzdolnień; 5) ze specyficznych trudności w uczeniu się; 6) z zaburzeń komunikacji językowej; 7) z choroby przewlekłej; 8) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; 9) z niepowodzeń edukacyjnych; 10) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi; 11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.

15. Przy udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej przedszkole, szkoła lub placówka współpracuje z: • rodzicami, • poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, • placówkami doskonalenia nauczycieli, • innymi przedszkolami, szkołami i placówkami, • organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi • na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. Poszerzono katalog osób inicjujących udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej o: • dyrektora, • kuratora sądowego, • pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną, • pracownika socjalnego, • asystenta rodziny, ( z poprzedniego rozporządzenia: uczniowie, nauczyciele, rodzice, poradnia). Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają: • Nauczyciele, wychowawcy, • specjaliści (np. psycholog, pedagog, logopeda, doradca zawodowy, terapeuta pedagogiczny – zatrudnieni pracownicy placówki zajmujący się pomocą psychologiczno-pedagogiczną) .

16. W przedszkolu i placówce pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formie: • zajęć rozwijających uzdolnienia; • zajęć specjalistycznych: korekcyjno - kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym; • porad i konsultacji.

17. W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formie: 1) klas terapeutycznych (opinia poradni, do 15 uczniów wykazujących jednorodne lub sprzężone zaburzenia; wymagający specjalistycznej, długotrwałej pomocy. Nie organizuje się takich klas w szkołach specjalnych, ale można do niej dołączyć uczniów z innej szkoły), 2) zajęć rozwijających uzdolnienia (do 8 uczniów w grupie/45 minut); 3) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych (do 8 uczniów w grupie/45 minut); 4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych (do 5 dzieci), logopedycznych (do 4 dzieci), socjoterapeutycznych (do 10 uczniów), oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym – zajęcia 60 minut. 5) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej - w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych; 6) warsztatów; 7) porad i konsultacji.

18. Uczeń posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Zespołowa praca nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem: PLANOWANIE POMOCY ustalanie form zajęć, wymiaru godzin oraz okresu ich prowadzenia, WSPÓŁPRACA pomiędzy wychowawcą, nauczycielami i specjalistami, oraz (w miarę potrzeb) z poradnią, rodzicami, innymi osobami i instytucjami, KOORDYNOWANIE udzielanie pomocy Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści: opracowują programy indywidualnych lub grupowych zajęć, udzielają pomocy w trakcie bieżącej pracy oraz zajęć z pomocy p-p, prowadzą dzienniki zajęć, dokonują oceny postępów ucznia i ustalają wnioski do dalszej pracy wnioski dotyczące dalszej pracy z uczniem uwzględniają w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET). Dyrektor może wyznaczyć inną osobę, której zadaniem będzie planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom w przedszkolu, szkole lub placówce.

19. Podsumowanie • Rozporządzenie znosi obowiązek powoływania zespołów, które w myśl uchylonego rozporządzenia zajmowały się organizacją, planowaniem i koordynacją pomocy psychologiczno-pedagogicznej. • Nowelizacja utrzymuje obowiązek tworzenia dla każdego ucznia niepełnosprawnego IPET-u i określanie w nim, jaka pomoc psychologiczno-pedagogiczna powinna być udzielona danemu dziecku. • wskazuje w § 19, że w przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego planowanie, koordynowanie udzielania pomocy, w tym ustalanie form, rodzaju i wymiaru zajęć terapeutycznych pozostawione zostało odpowiednio: • w przedszkolu - nauczycielowi oddziału przedszkolnego, • w szkole – wychowawcy klasy. • Wymiar godzin poszczególnych form udzielania uczniom pomocy ustala dyrektor, biorąc pod uwagę wszystkie godziny, które w danym roku szkolnym mogą być przeznaczone na realizację tych form.

20. Wsparcie merytoryczne dla nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce zapewniają poradnie oraz placówki doskonalenia nauczycieli. • Uczniom, dla których opracowano plany działań wspierających na podstawie poprzedniego rozporządzenia pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być udzielana na podstawie tych planów do końca okresu, na jaki zostały opracowane. • Do końca roku szkolnego 2012/2013 oryginał karty indywidualnych potrzeb ucznia założonej dla ucznia przed dniem wejścia w życie rozporządzenia należało przekazać rodzicom ucznia lub pełnoletniemu uczniowi. W dokumentacji badań i czynności uzupełniających, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 5 ustawy*, pozostaje kopia karty. *§ 19.ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z 2003 r. Nr 107, poz. 1003, z 2009 r. Nr 116, poz. 977 oraz z 2010 r. Nr 156, poz. 1047)/.

23. Zmiany w rozporządzeniu w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych - od 5 kwietnia 2013 r.

28. (Dz. U. poz. 529) obowiązuje od dnia 8 maja 2013 r. Zawarte w nowym rozporządzeniu rozwiązania uwzględniają potrzebę: 1) uporządkowania i dostosowania zadań przedszkoli i szkół, w tym specjalnych, oraz placówek w zakresie prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych do zmian wprowadzonych w systemie oświaty (po roku 1997), 2) doprecyzowania trybu obejmowania dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi; 3) określenia czasu trwania jednostki zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, a także uwzględniają postulaty zgłaszane przez środowisko oświatowe, w tym przedstawicieli przedszkoli, szkół, poradni psychologiczno-pedagogicznych, placówek, kuratoriów oświaty, organów prowadzących szkoły i placówki oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnych.

29. www.kuratorium.gda.pl

30. Sprawozdania z nadzoru pedagogicznego zawierają informacje na temat ewaluacji, kontroli oraz wspomagania, w tym wnioski i wydane zalecenia dyrektorom szkół i placówek np.:

37. www.men.gov.pl

39. www.ore.edu.pl

41. W publikacji znajdują się pytania i odpowiedzi np.:

42. Janusz Korczak Dziękuję za uwagę