Porez na dohodak građana u Srbiji

1. Porez na dohodak građana u Srbiji

2. Teme • Vrste prihoda koje se oporezuju • Elementi oporezivih prihoda • Poreski obveznik • Predmet oporezivanja (poreska osnovica) • Poreska stopa • Poreske olakšice

3. Predmet oporezivanja • U okviru mešovitog sistema uvedenog u Srbiji 2001. god: • svi prihodi, osim nekih izuzetaka, oporezuju se cedularno tokom godine • lica koja ostvare prihod iznad određenog nivoa plaćaju dodatni godišnji porez na dohodak • Predmet oporezivanja • dohodak (zbir prihoda ostvarenih u toku kalendarske godine, umanjen za troškove povezane sa ostvarivanjem dohotka) • Oporezivi dohodak je manji od zbira prihoda po osnovu: • troškova vezanih za ostvarenje dohotka • izuzimanja određenih prihoda od oporezivanja • ostalih oslobađanja i olakšica

4. Predmet oporezivanja • U okviru PDG oporezuju se sledeći prihodi: • Zarade • Prihodi od autorskih prava, intelektualne svojine i sl. • Prihodi od poljoprivrede i šumarstva • Prihodi od samostalne delatnosti • Prihodi od kapitala • Prihodi od nepokretnosti • Kapitalni dobici • Ostali prihodi • Brojne vrste prihoda uglavnom socijalnog i humanitarnog karaktera (npr. socijalna pomoć, penzije i invalidnine, otpremnine, učeničke i studentske stipendije, premije i regresi za poljoprivredu i dr.) izuzete su od oporezivanja

5. Poreski obveznik • Poreski obveznici su fizička lica: • rezidenti Srbije (plaćaju u Srbiji PDG na dohodak ostvaren u Srbiji i svetu) • nerezidenti (plaćaju u Srbiji PDG samo na dohodak ostvaren u Srbiji) • Ko je poreski rezident Srbije? • Lice koje u Srbiji provede duže od 183 dana u periodu od 12 meseci • Lice koje ima centar poslovnih i životnih interesa u Srbiji (npr. zaposleno je u Srbiji ili mu porodica živi u Srbiji)

6. Cedularno oporezivanje pojedinih vrsta dohodaka • Svi prihodi koje pojedinac ostvari oprezuju se tokom godine: • po odbitku, prilikom svake isplate (npr. porez na zarade) ili • po rešenju Poreske uprave • samooporezivanjem • Poreski obveznici čiji godišnji prihodi su manji od propisanog limita, time su konačno izmirili poreske obaveze • Ostali poreski obveznici plaćaju dodatni godišnji porez na dohodak

7. Porez na zarade • Zarada čini preko 80% oporezivih prihoda fizičkih lica u Srbiji • Porez na zarade učestvuje sa oko 77% u prihodima od poreza na dohodak • Poreski obveznik je fizičko lice koje ostvaruje zaradu • ...a poslodavac je poreski platac • Poresku osnovicu čini bruto zarada i druga lična primanja iz radnog odnosa umanjeni za neoporezivi iznos • Neoporezivi minimum u 2009. iznosi oko 5,9 hiljada dinara • Poreska stopa - proporcionalna i iznosi 12% • Poreska oslobađanja • relativno brojna ali nisu bilansno značajna (prevoz do posla, dnevnice, smeštaj na službenom putu, premije dobrovoljnog penzijskog osiguranja do određenog limita i dr.)

8. Obračun poreza na zaradu i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje

9. Primer obračuna poreza i doprinosa na zaradu

10. Porez na prihode od samostalne delatnosti • Predmet oporezivanja • prihod ostvaren pružanjem profesionalnih usluga kao i od drugih delatnosti, koji nije oporezovan po drugom osnovu • Poreski obveznik - preduzetnik (npr. frizeri, advokati...) • Poreska osnovica - oporeziva dobit koja se utvrđuje: • u skladu za Zakonom o porezu na dobit (preduzetnici koji vode dvojno knjigovodstavu) ili • Zakonom o porezu na dohodak građana (preduzetnici koji vode prosto knjogovodstvo) • Poreska stopa iznosi 10% • Poreski podsticaji se odobravaju na način definisan Zakonom o porezu na dobit

11. Porez na prihode od samostalne delatnosti • Mogućnost paušalnog oporezivanja • za lica koja nisu u stanju da vode poslovne knjige ili bi im vođenje knjiga otežalo obavljanje delatnosti • Paušalni prihod i iznos poreske obaveze određuje Poreska uprava • Pravo na paušalno oporezivanje nemaju: • Osnivači ortačkih radnji • Preduzetnici koji ostvaruju prihod iznad određenog iznosa (sada preko 3 mliona dinara) • Obveznici PDV, i dr.

12. Porez na prihode od autorskih prava, intelektualne svojine i sl. • Poreski obveznik - fizičko lice imalac prava ili naslednik koji ostvaruju prihod po ovom osnovu • Poresku osnovicu čini neto prihod (bruto prihod umanjen za stvarne ili normirane troškove koji iznose 34-50% bruto prihoda) • Nominalna poreska stopa iznosi 20% • ... a efektivna? • Nema poreskih oslobađanja • ... ali postoji mogućnost vremenskog razgraničenja prihoda do 5 godina

13. Porez na prihode od kapitala • Predmet oporezivanja - prihodi od kamata, dividendi, udela u dobiti... • Poreski obveznik - fizičko lice koje ostvaruje te prihode • poreski platac je preduzeće koje isplaćuje dividendu • Poreska osnovica - ostvareni prihodi • prihodi rezidenta od dividendi i udela u dobiti umanjuju se za 20% • Poreska stopa iznosi 20% • od 2010. godine prihodi od kamata će se verovatno oporezovati po stopi od 10% • Poreska oslobađanja • kamate na dinarsku štednju i prihod od hartije od vrednosti države i NBS

15. Porez na prihode od nepokretnosti • Poreski obveznik – primalac prihoda • Poreski platac – primalac prihoda (ako je zakupac fizičko lice), tj. zakupac (ukoliko je zakupac pravno lice) • Predmet oporezivanje - prihodi od izdavanja nepokretnosti u zakup ili podzakup • Poreska osnovica - bruto prihod umanjen za normirane troškove od 20 % • Poreska stopa iznosi 20% • Nema poreskih oslobađanja • ...ali postoji mogućnost vremenskog razgraničavanja (do pet godina) za unapred naplaćeni prihod

17. Porez na kapitalne dobitke • Predmet oporezivanja • kapitalni dobitak koji se definiše kao razlika između prodajne i revalorizovane nabavne cene • Oporezuje se realizovani dobitak prilikom prodaje: • prava vlasništva nad nekretninama • udela i vlasničkih hartija od vrednosti i dr. • Poreska osnovica - pozitivna razlika između prodajne cene i revalorizovane nabavne cene • Prodajna cena je ugovorene cena ili cena koju odredi poreski organ (ako je ugovorena cena manja od tržišne)

18. Porez na kapitalne dobitke • Poreska stopa iznosi 20% • Mogućnost prebijanja kapitalnih dobitaka i kapitalnih gubitaka, kao i prenošenje gubitaka u naredni period (do pet godina) • Poresko oslobađanje • pri prodaji nekretnina, ako poreski obveznik ostvareni prihod iskoristi za rešavanje stambenog pitanja (sopstvenog ili članova porodice)

19. Godišnji porez na dohodak građana • Poreski obveznici su: • rezidenti, državljani Srbije, koji su ostavrili dohodak veći od trostrukog iznosa godišnje prosečne zarade • rezidenti, stranci i lica zaposlena u domaćim preduzećima na radu u inostranstvu, koja su ostavrila dohodak veći od iznosa petostruke prosečne godišnje zarade u Republici • Godišnji PDG u Srbiji plaća oko 17 hiljada ljudi • Predmet oporezivanja • zbirni iznos svih oblika prihoda osim prihoda od kapitala, kapitalne dobiti i dobitaka od igara na sreću • Dohodak za oporezivanje • Zbirni godišnji prihod umanjen za porez na dohodak i doprinose za socijalno osiguranje plaćene tokom godine, kao i za neoporezivi deo dohotka

20. Godišnji porez na dohodak građana • Poreska osnovica - razlika između dohotka za oporezivanje i ličnih odbitaka: • Za poreskog obveznika u iznos od 40% od prosečne godišnje zarade u Srbiji • Za svako izdržavano lice u iznosu 15% od prosečne godišnje zarade u Srbiji • Navedeni odbici mogu da iznose najviše 50% dohotka za oporezivanje • Poreske stope su progresivne i iznose: • 10% - do nivoa šestostruke prosečne godišnje zarade, odnosno 15% na iznos preko šestostruke prosečne godišnje zarade • 10% do nivoa osmostruke prosečne godišnje zarade, odnosno 15% na iznos preko osmostruke prosečne godišnje zarade (za rezidente strance i rezidente građane Srbije upućene na rad u inostranstvo)