430 likes | 1.09k Views
Organizimi i te dhenave dhe i Informacionit. Kapitulli 5. Principe dhe Objektiva. Bazat e te dhenave per menaxhimin e te dhenave ofrojne avantazhe sinjifikative kundrejt menyres tradicionale me skedare.
E N D
Organizimi i te dhenave dhe i Informacionit Kapitulli 5
Principe dhe Objektiva • Bazat e te dhenave per menaxhimin e te dhenave ofrojne avantazhe sinjifikative kundrejt menyres tradicionale me skedare. • Percaktimi i konceptevedhe termave te pergjithshen te menaxhimit te te dhenave, duke theksuar avantazhet dhe dizavantazhet e bazave te te dhenave per menaxhimin e te dhenave. • Tre modelet baze te bazave te te dhenave, karakteristikat e tyre, avantazhet dhe disavantazhet.
Principe dhe Objektiva • Dizenjimi i mire dhe menaxhimi i mire i bazave te te dhenave eshte nje mjet mjaft i vlefshem ne marrjen e vendimeve. • Identifikimi i funksioneve te perbashketa te te gjithe sistemeve te menaxhimit te bazave te dhenave si dhe identifikimi i tre sistemeve me popullor te menaxhimit te te dhenave ne kendveshtrimin e perdoruesve.
Principe dhe Objektiva • Numri dhe tipi i aplikimeve te bazave te te dhenave do te vazhdoje te shtohet si dhe do te çoje ne perfitime relae per bizneset • Identifikimi dhe diskutimi i shkurtes ne lidhje me aplikimet korente te bazave te te dhenave.
Hierarkia e te dhenave Hierarkia e të dhënave Shembuj Baza e të dhënave Skedari Personeli (Projekti i Bazes se te Dhenave) Skedari Departamenti Skedari Pagat Skedarët 0001 Flora Kodra 02-07-1985 0007 Agim Bregu 12-08-1980 0112 Ilir Lumi 16-06-1996 (Skedari Personeli) Rekordet (Rekordi përmban nr-id, emri, mbiemri, data e punësimit) 0001 Flora Kodra 02-07-1985 Fushat Kodra (Fusha mbiemri) Karakteret (Bytet) 1000100 (Germa F në ASCII)
Entitetet, Atributet dhe Çelsat Entititë (rekordet) Fusha çelës Atributet (fushat)
Metoda tradicionale vs. metodes se menaxhimit te te dhenave nepermjet Bazave te te Dhenave
Metoda tradicionale • Tepri e te dhenave (Data redundancy) • Varesia program-te dhena • Integriteti i te dhenave
Modelimi i Data dhe Modelet e Database • Përmbajtja: Çfarë të dhënash duhen mbledhur dhe me çfarë kostoje? • Aksesi: Çfarë të dhënash duhet t’i ofrohen secilit përdorues dhe kur? • Struktura llogjike: Si duhet të organizohen të dhënat që të kenë kuptim për përdoruesit? • Organizimi llogjik: Ku do të vendosen fizikisht të dhënat?
Modelimi i Data • Modelimi i te dhenave te ndermarrjes • Tepri te dhenesh te planifikuara • Modeli i te dhenes • Diagramet Entity-Relationships (E-R)
Modelet e Data • Modeli Hierarchical • Modeli Network • Modeli Relational
Ofrojne pamje (view) perdoruesit Krijojne dhe modifikojne database Ruajne dhe therrasin te dhenat Manipulojne te dhenat Prodhojne Raporte Database Management Systems (DBMSs)
Data Definition Language Përdorimi i DDL për përcaktimin e një Skeme
Krijimi dhe Modifikimi Bazes se te dhenave Shembull i futjes së një fjalor të dhënash
Perfitimet e Fjalorit te te dhenave • Zvogelon teprine e te dhenave • Zhvillim me i shpejte i programeve • Modifikim me i lehte i te dhenes & informacionit • Rritje e besueshmerise se te dhenes
Zgjedhja e nje DBMS • Madhesia i bazes se te dhenave (size) • Numri i perdoruesve korrent • Performanca • Integraimi • Karakteristikat • Shitesi • Kostoja
Zhvillimet e Database • Data warehouses • Data marts • Data mining
Perpunimi Analitik On-Line (OLAP) Krahasimi i OLAP dhe Data Mining
Open Database Connectivity (ODBC) Avantazhet e ODBC ODBC mund te perdoret per te importuar, ose link-ur tabelat midis aplikimeve te ndryshme
Object-Relational Database Management Systems (ORDBMS) • Ruan objektet • Hypermedia • Teknologjia e te dhenave spaciale
Summary • Data – nje prej burimeve me te vlefshme qe nje firme perpunon • Entity – nje klase e gjeneralizuar objektesh per te cilen e dhena eshte mbledhur, ruajtur dhe mbajtur • DBMS – nje grup programesh qe perdoren si je nderfaqes midis nje baze te dhenash dhe nje programi aplikativ • Traditional on-line transaction processing (OLTP) - nuk mbeshtet tipet e analizave te dhenave qe nevojiten sot